Μεταναστευτικά Πτηνά -Κοκκινολαίμης - Έχει και Έκτη Αίσθηση...!!! - Άγγελος Αντωνέλλης

  Μεταναστευτικά Πτηνά -Κοκκινολαίμης- 

Έχει και Έκτη Αίσθηση...!!! 

 Άγγελος Αντωνέλλης

 Φίλοι  Επισκέπτες του φιλόξενου Ιστολογίου του αγαπητού κ.Αναστάσιου,
 
Κάθε χρόνο,  δισεκατομμύρια  από ωδικά πτηνά  μεταναστεύουν, για να διαχειμάσουν, στις  αρχές  κάθε  Φθινοπώρου, από τη  Βόρεια  Ευρώπη,  στις  χώρες της   Μεσογείου  και   της  Βόρειας - ΒΔ και κεντρικής- υποτροπικής   Αφρικής .
 
Αντίστροφα στις αρχές της κάθε   Άνοιξης  επιστρέφουν  για να φωλιάσουν  ακριβώς  στο ίδιο μέρος απ΄ όπου  είχαν αποδημήσει, διανύοντας  συνολικά  περι τα  8.000-10.000 χλμ.
 
1) Αιτίες Μετανάστευσης
 
Οι λόγοι της μετανάστευσης  είναι  η  διαθεσιμότητα της τροφής  για την επιβίωση των ίδιων των πτηνών αλλά  και  των νεοσσών τους.
 
Αν δεν μετανάστευαν τα πτηνά, και παρέμεναν εκεί  στη Β. Ευρώπη , και κατά τον χειμώνα, όπου ο ανταγωνισμός τους  για επαρκή τροφή θα ήταν έντονος, το  αποτέλεσμα  θα ήταν,  πολλά  να  λιμοκτονούν  και ο  πληθυσμός τους  σταδιακά  να φθίνει..
 
 Έτσι  αυτά τα πτηνά που την Άνοιξη μεταναστεύουν προς τη Βόρεια Ευρώπη, επωφελούνται από τους αυξανόμενους εκεί  πληθυσμούς των εντόμων, την αύξηση της βλάστησης και από την  αφθονία των βιότοπων για τις φωλιές τους, και έτσι,  μπορούν  να  διατηρούν  σταθερό   το  μέγεθος  του  πληθυσμού τους, παρά τις όποιες απώλειές τους.
 
2) Οικολογική Σημασία της Μετανάστευσης.
 
 Η παραγωγικότητα  των  περισσοτέρων   Οικοσυστημάτων του Πλανήτη  μας  κατά τη  διάρκεια  του έτους  χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις.
 
Έτσι  σε ένα οικοσύστημα Α  (πχ Σαβάνες Αφρικής) σε συγκεκριμένη εποχή Χ (μετά τη περίοδο των βροχοπτώσεων) που  τότε, οι συνθήκες  είναι ευνοϊκές, η παραγωγικότητά του  αυξάνεται  , και το οικοσύστημα  έτσι    μπορεί  να  στηρίξει  ενεργειακά  μεγαλύτερο αριθμό  καταναλωτών.
 
Αν παράλληλα σε ένα άλλο οικοσύστημα Β, την αντίστοιχη  εποχή Χ, υπάρχει έλλειψη τροφής, τότε όσα  είδη  οργανισμών  του,  ξέρουν  και  μπορούν  να  μεταναστεύσουν στο οικοσύστημα Α, σε αυτή τη χρονική περίοδο  Χ, τότε  αυτά,  και  θα επιβιώσουν,  και  θα αναπαράγονται,  και  παράλληλα  θα  αξιοποιείται  έτσι  και  η  περίσσεια  της  τροφής  του Α !!!
 
Έτσι χάρις στην εκπληκτική ικανότητα  της  Μετανάστευσης  των πτηνών  εξασφαλίζεται και η Βιοποικιλότητα  των ειδών, αλλά και το γεγονός ότι   χωρίς  αυτά, μεγάλες ποσότητες τροφής θα παρέμεναν ανεκμετάλλευτες.
 
Η αξιοσημείωτη ακρίβεια της πλοήγησης  που  διαθέτουν  αυτά τα μικρά πτηνά, όπως πχ και  ο  γνωστός  μας  κοκκινολαίμης, (με μάζα 15γραμμ.),  μεταναστεύει   κατά τις  νύχτες,  ενδεχομένως και με απρόβλεπτες  καιρικές  συνθήκες, παραμένει  ένα  από τα  διαρκή  μυστήρια  της Βιολογικής συμπεριφοράς  τους.
 
 
3) Το  GPS (Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης) των Μεταναστευτικών Πτηνών
 
Χωρίς χάρτες, οδικές πινακίδες, ή  πυξίδες, περισσότερα από 5.000 είδη πτηνών  κάθε χρόνο πραγματοποιούν  μεταναστεύσεις μετ΄ επιστροφής. Σε αυτές τις  μεταναστεύσεις μπορεί να διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα ετησίως με πολλά πτηνά να επιστρέφουν συχνά, στις ίδιες  τοποθεσίες  ωοτοκίας  και  διαχείμασης  από έτος, σε έτος.
 
Πως όμως κατορθώνουν τα μεταναστευτικά πτηνά  αυτό το εκπληκτικό τους ταξίδι; Η κατανόηση ωστόσο του  πως,  αυτά τα  πτηνά, μεταναστεύουν  σίγουρα  θα μας προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη εκτίμηση.
 
Μερικά είδη μεταναστευτικών πτηνών, πετούν κατά τη διάρκεια της ημέρας, έχοντας  πολλές προφανείς ενδείξεις  πλοήγησης,  όπως τον  ήλιο, τα βουνά ή τις ακτές κλπ.
 
Αντίθετα πολλά μικρά πουλιά, όπως πχ. ο κοκκινολαίμης, η τσίχλα, η σύλβια  μεταναστεύουν κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας, πιθανώς για να αποφύγουν τα αρπακτικά ζώα, αλλά και για να μη υπερθερμαίνονται στη διάρκεια της ημέρας.
 
 Σε ένα κλειστό σκοτεινό αθόρυβο δωμάτιο, χωρίς παράθυρα, που υπάρχει μια αμυδρή πηγή τεχνητού φωτός, ένας κοκκινολαίμης, φτερουγίζει επανειλημμένα προς την ίδια κατεύθυνση, χωρίς κάποια προφανή σύνδεση με τον έξω κόσμο, καθοδηγούμενος  από μια αόρατη  αιτία.
 
Είναι μια σκηνή που οι επιστήμονες  έχουν παρακολουθήσει να γίνεται  επανειλημμένα  .
 
Ερευνητές  χρησιμοποίησαν τσίχλες, σε σκοτεινά κλουβιά  εκθέτοντας τις σε ισχυρότερο της γης τεχνικό μαγνητικό πεδίο, σε μια εποχή που αυτές μετανάστευαν προς τα βόρεια. Η κατεύθυνση του τεχνητού μαγνητικού  πεδίου  περιεστράφηκε κατά 90 μοίρες σε σχέση με εκείνη του γήινου, και όταν οι τσίχλες απελευθερώθηκαν,  όλες τους, άλλαξαν κατεύθυνση,  πετώντας τώρα  προς τη Δύση, αντί προς το Βορρά.
 
 
Έτσι  απεδείχθη ότι  αιτία   είναι,   το μαγνητικό πεδίο  της  Γης.
 
Ενημερωτικά σας καταθέτω το ότι αυτό το γεωμαγνητικό μας πεδίο είναι πάρα πολύ ασθενές, όσο περίπου με εκείνο, ενός μικρού μαγνήτη που βάζουμε πχ στα ψυγεία, η δε έντασή του  είναι σχεδόν μηδενική στον Ισημερινό, αυξανόμενη προς τους Μαγνητικούς πόλους της Γης.
 
 Αν  ωστόσο  η  ένταση του γεωμαγνητικού  μας  πεδίου είναι τόσο ασθενής, αντίθετα η ευαισθησία  του συστήματος που το ανιχνεύει είναι μεγάλη.
 
 Συγκεκριμένα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών, μεταναστευτικών πτηνών, όπως πχ του κοκκινολαίμη  βρέθηκε να υπάρχει  μια πρωτεΐνη  το κρυπτόχρωμα-4 (cry-4 ) με  τέτοια  ευαισθησία, που  μπορεί  να  ανιχνεύει  σε μια ασέληνη νύκτα, το αμυδρό φως αστεριών, και έτσι αυτό μπορεί να μεταναστεύει  και  κατά τη νύκτα.
 
 Έτσι δισεκατομμύρια πουλιά πετούν χιλιάδες χιλιόμετρα κάθε χρόνο, μεταξύ των βιοτόπων της  αναπαραγωγής και  της διαχείμασής τους, χάρις στην  εξαιρετική ικανότητα τους, να ανιχνεύουν, με μεγάλη ακρίβεια, την κατεύθυνση  του ασθενούς  μαγνητικού πεδίου της Γης.
 
 Ο Βιοφυσικός αισθητήριος μηχανισμός  αυτής της ‘’μαγνητικής πυξίδας’’ πιστεύεται ότι βασίζεται σε μαγνητικά ευαίσθητες, εξαρτώμενες από το φως χημικές αντιδράσεις σε κρυπτοχρωμικές   πρωτεΐνες  στον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών της όπως  η  πρωτεΐνη  κρυπτόχρωμα 4 (cry-4)
 
 To cry-4 είναι ένας ιδανικός μαγνητο-υποδοχέας καθώς το επίπεδο της ποσότητας του στον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών των πτηνών παραμένει σταθερό όλες τις ημέρες, ενώ κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης αυξάνεται, σε αντίθεση με τα άλλα είδη των κρυπτοχρωμάτων που μεταβάλλεται η συγκέντρωσή τους, κατά τη διάρκεια κάθε  ημέρας.
 
 Αυτή η πρωτεΐνη  cry4  είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στο μαγνητικό  πεδίο και υφίσταται ελαφρές εσωτερικές αλλοιώσεις από τη κβαντική διεμπλοκή δυο ηλεκτρονίων της, αντιδρώντας στις μεταβολές του μαγνητικού πεδίου. Έτσι καθώς το πτηνό στρέφεται κατά τη πτήση του, διαφοροποιείται η περιστροφή (το spin )των δύο ηλεκρονίων, (από ομόρροπη σε αντίρροπη ή και αντίστροφα), προκαλώντας έτσι διαφορετικά μηνύματα προς τον εγκέφαλο.
 
Οι ερευνητές  πιστεύουν  ότι αυτές οι αλλοιώσεις, όταν επαναλαμβάνονται στα εκατοντάδες χιλιάδες κύτταρα του αμφιβληστροειδούς, επιτρέπουν στα πτηνά να «καταστρώνουν» έναν μαγνητικό χάρτη του εδάφους που βρίσκεται από κάτω τους.
 
Η έρευνα τους  δείχνει ότι, πιθανότατα τα πτηνά  βλέπουν τα μαγνητικά πεδία σαν σκουρόχρωμες και ανοιχτόχρωμες σκιές ή χρώματα που διαγράφονται πάνω σε ό,τι βλέπουν στο τοπίο.  
 
Μελέτες ειδικά με τον κοκκινολαίμη  έχουν δείξει ότι   τα μεταναστευτικά πτηνά μπορούν να  ανιχνεύουν τη  κατεύθυνση  του  μαγνητικού   πεδίου   με πολύ μεγάλη   ακρίβεια.  Η απόκλιση είναι μικρότερη των 5°.
 
 Η επιτυχής ωστόσο μετανάστευση για μεγάλες αποστάσεις στον άξονα Βορρά –Νότου προϋποθέτει  πολύ μεγαλύτερη  κατευθυντική  ακρίβεια όταν πρόκειται για μεταναστευτική πτήση όπως πχ. αυτής  των 12.000 km,  από την Αλάσκα μέχρι τη Νέα Ζηλανδία,  πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό   και   χωρίς   ενδιάμεση στάση.!!!
 
 Έτσι  πχ τον Σεπτέμβριο του  2020,  ερευνητές  χρησιμοποίησαν  ένα   αρσενικό  πτηνό, Limosa lapponica, (μάζα 300-350 gr), που κάνει αυτή την  μεταναστευτική πτήση  χωρίς ενδιάμεσο σταθμό, έχοντας τοποθετήσει σε αυτό, εξωτερικούς πομπούς ανίχνευσής του.
 
Πριν από τη μετανάστευση του, σε αυτό το πτηνό, το 55 % του σωματικού του  βάρους  αποθηκεύεται ως λίπος για να τροφοδοτήσει αυτό το αδιάκοπτο ταξίδι.
 
Είναι  γνωστό ότι τα λίπη περικλείουν, για το ίδιο βάρος, με τους υδατάνθρακες, διπλάσιο  ποσό ενέργειας. Έτσι το λίπος  είναι το αποδοτικότερο καύσιμο για τα μεταναστευτικά πτηνά.
 
 Διεπίστωσαν  ότι   αυτό  πέταξε  από  την  Αλάσκα  στη  Νέα  Ζηλανδία, πάνω   από  τον   Ειρηνικό   Ωκεανό   σε  11 ημέρες ,χωρίς ενδιάμεσο σταθμό, διανύοντας διαδρομή μήκους  12.200 χλμ.!!!
 
 
 Αυτά τα  πτηνά όπως πχ η Limosa lapponica,   μας υπογραμμίζουν  το μέγεθος  της αγνοίας μας, σε σχέση πχ  με το :
 
Α) πως αυτά πλοηγούνται  επιτυχώς σε  πολυήμερες  διηπειρωτικές - ημερήσιες  και νυκτερινές πτήσεις χωρίς  καν ενδιάμεσες   σταθμεύσεις,
 
Β) πως κατορθώνουν να αντιμετωπίζουν την έλλειψη πχ νερού, τροφής για 11 ημέρες, στη διάρκεια μιας κοπιώδους υπερωκεάνιας  μετανάστευσης,  χωρίς   γεωγραφικά   ορόσημα
 
Γ) αλλά και πως πλοηγούνται επιτυχώς  στις  ισημερινές ζώνες  όπου, οι μαγνητικές πυξίδες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν, αφού εκεί η ένταση  του γεωμαγνητικού πεδίου    είναι ελάχιστη. 

 

‘’Κατανοήσατε τοὺς κόρακας, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν, οἷς οὐκ ἔστι ταμεῖον οὐδὲ ἀποθήκη, και ο  Θεὸς τρέφει αὐτούς·‘’

(Λουκ. ιβ 24)

 
Αλήθεια, πόσα πρόσθετα εκπληκτικά στοιχεία, για τη  κατανόηση, της Πανσοφίας και της Πρόνοιας του Δημιουργού μας, από τους κόρακες, τα στρουθία (κοκκινολαίμης) και την  όλη Δημιουργία, μας προσφέρει και θα μας προσφέρει  και,  η Επιστήμη;
 
Έτσι   ο υμνογράφος της Εκκλησίας  μας,  προτρέπει  κάθε πιστό :

‘’Μη κρύπτε λόγον Θεού-  

Κατάγγελε τα  Θαυμάσια  Αυτού‘’

 
Στη Χριστιανική λαογραφία ο κοκκινολαίμης, πήρε το κόκκινο  χρώμα  στο στήθος του, διότι απομάκρυνε ένα αγκάθι από το στεφάνι του Ιησού κατά τη σταύρωσή Του. Μια σταγόνα αίματος του Ιησού έπεσε στο πτηνό  και στη συνέχεια είχε το κόκκινο στήθος. Για τους  Χριστιανούς  ο  κοκκινολαίμης  έχει από  καιρό  συσχετιστεί  με τη φιλανθρωπία  και την  ευσέβεια.
 
Videos:

α.  Video 1

β.  Video 2