Ἡ ἀξία τῆς πραότητος - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

 Κυριακή ΚΕ΄
Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

Ἡ ἀξία τῆς πραότητος

 «Παρακαλῶ… περιπατῆσαι… μετά πάσης ταπεινοφροσύνης καί πραότητος» (Ἐφεσ. δ΄2)

 
          Ἕνας φυλακισμένος μιλάει στό σημερινό Ἀ­ποστολικό ἀνάγνωσμα. Καί αὐτός εἶναι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Βρίσκεται στή φυλακή γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Καί ἀπό τό σκοτεινό κελλί του παρακαλεῖ. Ἱκετεύει. Παρακαλεῖ ὄχι γιά τόν ἑαυτό του ἀλλά γιά τούς ἄλλους. «Παρακαλῶ, γράφει, ἐγώ ὁ δέσμιος ἐν Κυρίῳ, νά ζεῖτε καί νά συμπεριφέρεστε μέ ταπείνωση καί πραότητα, χωρίς νεῦρα καί θυμούς καί φωνές. Αὐτό σᾶς παρακαλῶ. Αὐτό μόνο σᾶς ζητῶ. Τί εἶναι ὅμως ἡ πραότητα, ποιά εἶναι ἡ ἀξία της, πῶς θά τήν ἀποκτήσουμε;

*****

«Παρακαλῶ… περιπατῆσαι… μετά πάσης ταπεινοφροσύνης καί πραότητος»

Ὅταν μιλᾶ ὁ Ἀπόστολος γιά πραότητα δέν ἐννοεῖ τήν θαυμαστή ἐκείνη ἠρεμία πού ἔχει κάποιος ἀπό τή φύση του καί δέν ὀργίζεται ἐκ χαρακτῆρος, ἀλλά τήν γλυκύτητα πού ἀποκτᾶται μετά ἀπό ἀγώνα καί προσευχή.
          Ἡ πραότης, λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, εἶναι βράχος πάνω στήν ἀφρισμένη θάλασσα, πού ἐντελῶς  ἀκλόνητος διαλύει ὅλα τά κύματα τά ὁποῖα τόν κτυποῦν.
          Πραότητα λοιπόν εἶναι ἡ ἀρετή πού βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο νά ἐπιβάλλεται στόν ἑαυτό του. Νά καταπνίγει τό θυμό πού ξεσηκώνεται μέσα του, ὅταν θιγεῖ ὁ ἐγωϊσμός του καί νά ἐπιβάλλεται στόν ἑαυτό του.

****

          Ἔτσι ἡ πραότητα ἀποδεικνύεται ἕνας σπουδαιότατος παράγων ὁμαλῆς συμβίωσης καί συνεργασίας μέ τούς συνανθρώπους μας. Εἶναι ὁ συνδετικός κρίκος πού διατηρεῖ εἰρηνικές τίς σχέσεις μας μέ τούς ἄλ­λους. Ἀποτελεῖ θεμέλιο τῆς κοινωνικῆς μας ζωῆς.
          Ὁ ἄνθρωπος πού συγκρατεῖ τό θυμό του καί δέν ὀργίζεται, πού διατηρεῖ τήν ψυχραιμία του καί φέρεται μέ ἠρεμία καί γλυκύτητα, συμβάλλει στό νά ἀνέχεται ὁ καθένας τίς ἀδυναμίες τοῦ ἄλλου καί νά συγχωρεῖ τά σφάλματά του. Βοηθεῖ ἔτσι καί εὐεργε­τεῖ τό περιβάλλον, μέσα στό ὁποῖο ζεῖ καί ἀναστρέφε­ται.
          Σκεφτεῖτε τί γίνεται στό σπίτι ἐκεῖνο, ὅπου ἀ­πουσιάζει ἡ ἀρετή τῆς πραότητας καί ἐπικρατεῖ τό πάθος τοῦ θυμοῦ. Ἐκεῖ δέν μένει τίποτε ὄρθιο. Φωνέα, βρισιές, πικρόχολοι καί ἄδικοι χαρακτηρισμοί, δάκρυα καί διαπληκτισμοί εἶναι σέ ἡμερήσια διάταξη. Τό ἴδιο συμβαίνει καί στήν ἐργασία καί ὅπου ἀλλοῦ συζοῦν καί συνεργάζονται ἄνθρωποι.
          Τήν μεγάλη σημασία τῆς πραότητας τήν τονίζει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ στό βιβλίο τῶν Παροιμιῶν λέγοντας ὅτι: «πραύθυμος ἀνήρ καρδίας ἰατρός» (Παροιμ.ιδ΄30).  Ὁ πρᾶος ἄνθρωπος θεραπεύει μέ τήν πραότητά του τούς πόνους τῆς καρδιᾶς καί τῶν ἄλλων καί τῆς δικῆς του. Ἁπαλύνει τίς ψυχές, ἡμερεύει τά πνεύματα καί προλαμβάνει ἐκρήξεις, πού ἐπιδροῦν πολύ ἄσχημα καί δυσάρεστα σέ ὅλη τή ζωή καί τήν κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου πού στερεῖται τήν ἀρετή τῆς πραότητας.
          Πάλιν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης λέγει ὅτι ἡ πραότητα (Λόγ.κδ΄ § β΄) ἐμποδίζει σάν ἄλλη ἀσπίδα τήν πικρία τῆς ὀργῆς μέ ὅλα της τά ἐπακόλουθα νά εἰσβάλει στήν ψυχή, χαρίζει τήν χαρά καί ἀνοίγει τόν πλατύ δρόμο πού ὁδηγεῖ στήν ἀληθινή συναδέλφωση τῶν ἀνθρώπων.
          Τό ἴδιο τονίζει καί ὁ θεόπνευστος σοφός Σειράχ ὅταν μᾶς συμβουλεύει νά διεξάγουμε τά ἔργα μας μέ πραότητα καί χωρίς θυμούς καί ἔτσι θά ἀγαπηθοῦμε ἀπό κάθε ἄνθρωπο  πού εἶναι φρόνιμος καί σοβαρός. (Σοφ.Σειρ. γ΄17).  «Πές μου, ἐρωτᾶ ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ποιός εἶναι ἀπ’ ὅλους πιό ἀγαπητός; Ἐκεῖνος πού συγχύζεται καί ἐξοργίζεται, πού κάνει σάν θηρίο καί συμπεριφέρεται ἔτσι πρός τούς ἄλλους, … ἤ ἐκεῖνος πού εἶναι πρᾶος γαλήνιος καί ἀτάραχος;
          Ὁ πρᾶος λοιπόν ἄνθρωπος εἶναι εὐεργεσία γιά τό περιβάλλον του, ἀλλά ἑλκύει πάνω του τήν εὐλογία τοῦ Κυρίου καί ἀμείβεται πλούσια ἀπό Ἐκεῖνον.
          Ἡ «εὐδοκία»τοῦ Κυρίου, δηλαδή ἡ εὔνοιά Του, ἐκδηλώνεται, ὅπως πάλι μᾶς λέει ὁ Σοφός Σειράχ ἐκεῖ ὅπου ὑπάρχει «πραότης» (Σοφ.Σειρ. α΄27). Ἐκεῖνος πού, εἶναι «πρᾶος καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ια΄29), εὐχαριστεῖται ἰδιαιτέρως μέ τούς ἀνθρώπους, πού ἔχουν αὐτή τήν ἀρετή, ἡ ὁποία τούς κάμνει ὅμοι­ούς Του. Ἐπειδή εἶναι ταπεινοί,  διότι χωρίς ταπείνωση δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει πραότητα, στέλλει τή χάρη Του καί τούς εὐλογεῖ καί τούς προστατεύει. Παίρνει μέσα στά προστατευτικά Του χέρια τούς πράους. Γίνεται βοηθός καί σύμμαχός τους καί τούς γλιτώνει ἀπό κάθε συμφορά.
          Ἐκτός ὅμως ἀπό τήν εὔνοια ἔναντι τῶν πράων ἀνθρώπων, τούς δείχνει καί τήν εὐαρέσκειά Του καί μέ τό ὅτι τούς ἀποκαλύπτει τά μυστήρια τῆς Βασιλείας Του. Στέλλει τή φωτιστική χάρη Του καί ἀνοίγει τά μάτια τῆς ψυχῆς τους καί φωτίζει τό νοῦ τους ἔτσι, ὥστε  νά μποροῦν νά βλέπουν τούς σοφούς τρόπους μέ τούς ὁποίους ἐργάζεται ὁ Θεός γιά τήν σωτηρία μας.
          Ἡ σπουδαιότερη ὅμως εὐλογία καί ἀμοιβή, πού δίνει ὁ Κύριος στούς πράους καί ἡ ὁποία δηλώνει τήν ἀξία τῆς πραότητας, εἶναι ὅτι τούς χαρίζει τήν Βασιλεία Του. «Μακάριοι οἱ πραεῖς, εἶπε, ὅτι αὐτοί κληρονομήσουσι τήν γῆν» (Ματθ. ε΄5). Εἶναι εὐτυχι­σμένοι ὅ­σοι κατάφεραν νά γίνουν πρᾶοι καί γλυκεῖς καί ἤρεμοι ἄνθρωποι. Εἶναι μακάριοι διότι θά ἀπολαύ­σουν τά ἀγαθά τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Τά ἀπολαμ­βάνουν ἤδη καί στή γῆ μέ τίς εὐλογίες τοῦ Θεοῦ στή ζωή τους.  Θά τά ἀπολαύσουν στήν πληρότητά τους ὅσοι ἐνίκησαν τόν ἑαυτό τους καί ἔγιναν κύριοι τοῦ θυμοῦ.

*****

          Ἀντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ἀδελφοί, ὅτι γιά νά ἀποκτήσουμε τήν ἀρετή τῆς πραότητας εἶναι, νά καταλάβουμε ὅτι αὐτή δέν εἶναι θέμα ἰδιοσυγκρασίας ἤ χαρακτῆρος. Εἶναι καρπός τοῦ Ἁγί­ου Πνεύματος, πού χαρίζεται στόν κάθε πιστό πού θά τήν ἐκτιμήσει, θά τήν ποθήσει καί θά ἀγωνιστεῖ νά τήν κάμει κτῆμα του. Τήν πραότητα τήν ἀποκτᾶ ἐκεῖ­νος πού ἐμπνέεται ἀπό τό παράδειγμα τοῦ Κυρίου μας.
Χρειάζεται λοιπόν ἀγώνας καί ἄσκηση. Ὅμως ἡ πραότητα εἶναι καί ὑπόθεση μετανοίας. Ὅπου λείπει ἡ μετάνοια, ἡ περισυλλογή καί ἡ ἐσωτερική συντριβή, ἐκεῖ ὑπάρχει ἀκαταστασία. Ἐκεῖ κυριαρχεῖ ὁ παλαιός ἄνθρωπος μέ τίς ἀδυναμίες καί τά πάθη του. Ὅπου ὑπάρχει τό πνεῦμα καί ἡ κατάσταση τῆς μετάνοιας, ἐκεῖ ὑπάρχει «πνεῦμα εὐθές καί ἡγεμονικόν». Τέλος ὅπου ὑπάρχει εἰρήνη ἐκεῖ ὑπάρχει καί πραότης καί ἀγάπη. Περισσότερο ὅμως ἡ ἀρετή τῆς πραότητας ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ταπείνωση. Ὁ πιό ἀσφαλής καί σύντομος δρόμος γιά τήν πραότητα εἶναι ἡ ταπείνωση.

****

«Παρακαλῶ… περιπατῆσαι… μετά πάσης ταπεινοφροσύνης καί πραότητος»

          Ὅση ἀξία ἔχει, ἀγαπητοί μου, μιά ὄαση στήν ἔρημο, τόση καί μεγαλύτερη ἔχει καί ὁ πρᾶος ἄνθρω­πος γιά τήν ταραγμένη ἐποχή μας.  Δροσίζει, ἀνα­παύ­ει καί ἠρεμεῖ τά πνεύματα μέσα στόν γενικό ἐκ­νευρι­σμό, πού προκαλεῖ ἡ κόπωση καί ὁ ἔντονος ρυ­θμός τῆς ζωῆς μας. Μᾶς προφυλάσσει ἀπό τήν πνευματική ἀσφυξία. Ἄς παρακαλέσουμε λοιπόν τόν Κύριο νά πολλαπλασιάζει Ἐκεῖνος τόν καρπό τοῦ Πνεύματος πού λέγεται πραότης. Καί ταυτόχρονα ἄς ἀγωνιζόμα­στε νά συμπεριληφθοῦμε μεταξύ τῶν πράων ἀνθρώ­πων καί ἐμεῖς. Θά εἴμαστε τότε εὐεργετικοί παράγοντες τῆς κοινωνίας μας καί θά ἔχουμε μαζί μας τή χάρη καί τήν εὔνοια τοῦ Κυρίου πού εἶναι πλοῦτος ἀνυπο­λόγιστης ἀξίας. 

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἀρχιγραμματεύς  Ἱεράς Συνόδου

τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου