Ayin, Η μουσική τελετουργία

Η Ορχήστρα Παραδοσιακών Οργάνων του Δημοτικού Ωδείου Πατρών παρουσιάζει:

Ayin

Η μουσική τελετουργία

των Mevlevi Δερβίσηδων.

Την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2012

9 το βράδυ, πολυχώρος «Αίγλη»

Ο Μεβλεβισμός (Mevlevîlik) αποτελεί ίσως την σημαντικότερη θρησκευτική κοινότητα (Târikât), η οποία αναπτύχθηκε ανεξάρτητα από το επίσημο-Ορθόδοξο Ισλάμ στον χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από τα τέλη του 13ου αιώνα έως και λίγο μετά την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανάγοντας την ίδρυσή του στον πνευματικό του εμπνευστή Mevlâna Celâleddin Rumî, ο Σουφισμός πέρα από το επίπεδο της μυστικής φιλοσοφίας και εμπειρίας, προσέφερε στον Οθωμανικό πολιτισμό μια πλούσια εκφραστική πρόταση αναφορικά με τον χαρακτήρα της θρησκευτική τέχνης. Έτσι, ενσωματώνοντας, αντίθετα με το Ορθόδοξο Ισλάμ, την ενόργανη μουσική στις τάξεις του, κατέστη ένας από τους κυρίαρχους χώρους έκφρασης και δημιουργίας στα πλαίσια της λόγιας μουσικής πραγματικότητας του αστικού Οθωμανικού κόσμου. Σύντομα λοιπόν, συγκροτήθηκε ένας στέρεος λατρευτικός κορμός, όπου σε επιτελεστικό επίπεδο συνδυαζόταν, ο λόγος, η μουσική –ενόργανη και φωνητική-, καθώς και η όρχηση. Η τελευταία δε, αποτελεί ίσως το κεντρικότερο σημείο της λατρευτικής πράξης των Mevlevî, καθώς στον χορό (Semâ) των περιστρεφόμενων Δερβίσιδων, αποτυπώνεται με τον πλέον εναργή τρόπο η μετοχική πνευματική εμπειρία της μοναστικής κοινότητας των Σούφι.

Έχοντας σταθερά δομημένο τυπικό, ο Μεβλεβισμός αποτυπώνει την λατρευτική του εμπειρία σε ειδικούς χώρους (Mevlevîhâne ή αλλιώς Tekke), στους οποίους επιτελούνται ειδικές λατρευτικές πράξεις γνωστές ως Âyin. Στα πλαίσια αυτών των λειτουργιών ακολουθείται μια συγκεκριμένη τάξη η οποία αποτελείται, μεταξύ άλλων και από τέσσερις επιμέρους ενότητες, οι οποίες ονομάζονται Selâm, δηλαδή Χαιρετισμοί, και σε επίπεδο στιχουργικό αντλούν το περιεχόμενό τους από την μεγάλη μυστική φιλολογία του Σουφισμού. Στα Âyin, συμμετέχουν όργανα όπως το τανμπούρ, το κανονάκι, το κουντούμ και το ρεμπάμπ, ενώ κυρίαρχη, λόγω του ειδικού συμβολικού του περιεχομένου για τον χώρο του μυστικού Ισλάμ, είναι η θέση του νέυ. Μετά τις απαραίτητες δεήσεις, η λειτουργία ξεκινάει με το χαρακτηριστικό δοξαστικό μέλος Na’t, το οποίο ακολουθεί Taksim από νέυ, κατά τα πρότυπα του αντίστοιχου makam στο οποίο είναι συνθεμένο το Âyin. Έπειτα, ακολουθεί εκτεταμένη, ομότροπη οργανική σύνθεση στην φόρμα Peşrev, μετά το τέλος της οποίας ξεκινάνε οι τέσσερις στάσεις των Χαιρετισμών, που θα καταλήξουν με το έντονα ρυθμικό Son, δηλαδή τελευταίο Peşrev, κατά την διάρκεια του οποίου θα κορυφωθεί και ο χορός εκ μέρους των Δερβίσιδων. Η πράξη κλείνει με ένα τελευταίο Taksim, και με τις ανάλογες καταληκτήριες δεήσεις εκ μέρους των πνευματικών καθοδηγητών της κοινότητας.

Μαζί με την Ορχήστρα Παραδοσιακών Οργάνων του Δημοτικού Ωδείου Πατρών συμμετέχουν

Μάρκος Σκούλιος, Νέυ

Νίκος Ανδρίκος, φωνή

Είσοδος Ελεύθερη