Ἡ ἀκοίμητη φλόγα τῆς ψυχῆς - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή τῆς Σαμαρείτιδος

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Ἡ ἀκοίμητη φλόγα τῆς ψυχῆς

 «Ἔρχεται ὥρα, καί νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοί προσκυνηταί προσκυνήσουσι τῷ πατρί ἐν πνελυματι καί ἀληθείᾳ»  (Ἰω. δ´23)

          Ἔρχεται ὥρα, λέγει ὁ Κύριος στή Σαμαρεί­τιδα, καί ἡ ὥρα αὐτή εἶναι ἡ τωρινή, κατά τήν ὁποία οἱ ἀληθινοί προσκυνητές καί λάτρεις τοῦ Θεοῦ θά τόν λατρεύσουν «ἐν πνεύματι καί ἀλη­θείᾳ». Πραγματικά ἡ ὥρα αὐτή εἶχε φθάσει. Ἡ παλαιά λατρεία εἶχε συμπληρώσει τόν κύκλο της, ἀφήνοντας τούς ἀνθρώπους χωρίς οὐσιαστική λύτρωση, μακριά ἀπό τόν Θεό. Τώρα εἶχεν ἔλθει πλέον ἡ ὥρα, οἱ ἀληθινοί προσ­κυνητές νά λα­τρεύσουν τόν Θεό «ἐν πνεύ­ματι καί ἀληθείᾳ». Ποιά ὅμως ἦταν ἡ παλαιά  λατρεία, καί τί σημαίνει νά λατρεύει κανείς τόν Θεό «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ»;  Στά σημαντικά αὐτά ἐρωτήματα θά προσπαθή­σουμε νά ἀπαντήσουμε στή συνέχεια.

****

«Ἔρχεται ὥρα, καί νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοί προσκυνηταί προσκυνήσουσι τῷ πατρί ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ»

Ἀπό ὅλα τά δημιουργήματα τοῦ ὁρατοῦ κό­σμου, ἀδελφοί, μόνος ὁ ἄνθρωπος διαισθάνε­ται καί ἀναζητεῖ ἐπίμονα καί ἐπίμοχθα ἕνα κόσμο ἀόρατο πνευμα­τικό, τόν ὁποῖο γεμίζει μέ τήν μα­καρία καί ἔνδοξη παρου­σία του ὁ Τριαδικός Θεός. Ἀναζητεῖ νά εἰσδύσει σ᾽ αὐτό τόν πνευματικό κόσμο καί νά ἐξιχνιάσει τά μυστήριά του, διότι κάτι μέσα του τόν πληροφορεῖ, πώς μ᾽ αὐτό τόν κόσμο συγγενεύει περισσότερο καί ὅτι αὐτός εἶναι ἡ καθαυτό καταξίωση τῆς ὕπαρξής του. Νοιώθει νά ξεπηδᾶ ἀπό τά βάθη τοῦ εἶναι του μιά δύναμη πού τόν σπρώχνει σέ ἀναζήτηση τοῦ Δημιουργοῦ του. Ποθεῖ νά τόν πλησιάσει τό Δημιουργό του, νά τόν εὐχαριστήσει, νά τόν γνωρίσει ὅσο τοῦ εἶναι δυνατό, ἐπιθυμεῖ στό βάθος του νά ἀρέσει στό Θεό, νά ἀφοσιωθεῖ σ᾽ Ἐκεῖνον στόν ὁποῖο ὀφείλει τήν ὕπαρξή του.

Ποθεῖ νά ἀντικρύσει τό μεγαλεῖο τοῦ Δημιουρ­γοῦ του, νά γίνει καί αὐτός μέτοχος τῆς ἄφθαρ­της καί αἰώνιας ζωῆς πού βασιλεύει στίς οὐράνιες σφαῖρες καί στούς πνευματικούς ὁρίζοντες, οἱ ὁποῖοι ἀνιχνεύονται μόνο μέ τά μάτια τῆς ἀθάνα­της ψυχῆς του.

Γι᾽ αὐτό καί τό πρῶτο βῆμα τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου εἶναι ἡ ἀνοικοδόμηση θυσιαστηρίων, τόπων δηλαδή ὅπου θά προσφέρει τά δῶρα τῆς ἀγάπης του, τίς θυσίες του, σ᾽Ἐκεῖνον πού νοιώ­θει ὡς Δημιουργό του. Ἀπό τά πρῶτα κεφάλαια τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως, συναντοῦμε τά δύο πρῶτα θυσιαστήρια νά καπνίζουν καί νά προσφέ­ρουν τίς πρῶτες θυσίες στό Θεό. Τά θυσιαστήρια τοῦ Κάϊν καί τοῦ Ἄβελ.

Καί ὅσο οἱ ἄνθρωποι ἔμεναν πιστοί στό Θεό τή λατρεία τους τήν πρόσφεραν σ᾽ Αὐτόν. Σ᾽ Ἐκεῖ­νον προσφέρονταν οἱ θυσίες τῶν υἱῶν τοῦ Ἀδάμ, Ἐκείνου τίς εὐλογίες ζητοῦσαν. Αὐτός ἦταν τό κέντρο τῆς ζωῆς τους. Ἐκεῖνον ποθοῦσεν ἡ ψυχή τους. Γι᾽ αὐτό κι ἔμεινε ὀνομαστή ἡ θυσία τοῦ Νῶε μετά τόν κατακλυσμό.

Μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου οἱ λαοί τῆς γῆς καθώς ἀπομακρύνονταν  ἀπό τόν Ἕνα ἀληθινό Θεό ἔχασαν καί τό δρόμο τῆς ἀληθοῦς ἐπικοινω­νίας μαζί του μέ ἀποτέλεσμα νά λατρεύσουν κατά τό λόγο τοῦ θείου Παύλου «τῇ κτίσει παρά τόν κτίσαντα» (Ρωμ. α´25,23). Μόνοι οἱ Ἰσραηλῖτες ἔμειναν πιστοί στόν Θεό καί αὐτούς τούς καθο­δηγοῦσε ὁ Ἴδιος στό πῶς νά τόν συναντήσουν μέσα ἀπό τήν λατρεία, δίνον­τας σχετικές ὁδηγίες στόν Μωϋσῆ γιά τήν ὀργά­νωση αὐτῆς τῆς λατρείας. Γιά τό πῶς νά κατα­σκευάσει τόν κινητό Ναό, τήν Κιβωτό τῆς Διαθή­κης, τί θά βάλει μέσα καί κάθε τι ἄλλο σχετικό. Ἀργότερα θά δεχθεῖ ὁ Ἅγιος Θεός ἀπό τά χέρια τοῦ Σολομῶντος, τοῦ εἰρηνικοῦ βασιλιᾶ, τόν περικαλλῆ Ναό, τόν μόνο Ναό πάνω στή γῆ ὅπου προσφέρονταν θυσίες στόν ἀληθινό Θεό.

Ἡ παλαιά αὐτή λατρεία ἦταν μιά σκιώδης καί ἀτελής λατρεία προσαρμοσμένη στή τότε πνευ­ματική κατάσταση τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Κέντρο της εἴπαμε, ἦταν ὁ Ναός τοῦ Σολομῶντος, καί περιε­χόμενό της οἱ θυσίες τῶν ζώων, ὅπως προέβλεπε τό  λεπτομερές τελετουργικό τῶν δια­φόρων ἑορ­τῶν.

Ἡ πλέον μυστηριώδης καί κατανυκτική ἑορτή ἦταν ἐκείνη τοῦ Ἐξιλασμοῦ, κατά τήν ὁποία μό­νος ὁ Ἀρχιερεύς καί μόνο ἐκείνη τήν ἡμέρα εἰσερ­χόταν στό ἄδυτο τοῦ Ναοῦ, τά Ἅγια τῶν Ἁγίων, καί ἐρράντιζε μέ τό αἷμα ἑνός τράγου καί ἑνός μοσχαριοῦ τό σκέπασμα τῆς Κιβωτοῦ τῆς Διαθήκης, πού ὀνομαζόταν «ἱλαστήριον», γιά νά ζητήσει ἀπό τόν Θεό τή συγχώρηση τῶν ἁμαρ­τιῶν τοῦ λαοῦ.

Ἡ ἑορτή τοῦ Πάσχα μέ τή σφαγή τοῦ πασχά­λιου ἀμνοῦ ἦταν ἡ κορυφαία ὅλων τῶν ἑορτῶν τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ καί ὑπενθύμιζε τήν ἔξοδο ἀπό τήν Αἴγυπτο, τότε πού τό αἷμα τοῦ θυσιασθέντος ἀμνοῦ τούς ἐλύτρωσε ἀπό τήν πολυχρόνια δουλ­εία καί τούς ἐχάρισε τήν ἐλευθερία. Ἡ Πεντηκο­στή καί ἡ Σκηνοπηγία συμπλήρωναν τόν κύκλο τῶν μεγάλων ἑορτῶν, πού κύριο χαρακτηριστικό τους ἦταν τά αἰνιγματικά καί ἔντονα συμβολικά στοιχεῖα τους.

Ὅλα ἔδειχναν πώς ἀποτελοῦσαν μυστικές προεικονίσεις καί αἰγματικούς συμβολισμούς τῶν ἀληθινῶν πραγμάτων. Αὐτῶν τά ὁποῖα συνιστοῦ­σαν τή νέα τήν « ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ» λα­τρεία.

*******

Αὐτή τή νέα λατρεία ἔφερε στόν κόσμο ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Κατά πρῶτο καί κύριο λόγο μᾶς ἐφανέρωσε τή μεγάλη ἀλήθεια, ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πνεῦμα καί δέν δεσμεύεται ἀπό τοπικούς περιορισμούς. Ἑπομένως ἡ λατρεία πού τοῦ ὀφείλουμε καί τήν ὁποία τοῦ προσφέρουμε μπορεῖ νά προσφέρεται σέ κάθε τόπο καί κατά συνέπεια δέν εἶναι ἀνάγκη νά ὑπάρχει ἕνα καί μόνο κέντρο λατρείας, ὅπως ἦταν τότε ὁ Ναός τῶν Ἱεροσολύμων.

Περιεχόμενο τῆς νέας «ἐν πνεύματι» λατρείας εἶναι καί πάλι μία Θυσία. Ὄχι ὅμως θυσία ζώων· ἀλλά ἡ μία καί μοναδική ἐκείνη Θυσία, πού προσφέρθηκε στό Γολγοθᾶ καί προεκτείνεται σέ κάθε Θεία Λειτουργία, ἀποτελώντας τό κέντρο τῆς λατρείας τοῦ νέου λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Αὐτή ἡ Θυσία εἶναι ἡ ἀλήθεια, διότι ὁ Κύριος εἶναι ὁ ἀλη­θινός «ἀμνός τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰω. α´29). Καί αὐτήν προεικόνιζαν καί προετύπωναν οἱ ἀναρίθμητες θυσίες ζώων, πού προσέφεραν οἱ Ἑβραῖοι. Ἐκεῖνες ἦταν ἡ σκιά, τό σύμβολο. Ἡ Θυσία τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ πραγμα­τικότητα, ἡ ἀλήθεια.

Πρέπει ὅμως νά ὑπογραμμίσουμε ὅτι αὐτή ἡ νέα, ἡ ἀληθινή λατρεία δέν ἔχει καμμιά ἀξία γιά τόν καθένα μας, ἄν τελεσιουργεῖται μόνο πάνω στήν Ἁγία Τράπεζα. Πραγματική ἀξία στή ζωή τοῦ καθενός μας ἀποκτᾶ, ὅταν ἡ προσφορά της γίνεται πάνω στό ζωντανό θυσιαστήριο τῶν ψυχῶν μας· ὅταν συμμετέχει σ᾽ αὐτήν ὁλόκλη­ρος ὁ ἐσωτερικός μας κόσμος· ἡ ψυχή καί ἠ καρδιά μας· ὁ φωτισμένος ἀπό τή θεία Χάρη νοῦς μας· ὅταν πάνω στό θυσιαστήριο τῆς ψυχῆς μας θυσιάζονται τά πάθη μας, οἱ κακίες μας, τά πλήθη τῶν ἀδυναμιῶν μας, ὅλα αὐτά πού μᾶς ἀπομα­κρύνουν ἀπό τόν ἅγιο Θεό μας. Πραγματική ἀξία ἔχει ἡ λατρεία ἐκείνη πού πηγάζει ἀπό ψυχές πού ζοῦν σέ ἀτμόσφαιρα πλούσιας πνευματικότητας, εὐσέβειας, ταπεινοφροσύνης, ἀληθινῆς πίστεως καί θερμῆς  ἀγάπης πρός τόν Θεό.

*****

« Ἔρχεται ὥρα, καί νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοί προσκυνηταί προσκυνήσουσι τῷ πατρί ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ»

          Ἀδελφοί, ζοῦμε στήν ἐποχή τῆς Καινῆς Διαθήκης. Τήν ἐποχή τῆς νέας, τῆς ἀληθινῆς λα­τρείας τοῦ Θεοῦ. Τώρα γνωρίζουμε πώς τό ἀλη­θινό θυσιαστήριο τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ βρίσκε­ται ὄχι σέ ἕνα τόπο μακριά μας, ἀλλά καί μέσα μας, στά βάθη τῆς ψυχῆς μας. Ἐκεῖ ὀφείλει νά καίει ἀκοίμητη ἡ φλόγα τῆς ἀγάπης μας σ᾽ Αὐτόν, τό Δημιουργό καί Ἀναδημιουργό μας. Ἄλλωστε μᾶς τό ζητεῖ ἐπίμονα « δός μοι, υἱέ, σήν καρδί­αν», μᾶς προτρέπει. Παιδί μου δός μου τήν καρ­διά σου. Εἴθε αὐτό νά εἶναι ζωντανή πραγματικό­τητα γιά ὅλους μας. Τότε θά εἴμαστε πραγματικά εὐτυχισμένοι.

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης