ΕΛΛΗΝΙΚΑ(;)... "ΜΥΣΤΗΡΙΑ" - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

 

ΕΛΛΗΝΙΚΑ(;)... "ΜΥΣΤΗΡΙΑ"

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

«Ζήτει, μήποτε θέλων ἔξωθεν τόν πονηρόν ἐξάραι,

ἔχεις ἐν ἑαυτῷ τόν πονηρόν».

Ωριγένης

Βγήκε και επισήμως στην επιφάνεια αυτό που διαφαινόταν και λεγόταν αιδημόνως ήδη προ πολλού. Η κυβέρνηση νομοθέτησε ήδη πολιτικό γάμο ομόφυλων ανθρώπων.

Το κωμικοτραγικό και αυτή τη φορά (έχουμε δει πολλές φορές το έργο...) είναι στην πλευρά των χριστιανών και της Εκκλησιαστικής Διοίκησης, που κάνουν μάχες χαρακωμάτων χαμένες εκ προοιμίου, όπως και τώρα! Οι χριστιανοί (πλην των ακραίων φανατικών) ούτε έχουν δυστυχώς τη δυνατότητα, ούτε θέλουν να τοποθετηθούν... εκφώνως. Βράζουν, αλλοιώνονται, χάνουν την πίστη τους, βρίσκονται αλλού γι’ αλλού, αλλά δεν διαταράσσουν την εικόνα του αφασιακού ποιμνίου! Όλο όμως αυτό το βουβό σκηνικό δημιουργεί ψευδή εικόνα και γεννάει αυταπάτες για... ευσεβές ποίμνιο!! «Καλό πρόβατο είναι αυτό που δεν βελάζει»!!!

Οι κληρικοί εναβρύνονται για την πίστη του ευσεβούς λαού... ο οποίος όμως (τι περίεργο...;!) δεν πατάει στην Ευχαριστία, ούτε καλά-καλά ξέρει τι είναι αυτό! Είναι γεμάτος προλήψεις, και καγχάζει περισσότερο από τους αρχαίους Αθηναίους, όταν ακούσει περί αναστάσεως...!! Την Ανάσταση του Χριστού την γιορτάζει με την... λαμπαδούρα για κανά δεκάλεπτο έξω από το Ναό, χωρίς να νοιάζεται να αναρωτηθεί ή να την αφισβητήσει, τοποθετώντας το θέμα στα αζήτητα της παραδόσεως και του ελληνικού εορταστικού φολκλόρ!

Η καινούρια χρονιά του 2024 μπήκε φορτισμένη ιδεολογικά από την ένταση που διαχύθηκε στην ατμόσφαιρα με το θέμα του πολιτικού γάμου και της υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια. Η κυβέρνηση μέσα στις αγωνίες της για το πολιτικό συμφέρον και το μέλλον της, ίσως και υλοποιώντας το μεταπολεμικό διαφημιστικό "ιδεόγραμμα" της Deutsche Grammophon: His master’s voice (ποιος ξέρει;), θέλει να είναι σωφρονούσα εἰς τά κοινωνικοπολιτικώς επικρατούντα!! Βέβαια πλέον, ας μην αυταπατώμεθα, κοινωνία δεν υπάρχει!

Ποιες κοινές αξίες και ποια πίστη συναπαρτίζουν την βάση πάνω στην οποία στήνονται σήμερα οι... "κοινωνίες"; Ατυχώς απλά δεν είναι κοινωνίες! Είναι παράλληλες μοναξιές, που προσπαθούν να μειώσουν την απόσταση της παραλληλίας με τα κοινά συμφέροντα, όπως γράφει ήδη από το 1934 ο T. S. Eliot στο Τρίτο Χορικό του βιβλίου του «Δέκα χορικά από το Βράχο»:

«Ποιο είναι το νόημα της πολιτείας ετούτης;

Και αυτός εδώ ο πυκνός συνωστισμός σας,
ότι αγαπά ο ένας τον άλλονε σημαίνει;
Τι θα απαντήσετε λοιπόν;
«Μαζί όλοι κατοικούμε λεφτά να κάνουμε,
ο ένας από τον άλλον»; ή «Γιατί αυτό σημαίνει κοινωνία;»
Και ο Ξένος τότε, θα αναχωρήσει
και θα γυρίσει πίσω στην έρημο.»

Μέσα σε αυτό το χαοτικό παζλ οι κληρικοί φαντάζονται ότι ο σημερινός άνθρωπος αναμένει, μετά προσδοκίας, την τοποθέτηση που αυτοί θα εκφράσουν, και τις αξιολογήσεις που θα κάνουν. Γίναμε αυτές τις μέρες ακροατές αθεολόγητων ακροτήτων εκ μέρους κληρικών παντός βαθμού. Υποτίθεται τοποθετήσεων κοινωνικά χρήσιμων, ως συντελούντων εις την ευρυθμίαν των κοινών συμφερόντων! Άγνοια παχυλή να είναι αυτό, ή ηθελημένη «αυταπάτη»; Ή και τα δύο; Μακάρι ο ελληνικός λαός να ήταν όντως χριστιανοί στο εν πέμπτον (1/5) του πληθυσμού. Δυστυχώς ούτε τόσο είναι. Αν ήταν, πού είναι τις Κυριακές τα πρωινά, όταν η Εκκλησία μαζεύεται για να "θυμηθεί" (τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν) τον Κύριο της ζωής της, να ακούσει τον λόγο Του, και να μάθει να τηρεί το θέλημα Του; Θα πείτε, βέβαια, και να μαζευτεί τι θα γίνει; Δεν καταλαβαίνει τι διαμείβεται στην ατμόσφαιρα της προσευχής, λόγω της άγνωστης γλώσσας! Σωστό. Άλλη μία ουτοπική αυταπάτη, "διαλυτική" του Σώματος της Εκκλησίας.

Ένα εξιδανικευμένο παρελθόν φορτωμένο ευσεβείς αυταπάτες, φορτισμένο με τον εκνευρισμό για την "αχαριστία" του λαού στην προσφορά της Εκκλησίας στους αγώνες ελευθερίας του Έθνους, κάνει δύσκολη την αποδοχή της τωρινής πραγματικότητας! Δυσκολεύονται κάποιοι χριστιανοί, και ειδικώς οι διοικούντες, να αποδεχτούν την πραγματικότητα. Φοβούνται την... κατάθλιψη, γιατί δεν έμαθαν να χάνουν! Δεν αποδέχθηκαν το μέγα μάθημα του Κυρίου τους! Τον θέλουν νικητή και τροπαιούχο, ενώ Αυτός σέρνεται «όρθιο πτώμα» στα σοκάκια της Ιερουσαλήμ και πεθαίνει ατιμασμένος ανάμεσα σε καθάρματα. Και ακόμα μέσα τους βόσκει δαιμονικά αυτό που ο Κύριος τους μετά βδελυγμίας απορρίπτει: Το υποχρεωτικό καλό και την αναγκαστική ευρυθμία! Διαβάζουν το λόγο Του «ὅστις θέλει...» και δεν το κατανοούν... ίσως επειδή, όπως είπαμε, δεν είναι στη γλώσσα τους!

Δύο πελώρια θέματα, δυστυχώς αντιμετωπίζονται και διαβάζονται–αξιολογούνται λανθασμένα, από άγνοια ή σκοπιμότητες αδιάφορο. Α. Η ελευθερία που είναι αδιαπραγμάτευτη και δεν υποτάσσεται σε ωφελιμιστικές σκοπιμότητες· και Β. Τα δεδομένα υποδομής του ανθρώπου -πάντοτε και σήμερα.

Ξεκινώντας από το πρώτο, ας σκεφτούμε για μας, και όχι για να... κατατροπώσουμε τους... "αντιπάλους", που δεν πρέπει να έχουμε, αφού είμαστε (έτσι δε λέμε;) χριστιανοί ότι πρέπει απόλυτο σεβασμό να έχουμε, κληρικοί και λαϊκοί, στο ότι κεντρικό σημείο ζωής των ανθρώπων είναι η ελευθερία. Χωρίς αυτήν δε νοείται άνθρωπος. Του την έδωσε ο Χριστός... ρισκάροντας την πιθανότητα κακής χρήσεως. Όταν ο Χριστός μαζεύει από τα βουνά κουβαλώντας το στην πλάτη Του το χαμένο πρόβατο, δεν το κάνει επειδή έχει σιγουρευτεί ότι αυτό δεν πρόκειται να ξαναφύγει... Το κάνει επειδή το αγαπά. Δεν το δένει στο μαντρί για να μη ξαναφύγει και τον βάλει σε σκοτούρες πάλι!

Η αγάπη δεν καταργεί την ελευθερία. Ίσα-ίσα μια αγάπη χωρίς ελευθερία αποκτά «οσμή αμαρτίας». Αν δεν μπορώ να αρνηθώ ελεύθερα δεν μπορώ και να αγαπήσω ελεύθερα και σ’ αυτή την περίπτωση... άλλαξα "στρατόπεδο"! Ο διάβολος μόνο θέλει να κάνει την παρουσία του... "υποχρεωτική"! Δεν είναι η αμαρτία που με διαφοροποιεί από την Εκκλησία, αλλά το αν αγαπώ ελεύθερα έστω και κάνοντας λάθη, ή απλώς συμμορφώνομαι επειδή φοβάμαι!... Ακόμη και στην πιο βαθιά πτώση του ο άνθρωπος παραμένει εικόνα του Θεού. Ο Θεός δεν καταβροχθίζει τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος δεν χάνεται μέσα στο Θεό. Αντιθέτως γίνεται και παραμένει ακέραιος και με σωστή σχέση περιφρουρείται η ακεραιότητα (στους αγίους) μέχρι τέλους. Δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά στον άνθρωπο σαν άβυσσοι. Ο δρόμος του Θεανθρώπου και ο δρόμος του θεοποιημένου ανθρώπου.

Η ψυχή του σύγχρονου ανθρώπου είναι μπλεγμένη σε διλήμματα-δολώματα! Όλα της φαίνονται οικοδομημένα σε παρορμήσεις, προβάλλουν διχοτομημένα, διφορούμενα. Ο σύγχρονος άνθρωπος ζει μέσα σε πειρασμούς και υποσχέσεις. Βρίσκεται σε διαρκή κίνδυνο τρομακτικών αλλαγών. Το καλό και το κακό συγχέεται. Το κακό μεταμφιέζεται στην μορφή του καλού και προσφέρει απατηλές υποσχέσεις. Η μορφή του Χριστού και του αντίχριστου, του Θεανθρώπου και του θεοποιημένο ανθρώπου συγχέεται απεριόριστα. «Αν υπάρχει Θεός πως μπορεί να μην είμαι εγώ;», φωνάζει ένας από τους διασημότερους Έλληνες συγγραφείς, ήδη πριν το 1957!

Η... "θεολογία" του θεοποιημένου ανθρώπου δεν είναι πλέον σήμερα φιλοσοφικές αντιλήψεις και λογοτεχνικές ατάκες, αλλά πρακτικός αθεϊσμός που βέβαια καλά-καλά δεν μπορεί ούτε να αυτοπεριγραφεί.

Ο άνθρωπος δεν είναι αριθμητική· είναι ένα προβληματικό αινιγματικό ον. Η ανθρώπινη φύση είναι αντινομική και διπολική ως τα πιο απρόσιτα βάθη. Τι μπορεί λοιπόν κανείς να περιμένει από τον άνθρωπο, από ένα πλάσμα με τόσες παράξενες ιδιότητες προικισμένο; Επιθυμεί την πιο επιζήμια ανοησία, μόνο και μόνο για να αναμίξει το λογικό με το καταστροφικό στοιχείο της φαντασίας του! Ακριβώς επιδοκιμάζει όλες του τις ανισορροπίες και την πιο αποκρουστική βλακεία του, για να κατορθώσει τελικά να επιβεβαιώσει το γεγονός ότι είναι άνθρωπος κι όχι ένα πλήκτρο!

Ο άνθρωπος έναν και μοναδικό καημό έχει· θέλει να αποδείξει ότι είναι άνθρωπος και όχι μια βίδα. Η ανθρώπινη μοίρα δεν στηρίζεται στην αρχή ότι δύο και δύο κάνουν τέσσερα, γιατί η φύση του ανθρώπου ποτέ δεν είναι δυνατό να λογικοποιηθεί.

«Τὴν ἀπήγαγε χωρὶς νὰ ἔχῃ βεβαιότητα ὅτι ἠγαπᾶτο. Ἤξευρε μόνον ὅτι τὴν ἠγάπα ἐμμανῶς. Τίς ἠδύνατο νὰ πιστεύσῃ ὅτι αὕτη, καίπερ διὰ τοῦ δόλου ἀπαχθεῖσα ὑπ᾽ αὐτοῦ, ἔμελλεν οὐχὶ νὰ τὸν ἀποστραφῇ, ἀλλὰ νὰ τὸν ἀγαπήσῃ; Καὶ ὅμως τὸν ἠγάπα ἤδη. Δὲν εἶναι ταῦτα μυστήρια; Ἀλλ᾽ ὄχι, δὲν εἶναι μυστήρια. Εἶναι ἡ αἰωνία τάσις τῆς ἀνθρωπίνης καρδίας εἰς τὸ ν᾽ ἀγαπᾷ πᾶν τὸ μισητόν. Μή ἀνακράξητε κατά τῆς βλασφημίας ταύτης, δεν εἶναι βλασφημία. Εἶναι ἀλήθεια. Ἐρευνήσατε ὑμᾶς αὐτούς. Οὐδείς ἔχει πεποίθησιν πρός πάντα, ὅσα λέγετε ἐκτός τοῦ στόματος. Ὅσα λέγετε πρός ὑμᾶς αὐτούς, ἐκεῖνα εἶναι ἀληθῆ. Τίς ἀγαπᾷ τήν ἀρετήν; Οὐδείς. Πάντες ἀγαπᾶτε τήν κακίαν. Οὐχί μόνον τήν άγαπᾶτε, ἀλλά τήν θαυμάζετε. Οὐχί μόνον τήν θαυμάζετε, ἀλλά τήν θυμιᾶτε. Καλῶς ἔχει. Οὐδείς φθόνος. Οὐδόλως μᾶς ἐνδιαφέρει τοῦτο. Ἄλλως δέ, ἀρκεῖ ὅτι πάντες, ὡς πρός τοῦτο ἔχομεν ἀποχρῶντας λόγους ἵνα θαυμάζωμεν ἡμᾶς αὐτούς! Ἐπέστη ὁ καιρός τῆς αὐτολατρείας καί πᾶσαι αἱ ἄλλαι θρησκεῖαι κατηργήθησαν. Ἀρκεῖ νά τρέφει τά πάθη του ἕκαστος καί πρός τί χρησιμεύουσιν αἱ ἄλλαι λέξεις.»

Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης,
«Οἱ Ἐμποροι τῶν Ἐθνών»,
Εκδ. ΕΣΤΙΑ, σελ. 303
 

Αυτό το χάος για να γίνει κόσμος και αυτά τα σπασίματα της συντριβής από την αμαρτία του αγάλματος άνθρωπος, για να ενοποιηθούν σε αρτιότητα, που έχει κάθε σώος–ολόκληρος άνθρωπος, χρειάζεται ΣΩΤΗΡΑΣ. Αυτός που θα επανασυγκολλήσει τα συντρίμματα των καρδιών ημών! Οι χριστιανοί παραδίδονται εκουσίως στα χέρια του Σωτήρος Χριστού και "αφήνονται" στην τήρηση των θεραπευτικών Του υποδείξεων, του θελήματος του Θεού, όπως λέμε περιγράφοντας το θέμα, και μέσω επιτυχών και ανεπιτυχών προσπαθειών και υποστροφής πολλάκις «ἐπί τό ἴδιον ἐξέραμμα» πλησιάζουν (στο μετρό των... αντοχών του δυναμισμού της θυσιαστικής αγάπης τους) σε κάποιο μετρό υγείας και συνειδητοποιούν τις δυσκολίες και την ποιότητα του δρόμου που αποφάσισαν να περπατήσουν. Μαθαίνουν την ελευθερία και την αγάπη. Ξέρουν τις δυσκολίες τους, της ελευθερίας και της αγάπης. Την ελευθερία την παρατιτρώσκει και την καταργεί ενίοτε το ίδιον θράσος. Την αγάπη την διαστρέφει το ίδιον θέλημα. Η "ελευθερία" γίνεται καταναγκασμός διαδρομής και η αγάπη "καταπίεση" ωφέλιμη!

Μέσα σ’ αυτό τον κόσμο η Εκκλησία του Χριστού, μιμούμενη τον Αρχηγό και τελειωτή της (τελειοῖ τον καθένα μας στο μέτρο και ποσοστό που παραδινόμαστε στα χέρια Του) δεν τσακώνεται και δεν φωνάζει παρά μόνο ΔΕΙΧΝΕΙ! «Εσείς είστε το φως του κόσμου», μάς επισημαίνει ο Χριστός. Το τραγικό και η αδικία για τον κόσμο δεν είναι το χάος του, αλλά η δική μας έλλειψη ποιότητας–αγιότητας. Για τους μη χριστιανούς είναι νόητο το Ο,ΤΙΔΗΠΟΤΕ. Για τους χριστιανούς, πέραν ή αν θέλετε πάνω στα φυσικά δεδομένα (χωρίς... "θεοποίησή" τους ή "εξαφάνισή" τους) χτίζεται η προσπάθεια απαρτισμού ακεραιότητας και αγιότητας. Έτσι η απόφαση να ζήσουν μαζί ένας άντρας και μια γυναίκα ένα ανδρόγυνο, δεν γίνεται να παραμείνει ατομική απόφαση στους χριστιανούς. «Κανένας δεν είναι νησί» για τους χριστιανούς. Όλες οι προσευχές είναι σε πρώτο πληθυντικό. Την απόφασή τους την κοινοποιούν στην κοινότητα που ανήκουν, στον υπεύθυνο της κοινότητας και πριν απ’ όλους στον Χριστό, τον Οποίον παρακαλούν «Δός, Κύριε, ἡμῖν... συγκαταγηράσαι». Ο Γάμος είναι μυστήριο που απαιτεί τον ηρωισμό της καθημερινότητας. Δεν είναι χρήση του ενός από τον άλλον! (Ορισμός του γάμου από τον Καντ) Τα πάντα είναι κοινά. Δεν υπάρχει βαθμός συγγένειας, αλλά ταυτισμός. Από το σώμα μέχρι τα παιδιά και την περιουσία, αλλά πάνω στη βάση ουσιαστικής (όχι συμπεριφορικής!!) ευγενείας, όταν ο άλλος-άλλη είναι μοναδικός, όπως ο Χριστός! Φυσικά οι χριστιανοί ξέρουν τον ελλοχεύοντα κίνδυνο να διαστραφούν όλα σε αυτοεναγκαλισμό, και αυτό σε κάθε είδους συνύπαρξη.

Πορευόμενοι μ’ αυτό το έρμα πλεύσης οι χριστιανοί δεν αγωνιούν τι νομοθετεί η πολιτεία ή πώς αξιολογεί το θέμα γάμος. Για τους χριστιανούς είναι αλλού κι αλλιώς το πολίτευμα. Δυστυχία τους είναι, όταν δεν τα καταφέρνουν και αποτυγχάνουν να το υλοποιήσουν και να το εκφράσουν. «Ο θλιβερός διάκοσμος» του βίου εμπεριέχει ρυθμίσεις και κανονισμούς (Ληξιαρχεία - πολιτικός γάμος – σύμφωνο συμβίωσης - ελεύθερη σχέση - παλλακία αναγνωριζόμενη στο Βυζάντιο· ο Κωνσταντίνος ο μέγας συνοικοδόμησε και ένα πελώριο πορνείο στην Κωνσταντινούπολη, γράφουν οι χρονογράφοι!!) για τους οποίους οι χριστιανοί είναι απορριπτικοί, όχι με λόγια και φωνές, αλλά με την ποιότητα της πίστης και της ζωής τους· και όχι με την απαίτηση επιβολής απαγορεύσεών για όλα αυτά!!! Αν οι χριστιανοί θέλουν να επιβάλλουν απαγορεύσεις "περιφρουρούσες" τις τοποθετήσεις τους, τότε... φανερώνουν ότι έχουν πεθάνει, και κάνουν αγώνα για την αρτιότητα του... μουσείου τους! Η τραγική ειρωνεία είναι επιπλέον ότι μια τέτοια στάση τους την απαγορεύει ο απόστολος Παύλος γράφοντας: «Τούς ἐξω ὁ Θεός κρίνει» (Α΄ Κορ. 5,13).

Είναι δαιμονική υποβολή να μη συνειδητοποιούν οι χριστιανοί τους πειρασμούς του Χριστού στην έρημο!! Να μην ξέρουν να απαντήσουν στους ανάλογους στο τώρα, όπως Εκείνος. Αντίθετα να συμπαρατάσσονται με τον... "εισηγητή" των πειρασμών διάβολο και να "σκοτώνονται" να μετατρέψουν σε άρτους τους λίθους! Να αγωνιούν για το κύρος, που θα γεννήσει σ’ αυτούς αποδοχή και επιβολή! Σκάνδαλο όντως θανατηφόρο είναι μόνο η αλλοίωση της ποιότητας των χριστιανών και όχι η κατάσταση της κοινωνίας. Όταν "χαλάσει" το προζύμι δεν έχουμε ψωμί. Μόνο του το αλεύρι δεν... "φουσκώνει" και γι’ αυτό φταίει το προζύμι...!!

Μέσα σ’ αυτόν τον σάλαγο, στον... γκιαούρ οντά μας, ας αφουγκραστούμε ένα σοφό αδελφό μας χριστιανό, που υπομνηματίζει σύγχρονα έξυπνα και ωφέλιμα τις ανθρώπινες συνθήκες διαβάθμισης και ποιότητας στην σχέση μας με τον Χριστό, ο Οποίος μιλάει για δούλους μισθωτούς και υιούς.

«Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ανθρώπων στον κόσμο, γράφει ο C. S. Lewis.

Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει όσους ζουν μόνο για την εαυτό τους αναζητώντας μόνο προσωπικές ηδονές, θεωρώντας τον Άνθρωπο και την Φύση, απλώς σαν ένα ακατέργαστο υλικό, που μπορεί να πάρει όποιο σχήμα τους βολεύει.

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν όσοι αναγνωρίζουν πως υπάρχει γι’ αυτούς κάποια αξίωση, έξω από τον εαυτό τους, που τους περιορίζει (το θέλημα του Θεού, η κατηγορική προσταγή ή το κοινωνικό καλό) και προσπαθούν με ειλικρίνεια και επιδιώκουν να ικανοποιήσουν τα συμφέροντά τους, στο βαθμό που τους επιτρέπει αυτήν η αξίωση! Προσπαθούν να καταβάλουν στην υψηλή αυτή αξίωση όλα όσα τους απαιτεί, όπως εκείνοι που πληρώνουν τους φόρους τους. Συγχρόνως ελπίζουν, όπως όλοι οι φορολογούμενοι, πως ό,τι τους απέμεινε, θα τους είναι αρκετό, για να συνεχίσουν να ζουν. Η ζωή τους είναι διαιρεμένη στα δύο, όπως η ζωή ενός στρατιώτη ή ενός μαθητή. Στην ώρα της παρέλασης και στην ώρα εκτός παρέλασης, στην ώρα του σχολείου και στην ώρα εκτός σχολείου.

Η τρίτη κατηγορία αποτελείται από εκείνους που μπορούν να πουν, όπως ο Απ. Παύλος, ότι για τους ίδιους "ζωή σημαίνει Χριστός". Οι άνθρωποι αυτοί έχουν ξεπεράσει την κούραση της προσπάθειας ισορρόπησης των αντιθετικών επιδιώξεων του Εαυτού τους από την μια και του Θεού από την άλλη, με μια απλή μέθοδο: Απέρριψαν κάθε αξίωση του εαυτού τους. Το μέχρι πρότινος εγωιστικό θέλημα αναμορφώθηκε εξολοκλήρου και μετατράπηκε σε κάτι νέο. Το θέλημα του Χριστού δεν περιορίζει το δικό τους. Πλέον το θέλημα του Χριστού είναι το δικό τους θέλημα. Όλος ο χρόνος τους, με το να είναι αφιερωμένος σε Εκείνον, ανήκει ταυτόχρονα και στους ίδιους, αφού και αυτοί δικοί Του είναι.»

Αγιασμός λοιπόν είναι ο καθαρισμός της καρδιάς του ανθρώπου, που δεν εξασφαλίζεται ούτε επιτυγχάνεται με πολιτειακές νομικές ρυθμίσεις, αλλά δια του Αγίου Πνεύματος. Κάτι τέτοιο είναι έργο της Θείας Χάριτος και αποκτιέται και γίνεται με την πίστη και την αγάπη του ανθρώπου προς τον Χριστό. Η εξωτερική συμπεριφορά είναι απόρροια της εσωτερικής καταστάσεως. Δεν είναι η αγιότητα μοραλισμός απλής ευθύτητας και καλοσύνης ή ηθική υπεροχή, αλλά καρπός του Αγίου Πνεύματος, το Οποίο υπερεκβλύζον, αφού γεμίσει την καρδιά, πλημμυρίζει όλη την ζωή του ανθρώπου, την συμπεριφορά του, τον τρόπο ζωής του γενικώς την κοινωνία σε όποια ποιότητα και έχει αυτή! [«...διακονήσαντες τοῖς ἁγίοις και διακονοῦντες» (Εβρ. 6, 10).]

"Το μόνο λυπηρό είναι το ότι δεν είμαστε άγιοι", γράφει οδυνόμενος ο Λέων Μπλουά, για να προσυπογράψει η Φρανσουάζ Ντολτό ότι: "Είναι αυτό που μας ωθεί να αναζητούμε ό,τι μας λείπει"».

Το παράθεμα από τον τόμο «Αγιότητα» των Πρακτικών του Συνεδρίου του Ιδρύματος Άρτου Ζωής, 2023 σελ. 233-235

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος