Ο Απόστολος Θωμάς στην Ινδία - Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Ο Απόστολος Θωμάς στην Ινδία

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Απόστολος Θωμάς πήγε στο σημερινό Πατάναμ στην Κεράλα, Ινδία, το 52 μ.Χ.

Είναι γνωστό ότι τον 1ο αιώνα μ.Χ υπήρχε στην Κεράλα μία κοινότητα Cochin Εβραίων. Είναι λοιπόν πιθανό ο Θωμάς να ακολούθησε καραβάνι Εβραίων εμπόρων από την Συρία και να έφθασε στην Κεράλα.

Η παλαιότερη γνωστή πηγή που συνδέει τον Απόστολο με την Ινδία είναι οι Πράξεις του Θωμά (Απόκρυφο, Μανιχαϊκής προελεύσεως) που πιθανότατα γράφτηκαν στις αρχές του 3ου αιώνα, ίσως στην Έδεσσα της Συρίας.

Ορισμένοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς του 3ου και 4ου αιώνα αναφέρουν επίσης το ταξίδι του Θωμά στην Ινδία, όπως ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ιερώνυμος και ο Εφραίμ ο Σύρος, ενώ ο Ευσέβιος Καισαρείας αναφέρει ότι ο δάσκαλος του Κλήμη της Αλεξανδρείας, Πάνταινος, επισκέφθηκε τον 2ο μ.Χ. αιώνα την χριστιανική κοινότητα στην Ινδία, η οποία τότε χρησιμοποιούσε το Ευαγγέλιο του Ματθαίου στην εβραϊκή γλώσσα.

Η παράδοση για το έργο του Θωμά στην Ινδία και την ίδρυση της πρώτης χριστιανικής κοινότητας στην Κεράλα αναφέρεται σε ένα έργο με τίτλο «Άσματα του Θωμά» (Thomma Parvam) το οποίο γράφτηκε το 1601 αλλά πιστεύεται ότι είναι περίληψη παλαιότερου έργου.

Σύμφωνα με τα «Άσματα του Θωμά», ο Απόστολος ίδρυσε στην περιοχή της Μαλιάνκαρα επτά εκκλησίες. Αναφέρεται η μεταστροφή στον χριστιανισμό Εβραίων, ιθαγενών, και του τοπικού βασιλέως στο Κοντουνγκαλούρ. Ο Θωμάς συνέχισε το έργο του στην νότια Ινδία και μαρτύρησε στο σημερινό Τσενάϊ.

Η παράδοση αναφέρει ότι ετάφη εκεί αλλά κάποια χρονική στιγμή χριστιανοί έμποροι μετέφεραν το λείψανό του στην Έδεσσα της Συρίας.

Τα Άσματα του Θωμά αναφέρουν ότι από τους ιθαγενείς έγιναν χριστιανοί 32 οικογένειες Βραχμάνων. Αποκλειστικά από δύο οικογένειες, τις Σανκαραπούρι και Παλαμάταν, προέρχονταν ο κλήρος και οι Επίσκοποι. Η ιερωσύνη ήταν ουσιαστικά κληρονομική υπόθεση για αρκετούς αιώνες. Πάντως υπάρχουν μαρτυρίες πως ορισμένα μέλη της χριστιανικής κοινότητας του Αγίου Θωμά ακολουθούσαν τα έθιμα και την ενδυμασία των Βραχμάνων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τον 5ο μ.Χ. αιώνα (υπάρχει και η άποψη που υποστηρίζει τον 8ο αιώνα) στην Κεράλα φθάνουν Χριστιανοί από την Μεσοποταμία με επικεφαλής τον Θωμά τον Κανανίτη. Είναι γνωστός ως Knai Thoma, που σημαίνει ο έμπορος Θωμάς. Από παρανόηση η συριακή λέξη μεταφράσθηκε ως Κανά/Κανανίτης. Αυτοί ήταν Νεστοριανοί. Ο Θωμάς Κανανίτης έλαβε προνόμια για την διεξαγωγή εμπορίου και απέκτησε μεγάλη φήμη. Έδρασε ιεραποστολικά στα νότια της Κεράλα και οι κοινότητες που ίδρυσε ονομάστηκαν Κνανάγια, ή Νότιοι. Οι κοινότητες που ισχυρίζονταν ότι ήταν παλαιότερες και είχαν την καταγωγή τους από τον Απόστολο Θωμά ονομάσθηκαν Βόρειοι.

Ο Θωμάς Κανανίτης με την ιεραποστολική δράση του συνέδεσε τις χριστιανικές κοινότητες της Κεράλα με την Νεστοριανή Συριακή παράδοση της «Εκκλησίας της Ανατολής».

Το 1523 οι Πορτογάλοι ιεραπόστολοι έκτισαν μεγαλοπρεπή ναό στην τοποθεσία όπου σύμφωνα με την παράδοση ήταν ο τάφος του Αποστόλου Θωμά (Τσενάϊ, Ινδία).

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

(φωτογραφία: ο τάφος του Αποστόλου Θωμά στο Τσενάϊ, Ινδία)