Λειτουργία χωρίς το λαό; - π. . Βασιλείου Μπακογιάννη

Λειτουργία χωρίς το  λαό;

Ὑπό ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

    Ἐπικρατεῖ ἡ ἄποψη,  πώς ὁ  Ἱερέας δέν μπορεῖ  νά λειτουργήσει ἀπό μόνος του, χωρίς  δηλαδή  τήν παρουσία ἔστω καί ἑνός μόνου λαϊκοῦ. Σωστό;  

Ἐπί ἀρχιερατείας Μ. Βασιλείου, ἕνας ἄπιστος ἄρχοντας, τύραννος ἀνάγκασε μερικούς Ἱερεῖς ἀπό τήν Ἀντιόχεια νά ὁρκισθοῦν, νά μήν ξαναλειτουργήσουν. Ἕνας ἀπό αὐτούς, ὀνόματι Βιάνορας, κατέφυγε  στόν Ἐπίσκοπο  Ἀμφιλόχιο, στό Ἰκόνιο. Ὁ Ἀμφιλόχιος βρέθηκε σέ δίλημμα. Καί ἔγραψε ἐπιστολή στόν Ἀρχιεπίσκοπο Μ. Βασίλειο, «εἰ δεκτός ἐστίν εἰς τόν κλῆρον διά τόν ὅρκον», ὁ συγκεκριμένος Ἱερέας.   

       Καί ὁ Μ. Βασίλειος  τοῦ ἔγραψε: «Ἐγώ δέ ἤδη τινά κοινόν ὅρον περί πάντων ὁμοῦ τῶν μετ’αὐτοῦ ὀμωμοκότων, τοῖς κατ’Ἀντιόχειαν κληρικοῖς οἶδα ἐκτεθεικώς· ὥστε τῶν μέν δημοσίων αὐτούς ἀπέχεσθαι συλλόγων, ἰδίᾳ δέ ἐνεργεῖν τά τῶν πρεσβυτέρων» (Κανόνας ΙΖ΄). Ἐπέτρεψε, δηλαδή, στούς συγκεκριμένους Ἱερεῖς νά λειτουργοῦν ἀπό μόνοι τους, «ἰδίᾳ δέ ἐνεργεῖν τά τῶν πρεσβυτέρων».

Καί τό ἐπέτρεψε χωρίς δισταγμό, ἐντελῶς φυσικά, χωρίς δηλαδή νά γράφει,  «πώς παρόλο πού δέν ἐπιτρέπεται νά λειτουργοῦν ἀπό μόνοι τους οἱ Ἱερεῖς,  θά  κάνουμε αὐτή τήν οἰκονομία». Ὁ Ἱερέας, λοιπόν,  μπορεῖ καί ἀπό μόνος του νά λειτουργήσει! «Ὁ Ἱερεύς θύει μόνος μονώτατος διά τῆς ἀπό Θεοῦ δοθείσης αὐτῷ ἐξουσίας. Καί οὐ μόνον δύναται νά τελέσῃ μονώτατος ὤν τήν φρικωδεστάτην Θυσίαν», ἔγραφε ὁ μακαριστός ἀρχιμ. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος (Ἄρθρα.., τ. Α΄, σελ. 90). Κάτι πού ἴσχυε στήν Ἐκκλησία μας.   «Καί ἄλλον  εἴδομεν πάλιν ὅτι λαμβάνων τήν ἄδειαν, ἱερούργει εἰς τό κελλίον του, κατά χρείαν μόνον καί κοινωνίαν τῶν ἀχράντων Μυστηρίων», σημειώνει ὁ  Ἅγιος Συμεών Ἀρχιεπίσκοπος Θεσ/νίκης, ἐκ τῶν κορυφαίων λειτουργιολόγων τῆς Ἐκκλησίας μας, σχολιάζοντας, «ἄν καί τά τοιαῦτα δέν ἦναι παντάπασι κεκωλυμένα» (Ἅπαντα, σελ.  366).

Τό ποιός στήν περίπτωση αὐτή, θά εἰπεῖ τό«Κύριε ἐλέησον» ἤ σέ ποιόν ὁ Ἱερέας θά εἰπεῖ τό «εἰρήνη πᾶσι», κ.λ.π. εἶναι θέμα δευτερεῦον. Ἄς μήν ξεχνᾶμε, πώς στή Λειτουργία λέγονται καί πράγματα, πού δέν  ἔχουν  σχέση μέ τήν πραγματικότητα. «Τάς θύρας, τάς θύρας ἐν σοφίᾳ πρόσχωμεν»,  τί σχέση ἔχει  μέ τή σημερινή πραγματικότητα; Ἄλλο: Ἡ  Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει  ἕναν Ἀρχιεπίσκοπο.  Καί ὅμως  σέ κάθε Λειτουργία (καί ὄχι μόνο) ὁ τοπικός Ἐπίσκοπος μνημονεύεται ὡς Ἀρχιεπίσκοπος...!

Σχετικά μέ τή Λειτουργία «ξεφύτρωσε» στίς μέρες μας καί μιά ἄλλη, λαθεμένη ἄποψη: «Θά πρέπει ὁπωσδήποτε νά κοινωνήσει κάποιος λαϊκός, διαφορετικά περιφρονεῖται ὁ Χριστός!». Ὅπως γιά τήν ἐπιτέλεση τοῦ Μυστηρίου δέν εἶναι ὑποχρεωτική ἡ παρουσία τοῦ λαϊκοῦ στοιχείου, ἔτσι καί γιά τήν  Θ. Κοινωνία δέν εἶναι ὑποχρεωτική ἡ συμμετοχή τοῦ λαϊκοῦ στοιχείου. Φίλος μου, ἀθηναῖος κληρικός μοῦ ἀνέφερε:  «Λειτουργοῦσα στήν ἐνορία μου. Λέω «μετά φοβου», καί βλέποντας πώς δέν εἶναι κάποιος πρός Θ. Κοινωνία,  γύρισα νά είσέλθω στό «Ἱερό». Τή στιγμή ἐκείνη βλέπω νά  φεύγει ἀπό τή θέση της μιά κυρία, καί νά ἔρχεται τρέχοντας νά κοινωνήσει, καί τήν κοινώνησα. Ὅταν ἦρθε νά πάρει ἀντίδωρο, τή ρώτησα «ἐφόσον εἶχες σκοπό νά κοινωνήσεις, γιατί δέν ἤσουν σέ ἐπαγρύπνιση». «Ὄχι, δέν εἶχα σκοπό νά κοινωνήσω». «Τότε, πῶς κοινώνησες;». «Νά! Εἶδα πώς δέν κοινώνησε κανένας, καί δέν ἤθελα νά περιφρονηθεῖ ὁ Χριστός!». «Μπράβο σου! Ἐσύ σήμερα ἔδωσες ἀξία στόν Χριστό...!», τήν εἰρωνεύθηκε ὁ  Ἱερέας. Ὅμως, δέν ἔφταιγε ἡ κυρία...