Ὁμιλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου κατὰ τὴν Θείαν Λειτουργίαν ἐν τῷ Ι. Ν. Ἁγ. Ἀλλυπίου Ἀτταλείας (Κυριακή 15 Ἰουλίου 2012)

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Πισιδίας καὶ ἀγαπητὲ ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ κύριε Σωτήριε,

Ἐξοχώτατε κ. Ἐπιτετραμμένε τῆς Ἑλλάδος,

Ἐντιμότατε κ. Γενικὲ Πρόξενε αὐτῆς ἐν Σμύρνῃ,

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Μὲ βαθεῖαν συγκίνησιν ἐχοροστατήσαμεν σήμερον διὰ πρώτην φορὰν κατὰ τὴν θείαν λειτουργίαν εἰς τὸν προσφάτως ἐπαναποκτηθέντα καὶ ἀνακαινισθέντα, μερίμνῃ τοῦ Ἱερωτάτου Μητροπολίτου Πισιδίας καὶ ἀγαπητοῦ ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ κυρίου Σωτηρίου, ἱστορικὸν ἱερὸν ναὸν τοῦ ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Ἀλυπίου τοῦ κιονίτου καὶ ἐπετελέσαμεν μαζὶ μὲ τὴν μνήμην τῶν ἁγίων καὶ θεοφόρων πατέρων τῆς ἐν Χαλκηδόνι Δ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ τὴν σύναξιν πάντων τῶν ἐν Πισιδίᾳ ἁγίων, ἀπὸ Παύλου τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου ἕως Ἀθανασίου τοῦ νεομάρτυρος τοῦ ἐξ Ἀτταλείας, μαρτυρήσαντος τὸ ἔτος 1700.

Καὶ τὴν συγκίνησιν ἡμῶν ταύτην ἐπαυξάνει ἡ παρουσία σας, τῶν ἐξ Ἀθηνῶν καὶ ἀλλαχόθεν συνδραμόντων καὶ συμμετεχόντων εἰς τὸ προσκύνημα τοῦτο τῆς εὐλαβείας καὶ τῆς ἀγάπης, εἰς τόπους ἁγιασθέντας ὑπὸ τῶν ἐν εὐσεβείᾳ καὶ πίστει τελειωθέντων πατέρων καὶ ἀδελφῶν μας, εἰς τόπους ὅπου ζωηραὶ εἶναι ἀκόμη αἱ μνῆμαι τῶν οἰκείων σας, εἰς τόπους ὅπου ὑπάρχουν ἀκόμη τὰ ἴχνη τῆς ζωῆς καὶ τῆς δραστηριότητός των.

Τὴν ἐπαυξάνει ὅμως καὶ ἡ ἐδῶ παρουσία τῶν σλαυοφώνων ἀδελφῶν μας, τῶν ἐσχάτως ἐγκατασταθέντων νέων κατοίκων εἰς τόπους παλαιούς, ἔργον καὶ τοῦτο τῆς θείας Προνοίας, τῆς τὰ πάντα πρὸς τὸ συμφέρον οἰκονομούσης, διὰ νὰ μὴ σβεσθῇ ὁλοτελῶς ἡ λυχνία τῶν ἐνταῦθα Ἐκκλησιῶν, ἀλλὰ νὰ συνεχίσῃ νὰ ὑμνῆται καὶ νὰ δοξάζεται εἰς τὸν τόπον τοῦτον τῶν πρώτων χριστιανικῶν κοινοτήτων, ἐν ἑτέραις γλώσσαις, τὸ παντευλόγητον Ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Εἰς τὸ προσκύνημα ὅμως τοῦτο δὲν εἴμεθα μόνοι. Μαζί μας εἶναι ὁ ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος μετὰ τοῦ συνεκδήμου του ἀποστόλου Βαρνάβα. Διέρχονται τὴν Πισιδίαν, ὡς καὶ τότε, «καὶ λαλήσαντες ἐν Πέργῃ τὸν λόγον, κατέβησαν εἰς Ἀττάλειαν» (Πράξ. ιδ΄ 25). Μαζί μας εἶναι καὶ ἡ ἰσαπόστολος Θέκλα, ἡ μαθήτρια τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Μαζί μας οἱ ἅγιοι ἐπίσκοποι τῆς Σελευκείας, τῆς Ἀντιοχείας καὶ τῶν λοιπῶν πόλεων τῆς Πισιδίας. Μαζί μας καὶ ἡ ἁγία μεγαλομάρτυς Μαρίνα, ἡ ἐξ Ἀντιοχείας τῆς Πισιδίας, καὶ οἱ δεκαπεντακισχίλιοι μάρτυρες, οἱ ἐν Πισιδίᾳ μαρτυρήσαντες. Μαζί μας καὶ οἱ ὅσιοι οἱ ἀσκητεύσαντες ἐν ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς εὐλογημένης ταύτης γῆς, ὁμοῦ μετὰ τῶν ἐν ταῖς πολυαρίθμοις μοναῖς καὶ σκήταις τῆς παρὰ τὴν Σπάρτην τῆς Πισιδίας λίμνης τοῦ Eğirdir.

Χαίρονται καὶ ἀγάλλονται διότι διὰ πρώτην φορὰν ἑορτάζονται καὶ τιμῶνται εἰς τὸν τόπον τοῦτον, εἰς τὸν ὁποῖον ἡγίασαν καὶ τὸν ὁποῖον καθηγίασαν διὰ τῶν αἱμάτων καὶ τῶν πνευματικῶν αὐτῶν ἀγώνων. Χαίρονται καὶ ἀγάλλονται καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν κτιτόρων τοῦ ἱεροῦ τούτου ναοῦ τοῦ ἁγίου Ἀλυπίου, καὶ πάντων τῶν προαπελθόντων πατέρων καὶ ἀδελφῶν ἡμῶν, διότι μετὰ πάροδον ἐνενήκοντα ἐτῶν καὶ μετὰ τὰς ταλαιπωρίας καὶ τὴν ἐρήμωσιν τὴν ὁποίαν ὑπέστη ὁ ναὸς οὗτος, ἵσταται καὶ πάλιν ἀκμαῖος καὶ ὄρθιος καὶ ἐξωραϊσμένος ὡς τόπος λατρείας τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ πύλη τοῦ οὐρανοῦ διὰ τοὺς ἐν πίστει εἰσερχομένους καὶ προσευχομένους ἐν αὐτῷ.

Ζῶμεν ἓν θαῦμα, ὡς εὐστόχως ἐτόνισε καὶ ὁ ἱερώτατος ἀδελφὸς Μητροπολίτης Πισιδίας κ. Σωτήριος τὸν παρελθόντα Σεπτέμβριον κατὰ τὴν τελετὴν τῶν θυρανοιξίων. Καὶ τὸ θαῦμα ἔγκειται εἰς τὸ ὅτι οὐδεὶς ἠδύνατο πρὸ δεκαετίας νὰ φαντασθῇ ὅτι ὁ ἐρειπωμένος οὗτος ναὸς θὰ ἀνεκαινίζετο καὶ θὰ ὑπεδέχετο καὶ πάλιν πλήθη εὐλαβῶν χριστιανῶν. Καὶ ὅμως συνέβη! Καὶ ὅμως ὁ Θεὸς μᾶς ἠξίωσε νὰ ζήσωμεν καὶ τοῦτο τὸ θαῦμα, ὅπως καὶ ὅλα ὅσα ζῶμεν καθ᾽ ἡμέραν, διὰ νὰ παρηγορώμεθα ἐκ τῶν θλίψεων καὶ τῶν δοκιμασιῶν μας, καὶ νὰ ἐνισχυώμεθα εἰς τὴν πίστιν ὅτι ὁ Θεός «δύναται καὶ ἐκ λίθων ἐγεῖραι τέκνα τῷ Ἀβραάμ» (Ματθ. γ΄ 9).

Μᾶς ἠξίωσε νὰ ζήσωμεν καὶ τοῦτο τὸ θαῦμα, διὰ νὰ συνειδητοποιήσωμεν καὶ δι᾽ αὐτοῦ ὅτι τόσον ἡ πίστις μας ὅσον καὶ ἡ Ἐκκλησία μας διὰ θαυμάτων πορεύεται εἰς τὸν κόσμον. Διότι θαῦμα ἀποτελεῖ τὸ γεγονὸς ὅτι, παρὰ τὰς ποικιλωνύμους δυσχερείας καὶ τοὺς διωγμοὺς καὶ τοὺς κλύδωνας τῶν αἱρέσεων, διὰ τῶν ὁποίων διῆλθεν ἡ Ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία, ὡς ἡ αἵρεσις τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ, τὴν ὁποίαν ἀπέκρουσαν οἱ σήμερον τιμώμενοι ἐν Χαλκηδόνι συνελθόντες ἑξακόσιοι πεντήκοντα θεοφόροι Πατέρες τῆς Δ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, διετήρησεν ἕως τῆς σήμερον ἀκαινοτόμητον τὴν παρακαταθήκην τῆς πίστεως, τὴν ὁποίαν παρέλαβε παρὰ τῶν ἁγίων ἀποστόλων, καὶ ἡ ὁποία ἐστερεώθη διὰ τῆς διδασκαλίας τῶν πατέρων της, διὰ τοῦ αἵματος τῶν μαρτύρων, καὶ τῆς ἀσκήσεως τῶν ὁσίων αὐτῆς, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν καὶ τὸ αἰώνιον κάλλος της, τὸν στέφανον καὶ τὴν δόξαν της, τὸν πλοῦτον καὶ τὴν περιουσίαν της, ἡ ὁποία εὑρίσκεται ἀποθησαυρισμένη ἐν οὐρανῷ.

Πρωτεύθυνον ρόλον εἰς τὴν διατήρησιν αὐτῆς τῆς παρακαταθήκης τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν πίστεως ἔχει ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, λαβοῦσα αὐτὴν τὴν εὐθύνην παρὰ τῆς Ἁγίας Δ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία διὰ τῶν ἀποφάσεών της ἀνέθεσεν εἰς αὐτὴν τὴν ἐν τῇ πράξει ἄσκησιν δικαιοδοσίας ὄχι μόνον ἐπὶ τῶν πλησιοχώρων ἐκκλησιαστικῶν διοικήσεων τῆς Ἀσίας, τοῦ Πόντου καὶ τῆς Θράκης, ἀλλὰ καὶ εἰς τὰς ἐκτὸς τῶν ὁρίων τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν ἐν διασπορᾷ εὑρισκομένας χριστιανικὰς κοινότητας. Διὰ τοῦτο καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως πάντοτε ἔδιδε τὴν μαρτυρίαν τῆς πίστεως, ἀκόμη καὶ ἐὰν τοῦτο προϋπέθετε τὸ ἰδικόν της μαρτύριον, καὶ δὲν ἔπαυε ποτὲ μεριμνῶσα ὑπὲρ τῶν τέκνων αὐτῆς, ὡς φιλόστοργος μήτηρ καὶ πνευματικὴ τροφός, εἴτε παρέμενον αὐτὰ εἰς τὰς παλαιὰς αὐτῶν κοιτίδας εἴτε ἠναγκάζοντο ἐκ τῶν ἱστορικῶν συγκυριῶν νὰ ἀναζητήσουν νέους τόπους ἐγκαταβιώσεως.

Ἀπόδειξιν τῆς θυσιαστικῆς αὐτῆς ἀγάπης καὶ στοργῆς τῆς Μητρὸς ἡμῶν Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀποτελεῖ τὸ γεγονὸς ὅτι αὕτη παρέμεινεν ἀμετακίνητος ἀπὸ τῆς ἱστορικῆς αὐτῆς ἕδρας, ἀναμένουσα πάντοτε τὰ προσφιλῆ της τέκνα ὁθενδήποτε προερχόμενα, καὶ χαίρουσα ὑποδέχεται αὐτά ἐπανακάμπτοντα εἰς τὰς πατρογονικὰς ἑστίας.

Διὸ καὶ μετὰ πολλῆς χαρᾶς καὶ στοργῆς ὑποδεχόμεθα καὶ ἅπαντας ὑμᾶς σήμερον, ἐδῶ εἰς τὴν Ἀττάλειαν, εἰς τὸν τόπον ὅπου ἠκούσθη τὸ πρῶτον τὸ εὐαγγέλιον ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου Παύλου, συγχαίροντες τὸν ποιμενάρχην σας, ἱερώτατον Ἀδελφὸν Ἅγιον Πισιδίας, εἰς τὸν ἱεραποστολικὸν ζῆλον τοῦ ὁποίου ὀφείλομεν τὴν ἀνακαίνισιν καὶ τὸν καλλωπισμὸν τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου Ἀλυπίου, διὰ τὸ σπουδαῖον ἐπίτευγμα αὐτοῦ. Συγχαίρομεν δὲ καὶ πάντας ὑμᾶς τοὺς ποικιλοτρόπως συμβαλόντας καὶ ἐνισχύσαντας τὸ ἔργον τῆς ἀνακαινίσεως τοῦ ἱεροῦ τούτου ναοῦ τοῦ ἁγίου Ἀλυπίου καὶ σᾶς εὐχαριστοῦμεν πατρικῶς διὰ τὸ συνεχὲς ἐνδιαφέρον σας.

Ἡ ἀνακαίνισις ὅμως αὕτη τοῦ χειροποιήτου ναοῦ ὑπενθυμίζει εἰς ἡμᾶς τὸ χρέος τῆς ἀνακαινίσεως τοῦ ἀχειροποιήτου ναοῦ τῶν ψυχῶν μας. Διότι, ὡς λέγει καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «ἡμεῖς ναὸς Θεοῦ ἐσμεν ζῶντος» (Β΄ Κορ. ς΄ 16), εἰς τὸν ὁποῖον ἐνοικεῖ καὶ ἐμπεριπατεῖ ὁ Θεός• καὶ διὰ τοῦτο ὀφείλει νὰ εἶναι καθαρὸς καὶ λαμπρὸς διὰ νὰ τὸν ὑποδέχεται καὶ διὰ νὰ μὴν τὸν ἀπωθῇ καὶ τὸν ἐκδιώκῃ. Ἔχομεν καθῆκον νὰ ἀνακαινίζωμεν τὸν ναὸν τῶν ψυχῶν μας διὰ τῆς μετοχῆς εἰς τὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, διὰ τοῦ πνευματικοῦ ἡμῶν ἀγῶνος καὶ τῆς μετανοίας, διὰ τῆς προσευχῆς καὶ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, μιμούμενοι καὶ κατὰ τοῦτο πάντας τοὺς τιμωμένους σήμερον ἐν Πισιδίᾳ ἁγίους, οἱ ὁποῖοι ἠγωνίσθησαν διὰ νὰ εὐαρεστήσουν τῷ Θεῷ καὶ ἀπολαμβάνουν τώρα ἐν οὐρανῷ τὸν στέφανον τῆς δόξης ἀναμένοντες καὶ ἡμᾶς, «ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν» (Ἑβρ. ια΄ 40).

Συγχαίροντες διὰ μίαν εἰσέτι φορὰν τὸν ἅγιον Πισιδίας κ. Σωτήριον, εὐχόμεθα πατρικῶς ὅπως ἡ σημερινὴ ἑορτὴ καὶ τὸ προσκύνημά μας εἰς τὸν ἡγιασμένον τοῦτον τόπον, ἀποτελέσῃ ἀφορμὴν δι᾽ ἐντατικωτέραν προσπάθειαν ἀνακαινίσεως καὶ τοῦ ἔσω ἡμῶν ἀνθρώπου, καὶ ὅπως, διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Ἀλυπίου καὶ πάντων τῶν ἐν Πισιδίᾳ διαλαμψάντων ἁγίων, διατηρῇ ὁ Θεὸς ἄλυπον τὴν ζωὴν ὑμῶν πάσας τὰς ἡμέρας αὐτῆς.  

Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος