Οἱ δύο μάχαιρες - Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου

Οἱ δύο μάχαιρες

«Οἱ δὲ εἶπον· Κύριε, ἰδοὺ μάχαιραι ὧδε δύο. ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· Ἱκανόν ἐστι» (Λουκ. 22,38)

Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου

Ὅταν ὁ Ἰησοῦς, ἀγαπητοί μου, στὴν ἀρχὴ τῆς κλήσεως τῶν μαθητῶν τοὺς ἔστειλε σὲ μικρὴ περιοδεία στὴν ὕπαιθρο, τοὺς συμβούλεψε νὰ μὴν πάρουν μαζί τους τίποτα· μήτε ῥαβδί, μήτε πουγκί, μήτε δεύτερο ῥοῦχο(βλ. Ματθ. 10,9-10). Τοὺς ἤθελε τελείως ἀκτήμονες, ὅπως ἦταν ὁ ἴδιος. Κι αὐτὸ τὸ τήρησαν πιστά.

Ἀλλὰ τώρα, ποὺ φτάνει τὸ μαρτυρικό του τέλος, ἀκοῦμε νὰ δίνῃ συμβουλὲς ποὺ φαίνονται ἀντίθετες. Τότε, ὅταν γύρισαν, τοὺς ρώτησε καὶ τοῦ εἶπαν, ὅτι δὲν τοὺς ἔλειψε τίποτε. Τώρα τοὺς λέει, ὅτι πρέπει νὰ ἐφοδιαστοῦν καὶ μὲ πορτοφόλι καὶ μὲ σακκίδιο καὶ μὲ μαχαίρι, τὸ ὁποῖο θὰ τοὺς εἶνε τόσο ἀπαραίτητο ὥστε ἀξίζει καὶ τὸ ῥοῦχο τους νὰ πουλήσουν γιὰ νὰ τὸ ἀποκτήσουν (βλ. Λουκ. 22,36).

Αὐτὰ φαίνονται ἀντιφατικά, ἀλλὰ ἠρεμῆστε· στὰ λόγια τοῦ Κυρίου –ἂς φωνασκοῦν οἱ ὀρθολογισταί– δὲν ὑπάρχει οὐσιαστικὴ διαφωνία. Ὁ Ἰησοῦς ἐδῶ μιλάει μὲ γλῶσσα ἀλληγορική· θέλει νὰ τοὺς πῇ, ὅτι σὲ λίγο ἡ ἥσυχη ζωή τους θ᾽ ἀλλάξῃ ξαφνικά, καὶ δὲν πρέπει νὰ αἰφνιδιαστοῦν. Δηλαδή; Στὴν πρώτη περιοδεία τους δὲν ὑπῆρχε σοβαρὴ ἀντίδρασι κατὰ τοῦ Διδασκάλου τους, οἱ ἐχθροί του δὲν τολμοῦσαν νὰ φανερώσουν τὶς φονικὲς διαθέσεις τους.

Ἡ διδασκαλία, τὰ θαύματα, ἡ φήμη του εἶχαν κάνει τὸ λαὸ νὰ τὸν λατρεύῃ. Δὲν εἶχε τότε δυσκολίες ἡ ἀποστολή τους. Μὰ τώρα ἡ σκηνὴ τοῦ θεάτρου ἀλλάζει. Οἱ ἐχθροὶ στὴν πρωτεύουσα πῆραν μὲ τὸ μέρος τους τὸν ὄχλο, μιλᾶνε ἀνοιχτὰ ἐναντίον του, κάνουν σκοτεινὰ συμβούλια, καὶ ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς δώδεκα μαθητὰς βρίσκεται σὲ συνεννόησι μαζί τους. Πλησιάζει ἡ ὥρα ποὺ ὁ Ἰησοῦς θὰ συλληφθῇ, θὰ σταυρωθῇ· θὰ ἐκπληρωθῇ ἡ προφητεία «Καὶ μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη» (Λουκ. 22,37=Ἠσ. 53,12). Καὶ μετὰ τὴ θανάτωσι τοῦ Διδασκάλου οἱ ἐχθροὶ θὰ θελήσουν νὰ ἐξοντώσουν τοὺς μαθητάς του. Ὅλοι θά ᾽νε ἐναντίον τους. Ἀλλάζουν πολὺ τὰ πράγματα· ἡ πρώτη τους περιοδεία ἐν συγκρίσει μὲ τὶς μετέπεια θὰ μοιάζῃ εἰδύλλιο.

Τὴν ἀλλαγὴ αὐτὴ σήμαινε ἡ ἔκφρασι αὐτὴ τοῦ Κυρίου. Μὲ ἄλλα λόγια τοὺς λέει· Παιδιά μου, ἡ γαλήνη τελειώνει, ἔρχεται ἡ θύελλα, καὶ προτοῦ νὰ ξεσπάσῃ λάβετε τὰ μέτρα ποὺ ἐπιβάλλονται. Θὰ βρεθῆτε σὲ ἐχθρικὸ περιβάλλον, θὰ κλείνουν μπροστά σας οἱ πόρτες, θὰ κοιμηθῆτε σὲ στάβλους καὶ ἀχυρῶνες, κάτω ἀπὸ δέντρα θὰ ζητᾶτε νὰ βρῆτε λίγη ἀνάπαυσι, θὰ καταφεύγετε σὲ σπηλιὲς καὶ ὀπὲς τῆς γῆς. Τὴν πρώτη φορὰ δὲν στερηθήκατε τίποτα, τώρα ὅμως καὶ θὰ πεινάσετε καὶ θὰ διψάσετε καὶ θὰ ὑποφέρετε τὰ πάνδεινα. Γιὰ ὅλες αὐτὲς τὶς περιπέτειες πρέπει ν᾽ ἀγοράσετε «μάχαιραν» (Λουκ. 22,36), νὰ λάβετε δηλαδὴ τὴν ἀπόφασι θανάτου, νὰ εἶστε ἕτοιμοι γιὰ μαρτύριο.

Κατάλαβαν οἱ μαθηταὶ τί ἐννοοῦσε ὁ Ἰησοῦς; Ὄχι. Πῆραν τὰ λόγια του κατὰ γράμμα καὶ μὲ μυαλὸ μικροῦ παιδιοῦ ἀπαντοῦν· «Νά ἐδῶ δυὸ μαχαίρια». Τί παρεξήγησι! Αὐτός, ποὺ ὅπως εἶχε πεῖ θὰ παραδιδόταν ἑκουσίως σὲ σταυρικὸ θάνατο, ἦταν δυνατὸν νὰ ζητήσῃ νὰ ὁπλιστοῦν τὰ παιδιά του μὲ μαχαίρι; Καὶ ἂν ἀπέναντί τους βρεθοῦν στρατιῶτες σιδηρόφρακτοι, τί προστασία θὰ τοὺς προσφέρουν τὰ μαχαίρια; Ἀλλὰ σὲ τέτοια περίπτωσι ὁ Ἰησοῦς δὲν εἶχε ἀνάγκη ἀπὸ μαχαίρι· μποροῦσε νὰ ἐξαφανίσῃ τοὺς ἐχθροὺς ὅπως ἔγινε π.χ. στὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα. Μποροῦσε νὰ παρατάξῃ «λεγεῶνες ἀγγέλων»(Ματθ. 26,53).

Ὁ Κύριος ἀσφαλῶς μιλώντας γιὰ μαχαίρι δὲν ἐννοοῦσε μαχαίρι ὑλικό. Γι᾽ αὐτὸ ὅταν οἱ μαθηταὶ τοῦ ἔδειξαν τὰ δυὸ μαχαίρια εἶπε θλιβερά· «Ἱκανόν ἐστι» (Λουκ. 22,38), δηλαδὴ Φτάνει, τόσο μὲ καταλάβατε! ἂς σταματήσῃ ἐδῶ ἡ συζήτησι.

* * *

Δυστυχῶς τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Κυρίου περὶ δύο μαχαιρῶν δὲν τὰ παρεξήγησαν μόνο οἱ μαθηταί του· βρέθηκαν καὶ πολλοὶ ἄλλοι ποὺ ἐπάνω στὰ δύο αὐτὰ μαχαίρια θέλησαν νὰ στηρίξουν τὴ θεωρία, ὅτι καὶ ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ μεταχειρίζεται βία κατὰ τῶν ἀντιπάλων της. • Ἀνοίγοντας τὴν Ἱστορία βλέπουμε, στὴν ἐποχὴ τῶν σταυροφόρων, ἱερεῖς καὶ ἐπισκόπους τοῦ παπισμοῦ νὰ ἐκστρατεύουν ὡπλισμένοι κατὰ τῶν ἀλλοθρήσκων ποὺ κατεῖχαν τοὺς Ἁγίους Τόπους, ἀλλὰ καὶ κατὰ τῶν ὀρθοδόξων τῆς Ἀνατολῆς, νὰ τοὺς κυριεύουν καὶ νὰ τοὺς λεηλατοῦν χειρότερα κι ἀπὸ τοὺς Τούρκους. • Βλέπουμε μετά, κατὰ τὴ σύγκρουσι τοῦ παπισμοῦ μὲ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Λουθήρου, τοῦ Καλβίνου καὶ ἄλλων αἱρετικῶν, τάγματα ὁλόκληρα μοναχῶν ὡπλισμένα σὰν ἀστακοὶ νὰ σφάζουν καὶ νὰ καῖνε πόλις καὶ κωμοπόλεις ἑτεροδόξων. • Τί νὰ ποῦμε γιὰ τὴ νύχτα τοῦ Ἁγίου Βαρθολομαίου, ὅταν ἡ σφαγὴ χιλιάδων ἀντιφρονούντων προκάλεσε ἄφατη χαρὰ στὸ Βατικανό, τὸ ὁποῖο διέταξε χαρμόσυνη κωδωνοκρουσία; Οἱ ταγοὶ τοῦ παπισμοῦ ἐκτὸς ἄλλων μεθόδων χρησιμοποίησαν καὶ τὴ βία, καὶ μὲ χωρία τῆς Γραφῆς θέλησαν νὰ κατοχυρώσουν τὴ θέσι τους. • Ὁ πάπας Βονιφάτιος ὁ Η΄ (1294- 1303), ἐξηγώντας τὸ χωρίο τοῦ Ἰησοῦ ποὺ ἐξετάζουμε, ἔλεγε ὅτι τὰ δύο μαχαίρια σημαίνουν τὴ διπλῆ ἐξουσία, θρησκευτικὴ καὶ πολιτική, ποὺ ἔχει ὁ πάπας. Δικός μας ὅμως θεολόγος εἶπε, ὅτι ἡ ἐξήγησι αὐτὴ ἀποτελεῖ διακωμῴδησι τοῦ ῥητοῦ τοῦ Κυρίου.

Ἀλλὰ καὶ στὴν Ἐκκλησία μας ὑπάρχουν θλιβερὲς περιπτώσεις ποὺ αὐτοκράτορες τοῦ Βυζαντίου, μὲ προτροπὴ κάποτε μερικῶν ἀρχιερέων καὶ πατριαρχῶν, χρησιμοποίησαν βία γιὰ νὰ ἐξοντώσουν ὄχι μόνο αἱρετικοὺς ἀλλὰ καὶ ἄλλους, ποὺ διαμαρτύρονταν γιὰ τὴν ἐπικρατοῦσα ἀταξία καὶ ἀθλιότητα, ὅπως ἔγινε π.χ. στὸν διωγμὸ τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου. Δυστυχῶς χρησιμοποίησαν «μάχαιρα» ἀντιπρόσωποι Ἐκείνου ποὺ ἐπέπληξε σφοδρὰ τὸν Πέτρο ὅταν στὴ Γεθσημανῆ ἔσυρε μαχαίρι κ᾽ ἔκοψε τὸ αὐτὶ τοῦ Μάλχου. Τότε εἶπε· «Πάντες οἱ λαβόντες μάχαιραν ἐν μαχαίρᾳ ἀποθανοῦνται» (Ματθ. 26,52).

* * *

Ἐμεῖς, ἀγαπητοί μου, ἀφήνοντας τὶς θλιβερὲς αὐτὲς εἰκόνες, ἂς διδαχθοῦμε ἀπὸ τὴν ὀρθὴ ἑρμηνεία τοῦ ῥητοῦ περὶ τῶν δύο μαχαιρῶν. Καὶ αὐτὴ εἶνε· Μαθηταὶ τοῦ Χριστοῦ, προετοιμασθῆτε γιὰ τὴν ἐπερχόμενη θύελλα. Ὅπως ὁ καλὸς πλοίαρχος, πρὶν ξεκινήσῃ γιὰ ταξίδι, φροντίζει νὰ εἶνε τὸ πλοῖο καλὰ ἐξωπλισμένο, ὥστε σὲ ὥρα θύελλας νὰ μπορῇ νὰ τὴν ἀντιμετωπίσῃ, ἔτσι καὶ οἱ Χριστιανοὶ καὶ μάλιστα ὅσοι μετέχουν στὴν διοίκησι τῆς Ἐκκλησίας. Πρέπει νὰ προετοιμάζουν καὶ τοὺς ἑαυτούς των καὶ ὅλο τὸ πλήρωμα γιὰ τὶς ἡμέρες τῶν διωγμῶν, «τῆς θλίψεως τῆς μεγάλης» (Ματθ. 24,21. Ἀπ. 7,14). Δὲν πρέπει οἱ Χριστιανοὶ νὰ αἰφνιδιαστοῦν, νὰ πάθουν πανικὸ καὶ νὰ τοὺς νικήσῃ εὔκολα ὁ ἐχθρός. Ἂς προσέχουν «τὰ σημεῖα τῶν καιρῶν» (Ματθ. 16,3) καὶ νά ᾽χουν ἕτοιμα τὰ ὅπλα τὰ πνευματικά. Ἂς εἶνε πρὸ παντὸς ἕτοιμη, ἀκονισμένη καλὰ πάνω στὴν ἀκονόπετρα τῆς πίστεως, ἡ «δίστομος μάχαιρα», ὅπως ὀνομάζει τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Ἑβρ. 4,12).

Πόσο πολύτιμη γιὰ τὴν Ἐκκλησία εἶνε αὐτὴ προτροπὴ τοῦ Κυρίου περὶ προετοιμασίας γιὰ σκληροὺς ἀγῶνες, ποὺ σύμβολό της ἔχει τὴν μάχαιρα, τὴ θυσία ὑπὲρ τοῦ εὐαγγελίου! Γιατὶ ὅταν ἡ Ἐκκλησία λέγεται ἐπίσημος, τότε τῆς ἀποδίδονται ὅλες οἱ τιμὲς καὶ ὑλικὲς ἀμοιβές· εὐτυχία καὶ μακαριότης ἐπικρατεῖ. Αὐτὸ ἀπατᾷ καὶ κοιμίζει τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ἡγέτες· δὲν περνάει ἀπὸ τὸ νοῦ τους ὅτι ἡ κατάστασι ἐνδέχεται νὰ μεταβληθῇ καὶ ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ ἐπίσημος νὰ γίνῃ διωκομένη.

Καὶ ἡ μεταβολὴ αὐτὴ μπορεῖ νὰ γίνῃ μέσα σὲ μιὰ νύχτα. Μήπως δὲν ἔχουμε παραδείγματα; Τί ἦταν ἡ ῾Ρωσικὴ Ἐκκλησία ἐπὶ τσαρικοῦ καθεστῶτος; Ἡ εὐνοουμένη ἐκκλησία. Ἐκτὸς ἀπὸ ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις, ποὺ ὕψωναν φωνὴ διαμαρτυρίας, οἱ ἄλλοι ζοῦσαν μὲ τιμές, πολυτέλεια, χρυσοστόλιστα ἁμάξια, στολὲς ἀμύθητης ἀξίας. Ἀλλὰ ἦρθε ἡ νύχτα ἐκείνη τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ 1917 καὶ ἄλλαξε τελείως τὴν κατάστασι· ἡ ἐκκλησία, ποὺ εἶχε συμμαχήσει μὲ τὸ τσαρικὸ καθεστὼς καὶ ἀνεχόταν τὰ αἴσχη τῶν πριγκίπων, βρέθηκε τελείως ἀπροετοίμαστη ν᾽ ἀντιμετωπίσῃ τὴ θύελλα· ταπεινώθηκε, κόντεψε νὰ διαλυθῇ. Καὶ θὰ διαλυόταν ἐὰν Ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾷ τὴν Ἐκκλησία του πάνω ἀπ᾽ ὅλους δὲν ἀναζωογονοῦσε τὸν σπινθῆρα τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως μὲ νέες δυνάμεις, μὲ τὴν προθυμία τοῦ μαρτυρίου ποὺ ἐνέπνευσε στὰ πιστὰ τέκνα του.

Ἂς προσέξῃ τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Κυρίου καὶ ἡ δική μας ἐπίσημος Ἐκκλησία. Ἂς προσέξουν οἱ ἡγέτες της. Τὸ σκάφος φαίνεται ὅτι ἔχει ἀσφάλεια κι αὐτοὶ ταξιδεύουν μέσα στὴ λίμνη τῆς μακαριότητος. Ἡ ἐπιφάνεια τῆς λίμνης εἶνε καθρέφτης. Ἀλλὰ θὰ παραμείνῃ αὐτὴ ἡ κατάστασι; Δαίμονες σκαρφαλωμένοι στὰ βράχια τριγύρω νά, ἀρχίζουν νὰ ῥίχνουν τὶς πρῶτες μικρὲς πέτρες. Καὶ παιδιὰ ἀκόμα πετροβολοῦν τὴ λίμνη μὲ βότσαλα τῆς παραλίας. Τὸ νερὸ ταράζεται λιγάκι. Αὐτὰ εἶνε προμηνύματα. Αὔριο ὅμως θὰ πέφτουν μέσα στὴ λίμνη βράχοι ὁλόκληροι. Καὶ ὅσοι περνοῦν τὴ ζωή τους μὲ ῥαθυμία, πῶς θ᾽ ἀντιμετωπίσουν τὴ νέα κατάστασι; Ποῦ εἶνε τὰ ἐφόδιά τους; Καὶ αὐτοὶ μὲν σίγουρα θὰ ναυαγήσουν, ἀλλὰ ἡ ναῦς τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἁγία Ἐκκλησία του, μὲ νέο πλήρωμα, μὲ ἡρωικὲς ψυχές, θὰ συνεχίσῃ τὴν ἔνδοξη πορεία της. Θὰ κλυδωνίζεται μέν, ἀλλὰ δὲν θὰ καταποντίζεται (ἱ. Χρυσόστ. P.G. 52,397-398). Γιατὶ αἰώνιος κυβερνήτης της εἶνε ὁ Χριστός.