Φῶς στὸ σκοτάδι ὁ πιστὸς - ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης

Φῶς στὸ σκοτάδι ὁ πιστὸς

«Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5,14)

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης

 Ἀκούσατε, ἀγαπητοί μου, τὸ εὐαγγέλιο(Ματθ. 5,14-19); Τὸ Εὐαγγέλιο, ἂν ἐκκλησιάζεσθε, θὰ τ᾽ ἀκοῦτε τακτικά. Ὅσοι ὅμως δὲν ἐκκλησιάζονται τακτικά, τ᾽ ἀκοῦνε μιὰ φορὰ τὸ χρόνο, τὴ Λαμπρή. Καὶ ὑπάρχουν κάποιοι ἄλλοι ποὺ δὲν τ᾽ ἀκοῦνε οὔτε τὴ Λαμπρή· αὐτοὶ τὸ βλέπουν ἁπλῶς σὰν βιβλίο ἐπάνω στὴν ἕδρα τοῦ δικαστηρίου – πότε; μόνο ὅταν παρουσιάζωνται ἐκεῖ ὡς μάρτυρες ἢ κατηγορούμενοι…

Τὸ Εὐαγγέλιο ὅμως εἶνε ἀπαραίτητο καθημερινῶς γιὰ τὸν πιστό. Ὅπως δὲν ζῇ κανεὶς ἂν δὲν φάῃ ψωμί, ἔτσι νὰ μὴν περνάῃ μέρα χωρὶς μελέτη Εὐαγγελίου. Προτιμότερο νὰ μείνῃς νηστικὸς παρὰ νὰ μείνῃς χωρὶς Εὐαγγέλιο, Εἶνε σὰν τὸ ψωμί· ὅπως τὸ ψωμὶ εἶνε ἀναγκαῖο γιὰ τὴ σωματικὴ ζωή μας, ἔτσι εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο γιὰ τὴν ψυχή μας. Τὸ εἶπε ὁ Χριστός· «Οὐκ ἐπ᾽ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ ἐπὶ παντὶ ῥήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ» (Δευτ. 8,3 = Ματθ. 4,4). Γιὰ νὰ ζήσῃ ὁ ἄνθρωπος τὴν ἀληθινὴ ζωή, ἔχει ἀνάγκη νὰ τρέφεται ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ.

Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια μέσα στὰ φτωχὰ σπιτάκια, δίπλα ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο εἶχαν καὶ τοὺς βίους τῶν ἁγίων, τὰ συναξάρια, συμπλήρωμα τῆς ἱερᾶς παραδόσεως. Τί εἶνε τὰ συναξάρια; Εἶνε ἡ ἱστορία τῶν ἡρώων τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀρετῆς. Τὰ συναξάρια εἶνε τὸ ἐφαρμοσμένο Εὐαγγέλιο. Αὐτὰ ποὺ λέει τὸ Εὐαγγέλιο ὁ κόσμος τὰ θεωρεῖ ἀνεφάρμοστα. Ἀδύνατον! σοῦ λέει· ἀδύνατον τὸ ἕνα, ἀδύνατον τὸ ἄλλο… Ἔρχονται λοιπὸν οἱ ἅγιοι καὶ μὲ τὴ ζωή τους ἀποδεικνύουν, ὅτι αὐτὰ ποὺ ὁ κόσμος θεωρεῖ ἀδύνατα, γίνονται.

Πάρτε παράδειγμα ἐκεῖνο τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ, «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος»(Ματθ. 10,37). Τί λέει ἐδῶ· ὅτι τὰ παιδιὰ πρέπει ν᾽ ἀγαποῦν τὸ Χριστὸ παραπάνω ἀπὸ τὴ μάνα καὶ τὸν πατέρα τους, καὶ οἱ γονεῖς ν᾽ ἀγαποῦν τὸ Χριστὸ παραπάνω ἀπὸ τὸ γυιὸ ἢ τὴν κόρη τους. Ποιό παιδὶ τώρα ἔχει τὸ Χριστὸ παραπάνω ἀπ᾽ τοὺς γονεῖς του, καὶ ποιός γονιὸς βάζει τὸ Χριστὸ παραπάνω ἀπ᾽ τὸ παιδί, ποὺ σήμερα ἔγινε εἴδωλο; Γιὰ τὸ Εὐαγγέλιο ὅμως πάνω ἀπ᾽ ὅλα εἶνε ὁ Χριστός. Κι ἂν ἀνοίξουμε τὰ συναξάρια, τί βλέπουμε; Βρίσκουμε πολλὲς περιπτώσεις ἁγίων ποὺ τήρησαν τὸ λόγο αὐτὸ τοῦ Χριστοῦ; Θέλετε παράδειγμα; ἀναφέρω προχείρως ἕνα.

Στὶς 15 Ἰουλίου ἑορτάζουν μία μάνα, ἡ ἁγία Ἰουλίττα, καὶ τὸ παιδί της, ὁ ἅγιος Κήρυκος. Ἡ ἁγία Ἰουλίττα κρατοῦσε στὴν ἀγκαλιὰ τὸ μονάκριβο ἀγοράκι της, τὸν Κήρυκο. Ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα νὰ μαρτυρήσῃ, δὲν λογάριασε τὸ παιδί· θυσίασε τὴ ζωή της γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ ἀπέδειξε, ὅτι ἡ ἀγάπη της στὸν Κύριο εἶνε μεγαλύτερη ἀπὸ τὴν ἀγάπη τῆς μάνας στὸ παιδί. Τὸ ἴδιο καὶ τὸ παιδάκι, τεσσάρων - πέντε χρονῶν· μαρτύρησε γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ ἀπέδειξε, ὅτι ἡ ἀγάπη του γιὰ τὸν Κύριο ἦταν πιὸ μεγάλη ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ νηπίου στὴ μάνα.

Γι᾽ αὐτὸ εἶπαν ὅτι οἱ βίοι τῶν ἁγίων εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο στὴν πρᾶξι. Ὅπως ἕνας ἡρωικὸς μαχητὴς ἀποδεικνύει στὰ πεδία τῶν μαχῶν ὅτι ἡ πατρίδα ζῇ, ἔτσι καὶ κάθε ἅγιος ποὺ τηρεῖ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ ἀποδεικνύει μὲ τὴ ζωή του ὅτι τὸ Εὐαγγέλιο δὲν εἶνε οὐτοπία.

* * *

Τί λέει λοιπόν, ἀγαπητοί μου, τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο; Λέει, ὅτι ὅσοι βαπτιστήκαμε καὶ βγήκαμε ἀπὸ τὴν κολυμβήθρα Χριστιανοί, εἴμαστε – τ᾽ ἀκούσατε τί ὡραῖο ὅραμα μᾶς δίνει; Καὶ ὁ μικρός, λέει, καὶ ὁ γέρος μὲ τ᾽ ἄσπρα μαλλιά, καὶ ὁ ἀγράμματος καὶ ὁ ἐπιστήμονας, καὶ ὁ ἀξιωματικὸς καὶ ὁ ἁπλὸς στρατιώτης, ὅλοι εἴμαστε, πρέπει νὰ εἴμαστε, φῶς· «Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5,14). Τὸ εἶπε ὁ Χριστός· καὶ δὲν τὸ εἶπε μόνο γιὰ τοὺς μαθητάς του, δὲν τὸ εἶπε μόνο γιὰ τοὺς παπᾶδες καὶ δεσποτάδες, ἀλλὰ τὸ εἶπε γιὰ κάθε Χριστιανό· ὅτι, μέσ᾽ στὴ σκοτεινιὰ ποὺ ἐπικρατεῖ, ὁ Χριστιανὸς πρέπει νά ᾽νε φῶς, ἕνα κεράκι στὸ σκοτάδι τοῦ κόσμου τούτου.

Ὅσο ὁ ἥλιος φωτίζει τὴν πλάσι, ὑπάρχει ἀσφάλεια. Ὅταν βασιλέψῃ, ὅταν νυχτώσῃ κι ἁπλωθῇ σκοτάδι, τότε σταματοῦν οἱ ἐργασίες κι ἀρχίζουν οἱ …«ἀταξίες»· βγαίνουν νυχτερίδες καὶ κουκουβάγιες, βγαίνουν θηρία, λιοντάρια καὶ λύκοι, βγαίνουν κλέφτες καὶ γκάγκστερς στὶς πόλεις. Τὴ νύχτα, τὰ μεσάνυχτα, γίνονται τὰ περισσότερα ἐγκλήματα, ὅπως λένε οἱ στατιστικές. Ἀλλ᾽ ὅπως ὑπάρχει φυσικὸ σκοτάδι, ἔτσι ὑπάρχει καὶ ἠθικὸ σκοτάδι. Καὶ ἐδῶ τὸ εὐαγγέλιο αὐτό ἐννοεῖ, τὸ ἠθικὸ σκότος.

Ὅταν σταύρωσαν τὸν Κύριό μας, λέει τὸ Εὐαγγέλιο ὅτι «ἀπὸ ὥρας ἕκτης σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης», ἔγινε σκοτάδι ἐπὶ τρεῖς ὧρες (Ματθ. 27,45). Καὶ ἡ σημερινὴ γενεά, ἐμεῖς, σταυρώνουμε τὸ Χριστὸ χειρότερα ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους· ἐκεῖνοι τὸν σταύρωσαν μιὰ φορά, ἐμεῖς τὸν σταυρώνουμε καθημερινῶς. Σκοτάδι ἁπλώθηκε τότε στὴν πλάσι, καὶ σκοτάδι ἠθικὸ πλάκωσε ἐμᾶς τώρα. Τί νὰ τὰ κάνῃς τὰ σχολειὰ καὶ τὰ πανεπιστήμια, τὶς προόδους καὶ τὶς ἀνακαλύψεις· σκοτάδι βασιλεύει πάνω στὴ γῆ. Σκοτάδι εἶνε ἡ ἁμαρτία, ἡ πλάνη, τὰ πάθη. Γιατί; Διότι λείπει «τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν» (Ἰω. 1,9).

Τὸ φῶς εἶνε ὁ Χριστός· φῶς μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὴν ἁγιότητά του, μὲ τὸ λόγο καὶ τὴ σοφία του, μὲ τὴ χάρι καὶ τὰ θαύματά του, μὲ τὸ σταυρὸ καὶ τὴν ἀνάστασί του. Ὅπου εἶνε ὁ Χριστός, ἐκεῖ εἶνε ἡ ἀλήθεια, ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἀγάπη, ὁ παράδεισος· ὅπου λείπει ὁ Χριστός, ἐκεῖ εἶνε τὸ ψέμα, ἡ ἀδικία, τὸ μῖσος, ἡ κόλασι· χωρὶς τὸ Χριστὸ στὴν κόλασι θὰ πᾶμε.

Μέσ᾽ στὸ σκοτάδι αὐτὸ ὁ ἀληθινὸς Χριστιανὸς εἶνε φῶς, «φῶς Χριστοῦ» ποὺ «φαίνει πᾶσι» (Λειτ. προηγ.). Ὅπως ὁ Χριστὸς ἔτσι κι ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς ἔχουμε ἀποστολὴ νὰ εἴμαστε φῶς, ἕνα μικρὸ ἔστω φῶς. Πῶς δηλαδὴ θὰ εἴμαστε φῶς; Ὁρίστε πιὸ συγκεκριμένα.

 Χτυπάει ἡ καμπάνα στὴν ἐνορία; ἀμέσως φτερὰ στὰ πόδια, τρέξε στὴν ἐκκλησία. Ὅταν φθάσῃς μπὲς μὲ εὐλάβεια, στάσου μὲ ἡσυχία, ἄκου μὲ προσοχὴ τὰ λόγια τῆς ἀκολουθίας. Κάθε φράσι εἶνε χρυσάφι. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ ἀρχίζει ἡ λειτουργία μὲ τὸ «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρὸς…» μέχρι τὸ «Δι᾽ εὐχῶν…», ἡ Ἐκκλησία μοιράζει χρυσὲς «λίρες», μὴ χάσῃς λέξι· κάθε λόγος ποὺ πέφτει ἀπ᾽ τὸ στόμα τοῦ ψάλτη καὶ τοῦ παπᾶ εἶνε ἀνεκτίμητος. Ἂν τὰ παρακολουθήσῃς καὶ τὰ ζήσῃς ὅλα, θὰ δῇς κ᾽ ἐσὺ φῶς. Γι᾽ αὐτὸ στὸ τέλος τῆς λειτουργίας λέγεται ὁ ὕμνος «Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν…», βρήκαμε καὶ εἴδαμε τὸ φῶς τὸ ἀληθινό, τὸν ἐν Τριάδι Θεό(θ. Λειτ.).

 Ὅλοι πρέπει νὰ εἴμαστε φῶς, ἰδιαιτέρως ὅμως ἐσὺ ποὺ ἔχεις οἰκογένεια. Εἶσαι πατέρας; Τὸ βράδυ μάζεψε τὴ γυναῖκα καὶ τὰ παιδιά σου νὰ κάνετε προσευχή. Θ᾽ ἀσπρίσουν τὰ μαλλιά σου καὶ θὰ πεθάνῃς, μὰ τὸ παιδί σου δὲν θὰ ξεχάσῃ αὐτὴ τὴ βραδινὴ προσευχή.  Σὰν πατέρας ἄνοιξε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ διάβασέ τους μιὰ περικοπή. Διαβάστε καὶ τὸ συναξάρι μὲ τὸν βίο τοῦ ἁγίου, ἂν μάλιστα γιορτάζῃ κάποιος ἀπὸ σᾶς· τοῦ ἁγίου Γεωργίου, τοῦ ἁγίου Νικολάου, τοῦ ἁγίου Θεοδώρου κ.λπ..

 Πρὶν καθίσετε στὸ τραπέζι βάλε τὸ μικρὸ παιδί σου νὰ πῇ τὸ «Πάτερ ἡμῶν…» καὶ στὸ τέλος πέστε ὅλοι μαζὶ τὸ εὐχαριστῶ στὸ Θεό.

Νά πῶς φωτίζεται ἕνα σπίτι καὶ γίνεται φῶς μέσα στὴν ἐνορία. Φῶς ὁ πατέρας, φῶς ἡ γυναίκα, φῶς ὁ δάσκαλος, φῶς ὁ παπᾶς, φῶς ἐκεῖνος ποὺ κατέχει κάποιο ἀξίωμα. Κι ὅταν τὰ ἄτομα εἶνε φῶς, θὰ γίνῃ φῶς καὶ ἡ ἐνορία καὶ θὰ λάμψῃ τριγύρω. Περίεργα πράγματα λέω; Ὄχι. Ξέρω δυὸ χωριά – δὲν λέω τὰ ὀνόματά τους. Στὸ ἕνα οἱ ἄνθρωποι ζοῦν μὲ τὸ Εὐαγγέλιο. Τὴν Κυριακὴ εἶνε ὅλοι στὴν ἐκκλησία, γιὰ νὰ λειτουργηθοῦν καὶ νὰ πάρουν ἀντίδωρο. Δὲν ἔχουν χαρτοπαίγνια, ἀκολασίες, πορνεῖες, μοιχεῖες, διαζύγια. Ἀπ᾽ τὸ μικρὸ αὐτὸ χωριὸ βγήκαν ἕνας στρατηγός (ὑπηρετεῖ στὴν Καστοριά), δύο καθηγηταί, καὶ ἄλλοι σπουδαῖοι ἄνθρωποι. Πῶς ἔγιναν αὐτά; Ἔγιναν, γιατὶ οἱ πατεράδες ἔδωσαν καλὸ παράδειγμα. Στὸ ἄλλο χωριὸ οἱ ἄντρες εἶνε μέθυσοι, μπεκρῆδες, χαρτοπαῖκτες· ἐκεῖ ἔχουν γίνει ἐγκλήματα, κάποιοι εἶνε στὶς φυλακές… Βλέπετε τὴ διαφορά; Γι᾽ αὐτὸ ἐσεῖς προσέξτε νὰ εἶστε φῶς, ἡ ἐνορία σας νὰ εἶνε φῶς.

 * * *

Μείνετε, ἀγαπητοί μου, μακριὰ ἀπὸ τὰ πάθη ποὺ σκοτίζουν καὶ ὑποδουλώνουν. Ἂν εἶχα ἐξουσία, θὰ ἔκλεινα τὰ κέντρα κραιπάλης καὶ διαφθορᾶς. Ἡ ἐξουσία μου εἶνε πνευματική, γι᾽ αὐτὸ ἐπαναλαμβάνω τὸ λόγο ποὺ εἶπε σήμερα στὸ εὐαγγέλιο ὁ Χριστός· «Ὑμεῖς εἶστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5,14). Ἀκοῦστε αὐτὰ τὰ λόγια κι ἂς προσπαθήσουμε νὰ γίνουμε ὁ καθένας ἕνα φῶς, ἕνα κεράκι μέσα στὸ σκοτάδι. Φῶς μὲ τὰ λόγια μας, μὲ τὸ παράδειγμά μας, μὲ τὰ καλά μας ἔργα· καὶ τότε ὁ «πατὴρ τῶν φώτων» (Ἰακ. 1,17), ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, θὰ εὐλογῇ ὅλους μας· ἀμήν.