ΟΜΙΛΙΑ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου κατά τήν ἀκολουθίαν τοῦ Ἑσπερινοῦ εἰς τόν Ἱερόν Ναόν τῆς Θεοτόκου ἐν Ἐφέσῳ (7 Μαΐου 2019)

 ΟΜΙΛΙΑ 

Τῆς Α.Θ. Παναγιότητος τοῦ

Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου

κατά τήν ἀκολουθίαν τοῦ Ἑσπερινοῦ

εἰς τόν Ἱερόν Ναόν τῆς Θεοτόκου ἐν Ἐφέσῳ 

(7 Μαΐου 2019)

Ἱερώτατοι ἅγιοι Ἀδελφοί,

Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες Ὀφφικιάλιοι τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας,

Εὐγενεστάτη κυρία Γενική Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Χριστός Ἀνέστη!

Μέ ἀπερίγραπτον χαράν ἀναφωνοῦμεν τόν παιᾶνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἐπί τῆς ὁποίας συγκροτεῖται, ἐδῶ καί δύο χιλιάδες χρόνια, τό πνευματικόν μεγαλεῖον καί ἡ κατά Χριστόν ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας. Καί εἴμεθα ὅλως ἠλεημένοι καί πολλαπλῶς εὐεργετημένοι ἀπό τήν Πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά ἱερουργοῦμε τοῦτο τό μεγαλεῖον ἐπί τάφων καί θεμελίων καί τέφρας καί κόνεως, ἐδῶ ὅπου ἐμεγαλούργει παλαιότερον τό Γένος μας.

Μέσα εἰς τήν χαράν αὐτήν τοῦ «Χριστός Ἀνέστη», καί εἰς τήν ὀμορφιά τῆς ἀνοίξεως, ἤλθαμε ἀπό τήν πόλιν τοῦ Κωνσταντίνου, ἀπό τήν Βασιλίδα τῶν πόλεων, ἀπό τόν ἀγρόν τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου, εἰς τό γεώργιον τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Παύλου τοῦ Πρωτοκορυφαίου καί Ἰωάννου, τοῦ ἠγαπημένου μαθητοῦ καί ἐπιστηθίου φίλου τοῦ Χριστοῦ.

Ἤλθαμε καί πάλιν ἀπό τήν Πόλιν μας, ἀπό τήν Πόλιν, ὅπου ἐγεννήθη ἡ αὐθεντική ἐκκλησιολογία τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καί οἰκοδομήθηκε τό ὁρατόν Κυριακόν σῶμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, διά νά τελέσωμεν τόν ἑσπερινόν τῆς μνήμης τοῦ Εὐαγγελιστοῦ τῆς ἀγάπης, εἰς τά ἐρείπια τοῦ περιωνύμου καί ἱστορικοῦ ναοῦ τῆς Θεοτόκου, ἑνός ναοῦ, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξεν ἐπί αἰῶνας ἡ ἕδρα τῆς Γεροντικῆς ταύτης Μητροπόλεως. Ἀποτελεῖ μεγάλην εὐλογίαν δι᾽ ἡμᾶς τό ὅτι εὑρισκόμεθα εἰς τοῦτον τόν ἱερόν καί σεβάσμιον καί ἱστορικόν ναόν, εἰς τόν ὁποῖον συνῆλθεν, ἐν ἔτει 431, ἡ Γ´ Ἁγία Οἰκουμενική Σύνοδος, κατά τήν ὁποίαν οἱ Ἅγιοι καί θεοφόροι Πατέρες διεκήρυξαν ὅλην τήν ἀλήθειαν τῆς πίστεως σχετικῶς πρός τήν διπλῆν φύσιν «ἀλλ᾽ οὐ τήν ὑπόστασιν» τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί σχετικῶς πρός τήν περί τῆς Θεοτόκου Ὀρθόδοξον διδασκαλίαν.

Αἰσθανόμεθα ὅτι ἀοράτως παρίστανται οἱ Ἅγιοι Πατέρες τῆς Συνόδου ἐκείνης εἰς τήν ἑσπερινήν μας ἀκολουθίαν, πρός τιμήν καί μνήμην τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, ὁ ὁποῖος, ὡς γνωστόν, συνεδέετο στενῶς μέ τήν Παναγίαν, ἀφοῦ ἀπό τόν Σταυρόν Του ὁ Χριστός ἐμπιστεύθηκε τήν Μητέρα Του εἰς τόν ἠγαπημένον μαθητήν Του, ὁ ὁποῖος «ἔλαβεν αὐτήν εἰς τά ἴδια».

Ἐρχόμενοι ἐδῶ, εἰς τά ἅγια αὐτά χώματα τῶν Πατέρων μας, εἰς τά Ἀποστολοβάδιστα χώματα τῆς Μικρασίας, ἀσφαλῶς αἰσθανόμεθα ἰδιαιτέραν συγκίνησιν, φέροντες ἐνώπιόν μας τήν δόξαν καί τήν εὔκλειαν τῆς Ἐκκλησίας μας. Διότι, ὅπως εἶναι παγκόσμιον καί ἀναμφισβήτητον τό φυσικόν φαινόμενον νά ἀνατέλλῃ ὁ Ἥλιος ἐξ Ἀνατολῶν, ἔτσι εἶναι ἀναμφισβήτητον καί τό πνευματικόν φαινόμενον ὅτι ἡ τῶν Ὀρθοδόξων πίστις ἔχει γενέτειραν γνησίαν καί ἀληθινήν τήν καθ᾽ ἡμᾶς Ἀνατολήν! Ἤλθαμε νά ἐκφράσωμεν τήν μεγάλην μας εὐγνωμοσύνην πρός τήν ἱεράν ἁλυσίδα τῶν Ἁγίων μας, ἡ ὁποία ἀρχήν ἔχει τούς Πνευματεμφόρους Ἀποστόλους, τέλος δέ τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, διότι χάρις εἰς αὐτά τά πανίερα πρόσωπα, δυνάμεθα καί ἡμεῖς σήμερον νά καυχώμεθα ὅτι εἴμεθα Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ὅτι εἴμεθα μαθηταί τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκ τῶν μή ἰδόντων καί πιστευσάντων.

Ἀσφαλῶς, εἶναι βαρεῖα ἡ εὐθύνη πάντων ἡμῶν τῶν εἰς Χριστόν βαπτισθέντων, νά διατηρήσωμεν ἀνόθευτον τό βίωμα καί τήν ἀλήθειαν τῆς πίστεώς μας. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέν εἶναι θρησκεία. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ Κιβωτός τῆς Ἀληθείας. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ συνέχεια τῶν Ἁγίων Ἑπτά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τῶν λοιπῶν Μειζόνων καί τῶν Τοπικῶν, μέχρι καί τῆς τελευταίας Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς ἐν Κρήτῃ συνελθούσης. Εἴμεθα τό Σῶμα τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ. Οὐδείς ἄνθρωπος καί οὐδεμία ἰδεολογία, οὐδεμία δύναμις τοῦ κόσμου τούτου  κατώρθωσε, καί ἀσφαλῶς δέν θά κατορθώσῃ ποτέ, νά ἀνατρέψῃ τοῦτο τό πανσεβάσμιον καί πανίερον δεδομένον. Διότι ἡ νίκη τῆς Ἀληθείας δέν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. Ἡ Ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι φιλοσοφία, ἀλλά βίωμα καί ἐμπειρία. Εἶναι ἡ ζῶσα μαρτυρία τοῦ ἑορταζομένου σήμερον Ἀποστόλου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, τῶν λοιπῶν Ἀποστόλων καί τῶν μετ᾽ αὐτούς Πατέρων. Ἡ Ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας εἶναι βίωμα αὐθεντικόν.

Ἐξ αὐτοῦ τοῦ βιώματος καί ἡμεῖς καθιστάμεθα ὄργανα τῆς Χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος, καί «ζῶμεν καί κινούμεθα καί ἐσμέν» ἐντός τῆς Ἐκκλησίας, προσδοκῶντες τήν σωτηρίαν ἐκ τῆς πίστεως, ἡ ὁποία δέν εἶναι στεῖρα θεωρία, ἀλλά θεωρίας ἐπίβασις. Ἡ πίστις τῶν Ὀρθοδόξων δέν βιώνεται ποτέ ἐκτός Ἐκκλησίας. Διά νά ἐνεργῆ δέ πρός σωτηρίαν, προϋποθέτει τήν κοινωνίαν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος καί τήν ἁγιαστικήν χάριν τῶν Μυστηρίων. Ὀρθόδοξος πίστις ἐκτός Ἐκκλησίας εἶναι ἡ βλασφημία κατά τοῦ Θεοῦ, διότι Αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἀπεκάλυψεν ἑαυτόν διά τοῦ Υἱοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι μόνον ἐντός τῆς Ἐκκλησίας, διό καί πίστις ἄνευ αὐτῆς δέν νοεῖται.

Ἀλλά καί πίστις ἡ ὁποία δέν ἀποδέχεται τήν ἐκκλησιολογίαν τήν ὁποίαν ἐθέσπισαν, ὄχι τυχαίως, οἱ Ἅγιοι Πατέρες, δέν ἔχει ἐσχατολογικόν προορισμόν καί σωστικόν χαρακτῆρα. Διότι τά πάντα ἐντός τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας θυμίζουν ἤ, ὀρθότερον, ἀποκαλύπτουν τόν ἐν Τριάδι Θεον! Οὕτω καί ἡμεῖς ἐν Κωνσταντινουπόλει, εἰς τό σεπτόν τῆς Ὀρθοδοξίας Κέντρον, γνωρίζομεν κάλλιον παντός ἄλλου τί σημαίνει πιστότης εἰς τά τῆς Ἐκκλησίας τεθεσπισμένα διδάγματα, καθώς ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἐπεφόρτισε, διά τοῦ ἔργου τῶν κατά καιρούς Πατέρων καί διά τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων, φρικτάς καί ὑψηλάς εὐθύνας ἐπί τῶν ταπεινῶν ὤμων ἡμῶν ὡς Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, εὐθύνας, αἱ ὁποῖαι ἐνίοτε θεωροῦνται ὡς προνομίαι καί διακρίσεις. Ὅμως ἡμεῖς, ἔχοντες ἐπίγνωσιν τῆς μεγάλης ἱστορικῆς καί πνευματικῆς μας εὐθύνης ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων, ἐνώπιον ζώντων καί κεκοιμημένων, πορευόμεθα αὐτήν τήν ὁδόν τῶν μακαρίων Προκατόχων μας, ὁδόν μαρτυρικήν, ἀπαράκλητον καί ἀπανδόχευτον, ἀλλά καί ὁδόν ὡραίαν, σταυροαναστάσιμον, ὁδόν Χριστοῦ.

Μένομεν πιστοί εἰς τάς εὐθύνας τῆς Καθέδρας τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου, δέν ἀρνούμεθα τόν καθοριστικόν ρόλον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου εἰς τά τῆς Ἐκκλησίας πράγματα. Καί ἐπαναλαμβάνομεν πάλιν καί πολλάκις ὅτι ἔχομεν συναίσθησιν τῶν ὑπερορίων εὐθυνῶν αὐτοῦ τοῦ Ἀποστολικοῦ Θρόνου, τάς ὁποίας ἀσκοῦμεν, χάριτι Θεοῦ, ἐν προσευχῇ, περισυλλογῇ, φόβῳ καί ἐλπίδι Θεοῦ, ἔχοντες ὡς γνώμονα πάντοτε τό πνευματικόν συμφέρον καί τήν σωτηρίαν τοῦ περιουσίου λαοῦ τῆς Χάριτος, μακράν ἰδιοτελῶν ἤ ταπεινῶν κινήτρων, ὅπερ ἡλίου φαεινότερον. Διό καί ἀπό τοῦ βήματος τούτου τῶν Πατέρων τῆς Γ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου διδάσκομεν, διαγγέλλομεν, ἔτι καί ἔτι, τήν ὑγιᾶ καί αὐθεντικήν ἐκκλησιολογίαν, ἐντός τῆς ὁποίας διασώζεται καί ἡ πίστις τῶν Πατέρων ἀλλά καί ἡ φιλόκαλος παράδοσις τῆς Ρωμηοσύνης καί τοῦ Γένους μας.

Εἴμεθα βέβαιοι ὅτι ὁ Ἀναστάς Κύριος, ὅπως τότε ἐπέστη τῶν θυρῶν κεκλεισμένων πρός τούς Μαθητάς Του, οὕτω καί αὐτήν τήν εἰδυλλιακήν ἑσπέραν εὑρίσκεται ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν εὐλογῶν καί ἁγιάζων, φωτίζων καί κατευθύνων τάς σκέψεις καί ἀποφάσεις μας, ἀνοίγων τούς ὁρίζοντας τῆς σωτηρίας, καί ἀμβλύνων τά σχίσματα τῶν Ἐκκλησιῶν.

Μέ αὐτάς τάς σκέψεις καλωσορίζομεν τούς ἐκλεκτούς καί λίαν ἀγαπητούς Ἱερωτάτους ἀδελφούς Μητροπολίτας Κίτρους κ. Γεώργιον καί τόν ὅμορον Σμύρνης κ. Βαρθολομαῖον, καθώς καί πάντας ὑμᾶς, εὐλαβεῖς προσκυνηταί, εἰς τήν εὐλογημένην γῆν τῆς Ἰωνίας, εἰς τήν πρωτεύουσαν καί τό κέντρον τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τήν ἱστορικήν Ἔφεσον, εὐχόμενοι νά εἶσθε ἐσαεί πεπληρωμένοι ἀπό τήν Θεομητορικήν γλυκύτητα τῆς Παναγίας καί τήν πλουσίαν καρδιακήν ἀγάπην τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου.

Χριστός Ἀνέστη, Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Αὐτῷ τῷ νικήσαντι τόν θάνατον,

Ἀληθῶς Ἀνέστη, ὁ παραδοθείς εἰς ἡμᾶς ὑφ᾽ ὑμῶν, Ἅγιοι Πατέρες τῆς Συνόδου τῆς ἐν Ἐφέσῳ,

Χριστός Ἀνέστη, Μικρασία πονεμένη, μαρτυρική καί παμφιλτάτη,

Ἀληθῶς Ἀνέστη,  πατέρες καί ἀδελφοί προαπελθόντες!

Αὐτοῦ ἡ Χάρις καί ἡ χαρά εἴησαν μετά πάντων ὑμῶν! Ἀμήν.