Οικουμενικός Πατριάρχης: Όπου υπάρχει αγάπη, αδελφοσύνη και σεβασμός του ανθρωπίνου προσώπου εκεί είναι παρών ο Θεός

Ο Παναγιώτατος, που εόρτασε τα ονομαστήριά Του, αναφέρθηκε στη διαχρονική διακονία και τις θυσίες της Μητρός Εκκλησίας για την ενότητα της Ορθοδοξίας

Επί τη μνήμη των Αγίων ενδόξων Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα, ημέρα των σεπτών Πατριαρχικών Ονομαστηρίων, η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, χοροστάτησε, την Παρασκευή, 10 Ιουνίου 2022, κατά την θεία Λειτουργία, στον Π. Πατριαρχικό Ναό. 

Με τον Παναγιώτατο συγχοροστάτησαν οι Αρχιερείς Σεβασμιώτατοι Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, Γέρων Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριος, Δωδώνης κ. Χρυσόστομος, Πρεσπών καί Πελαγονίας κ. Πέτρος, Ντέμπαρ καί Κιτσέβου κ. Τιμόθεος, Μεξικού κ. Aθηναγόρας, Φιλαδελφείας κ. Μελίτων, Μυριοφύτου καί Περιστάσεως κ. Εἰρηναίος, Μύρων κ. Χρυσόστομος, Λαοδικείας κ. Θεοδώρητος, Iκονίου κ. Θεόληπτος, Ειρηνουπόλεως κ. Νίκανδρος, Βελγίου κ. Αθηναγόρας, Πατρών κ. Χρυσόστομος, Κρήτης κ. Ευγένιος, Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ, Ζακύνθου κ. Διονύσιος, Καλλιουπόλεως καί Μαδύτου κ. Στέφανος, Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος, Αυστρίας κ. Αρσένιος, Κυδωνιών κ. Αθηναγόρας, Μαρωνείας καί Κομοτηνής κ. Παντελεήμων, Σουηδίας κ. Κλεόπας, Ιωαννίνων κ. Μάξιμος, Σηλυβρίας κ. Μάξιμος, Αδριανουπόλεως κ. Αμφιλόχιος, Σμύρνης κ. Βαρθολομαίος, Ίμβρου καί Τενέδου κ. Κύριλλος, Σύμης κ. Χρυσόστομος, Φθιώτιδος κ. Συμεών, Λήμνου καί Αγίου Ευστρατίου κ. Ιερόθεος, Ρεθύμνης καί Αυλοποτάμου κ. Πρόδρομος, Σαράντα Εκκλησιών κ. Ανδρέας, Προύσης κ. Ιωακείμ και ο Πανιερώτατος Τελμησσού κ. Ιώβ.

Εκκλησιάστηκαν Ιεράρχες του Οικουμενικού Θρόνου, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος, Επίτροπος του Παναγίου Τάφου στην Πόλη, ο Πανιερ. Μητροπολίτης Κωνσταντίας και Αμμοχώστου κ. Βασίλειος, εκπρόσωπος της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος κ. Marek Solczynski, Νούντσιος του Βατικανού στην Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, ο Θεοφιλ. Επίσκοπος Αντανίας κ. Παρθένιος, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου – Μπίγκορσκι με μέλη της περί αυτόν Αδελφότητος, ο Πανοσιολ. Αρχιμ. κ. Ναθαναήλ, Ηγούμενος της Ι. Μονής Ιβήρων με μέλη της περί αυτόν Αδελφότητος,

κληρικοί, μοναχοί και μοναχές, εκπρόσωποι χριστιανικών κοινοτήτων της Πόλεως και Άρχοντες Οφφικιάλιοι του Οικουμενικού Θρόνου.

Επίσης, παρέστησαν, η Εξοχ. κ. Ζέττα Μακρή, Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδος, ο Εξοχ. κ. Ιωάννης Χρυσουλάκης, Γενικός Γραμματέας Αποδήμου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος, οι Γενικοί Πρόξενοι στην Πόλη της Ελλάδος Ευγεν. κ. Γεωργία Σουλτανοπούλου, της Ουκρανίας Εντιμ. κ.Roman Nedilskyi, και της Δημοκρατίας της Βορείου Μακεδονίας Εντιμ. κ. Aktan Ago, Κοινοτικοί παράγοντες, μαθητές και μαθήτριες των Ομογενειακών σχολείων, μαζί με τους Διευθυντές και καθηγητές τους, πιστοί από την Πόλη, και πλήθος προσκυνητών από την Ελλάδα, από τη Δημοκρατία της Βορείου Μακεδονίας και άλλες χώρες.

Μετά την Απόλυση, ο Παναγιώτατος τέλεσε τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του αειμνήστου Μητροπολίτου Πισιδίας κυρού Σωτηρίου, ο οποίος εκοιμήθη τα ξημερώματα, ύστερα από πολύμηνη δοκιμασία της υγείας του.

Στη συνέχεια, την Α. Θ. Παναγιότητα προσφώνησε εκ μέρους της σεβασμίας Ιεραρχίας του Θρόνου ο Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, ο οποίος, ανάμεσα σε άλλα, τόνισε:

“Ο ζήλος υπέρ της Εκκλησίας, τον οποίον ζη η Υμετέρα Θειοτάτη και σοφωτάτη Παναγιότης, είναι το σήμα κατατεθέν της υπερτριακονταετούς και Θεαρέστου Πατριαρχίας Σας. Είναι η απάντησις εις τους απορούντας πως εις πάντα προφθαίνει ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Είναι η γνησία μαρτυρία μιάς διακονίας η οποία ου ζητεί τα εαυτής. Και είναι σημείον δοξολογίας του Ονόματος του εν Τριάδι Θεού θυσία εις το Θέλημα του Οποίου αφιερούνται η ζέσις πίστεως, η νυχθημερόν προθυμία και τα έργα αυτών. 

Αποτέλεσμα τούτου του αποστολικού ζήλου είναι, όπως ακριβώς και εις τους δώδεκα, τους εβδομήκοντα αλλά και εις τους μετ΄αυτούς, η διακονία της καθαράς Αληθείας, εξ αιτίας της ανάγκης διακονίας της οποίας αποκαλείται και μαρτυρική η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως. Αποστολικός ζήλος και αλήθεια, λοιπόν, συνέδραμον και επελύθησαν δύο εκ των μεγάλων εκκλησιαστικών προβλημάτων τα οποία έθλιβον τα μητρικά σπλάχνα της Μητρός Εκκλησίας. Εν Ουκρανία και εν Βορείω Μακεδονία, Ιεράρχαι, κλήρος και λαός αισθάνονται βαθείαν ευγνωμοσύνην προς την Υμετέραν Σεπτήν Κορυφήν διότι αναλαμβάνουσα κόστος, εξήλθεν ως ποιμήν ο καλός εις αναζήτησιν του προβάτου και ευρών το πεπλανημένον ωδήγησεν αυτό, εκατομμύρια ψυχάς, εις την κοινωνίαν της μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Τι μείζον τούτου; Θεομίμητος η πράξις, πανίερον το γενόμενον.”

Ο Παναγιώτατος, στην αντιφώνησή του, ευχαρίστησε όλους όσοι προσήλθαν για να συνεορτάσουν τα ονομαστήριά του, και, μεταξύ άλλων, τόνισε:

“Δι’ ημάς τους Χριστιανούς, τίποτε δεν είναι ιδικόν μας έργον και κατόρθωμα. Τα πάντα είναι δωρεά του Θεού της αγάπης, άνωθεν δόσις αγαθή. Είναι βίωμα κοινόν εν τη Εκκλησία, ότι, δεχόμενοι τα πάντα ως θείον δώρον και χάριν και ζώντες εν εσωτάτη αναφορά προς τον Θεόν, τον Δημιουργόν, τον Σωτήρα, και τον αιώνιον ορίζοντα της υπάρξεώς μας, δυνάμεθα να αναπτύξωμεν επί της γης δημιουργικάς δυνάμεις, ως «Θεού συνεργοί», μάρτυρες της εν ημίν ελπίδος, ζώντες και εξαγγέλλοντες το Ευαγγέλιον κατά τα προστάγματα του Κυρίου.

Αυτήν την εντολήν του Χριστού προ της Αναλήψεώς Του: «και έσεσθέ μοι μάρτυρες εν τε Ιερουσαλήμ και εν πάση τη Ιουδαία και Σαμαρεία και έως εσχάτου της γης» (Πραξ. α’, 8) ηκολούθησε και ο Απόστολος Βαρθολομαίος, καταστάς «γεωργός της οικουμένης» και επισφραγίσας την αποστολήν του και την καλήν μαρτυρίαν του με το μαρτύριόν του διά τον Χριστόν και την Εκκλησίαν Του, ήτις αεί «πολεμουμένη νικά» και «επιβουλευομένη περιγίνεται», ης «ουδέν ίσον» (Ι. Χρυσόστομος, PG 52, 397-8). 

Αυτό το πνεύμα και ο αποστολικός ζήλος σωστικής «μεταφοράς του μηνύματος του Ευαγγελίου» προς πάντα τα έθνη αποτελεί ουσιαστικόν στοιχείον της ταυτότητος και αυτοσυνειδησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Αμετακινήτως πιστόν εις α παρέλαβε, φυλάσσον ανυστάκτως την παράδοσιν των Αποστόλων και την διδασκαλίαν των Οικουμενικών Συνόδων, την Ορθοδοξίαν της πίστεως, την ορθήν λατρείαν, το ήθος της εν Χριστώ ελευθερίας και την ορθοπραγίαν, εσφυρηλάτησε την ιδιοπροσωπίαν της Ορθοδοξίας και ανεδείχθη φορεύς και εκφραστής αρχών και αξιών με πανανθρωπίνην εμβέλειαν. Ο Οικουμενικός Θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως εσφράγισε την ιστορίαν του πολιτισμού, ακτινοβολεί δε και σήμερον το φως της Αληθείας και αποτελεί ελπίδα διά το μέλλον”. 

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, αναφερόμενος στη διακονία και μαρτυρία του Οικουμενικού Θρόνου, ο Παναγιώτατος επεσήμανε:

“Ακούει η Μεγάλη Εκκλησία την κραυγήν «άνθρωπον ουκ έχω» των τραγικών θυμάτων της βίας, των διώξεων, των διακρίσεων, της κοινωνικής αδικίας και της εκμεταλλεύσεως. Συμπαρίσταται, ανακουφίζει, τρέφει, παρηγορεί, κρατά ανοικτήν την πύλην του ουρανού. Διακηρύσσει ότι η αδιαφορία διά τον άνθρωπον είναι προσβολή του Δημιουργού του, ότι όπου υπάρχει αγάπη, αδελφοσύνη και σεβασμός του ανθρωπίνου προσώπου εκεί είναι παρών ο Θεός, ότι εν τω προσώπω του κάθε ανθρώπου, του απλού, του πτωχού, του ασθενούς, του ξένου, του παιδιού και του γέροντος, διακονούμεν τον Χριστόν, ο οποίος εταύτισεν εαυτόν με τους αδελφούς Του «τους ελαχίστους».”

Κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην παρουσία του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Αχρίδος κ. Στεφάνου, είπε:

“Επικαλούμενοι τας προσευχάς σας διά την ευόδωσιν του έργου διακονίας της Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας, επ’ αγαθώ της Ορθοδοξίας και της οικουμένης όλης, χαιρετίζομεν την παρουσίαν εν τω μέσω ημών, εν τη ολοφώτω ταύτη ευχαριστιακή συνάξει, του Ιερωτάτου Αρχιεπισκόπου Αχρίδος κυρίου Στεφάνου, ο οποίος, ομού μετά του ευσεβούς λαού της Δημοκρατίας της Βορείου Μακεδονίας, ευρίσκονται από μηνός εντός της πλήρους κοινωνίας μετά πασών των αγίων του Θεού Εκκλησιών, χάρις εις την στοργήν και την θαλπωρήν της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως. Πόσους λαούς και πόσα έθνη δεν ευηργέτησεν αύτη κατά την δισχιλιετή ιστορίαν της, εκχριστιανίσασα, εκπολιτίσασα, θεραπεύσασα, συμπαρασταθείσα εις δυσκόλους στιγμάς του βίου αυτών, εναγκαλισθείσα τους πάντας με το μητρικόν της φίλτρον, εν ανάγκη επιτιμήσασα αλλά και συγχωρήσασα, εν τη μεγαλοψυχία αυτής ως πραγματική μήτηρ και τροφός του γένους των Ορθοδόξων, και εισπράξασα αντ’ αυτών παρά τινων αγνωμοσύνην και όξος μετά χολής μεμιγμένον. Άφες αυτοίς, Κύριε, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι! Εις ημάς αρκεί την στιγμήν αυτήν η χαρά και η εν Κυρίω καύχησις, ότι ένας ολόκληρος λαός «νεκρός ην και ανέζησε», και κοινωνούμεν σήμερον μετ’ αυτού εκ του κοινού ποτηρίου της ζωής. Δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι! “

Ακολούθως, τις θερμές ευχές του προς τον Παναγιώτατο, καθώς και τις ευχές των Ιεραρχών, των Ιερέων και του πιστού λαού της υπ’ αυτόν Εκκλησίας, εξέφρασε στον χαιρετισμό του, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος κ. Στέφανος, λέγοντας, μεταξύ άλλων:

“Ως Πρωθιεράρχης, λοιπόν, του θρόνου της Αχρίδος, εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου, της Ιεραρχίας, των Μοναστικών Αδελφοτήτων και του πιστού λαού, καθώς και εκ μέρους μου, με καρδία γεμάτη σεβασμό και εκτίμηση, Σας ευχαριστώ, για μία ακόμη φορά, για την τιμή με την οποία μας περιβάλατε και για την εγκάρδια αγάπη με την οποία μας αγκαλιάσατε – ανακοινώνοντας σε μας την καλοπροαίρετη κρίση Σας για την έκκλητο προσφυγή μας: την αποκατάσταση της λειτουργικής κοινωνίας με Σας και, μέσω Υμών, με το πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η ευεργεσία Σας προς την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αχρίδος αποδείχτηκε στην πραγματικότητα ως νεότατη προσφορά Σας ενώπιον του Παντελεήμονος Θεού – ως άξια πράξη για τον Πατέρα των Ορθοδόξων. Και εμείς, τα ταπεινά Σας τέκνα, μπορούμε να ευχαριστήσουμε τον Θεό, εκτός από το προαναφερθέν έλεος, και διότι αξιωθήκαμε να είμαστε σύγχρονοι με το πρόσωπό Σας και μάρτυρες των επιτευγμάτων Σας για το καλό της Εκκλησίας, και επειδή έχουμε την ευκαιρία να χαιρόμαστε και να παρηγορούμαστε από τον αγώνα Σας, την καλή στάση Σας, την αυθεντική επιδίωξή Σας να ομολογείτε με αυτοθυσία, και με μαρτύριο ακόμη, την κανονική τάξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας.”

Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε η πρωτοβουλία των πιστών από την Δημοκρατία της Βορείου Μακεδονίας, οι οποίοι αφού μετέλαβαν των Αχράντων Μυστηρίων, ανέμεναν υπομονετικά να λάβουν αντίδωρο από τον Παναγιώτατο, στον οποίο προσέφεραν από ένα γαρύφαλο που έφερε μία χάρτινη κορδέλα που έγραφε “Ευχαριστούμε, Παναγιώτατε”.

Στην συνέχεια, ο Παναγιώτατος δέχθηκε στο Πατριαρχικό Γραφείο τις ευχές και εόρτιο δώρο τής εν τη Πόλει σεβασμίας Ιεραρχίας του Θρόνου, και ακολούθως των κληρικών και λαϊκών μελών της Πατριαρχικής Αυλής υπό τον Πανοσιολ. Μ. Πρωτοσύγκελλο κ. Θεόδωρο, ο οποίος τον προσφώνησε ευλαβώς καί καλλιεπώς.

Σημειώνεται ότι τις ευχές τους προς τον Παναγιώτατο εξέφρασαν, γραπτώς και τηλεφωνικώς, Προκαθήμενοι Εκκλησιών, Πρόεδροι Κρατών, Πρωθυπουργοί και πολιτικοί ηγέτες, Υπουργοί, Ιεράρχες, θρησκευτικοί λειτουργοί και πολλές προσωπικότητες, καθώς και πλήθος πιστών κάθε εθνικότητας από όλο τον κόσμο. 

Η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου

Ιερώτατε Αρχιεπίσκοπε Αχρίδος κύριε Στέφανε μετά της τιμίας Υμών Συνοδείας,

Τιμιώτατοι εκπρόσωποι των Εκκλησιών Ρώμης και Κύπρου,

Τιμιώτατα μέλη της Αντιπροσωπείας της εν Κρήτη Εκκλησίας,

Ιερώτατοι και Θεοφιλέστατοι αδελφοί Ιεράρχαι, 

Εξοχωτάτη κυρία Υφυπουργέ,

Εξοχώτατε κύριε Γενικέ Γραμματέα Αποδήμου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας,

Your graces,

Εντιμολογιώτατοι Άρχοντες οφφικιάλιοι, 

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Χάριτι του παντεπόπτου, πανοικτίρμονος και πανδώρου Θεού, συνήλθομεν σήμερον επί το αυτό εις τον πάνσεπτον Πατριαρχικόν ναόν του Αγίου Γεωργίου διά να τιμήσωμεν λειτουργικώς την ιεράν μνήμην των Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα, και να συνεορτάσωμεν, εν κοινωνία αγάπης, τα ονομαστήρια της ημών Μετριότητος. Ευχαριστούμεν πάντας υμάς, τους μακρόθεν και τους εκ της Πόλεως της μεγάλης, και ένα έκαστον εξ υμών προσωπικώς, διά την πρόφρονα παρουσίαν σας εν Φαναρίω, κατά την εορτήν του Πατριάρχου σας. Πάντοτε η συνάντησις πρόσωπον προς πρόσωπον είναι πηγή αγαλλιάσεως και πνευματικού πλουτισμού. 

Με πολλήν συγκίνησιν ηκούσαμεν όσα ανέφερεν ο αδελφός άγιος Χαλκηδόνος εκ προσώπου της Ιεραρχίας του Θρόνου. Εκφράζομεν θερμάς ευχαριστίας προς τον ομιλήσαντα και προς πάντα τα σεπτά μέλη της Ιεραρχίας. Αι εκκλησιαστικαί εορταί είναι «πλήρωμα χρόνου», καιρός δοξολογίας, εν ταπεινώσει, του Δοτήρος παντός αγαθού, κοινωνίας της ζωής, ενότητος και ευχαριστίας. 

Η Εκκλησία είναι κοινωνία προσώπων, κοινωνία σχέσεων, όχι άθροισμα ατόμων. Είναι ο τόπος του «κοινού», της «κοινής ελευθερίας», της «κοινής σωτηρίας» της «κοινής υπακοής», πρόγευσις της «κοινής αναστάσεως», ελπίς της «κοινής βασιλείας». Το «καινόν», εν τη Εκκλησία του Χριστού, είναι το «κοινόν». Είναι χαρακτηριστικόν ότι αι εκκλησιαστικαί εορταί είναι αρρήκτως συνδεδεμέναι με την Θείαν Λειτουργίαν. Όταν τελήται η Θεία Ευχαριστία, εκκλησιαστικοποιείται η ύπαρξίς μας, δεν είμεθα άτομα αλλά πρόσωπα, ηνωμένα μετά του Χριστού και μετ΄ αλλήλων, προγευόμενα της χαράς της Βασιλείας Του και συμπορευόμενα προς αυτήν, προς τον αιώνιον προορισμόν μας.

Ανήκομεν εις τον Χριστόν. Ο Χριστός είναι η «αυτοζωή», η «αυτο-αλήθεια», «το Α και το Ω, ο πρώτος και ο έσχατος, η αρχή και το τέλος» (Αποκ. κβ’, 13). Λέγει ο π. Φλωρόφσκυ ότι η Εκκλησία είναι «ο τόπος και ο τρόπος της συνεχιζόμενης παρουσίας του Χριστού στον κόσμο μέχρι την συντέλεια των αιώνων… Με την ίδια της την ύπαρξη η Εκκλησία είναι ο διαρκής μάρτυς του Χριστού, η εγγύηση και η αποκάλυψη της νίκης και της δόξας του… η ανακεφαλαίωση όλου του έργου Του».

Αυτήν την Εκκλησίαν, την «μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν», διακονούμεν, διακονηθέντες μεγάλως υπό του Κυρίου, όστις «ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι» (Ματθ. κ΄, 28). Δι’ ημάς τους Χριστιανούς, τίποτε δεν είναι ιδικόν μας έργον και κατόρθωμα. Τα πάντα είναι δωρεά του Θεού της αγάπης, άνωθεν δόσις αγαθή. Είναι βίωμα κοινόν εν τη Εκκλησία, ότι, δεχόμενοι τα πάντα ως θείον δώρον και χάριν και ζώντες εν εσωτάτη αναφορά προς τον Θεόν, τον Δημιουργόν, τον Σωτήρα, και τον αιώνιον ορίζοντα της υπάρξεώς μας, δυνάμεθα να αναπτύξωμεν επί της γης δημιουργικάς δυνάμεις, ως «Θεού συνεργοί», μάρτυρες της εν ημίν ελπίδος, ζώντες και εξαγγέλλοντες το Ευαγγέλιον κατά τα προστάγματα του Κυρίου.

Αυτήν την εντολήν του Χριστού προ της Αναλήψεώς Του: «και έσεσθέ μοι μάρτυρες εν τε Ιερουσαλήμ και εν πάση τη Ιουδαία και Σαμαρεία και έως εσχάτου της γης» (Πραξ. α’, 8) ηκολούθησε και ο Απόστολος Βαρθολομαίος, καταστάς «γεωργός της οικουμένης» και επισφραγίσας την αποστολήν του και την καλήν μαρτυρίαν του με το μαρτύριόν του διά τον Χριστόν και την Εκκλησίαν Του, ήτις αεί «πολεμουμένη νικά» και «επιβουλευομένη περιγίνεται», ης «ουδέν ίσον» (Ι. Χρυσόστομος, PG 52, 397-8). 

Αυτό το πνεύμα και ο αποστολικός ζήλος σωστικής «μεταφοράς του μηνύματος του Ευαγγελίου» προς πάντα τα έθνη αποτελεί ουσιαστικόν στοιχείον της ταυτότητος και αυτοσυνειδησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Αμετακινήτως πιστόν εις α παρέλαβε, φυλάσσον ανυστάκτως την παράδοσιν των Αποστόλων και την διδασκαλίαν των Οικουμενικών Συνόδων, την Ορθοδοξίαν της πίστεως, την ορθήν λατρείαν, το ήθος της εν Χριστώ ελευθερίας και την ορθοπραγίαν, εσφυρηλάτησε την ιδιοπροσωπίαν της Ορθοδοξίας και ανεδείχθη φορεύς και εκφραστής αρχών και αξιών με πανανθρωπίνην εμβέλειαν. Ο Οικουμενικός Θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως εσφράγισε την ιστορίαν του πολιτισμού, ακτινοβολεί δε και σήμερον το φως της Αληθείας και αποτελεί ελπίδα διά το μέλλον. 

Ακούσατε τι αναφέρει εις την «Πολίτικην Ανθολογίαν του» ο Οσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης κύριος Δοσίθεος Κανέλλος, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Παναγίας Τατάρνης Ευρυτανίας, μεταξύ εκείνων τα οποία «οφείλει η ανά τα πέρατα του κόσμου Ορθοδοξία εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον». Τα απαριθμεί ως εξής:

«α) Οφείλει την διάσωσιν της πολιτισμικής ιδιαιτερότητος των ορθοδόξων λαών. Το κυριλλικόν αλφάβητον, η αυτοκεφαλία, η χρησιμοποίησις εν τη λατρεία των γλωσσών των νεοφωτίστων και τα τόσα άλλα διεμόρφωσαν τα σημερινά ορθόδοξα έθνη.

β) Οφείλει την επίγνωσιν ότι οι ποιμένες της Εκκλησίας είναι διάκονοι μυστηρίων, υπηρέται του λαού του Θεού, ει δε καιρός καλέσει, θύματα, εθελόθυτοι θυσίαι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, καρατομούμενοι διά την αγάπην του Χριστού.

γ) Οφείλει την διδασκαλίαν ότι η Χριστιανική πίστις δεν είναι προνόμιον, δεν είναι δικαίωμα και απολαυή, αλλά υπομονή εν ταίς θλίψεσι και τοις πειρασμοίς, μαρτυρία και μαρτύριον.

δ) Οφείλει την σωστήν οδοιπορίαν προς την αιώνιον ζωήν, ότι χριστιανοί πατρίδας οικούσιν αλλ’ ως ξένας, πατρίς δε αιώνιος είναι η Βασιλεία των Ουρανών» (σελ. 29).

Πάντα ταύτα δεν αποτελούν ένδοξον παρελθόν, αλλά είναι ζώσα πραγματικ της, διακονία και προσφορά προς τον Ορθόδοξον κόσμον και την ανθρωπότητα. Είναι μαρτυρία, η οποία δίδεται από μίαν Εκκλησίαν, εις την ζωήν της οποίας η ακλόνητος πιστότης εις την πατρώαν παρακαταθήκην συνυπάρχει με την ανοικτοσύνην προς την ιστορίαν και τον κόσμον και με το οξύ αισθητήριον διά τας υπαρξιακάς ανάγκας του ανθρώπου και την ευαισθησίαν διά τας περιπετείας της ελευθερίας του. Ακούει η Μεγάλη Εκκλησία την κραυγήν «άνθρωπον ουκ έχω» των τραγικών θυμάτων της βίας, των διώξεων, των διακρίσεων, της κοινωνικής αδικίας και της εκμεταλλεύσεως. Συμπαρίσταται, ανακουφίζει, τρέφει, παρηγορεί, κρατά ανοικτήν την πύλην του ουρανού. Διακηρύσσει ότι η αδιαφορία διά τον άνθρωπον είναι προσβολή του Δημιουργού του, ότι όπου υπάρχει αγάπη, αδελφοσύνη και σεβασμός του ανθρωπίνου προσώπου εκεί είναι παρών ο Θεός, ότι εν τω προσώπω του κάθε ανθρώπου, του απλού, του πτωχού, του ασθενούς, του ξένου, του παιδιού και του γέροντος, διακονούμεν τον Χριστόν, ο οποίος εταύτισεν εαυτόν με τους αδελφούς Του «τους ελαχίστους».

Εν τω πνεύματι τούτω, απευθύνομεν χαιρετισμόν αγάπης και εκφράζομεν την συμπάθειαν ημών προς τον δοκιμαζόμενον Ουκρανικόν λαόν, δεόμενοι του Θεού της ειρήνης, όπως συνετίση τους υπευθύνους διά την πολεμικήν βίαν και την ανθρωπιστικήν καταστροφήν εις την Ουκρανίαν, διά να επέλθη η πολυπόθητος και βαθύκαρπος ειρήνη εις την χώραν.

Τιμιώτατοι ἀδελφοί καί προσφιλέστατα τέκνα,

Επικαλούμενοι τας προσευχάς σας διά την ευόδωσιν του έργου διακονίας της Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας, επ’ αγαθώ της Ορθοδοξίας και της οικουμένης όλης, χαιρετίζομεν την παρουσίαν εν τω μέσω ημών, εν τη ολοφώτω ταύτη ευχαριστιακή συνάξει, του Ιερωτάτου Αρχιεπισκόπου Αχρίδος κυρίου Στεφάνου, ο οποίος, ομού μετά του ευσεβούς λαού της Δημοκρατίας της Βορείου Μακεδονίας, ευρίσκονται από μηνός εντός της πλήρους κοινωνίας μετά πασών των αγίων του Θεού Εκκλησιών, χάρις εις την στοργήν και την θαλπωρήν της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως. Πόσους λαούς και πόσα έθνη δεν ευηργέτησεν αύτη κατά την δισχιλιετή ιστορίαν της, εκχριστιανίσασα, εκπολιτίσασα, θεραπεύσασα, συμπαρασταθείσα εις δυσκόλους στιγμάς του βίου αυτών, εναγκαλισθείσα τους πάντας με το μητρικόν της φίλτρον, εν ανάγκη επιτιμήσασα αλλά και συγχωρήσασα, εν τη μεγαλοψυχία αυτής ως πραγματική μήτηρ και τροφός του γένους των Ορθοδόξων, και εισπράξασα αντ’ αυτών παρά τινων αγνωμοσύνην και όξος μετά χολής μεμιγμένον. Άφες αυτοίς, Κύριε, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι! Εις ημάς αρκεί την στιγμήν αυτήν η χαρά και η εν Κυρίω καύχησις, ότι ένας ολόκληρος λαός «νεκρός ην και ανέζησε», και κοινωνούμεν σήμερον μετ’ αυτού εκ του κοινού ποτηρίου της ζωής. Δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι!   

Υποδεχόμεθα μετά τιμής εξαιρέτου τους τιμιωτάτους εκπροσώπους της Εκκλησίας της Πρεσβυτέρας Ρώμης, της Αγιωτάτης Εκκλησίας Κύπρου, την αντιπροσωπείαν της εν Κρήτη Εκκλησίας, την Εξοχωτάτην Υφυπουργόν Παιδείας και Θρησκευμάτων κυρίαν Ζέταν Μακρή, τον Εξοχ. Γενικον Γραμματέα Αποδήμου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας Καθηγητήν κύριον Ιωάννην Χρυσουλάκην, την Ευγενεστάτην Γενικήν Πρόξενον της Ελλάδος στην Πόλη κυρία Γεωργία Σουλτανοπούλου, τον ιερόν κλήρον, τους ευλαβείς μοναχούς και τας μοναχάς, τους Εντιμολογιωτάτους Άρχοντας Οφφικιαλίους της Μεγάλης Εκκλησίας, τους μαθητάς και τας μαθητρίας των σχολείων μας – τους καμαρώσαμε χθες βράδυ εις το video – εις το Βαλουκλή – και τους ευχαριστούμε θερμώς, τους ευλαβείς προσκυνητάς και πάντας τους συμπροσευχομένους και συναγαλλομένους εορτίως μετά της ημών Μετριότητος. Σας ευχαριστούμεν εκ μέσης καρδίας διά την αγάπην σας.

Ο Χριστός εν τω μέσω ημών. Η ζείδωρος Αυτού χάρις και το μέγα έλεος, πρεσβείαις των Αγίων Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα, είησαν μετά πάντων υμών. Αμήν.

H ομιλία του Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος

Παναγιώτατε Δέσποτα,

Πάμφωτος η ημέρα των Σεπτών Ονομαστηρίων Σας διά το Φανάριον, διά την έδραν της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας. Ο Πρώτος του γένους των Ορθοδόξων, ο μοναδικός εις τας ευθύνας και Κηρυναίος του Θείου Θελήματος, περιστοιχούμενος από αδελφούς αρχιερείς, από Άρχοντες του Θρόνου, από εκπροσώπους κρατών, από πλήθος λαού, ίσταται κορυφαίος εκεί όπου ο Κύριος Τον έταξε, επί του Σταυρού, θεωρών το της Αναστάσεως φως και μη απελπιζόμενος, δίδων αίμα και λαμβάνων Πνεύμα, ώστε δι΄αυτού να φωτίση τον τετραπέρατον κόσμον, την οικουμένην άπασαν.

Η μνήμη του Αγίου Αποστόλου Βαρθολομαίου, το πρόσωπον του τιμωμένου Αγίου, το υπόδειγμά του, είναι η καλλιτέρα και η καταλληλοτέρα ευκαιρία δι΄όλους ημάς, ώστε να προσεγγίσωμεν εις τας αληθινάς διαστάσεις του το ενώπιον ημών Μυστήριον. Και τούτο το Μυστήριον δεν είναι άλλον από τον αποστολικόν ζήλον μετά του οποίου εμφορείσθε συνεχώς γράφων, ομιλών, ενεργών, κοπιών, αγωνιζόμενος, πασχίζων και πάσχων υπέρ των ιερών υποθέσεων του Πανσέπτου Οικουμενικού Θρόνου, η διακονία και η μαρτυρία του οποίου θυσιαστικώς εκτείνεται καθώς εκείνος και ο ελέω Θεού Πατριάρχης κενούνται, μηδέποτε εκδαπανώμενοι ασφαλώς, εις την διακονίαν ολοκλήρου του Κυριακού σώματος. 

Αυτός ο πασιφανής αποστολικός ζήλος, αποτελεί, Παναγιώτατε, το μεγαλύτερον κόσμημα επί της μαρτυρικής μίτρας, του εκ λίθων τιμίων στεφάνου επί της κεφαλής της Υμετέρας Σεπτής Κορυφής. Δώρον Θεού δι΄ημάς, Σταυρός και συγχρόνως Ανάστασις διά το Σεπτόν Πρόσωπον Υμών. Διότι υπό τοιούτου ζήλου εμφορούμενος αντέχετε όλο το άχθος των βαρέων υποχρεώσεων, των επισκέψεων, την έντονον λατρευτικήν ζωήν, τας συναναστροφάς μετά των ισχυρών της γης, μετά του ευλογημένου ποιμνίου Σας και μετά παντός ανθρώπου καλής θελήσεως, αντέχετε εν ολίγοις όλο το βεβαρυμμένον πρόγραμμα της ζωής της Μεγάλης Εκκλησίας με σφρίγος νεανικόν, με σύνεσιν πολιάν, ακλόνητος, άσειστος, φρυκτωρός γενναιότατος των επάλξεων της πίστεως και του Γένους, διάδοχος μέγιστος μεγάλων ανδρών, επόμενος κυριολεκτικώς τοις θείοις πατράσιν.

Ο ζήλος υπέρ της Εκκλησίας, τον οποίον ζη η Υμετέρα Θειοτάτη και σοφωτάτη Παναγιότης, είναι το σήμα κατατεθέν της υπερτριακονταετούς και Θεαρέστου Πατριαρχίας Σας. Είναι η απάντησις εις τους απορούντας πως εις πάντα προφθαίνει ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Είναι η γνησία μαρτυρία μιάς διακονίας η οποία ου ζητεί τα εαυτής. Και είναι σημείον δοξολογίας του Ονόματος του εν Τριάδι Θεού θυσία εις το Θέλημα του Οποίου αφιερούνται η ζέσις πίστεως, η νυχθημερόν προθυμία και τα έργα αυτών. 

Αποτέλεσμα τούτου του αποστολικού ζήλου είναι, όπως ακριβώς και εις τους δώδεκα, τους εβδομήκοντα αλλά και εις τους μετ΄αυτούς, η διακονία της καθαράς Αληθείας, εξ αιτίας της ανάγκης διακονίας της οποίας αποκαλείται και μαρτυρική η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως. Αποστολικός ζήλος και αλήθεια, λοιπόν, συνέδραμον και επελύθησαν δύο εκ των μεγάλων εκκλησιαστικών προβλημάτων τα οποία έθλιβον τα μητρικά σπλάχνα της Μητρός Εκκλησίας. Εν Ουκρανία και εν Βορείω Μακεδονία, Ιεράρχαι, κλήρος και λαός αισθάνονται βαθείαν ευγνωμοσύνην προς την Υμετέραν Σεπτήν Κορυφήν διότι αναλαμβάνουσα κόστος, εξήλθεν ως ποιμήν ο καλός εις αναζήτησιν του προβάτου και ευρών το πεπλανημένον ωδήγησεν αυτό, εκατομμύρια ψυχάς, εις την κοινωνίαν της μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Τι μείζον τούτου; Θεομίμητος η πράξις, πανίερον το γενόμενον.

Όμως δι΄αυτάς τας τοσούτον σπουδαίας πράξεις μόνον η πατρική Σας καρδία γνωρίζει οπόσας ύβρεις, οπόσην λοιδωρίαν, συκοφαντίαν, λάσπην, ψευδολογίας και πάντα τα συναφή υπέστη και ταύτα βαρύνουν πολύ εις τας συνειδήσεις των ευεργετηθέντων αδελφών ώστε όχι μόνον οι ίδιοι αλλά και οι επίγονοί των εις τους οποίους οφείλουν να διδάξουν, θα πρέπει να μη λησμονήσουν ποτέ την κενωτικήν και θυσιαστικήν, κυριολεκτικώς θυσιαστικήν, διακονίαν και προσφοράν προς αυτούς της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως και προσωπικώς του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου! Η ευγνωμοσύνη και η διαρκής προσπάθειά των να μένουν σταθεροί εις τας αρχάς και τα πιστεύματα της υγιούς εκκλησιολογίας μακράν εθνοφυλετικών διακρίσεων, εντός του ήθους και του τρόπου των ιερών Κανόνων και της ζωής της Εκκλησίας όπως διετυπώθη εδώ αυθεντικώς, θα αποτελή το κατάλληλον εχέγγυον διά την προς αγιασμόν μαρτυρίαν της εκκλησιαστικής των πορείας.

Παναγιώτατε Δέσποτα, 

Εν θαυμασμώ ίσταται και κυκλώνει το Τίμιον Πρόσωπόν Σας η ιεραρχία του πολυμάρτυρος Θρόνου Σας. Εν θαυμασμώ και προς Θεόν δοξολογία διότι εχαρίσατο εις την πρώτην ολκάδα Του τοιούτον καθοδηγητήν και οιακοστρόφον, έμπειρον, αγαθόν, ακαταπόνητον, φίλεργον, ειρηνοποιόν, συνετόν, μαρτυρούντα διαρκώς την εις Χριστόν πίστιν αλλά και υπέρ της εις Χριστόν πίστεως. Υποβάλλω εκ μέρους πάντων των αγίων αδελφών ενώπιον του Θρόνου της μεγαλοπρεπείας αλλά και της θυσίας Σας τα βαθύτατα των σεβασμάτων ημών, ου μην αλλά και την ολόθυμον ευχήν και προσευχήν ενός εκάστου ώστε πολυχρόνιον και υγιά να Σας διατηρή Κύριος ο Θεός, Πρωτοκορυφαίον εν τοις διαδόχοις των αποστόλων, και ακατάβλητον εις την συνέχισιν της διακονίας των ιερών πραγμάτων της Αγίας Αυτού Μεγάλης Εκκλησίας πρεσβείαις του ουρανίου προστάτου Σας και πάντων των Αγίων.

Πολλά τα έτη Σας, Παναγιώτατε Δέσποτα!   

Η ομιλία του Αρχιεπισκόπου Αχρίδος 

Παναγιώτατε και Θειώτατε Αρχιεπίσκοπε Κωνσταντινουπόλεως-Νέας Ρώμης και Οικουμενικέ Πατριάρχα, κύριε κύριε Βαρθολομαίε, 

Εορτάζοντας, τόσο χθες το βράδυ όσο και σήμερα, τα προεόρτια της μεγάλης εορτής της Πεντηκοστής, συγκινημένοι από την πρόνοια του Θεού, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο Θεός πανσόφως διευθετεί την τάξη των πραγμάτων. Ούτως ή άλλως, αυτές οι λαμπρές ημέρες είναι ευλογημένες εξαιτίας της μεγάλης θεολογικής σημασίας τους. Αλλά εφέτος ειδικά, οι πνευματέμφορες αυτές ημέρες προσλαμβάνουν ένα ιδιαίτερο νόημα.

Ιδού, εορτάζουμε τα ονομαστήριά Σας, Παναγιώτατε, στη μνήμη του Αγίου Αποστόλου Βαρθολομαίου, του οποίου το όνομα επάξια φέρετε· Χαιρόμαστε λοιπόν για την εορτή ενός από τους δώδεκα αποστόλους, για εκείνον τον Βαρθολομαίο και για το αποστολικό του έργο. Χαιρόμαστε επιπλέον και για αυτόν τον Βαρθολομαίο, για Σας δηλαδή, Παναγιώτατε και Πολυσέβαστε Δέσποτα, που προΐστασθε ημών, και για το δικό Σας ιεραποστολικό έργο στη σύγχρονη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, έργο αφιερωμένο στην υπηρεσία της Εκκλησίας.

Πίσω στο χρόνο, όπως αναφέρει ο συναξαριστής, ο Άγιος Απόστολος Βαρθολομαίος εμφανίστηκε στον Ιωσήφ τον Υμνογράφο, ντυμένος με λευκό χιτώνα, και, καλύπτοντάς τον με το Ευαγγέλιο, τον ευλόγησε με αυτούς τους λόγους: «Εκ του στόματός σου ρεύσειαν ύδατα επουρανίου σοφίας!» Και τώρα, στον παρόντα χρόνο, αυτή η ευλογία του ουρανίου Προστάτη σας -λεχθείσα τω καιρώ εκείνω- είναι τόσο επίκαιρη, προφανής, ορατή και μετουσιωμένη στο έργο Σας για το καλό της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, αλλά και της καθόλου Ορθοδόξου Εκκλησίας, κατά τη διάρκεια αυτών των τριάντα καρποφόρων ετών της πατριαρχίας Σας στον Αγιώτατο και Πάνσεπτο Οικουμενικό Θρόνο της ενδόξου -και ταυτόχρονα μαρτυρικής- Μητρός Εκκλησίας.

Ενθυμούμαστε κάποιους από τους λόγους Σας, στα πλαίσια παλαιοτέρων περιστάσεων: «Η Καινή Διαθήκη», είπατε κάποτε, «μας διαβεβαιώνει ότι όποιος δεν αγαπά τον πλησίον του, δεν μπορεί να αγαπήσει τον Θεό». Τότε αυτό μας έδωσε την δυνατότητα να καταλάβουμε – και σήμερα τη βλέπουμε πλέον εφηρμοσμένη- την προσήλωσή Σας στη διδασκαλία, στις ευθύνες και στην καθηγιασμένη πράξη και τάξη της Εκκλησίας. Μάλιστα, ο τόσο γενναίος και συνάμα τόσο στοργικός σας λόγος -«Δεν έχω δικαίωμα να κάνω ούτε βήμα πίσω»- για εμάς, για την ιεραρχία και τον πιστό λαό της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος, ξεπροβάλλει και νοηματοδοτείται από όσα ειπώθηκαν παραπάνω για την αγάπη προς τον πλησίον και για την αγάπη προς τον Θεό.

Ως Πρωθιεράρχης, λοιπόν, του θρόνου της Αχρίδος, εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου, της Ιεραρχίας, των Μοναστικών Αδελφοτήτων και του πιστού λαού, καθώς και εκ μέρους μου, με καρδία γεμάτη σεβασμό και εκτίμηση, Σας ευχαριστώ, για μία ακόμη φορά, για την τιμή με την οποία μας περιβάλατε και για την εγκάρδια αγάπη με την οποία μας αγκαλιάσατε – ανακοινώνοντας σε μας την καλοπροαίρετη κρίση Σας για την έκκλητο προσφυγή μας: την αποκατάσταση της λειτουργικής κοινωνίας με Σας και, μέσω Υμών, με το πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η ευεργεσία Σας προς την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αχρίδος αποδείχτηκε στην πραγματικότητα ως νεότατη προσφορά Σας ενώπιον του Παντελεήμονος Θεού – ως άξια πράξη για τον Πατέρα των Ορθοδόξων. Και εμείς, τα ταπεινά Σας τέκνα, μπορούμε να ευχαριστήσουμε τον Θεό, εκτός από το προαναφερθέν έλεος, και διότι αξιωθήκαμε να είμαστε σύγχρονοι με το πρόσωπό Σας και μάρτυρες των επιτευγμάτων Σας για το καλό της Εκκλησίας, και επειδή έχουμε την ευκαιρία να χαιρόμαστε και να παρηγορούμαστε από τον αγώνα Σας, την καλή στάση Σας, την αυθεντική επιδίωξή Σας να ομολογείτε με αυτοθυσία, και με μαρτύριο ακόμη, την κανονική τάξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Εις πολλά έτη – μακροημερεύετε, Πρωτοαπόστολε της Ορθοδοξίας! Είθε η χάρη του Θεού να Σας ενδυναμώσει, ώστε να τηρείτε την ιερά τάξη της Ορθοδοξίας, να μας ελεήτε με την πατρική Σας τρυφερότητα και να αγκαλιάζετε όλο τον κόσμο με την αγάπη Σας.

__________

Φωτογραφίες: Νίκος Παπαχρήστου / Οικουμενικό Πατριαρχείο