Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου 2024

ΕΚΕΙΝΑ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ … - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

 

ΕΚΕΙΝΑ  ΤΑ  ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ …

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ


        Εκείνα τα Χριστούγεννα, εβδομήντα και δύο χρόνια πριν-1952. Κάθομαι και αναπολώ, και ρεμβάζω … Που, μικρή χορωδία εμείς, ΧΜΟ Ανωτέρου Αγίου Βασιλείου Πειραιά-χοράρχης ο ομαδάρχης μας Αναστάσιος Ζαννής, τελειόφοιτος Ιατρικής, ρέκτης βυζαντινής τε και  κλασσικής μουσικής, και του γραπτού λόγου μετά, εραστής Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, μελετητής του δεινός, πόνημα το βιβλίο. «Διαβάζοντας Αδελφούς Καραμάζοβ»-ήμασταν κιόλας στο Ραδιοφωνικό Σταθμό της ΥΕΝΕΔ, δεν υπήρχε Τηλεόραση τότε, ούτε Διαδίκτυο φυσικά. Μας είχε υποδεχτεί με πολλή χαρά και αγάπη ο Δημήτριος Τρακατέλλης, αριστούχος της Θεολογίας, νέο μέλος της «Ζωής»- που εκεί υπηρετούσε τότε τη στρατιωτική θητεία του.

     Και πιάσαμε αμέσως να άδουμε αρχίζοντας ως ήταν το πρέπον με Ρωμανό το Μελωδό, «πρίγκιπα των μελωδών», τον κορυφαίο της Ορθόδοξης Υμνογραφίας. «Η Παρθένος σήμερον τον Υπερούσιον τίκτει-Και η γη το σπήλαιον τω Απροσίτω προσάγει.-Άγγελοι μετά ποιμένων δοξολογούσι.-Μάγοι δε μετά αστέρος οδοιπορούσι». Το περίφημο Προοίμιο του από 24 Οίκους Κοντακίου του στη Γέννηση του Χριστού. Τέσσερις στίχοι κι ατόφιο, κι ολοζώντανο το Πανόραμα των Χριστουγέννων. Και τέλος το Εφύμνιο. «Δι ημάς γαρ εγεννήθη, παιδίον νέον ο προ αιώνων Θεός». Ήγουν, ο στίχος σύνοψη της όλης Θεολογίας της Σαρκώσεως του Θεού Λόγου ! Το καίριο μήνυμα απλό, πολύ απλό, που να περνάει όμως και περνάει μέσα βαθιά στον πιστό.

      Και παρευθύς ν’ ακολουθεί ως ήταν επόμενο, και ακολούθησε το προσκλητήριο σήμα, χρέος αγάπης κάθε χριστιανού της σήμερον, να προσκυνήσει προσωπικά και να δοξολογήσει με τον τρόπο της ζωής το Θεό Βρέφος αδύναμο. «Δεύτε ίδωμεν πιστοί-πού εγεννήθη ο Χριστός- Ακολουθήσωμεν λοιπόν ένθα οδεύει ο αστήρ,- Μετά των Μάγων, Ανατολής των Βασιλέων.- Άγγελοι υμνούσιν ακαταπαύστως εκεί.- Ποιμένες αγραυλούσιν, ωδήν επάξιον.-Δόξα εν υψίστοις λέγοντες,-τω σήμερον εν σπηλαίω τεχθέντι-εκ της Παρθένου, και Θεοτόκου, εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας». Γιατί και σήμερα,  δεν τελούμε μια απλή ανάμνηση ή τιμή του κορυφαίου γεγονότος, αλλά το Ιερουργούμε, που θα πει το κάνουμε άμεσο και παροντικό, και ο καθένας διαλέγει την οδό ζωής από την οποία θα δοξάσει και θα προσκυνήσει το Θεό Βρέφος αδύναμο, αυτή των απλοϊκών ποιμένων, των σοφών μάγων, ή των υπερκόσμιων αγγέλων.

     Κατόπιν συνεχίσαμε με μερικά θαυμάσια Χριστουγεννιάτικα άσματα … «Δυτικά», κάποιοι θα τα πουν και … αιρετικά, αρχίζοντας από την παγκόσμια γνωστή πια «Άγια Νύχτα», που, «σε προσμένουν.-με χαρά οι χριστιανοί.-και με πίστη ανυμνούμε.-το Θεό δοξολογούμε.-μ’ ένα στόμα μια φωνή.-ναι με μια φωνή» ! Και. «Η ψυχή μας φτερουγίζει.-πέρα στ’ άγια τα βουνά.-όπου ψάλλουν οι αγγέλοι.-απ’ τα ουράνια θεία μέλη.-στο Σωτήρα Ωσαννά.-ψάλλουν Ωσαννά»! Οπότε. «Στης Βηθλεέμ ελάτε όλοι.-τα βουνά τα ιερά.-Και μ’ ευλάβεια μεγάλη.-‘κει που τ’ Άγιο Φως προβάλλει.-προσκυνείστε με χαρά.-ναι με μια χαρά». Ευλάβεια σε όλη της την απλότητα και λιτότητα που θέλει ο Κύριος, και ταιριάζει στον Κύριο !

    Προχωρήσαμε και σε άλλα, μεγάλης θέρμης, ευδιάκριτης ζωντάνιας, κοινωνίας αληθινής χαράς ! «Χαίρε η γη κι ουρανοί, γεννήθηκ’  ο Χριστός.-Κάθε καρδιά, ας τον υποδεχτεί.-Στο σκότος φέρνει φωςΔόξα και φως στο Λυτρωτή που ήρθε δω στη γη.-πελάγη, όρη, κοιλάδες και νερά σκιρτήστε  με χαράΠαντού τη Χάρη του σκορπά, του κόσμου ο Βασιλιάς.-Γαλήνη φέρνει, σαν θείο θησαυρό, κι ειρήνη στο λαό…». Επίσης. «Οι ποιμένες γονατίζουν ταπεινά και προσκυνούν.-Κι οι αγγέλοι φτερουγίζουν με χαρά, και τραγουδούν-. Ωσαννά εν τοις υψίστοις,-τ’ ουρανού και γης ο Κτίστης.-εγεννήθηκε στη γη. Μεσ’ στης νύχτας τη σιγή. -Ας χαρεί κάθε πιστός, εγεννήθη ο Χριστός …». Και βέβαια η λαμπρή καταληκτική στροφή, πρόταση ταπεινής προσκύνησης και ευφρόσυνης δοξολογίας. «Ταπεινά σε προσκυνούμε, Νεογέννητε Χριστέ.-Και βαθιά σ’ ευγνωμονούμε, ω Πανάγαθε Θεέ.- Ας δοξάσει όλη πλάση ! Και ο ύμνος μας ας φτάσει ως ψηλά στους ουρανούς ! Κι ας χαρεί καρδιά και νους ! Σήμερα χαρά και φως, εγεννήθη ο Χριστός» !

      Ψάλλαμε και άλλα, αλλά θα ολοκληρώσω, αν θυμάμαι καλά, με το ακόλουθο, απαλό, ήρεμο, γαλήνιο, παθητικό, γραφικό. «Η χιονισμένη Βηθλεέμ έχει αποκοιμηθεί.-Μον’ η φλογέρα του βοσκού από μακριά αντηχεί.-Μα ξάφνου μεσ’ στη νύχτα, φως έλαμψε γλυκό.- Που φώτισε γλυκά της γη, σαν δώρο θεϊκό ! … Με πόθο σε προσμένουν οι φτωχές μας οι καρδιές.-Σε καρτερούν να σε δεχτούν, σαν ρόδα-τριαντάφυλλα-ολάνοιχτες.- Ω Άγιο Βρέφος έλα, μείνε μαζί με μας.-Κάνε μας φάτνες της ψυχές, ω Κύριε της Χαράς» !

    Και βέβαια κλείσαμε με το ανυπέρβλητο και παν-αρμόνιο Απολυτίκιο των Χριστουγέννων, άγνωστου αγίου Υμνογράφου, που ως τώρα, πρώτη εικοσαετία του 21ου αιώνα αναρίθμητα αμέτρητοι χριστιανοί ορθόδοξοι άφησαν κι αφήνουν να αναπηδά από τα χείλη τους βγαλμένο απ’ το  πολύ μέσα της καρδιά τους. «Η Γέννησή σου Χριστέ ο Θεός ημών.- Ανέτειλε τω κόσμω το φως το τοις γνώσεως.- εν αυτή γαρ οι τοις άστροις λατρεύοντες .-υπό αστέρος εδιδάσκοντο Σε προσκυνείν τον Ήλιον της Δικαιοσύνης.- και Σε γινώσκειν εξ ύψους Ανατολήν.-Κύριε δόξα Σοι».

     Αναπόληση και ρεμβασμός τα ανωτέρω εις σεβασμό και τιμή του νέου τότε θεολόγου Δημητρίου Τρακατέλλη, πολύ μετά Αρχιεπίσκοπου Αμερικής, και βέβαια πιο πολύ, μέρα που είναι, εις μνήμη και αγάπη του Ομαδάρχη μου, αείμνηστου ιατρού και όχι μόνο Τάσου Ζαννή.

     Με την ευκαιρία επαναφέρω την ευδιάκριτα αυστηρή επισήμανση του Μεγάλου Βασιλείου από το «Πολύπτυχο» του στα Χριστούγεννα- το οποίο ειρήσθω εν παρόδω δεν ξέρω πόσοι διάβασαν ή πρόσεξαν. «Μάγοι να προσκυνούν το Χριστό, και χριστιανοί  να συζητούν, πώς σε σάρκα ο Θεός ! Και σε τι είδους σάρκα ! Κι αν είναι τέλειος άνθρωπος ή ατελής αυτός που προσλήφθηκε ! Ας σιγήσουν πια στην Εκκλησία του Θεού τα περιττά.» Που δυστυχώς όμως Άγιε και Μεγάλε Πάτερ, όχι μόνο δε σίγησαν, αλλά και επιτάθηκαν με τις αιρετικές «εξυπνάδες» του ενός και του άλλου ! Έτι δε και μετακύλησαν την προσοχή των χριστιανών στα ψιλολογήματα και υπέρ περιττά-«το ηδύοσμον, και το άνηθον, και το κύμινον»-που λέει ο ίδιος ο Χριστός και συμπληρώνει. «Και αφήκατε τα βαρύτερα του νόμου, την κρίσιν και το έλεος»-τουτέστιν βάλατε στο περιθώριο αυτό που όντως είμαι Εγώ, «ο Θεός –που-Αγάπη- χωρίς όρια-εστί». Και υπονοεί, και υποδείχνει ευδιάκριτα, και λέει ονομαστικά ποιοι το έκαναν και ο κάνουν αυτό ! Όσο κι αν προσπαθούν να τα φορτώνουν εις αλλότριους ώμους, και όχι δυστυχώς ως είναι άξιον, και δίκαιον, και πρέπον, και οφείλουν εις τους εαυτών !Η ταπείνωση έχει ανάγκη από θάρρος, αλλά πού;

      Η ανεξιχνίαστη άβυσσος της φιλανθρωπίας του Νεογέννητου Χριστού σε όλους τους χριστιανούς, σε όλους τους ανθρώπους !

Αθανάσιος Κοτταδάκης

5 σχόλια:

Αναστάσιος είπε...

Αγαπητέ κ. Κοτταδάκη στην ερώτησή σας «δεν ξέρω πόσοι διάβασαν ή πρόσεξαν» το κείμενό «ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΟΛΥΠΤΥΧΟ ΣΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ» με την υπογραφή σας https://anastasiosk.blogspot.com/2024/12/blog-post_547.html σας πληροφορώ όπως είδα στα στατιστικά του Ιστολογίου ότι το διάβασαν ή έκαναν «κλικ» στο συγκεκριμένο άρθρο σας 16.200 επισκέπτες του.
Σας ευχαριστώ για τους κόπους σας.
Καλές εορτές.
Αναστάσιος Κωστόπουλος

Ανώνυμος είπε...

Αναμνήσεις γλυκές από το χτες, οι καλύτερες αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων. Διαβάζοντάς το έφερα στη μνήμη μου πολλά δικά μου. Όμορφα νοσταλγικά τα χρόνια εκείνα.

Ανώνυμος είπε...

Και οι ύμνοι και τα τραγούδια για τα Χριστούγεννα έχουν την αξία τους. Είναι ζυμωμένα με την ζωή μας.

Ανώνυμος είπε...

Τις μέρες αυτές πολλές οι αναμνήσεις των εορταστικών ζεστών οικογενειακών και συλλογικών χρόνων της νιότης. Χρόνων με επιθυμία προσφοράς για κάτι καλύτερο. Το αποτέλεσμα;

Ανώνυμος είπε...

«Και αφήκατε τα βαρύτερα του νόμου, την κρίσιν και το έλεος»

Διανυούσης τῆς ἑορταστικῆς περιόδου τοῦ Ἁγίου Δωδεκαημέρου εὔχομαι ἐκ βάθους καρδίας Χρόνια Πολλά κι Εὐλογημένα στούς ἀξιότιμους ἀρθρογράφους καί στούς ἀξιόλογους ἐπισκέπτες-σχολιαστές, ἰδιαιτέρως δέ στόν ἀγαπητό κ. Ἀναστάσιο Κωστόπουλο καί τό ἱστολόγιο «ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ» πού διευθύνει ἐπ’ἀγαθῶ τοῦ ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ.

Μέσα στό εὐφρόσυνο κι ἑορταστικό αὐτό κλῖμα, ὁ ἀξιότιμος κ. Κοτταδάκης, μέ τό σημερινό νοσταλγικό κι ἐπίκαιρο ἄρθρο του, ἀνακάλεσε ἀπό τό παρελθόν κι ἔφερε στή μνήμη μας, γιά νά θυμηθοῦν οἱ παλαιότεροι καί νά μαθαίνουν οἱ νεότεροι, εὐχάριστες κι ἀξέχαστες ἀναμνήσεις, ἀποδίδοντας ἔτσι ἐλάχιστο φόρο τιμῆς σέ σεβαστά κι ἀγαπημένα πρόσωπα καί σημαντικούς σταθμούς καί γεγονότα τῆς ζωῆς του.

Στήν κατακλείδα ὅμως τοῦ ὡς ἄνω κειμένου του, κατέθεσε καί δύο ἁγιογραφικά χωρία πού γεννοῦν ἀπορίες καί ἐρωτηματικά.

Τό ἕνα εἶναι ἀπό τά φοβερά «Οὐαί» τοῦ Κυρίου μας ὅπου δέν παρατίθεται αὐτούσιο τό χωρίο ἀλλά παραλείπεται ἡ φράση «καὶ τὴν πίστιν» τήν ὁποία ἀναφέρει ὁ Κύριος καί τήν χαρακτηρίζει ὡς ἕνα ἀπό τά βασικά, «τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου» πού εἴχαν ἀφήσει στήν ἄκρη οἱ Φαρισαίοι: «Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ... καὶ ἀφήκατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου, τὴν κρίσιν καὶ τὸν ἔλεον καὶ τὴν πίστιν·...» (Ματθ. κγ΄23).

Τό ἄλλο εἶναι στήν ἐρμηνευτική προσέγγιση πού ἐπιχειρεῖται ἐπί τοῦ ἀνωτέρω ἁγιογραφικοῦ χωρίου: «τουτέστιν βάλατε στο περιθώριο αυτό που όντως είμαι Εγώ, «ο Θεός –που-Αγάπη- χωρίς όρια-εστί» ὅπου προστίθεται τό «χωρίς ὅρια» στό ἁγιογραφικό: «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, ...» (Α΄ Ἰω. δ΄16).

Ἄραγε ὑπάρχει κάποιος ἰδιαίτερος λόγος γιά τήν παράλειψη στό πρῶτο χωρίο ἤ περί τῆς προσθήκης στό δεύτερο καί τόν ὁποῖο ἀγνοοῦμε;
Ἀναρωτιέμαι.
Μέ ἐκτίμηση
Θεόδωρος Σ.