Πρόβλημα με τις περιφορές εικόνων στη χώρα, πρόβλημα χρόνιο - Θανάσης Ν. Παπαθανασίου

Η κατά παράδοση θαυματουργή εικόνα της Παναγίας "Φοβερά Προστασία" εστάλη από το Άγιο Όρος και έγινε δεκτή από την τοπική εκκλησία στα Τρίκαλα - διαβάζουμε στον τύπο.
Οδυνηρό! Όχι διότι είναι τάχα μια καθαρά θρησκευτική πράξη, την οποία δεν κατανοούν όσοι δεν συμμερίζονται την πίστη, και άρα την κακολογούν. Αλλά διότι είναι μια πράξη που όχι μόνο φαίνεται να υποτιμά την έννοια της υλικής βοήθειας, αλλά (όσο κι αν ακουστεί ίσως περίεργο) φαίνεται ότι πλήττει την ίδια την χριστιανική πίστη.
Εξηγούμαι:
Καθαρά θρησκευτική πράξη είπαμε;
«Θρησκεία καθαρή κι αμόλυντη για το Θεό και Πατέρα είναι αυτή: Να συμπαραστέκεστε στα ορφανά και στις χήρες όταν υποφέρουν, και να διατηρείτε αγνό τον εαυτό σας από την επιρροή του αμαρτωλού κόσμου» (Καινή Διαθήκη, επιστολή Ιακώβου 1:27).
1. Ορφανά και χήρες είναι η έκφραση με την οποία παγίως η Αγία Γραφή δηλώνει τους αδύναμους, τους ευάλωτους, αυτούς που δεν έχουν κοινωνικό στήριγμα.
2. Ποιος είναι λοιπόν ο αμαρτωλός κόσμος από την επιρροή του οποίου οι πιστοί καλούνται να διατηρούν αγνό τον εαυτό τους; Ένας κόσμος ο οποίος δεν συμπαραστέκεται στα ορφανά και στις χήρες όταν υποφέρουν.
Μήπως λέγοντας αυτά σνομπάρω την προσευχή; Το αντίθετο! Η προσευχή είναι σπουδαίο πράγμα, διότι ανοίγει τον ορίζοντα στο άπειρο. Άνθρωπος που δεν προσεύχεται, μου φαίνεται σαν άνθρωπος που θεωρεί σύμπαν το χωριό του και μόνο. Ταυτόχρονα είναι σπουδαία η προσευχή, διότι προϋποθέτει τον Θεό όχι ως αφηρημένο αξίωμα, αλλά ως ολοζώντανο πρόσωπο, που σε καλεί να συνάψεις σχέση μαζί του και να ανταποκριθείς στο κάλεσμά του, το απελευθερωτικό από κάθε λογής θάνατο.
Εδώ λοιπόν ανακύπτει το πρόβλημα με τις περιφορές εικόνων στη χώρα, πρόβλημα χρόνιο. Οι εικόνες είναι πολύτιμες, διότι αποτελούν παραπομπή: σε καλούν να απευθυνθείς στο εικονιζόμενο πρόσωπο. Αν η εικόνα δεν λειτουργεί ως τέτοια παραπομπή, τότε απλώς στρεβλώνεται σε είδωλο, σε αντι-εικόνα! Ποια είναι -ερωτώ- η διαφορά μεταξύ της προσευχής που κάνει ο Τρικαλιώτης μέσα στη λάσπη, και της προσευχής που κάνει ειδικά ενώπιον της επισκέπτριας εικόνας; Αν κάποιος ισχυριστεί ότι υπάρχει διαφορά, και ότι η δεύτερη προσευχή είναι πιο "ενισχυμένη", τότε δεν ολισθαίνει άραγε σε μαγική αντίληψη; Και αν τυχόν η θρησκευτική ζωή προβάλλεται ως συμβόλαιο με ασφαλιστική εταιρία, τότε δεν ολισθαίνει άραγε σε μαγική αντίληψη; Η δε μαγική αντίληψη ΔΕΝ είναι στοιχείο της εκκλησιαστικότητας. Είναι ο απόλυτος αντίποδας της εκκλησιαστικότητας.
Δεν επικρίνω την καρδούλα του κάθε ανθρώπου, που γυρεύει να ακουμπήσει τον πόνο του και να πάρει ελπίδα. Σχολιάζω τους θρησκευτικούς προσανατολισμούς που καλλιεργούνται. Είναι αξίωση της πίστης αυτή η οδύνη - όχι προσπέραση της πίστης.
Και κάτι ακόμα: Το ευαγγελικό απόσπασμα που παρέθεσα, είναι από το ίδιο κείμενο, το οποίο γράφει και τα εξής παρακάτω (πολύ γνωστά σε όσους αγαπούν τη θεολογία, άγνωστα και ακήρυχτα ευρέως):
«Ακούστε με τώρα κι εσείς οι πλούσιοι. Κλάψτε με γοερές κραυγές για τα βάσανά σας, που όπου να ’ναι έρχονται. Ο πλούτος σας σάπισε, και τα ρούχα σας τα 'φαγε ο σκόρος. Το χρυσάφι σας και το ασήμι κατασκούριασαν, και η σκουριά τους θα είναι μαρτυρική κατάθεση εναντίον σας και θα καταφάει τις σάρκες σας σαν τη φωτιά. Κι ενώ πλησιάζει η κρίση, εσείς μαζεύετε θησαυρούς. Να! Ο μισθός των θεριστών έφτασαν ως στ’ αυτιά του παντοδύναμου Κυρίου. Ζήσατε πάνω στη γη με απολαύσεις και σπατάλες. Παχύνατε σαν τα ζώα, που τα πάνε για σφάξιμο. Καταδικάσατε και φονεύσατε τον αθώο· δε σας πρόβαλε αντίσταση» (Ιακ. 5:1-6).

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / 13-9-2023.

ΥΓ. Η ζωγραφιά, από το https://www.diegorivera.org/flowercarrier.jsp Diego Rivera, 1935.