Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2012

Η κληρονομιά του Βυζαντίου στην Τουρκία

Αλιεύουμε δύο ειδήσεις των ημερών, που αφορούν τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς στη γείτονα χώρα. Συγκεκριμένα, αναδημοσιεύουμε από τα Νέα της Τρίτης (7/2/12):

«Κατεδάφισαν παράνομα ιστορικό κτίσμα το οποίο ανήκε στο Βυζαντινό Παλάτι της Κωνσταντινούπολης και στη θέση του έχτισαν πενταόροφο ξενοδοχείο. Οι τούρκοι αρχαιολόγοι, που έπαθαν σοκ, εκτιμούν ότι πίσω από την κίνηση «κρύβεται ένα ισχυρό όνομα». Η σχετική νομοθεσία στην Τουρκία προβλέπει έως και πέντε χρόνια φυλάκιση για καταστροφή ιστορικών κτιρίων, ωστόσο κανείς δεν τιμωρήθηκε. «Αυτό είναι βανδαλισμός» κατήγγειλε ο πρόεδρος της Αρχαιολογικής Ένωσης Κωνσταντινούπολης.
Η αποκάλυψη έγινε από την εφημερίδα «Ραντικάλ». Στον χώρο είχαν αρχίσει εργασίες έπειτα από ειδική άδεια «ενίσχυσης κτιρίου» από τον Δήμο του Φατίχ στον οποίο υπάγεται η περιοχή Σουλταναχμέτ όπου βρίσκονται τα περισσότερα ιστορικά κτίρια της Κωνσταντινούπολης.
Στη διάρκεια των εργασιών κλείστηκε με ξύλινο παραβάν ολόκληρος ο χώρος και παρότι στα θεμέλια αποκαλύφθηκε κτίσμα, το οποίο κατά τους αρχαιολόγους ανήκει στο Βυζαντινό Παλάτι, κατεδαφίστηκε από εκσκαφείς και καλύφθηκε από μπετόν. Μαγαζάτορες στη γύρω περιοχή παραπονέθηκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κωνσταντινούπολης το οποίο έστειλε αρχαιολόγους. Είχαν όμως ήδη κατεδαφιστεί βυζαντινά τείχη τεσσάρων μέτρων σε πλάτος και δέκα σε μήκος. Εκείνοι εκτίμησαν πως οι εργασίες είναι παράνομες και πρέπει αμέσως να σταματήσουν αλλά η κατεδάφιση συνεχίστηκε ακόμη και μπροστά στα μάτια τους.
Οι αρχαιολόγοι ενημέρωσαν την Επιτροπή Προστασίας και τον Δήμο Φατίχ, το θέμα όμως έφτασε να συζητηθεί έναν μήνα αργότερα και αποφασίστηκε να σταματήσει η οικοδομή. Μέχρι τότε όμως είχε γίνει και ο πέμπτος όροφος του ξενοδοχείου και απέμεινε μόνο η οροφή!
Ο πρόεδρος της Αρχαιολογικής Ενωσης Κωνσταντινούπολης Νετζμί Καρούλ διερωτάται «πού είναι η Επιτροπή Προστασίας;» και επισημαίνει πως «είναι ενδιαφέρον ότι κανείς δεν είδε τίποτα. «Υπάρχει νόμος αλλά στα χαρτιά» πρόσθεσε, υπενθυμίζοντας ότι και το ξενοδοχείο Four Seasons είχε κτιστεί πάνω στα απομεινάρια του Βυζαντινού Παλατιού».

Αντίστοιχα, διαβάζουμε για το πώς οι υπεύθυνοι στην Αγία Σοφία «φροντίζουν» την εμφάνιση του μνημείου, κυρίως, όμως πώς προβάλλουν τη Μεγάλη Εκκλησία ως «σκηνικό» του Ισλάμ:
[…] Τα στενάκια στο Πέραν και περιοχές στο Εμίνονου και στη συνοικία Φατίχ, αποφάσισε να «δει» ως... Ιράν ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Μπεν Αφλεκ για τις ανάγκες της νέας του ταινίας «Argo». Με άδεια από τις Αρχές άρχισε τα γυρίσματα και κάποια στιγμή θέλησε να χρησιμοποιήσει και τους χώρους της Αγίας Σοφίας.
Έλα όμως που δεν του άρεσε ο μάλλον ψυχρός φωτισμός. Και αποφάσισε - με την ανάλογη άδεια πάντα - να αλλάξει και τα φώτα στον βυζαντινό ναό. Άλλαξε λοιπόν τις λάμπες στους μεγάλους πολυελαίους και στις απλίκες, αντικαθιστώντας τις συνολικά με δύο χιλιάδες λάμπες led 7,5 Watt που δίνουν ένα υποκίτρινο γλυκό φως - κατάλληλο για τα γυρίσματα. Τελικά, η διεύθυνση της Αγίας Σοφίας ενθουσιάστηκε με τον νέο φωτισμό και αποφάσισε να κρατήσει τις δύο χιλιάδες νέες λάμπες, ευχαριστώντας τον Μπεν Αφλεκ. «Ο σκηνοθέτης μας χάρισε τον φωτισμό» δήλωνε χθες ο διευθυντής του Μουσείου. «Δεν του άρεσε το λευκό χρώμα στα φώτα επειδή δεν ταίριαζε με το πνεύμα της Αγίας Σοφίας, όπως είπε. Και τα έξοδα για την αλλαγή τα ανέλαβε όλα η παραγωγή της ταινίας».
Το υπουργείο Εξωτερικών με ανακοίνωσή του εκφράζει την λύπη του, γιατί, σύμφωνα με πληροφόρηση που έχει, «τα ελληνικά και χριστιανικά μνημεία στην Τουρκία, δεν τυγχάνουν της απαραίτητης μέριμνας για την προστασία τους».
Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση αναφέρει ότι πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας περιπτώσεις συστηματικής σύλησης της νεκρόπολης και υπόσκαφων τάφων σε βυζαντινό νεκροταφείο της περιοχής Τσατάλτζα, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, λόγω πλημμελούς προστασίας του μνημείου, παρά το γεγονός ότι έχει χαρακτηριστεί ως πρώτης τάξεως προστατευόμενος χώρος.
Αντίστοιχη περίπτωση αποτελεί και η κατεδάφιση των τειχών του Μεγάλου Βυζαντινού Ανακτόρου (Ιερόν Παλάτιον) στην περιοχή Σουλτάναχμετ, προκειμένου να ανεγερθεί ξενοδοχείο, παρά το γεγονός ότι και ο συγκεκριμένος ιστορικός χώρος είχε χαρακτηριστεί πρώτης τάξεως προστατευόμενος χώρος.
Το Υπουργείο Εξωτερικών σημειώνει ότι, η πρόσφατη μετατροπή σε τέμενος, του ιστορικού ναού της Αγίας Σοφίας της Νίκαιας, ο οποίος λειτουργούσε ως μουσείο, προκάλεσε προβληματισμό σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, καθώς συνδέεται στενά με κορυφαίες στιγμές της ιστορίας του και συγκριμένα με την πρώτη και την έβδομη Οικουμενικές Συνόδους.
Και τονίζεται ότι το Υπουργείο Εξωτερικών εκφράζει την πίστη ότι τα πολιτιστικά μνημεία που έχει κληροδοτήσει η ιστορία και η γεωγραφία, ανεξαρτήτως εθνικής ή θρησκευτικής ταυτότητας, πρέπει να τυγχάνουν προστασίας και να επιδεικνύεται ο απαραίτητος σεβασμός. Αποτελεί πάνω από όλα χρέος έναντι των επερχόμενων γενεών.

Πηγή: Πρόναος

Δεν υπάρχουν σχόλια: