Ἡ γνήσια ἀγάπη - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή Η´Λουκᾶ (Λουκᾶ ι´25-37)

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Ἡ γνήσια ἀγάπη

 «πορεύου καί σύ ποίει ὁμοίως» (Λουκ. ι´37)

          Ἡ προτροπή αὐτή, τήν ὁποία ἔκανε ὁ Κύριος στόν νομικό πού ἤθελε νά τόν πειράξει, εἶναι προτροπή πού ἀπευθύνεται καί στόν καθένα ἀπό ἐμᾶς, ἀδελφοί μου. Κάνε καί σύ, λέγει ὁ Χρι­στός, τό ἴδιο μέ ἐκεῖνο πού ἔκαμεν ὁ καλός Σα­μαρείτης. Δεῖχνε τήν ἴδια ἀγάπη πού ἔδειξε καί αὐτός, διότι αὐτή εἶναι  ἡ τέλεια         ἔκφραση τῆς ἀγάπης, πού ζητεῖ ὁ Θεός. Μέ τήν ἀγάπη αὐτή τηρεῖται μέ ἄριστο τρόπο ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ: «ἀγαπήσεις τόν πλησίον σου ὡς ἑαυτόν».

          Στή συνέχεια θά προσπαθήσουμε  νά ἐπι­σημάνουμε κάποια ἀπό τά χαρακτηριστικά τῆς ἀγάπης πρός τόν πλησίον πού περιέ­χονται στό κείμενο τῆς συγκινητικῆς παρα­βολῆς.

*****

«Πορεύου καί σύ ποίει ὁμοίως»

          Ὁ Σαμαρείτης τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, μέ τή στάση του ἀπέναντι στόν καταπληγωμένο ἀπό τούς ληστές Ἰουδαῖο, μᾶς λέει πώς ἡ χριστι­α­νική ἀγάπη προσφέρεται ἀδιακρίτως πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους.

Ὁ συγκεκριμένος ἐκεῖνος ἄνθρωπος ἀγάπη­σε ὡς πλησίον του τόν ἀλλοεθνή  Ἰουδαῖο. Τήν κρίσιμη ὥρα πού βρέθη­κε μπροστά του κατα­πλη­γωμένος, γυμνός καί μισοπεθαμένος ὁ ὁδοιπόρος ἐκεῖνος, ὁ Σαμα­ρείτης ξέχασε τό μίσος καί τήν ἔχθρα πού ὑπῆρχε ἀνάμεσα στούς δύο λαούς, Ἰουδαίους καί Σαμα­ρεῖτες, καί πρόσφερε ὁλόψυ­χη τήν ἀγάπη του.

          Ἔτσι μέ τή στάση του αὐτή μᾶς διδάσκει ὅτι ὁ πιστός χριστιανός δέν περιορίζει τήν ἀγἀπη του σέ ὁρισμένα πρόσωπα. Ἀρχίζει μέν ἀπό τά συγγενικά του πρόσωπα, τούς ἀνθρώπους τοῦ στενοῦ οἰκογενειακοῦ του περιβάλλοντος, δέν τήν ἀφήνει ὅμως νά ἐκδηλωθεῖ μόνο σέ αὐτά τά πρόσωπα, στούς συμπατριῶτες ἤ φίλους. Ὁ πιστός δέν ἐξετάζει πρόσωπα καί γνωριμίες γιά νά ἐκδηλώσει τήν ἀγάπη του. Ἀλλά τήν προσφέρει σέ ὅλους ἀνεξαιρέτως. Πρός κάθε ἄνθρωπο πού βρίσκεται σέ ἀνάγκη καί χρειάζεται τή βοήθειά του. Μπορεῖ νά τοῦ εἶναι ἄγνωστος. Νά εἶναι ἀπό ἄλλο ἔθνος, ἀπό ἄλλη φυλή, ἀκόμη καί ἀπό κράτος ἐχθρικό. Νά εἶναι ἄπιστος καί ἄθεος. Δέν ἀποκλείεται ἀκόμη νά εἶναι καί πολέμιος τῆς πί­στεως καί προσωπικός μας ἐχθρός. Τίποτε ἀπ’ ὅ­λα αὐτά δέν ἀνακόπτει τό δρόμο στή χριστιανική ἀγάπη. Ἐφ’ ὅσον ὁ ἄλλος ἄνθρωπος πάσχει  καί χρειάζεται τή βοή­θειά μας, οἱ πιστοί ἔχουμε χρέος νά τοῦ τήν προ­σφέρουμε, χωρίς νά ἐξετάσουμε τίποτε τήν ὥρα ἐκείνη. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει ὅτι ἄν δεῖς κάποιον νά  ὑπο­φέρει, μή  χάνεις και­ρό παρατηρώντας τον χωρίς ἐνδιαφέρον. Ἔχει δικαίωμα βοηθείας διότι ἀκρι­βῶς πάσχει, βρίσκεται σέ ἀνάγκη. Γι’αὐτό καί προσθέ­τει ὁ ἱερός πατήρ: «μαθαίνουμε ἀπό τήν παρα­βολή αὐτή νά φροντίζουμε ἐξίσου γιά ὅ­λους. Ὄχι νά φροντίζουμε γιά τούς οἰκείους τῆς πίστεως καί νά ἀμελοῦμε τούς «ἀλλοτρί­ους»,­ τούς ξένους».  Ὁ πόνος τοῦ ἄλλου εἶναι ἀνάγκη νά κι­νεῖ τήν εὐσπλαγχνία καί  τή συμπάθειά μας.  Αὐ­τές νά μᾶς ὁδηγοῦν στήν ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης μας. Ὅπως ἔκαμεν ὁ Σαμαρείτης γιά τόν ἄγνωστό του Ἰουδαῖο, ὅπως ἔκαμναν πάντοτε οἱ χριστι­ανοί. Στήν κηδεία τοῦ Μ. Βασιλείου, λέγεται ὅτι παρα­κολουθοῦσαν καί ἔκλαιαν ὄχι μόνο οἱ χρι­στιανοί, ἀλλά  καί πλήθη Ἑβραίων καί εἰδωλο­λα­τρῶν, διό­τι ἀκριβῶς ὁ ἅγιος πατέρας εἶχε δείξει πλούσια τήν ἀγάπη του καί πρός αὐτούς. Ἔτσι κάμνουν πάντοτε οἱ γνήσιοι μαθητές τοῦ Χρι­στοῦ. Προσ­φέρουν τήν ἀγάπη τους  ἀδιακρίτως. Ἀκόμη καί σέ προσωπικούς των ἐχθρούς, πού τούς εἶχαν βλάψει.

          Ἀντιγράφει δηλαδή ὁ πιστός μαθητής τοῦ Χριστοῦ τή θεϊκή ἀγάπη. Σκέπτεται ὅτι ὁ Θεός δέχεται ὅλους ἀνε­ξαιρέτως τούς ἀνθρώπους. «Βρέχει ἐπί δικαίους καί ἀδίκους» καί «ἀνατέλλει τόν ἥλιον αὐτοῦ ἐπί πονηρούς καί ἀγαθούς». Τό ἀποκορύφωμα τῆς ἀγάπης βρίσκεται στό Θεαν­δρικό πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἀγάπησε ὅλους: τόν ρωμαῖο ἑκατόν­ταρ­χο, τόν τελώνη, τήν ἁμαρτωλή γυναίκα, τόν λη­στή, τή Χανανία, τόν Θω­μᾶ καί τόν Πέτρο, ἀκόμη καί ὅταν τόν πρόδιδαν. Κι ἐμεῖς ἄς τούς δεχόμα­στε ὅλους καί πρός ὅλους νά δείχνουμε τήν ἀγάπη μας. Κι ὅταν κάποιος μᾶς ἐχθρεύεται ἤ μᾶς ζημιώνει, ἐμεῖς νά τόν ἀγα­ποῦμε.   

          Ἡ χριστιανική ἀγάπη προσφέρεται, ἀδελφοί μου, χωρίς ὑστεροβουλία. Χωρίς νά ἐπιζητεῖ ἐπαίνους, τιμή ἤ ἀνταπόδοση. Μᾶς τό δείχνει καί αὐτό ὁ καλός Σαμαρείτης. Τί θά μπο­ροῦσε νά περιμένει ἀπό ἕνα καταπληγωμένο ἄν­θρωπο, ἐξασθενημένο, ἡμιθανῆ; Ἕνα ἄνθρωπο πού δέν μποροῦσε οὔτε «εὐχαριστῶ» καλά-καλά νά τοῦ εἰπεῖ, ἀλλά οὔτε καί χρήματα εἶχε γιά νά τοῦ πληρώσει τό καλό πού τοῦ ἔκαμε; Οὔτε καί ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους μποροῦσε νά περιμένει κάτι, ἕνα ἔπαινο, μιά στοιχειώδη ἀναγνώριση τῆς πρά­ξεώς του, ἀφοῦ τήν καλωσύνη τήν ἔπραξε ἀθέα­τος ἀπό τούς ἀνθρώπους, θεατός ὅμως ἀπό τόν ἅγιο Θεό;  Ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ καλοῦ Σαμα­ρείτη ἀ­πουσιάζουν τά στοιχεῖα τῆς ὑστερο­βου­λίας. Πα­ράδειγμα ζωντανό καί πάλιν ὁ Κύριος λέγοντάς μας ὅτι ὅταν κάνεις τραπέζι νά μήν κα­λεῖς τούς φίλους σου καί τούς γνωστούς, ἀλλά τούς φτω­χούς, τούς ἀνάπηρους καί τούς κουτ­σούς. Καί αὐτό δέν τό εἶπε βέβαια  γιά νά μήν ἀναπτύσ­σουμε κοινωνικές σχέσεις,  ἀλλά γιά νά χωρίσει τήν ὑστε­ροβουλία ἀπό τήν πράξη. Ὅταν προσφέ­ρουμε ἀγάπη, νά μή λέμε δέν μέ εὐχαρί­στησε, δέν ἀνα­γνώρισε τήν πράξη καί τήν προσ­φορά μου.  Ἄλλωστε ὁ μισθός τῆς ἀγάπης εἶναι ἡ εἰρήνη τῆς ψυχῆς καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ κατά τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως. 

          Ἕνα τρίτο χαρακτηριστικό τῆς γνήσιας ἀγά­πης πρός τόν πλησίον εἶναι ὅτι αὐτή προσφέ­ρεται συνεχῶς, μέ ἐπιμέλεια, ὄχι πρόχειρα, ὅπως-ὅπως.

          Ὁ Σαμαρείτης καθώς προχωροῦσε πρός τή δουλειά του καί ἐκεῖ πού δέν τό περίμενε εἶδε τόν ἄνθρωπο τόν πληγωμένο ἀπό τούς ληστές, μισο­πεθαμένο καί σταμάτησε νά τόν βοηθήσει. Καθυ­στέρησε τήν πορεία του, ἄλλαξε τό πρόγραμμά του, ἄφησε τίς προγραμματισμένες δουλειές του. Δέν σκέφτηκε νά κάνει γρήγορα, νά τελειώνει γιά νά συνεχίσει τό ταξίδι του. Σταμάτησε, τόν πλη­σίασε, ἔβγαλε ἀπό τό πρόχειρο φαρμακεῖο του λάδι καί κρασί γιά νά καθαρίσει τίς πληγές καί νά τίς ἐπιδέσει μέ ἀσφάλεια.  Ἔσχισε τό δικό του ἔν­δυμα γιά νά σταματήσει τίς αἱμορραγίες καί στή συνέχεια τόν πῆρε μέ φόβο καί ἀγωνία καί τόν ἀνέβασε στό ζῶο του. Καί προχωροῦσαν σιγά -σιγά πρός τό πανδοχεῖο ὅπου ξενύχτησε κοντά του, τόν πρόσεχε καί τοῦ πρόσφερε ὅ,τι χρειαζ­ό­ταν. Καί ὅταν τό πρωῒ εἶδε ὅτι ὁ τραυματίας ἐκεῖ­νος ξέφυγε τόν κίνδυνο καί ἀφοῦ ἔκανε ὅ,τι τοῦ ὑπαγόρευε ἡ καρδιά του, ἔδωσε δυό δηνάρια στόν πανδοχέα μέ τήν ὁδηγία νά περιποιηθεῖ τόν ἄρρωστο καί ὅ,τι ξοδέψει παραπάνω θά τοῦ τό δώσει ὅταν ἐπιστρέφει γιά τήν πατρίδα του.

          Ποῦ ὀφείλεται αὐτή ἡ διάθεση τῆς ἐπιμελη­μένης ἀγάπης; Χωρίς ἀμφιβολία ὁ Σαμαρείτης ἐκεῖνος αἰσθάνθηκε σάν νά ἦταν αὐτός ὁ «περι­πεσών εἰς τούς λη­στάς» καί συμπεριφέρ­θηκε ὅ­πως θά ἤθελε νά συμπεριφερθοῦν οἱ ἄλλοι σ’ αὐτόν. Ἐφάρμοσε δηλαδή τόν χρυσό κανόνα τῆς ἀγάπης. Ἔτσι διδασκόμαστε πῶς νά ἀνταποκρι­θοῦμε ὄχι στίς πλαστές ἀνάγκες τῶν ἀνθρώπων ἀλλά στίς πρα­γματικές. Ὄχι τόσο καί μόνο στή σωματική ἀλλά κυρίως στήν πνευματική πείνα καί ἀσθένεια τῶν συνανθρώπων μας πού θεραπεύον­ται μόνο στό πνευματικό πανδοχεῖο τῆς Ἐκκλη­σίας. Χρειάζονται πνευματικοί ἄνθρωποι-τραυμα­τιοφορεῖς γιά νά μεταφέρουν ἐκεῖ τούς τραυμα­τίες ἀπό τούς πνευματικούς ληστές τῆς ἁμαρτίας. Καί αὐτό μᾶς τό ζητεῖ ὁ Θεός ἰδιαίτερα σήμερα.

*****

 «Πορεύου καί σύ ποίει ὁμοίως»

Ἀγαπητοί μου, ὁ Σαμαρείτης τῆς παραβολῆς μᾶς δίδαξε σήμερα τό δυσκολώτερο μάθημα. Ὁ Κύρι­ος ὅμως μᾶς εἶπε ὅτι «τά ἀδύνατα παρά ἀνθρώ­ποις δυνατά παρά τῷ Θεῷ ἐστι».

          Νά καταφύγουμε λοιπόν μέ πίστη στόν Χρι­στό μας νά τοῦ ζητήσουμε καί νά τοῦ ποῦμε μέ πόθο καί πόνο ψυχῆς: «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, Σύ πού εἶσαι ὁ Καλός Σαμαρείτης, πού μᾶς ἐλευθέ­ρωσες ἀπό τούς ἀόρατους ληστές καί μᾶς ὁδήγη­σες στό πανδοχεῖο τῆς Ἐκκλησίας Σου καί ἀπό ἐκεῖ στήν οὐράνια Βασιλεία Σου, σέ πα­ρακαλοῦμε νά ἀνάψεις τή φλόγα τῆς πρός Σέ ἀγάπης στίς καρδιές μας, γιά νά τή μεταλαμπα­δεύ­ουμε στόν σύγχρονο κόσμο. 

 Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἐκφωνήθηκε στόν Ἱερό Καθεδρικό  Ἁγίου Ἰωάννου Ἀρχιεπισκοπῆς Λευκωσίας,  Κυριακή 12/11/2017