Σύμπτωση ή κάτι συμβαίνει;
π. Βασίλειος Θερμός
Υπάρχει μια συγκεκριμένη 20ετία κατά την οποία παρατηρείται συρροή γεννήσεων προσώπων τα οποία αργότερα κατέστησαν σημαντικές έως και πρωτοπορειακές μορφές, συνδεόμενες με ποικίλους τρόπους με την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Φυσικά θα αντείπει κάποιος ότι τα κριτήρια κατ’ ανάγκην θα είναι υποκειμενικά. Συμφωνώντας προχωρώ στην δική μου αποτίμηση, κατά την οποία έλαβα υπόψη ως κριτήρια, είτε την πρωτότυπη και αφυπνιστική συμβολή τους στη Θεολογία, είτε την υψηλή επιδραστικότητά τους στην Εκκλησία υπό την έννοια της ανανέωσης ορισμένων πτυχών της ζωής της (μοναχισμός, ιεραποστολή).
(Διευκρινίζω και πάλι πως η σύνδεσή τους με την Ορθόδοξη Εκκλησία παρουσιάζει μεγάλη διαφοροποίηση. Άλλοι εξ αυτών είναι Άγιοί της, άλλοι έγιναν μεγάλοι θεολόγοι και διανοητές, άλλοι άνοιξαν δρόμους σε συγκεκριμένες περιοχές εκκλησιαστικής δράσης. Δεν θα πρέπει να θεωρήσει κάποιος ότι εξισώνονται ή ταυτίζονται, άλλωστε κάποιοι εξ αυτών ).
Έχουμε και λέμε λοιπόν:
1919= Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος
1920= Ιάκωβος Τσαλίκης
Ιγνάτιος Χαζίμ
1921= Αλέξανδρος Σμέμαν
Δημήτρης Κουτρουμπής
Ολιβιέ Κλεμάν
1922= Φίλιππος Σέρραρντ
1924= Παΐσιος Εζνεπίδης
Νικόλαος Νησιώτης
1926= Ιωάννης Μάγεντορφ
Ιωάννης Κορναράκης
1927= Ιωάννης Ρωμανίδης
Ηλίας Βουλγαράκης
Ιωάννης Φουντούλης
Ευσέβιος Βίττης
Δημήτριος Τρακατέλλης
1929= Αναστάσιος Γιαννουλάτος
1930= Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος
Φιλόθεος Φάρος
1931= Ιωάννης Ζηζιούλας
1934= Κάλλιστος Γουέαρ
Αιμιλιανός Βαφείδης
Νίκος Ματσούκας
1935= Χρήστος Γιανναράς
Γεώργιος Καψάνης
Γεώργιος Μαντζαρίδης
Στυλιανός Χαρκιανάκης
Αλέξανδρος Μέν
1936= Βασίλειος Γοντικάκης
Παναγιώτης Νέλλας
1938= Αμφιλόχιος Ράντοβιτς
Αθανάσιος Γέβτιτς
1939= Στέλιος Ράμφος
1940= πατριάρχης Βαρθολομαίος
Οπωσδήποτε ουδέποτε εξέλιπαν οι μεγάλες μορφές. Είχαν προηγηθή ενδεικτικά οι: Νικόλαος Μπερντιάγεφ (1874), Παύλος Φλορένσκυ (1882), πατριάρχης Αθηναγόρας (1886), Παναγιώτης Τρεμπέλας (1886), Αμφιλόχιος Μακρής (1889), Μαρία Σκομπτσόβα (1891), Σεραφείμ Παπακώστας (1892), Λέβ Ζιλέ (1892 ή 1893), Γεώργιος Φλωρόφσκυ (1893), Ιουστίνος Πόποβιτς (1894), Σωφρόνιος Σαχάρωφ (1897), Γαβριηλία Παπαγιάννη (1897), Παύλος Ευδοκίμωφ (1901), Δημήτριος Στανιλοάε (1903), Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος (1903), Πορφύριος Μπαϊρακτάρης (1906), Ελισάβετ Μπέρ-Σιζέλ (1907), Ειρηναίος Γαλανάκης (1911), Εφραίμ Κατουνακιώτης (1912), Διονύσιος Ψαριανός (1912), Αντώνιος Μπλούμ (1914) κ.ά. Παραθέτω και αυτά ώστε να αντιληφθούμε συγκριτικά την αραιότητά τους.
Εννοείται ότι και μεταπολεμικά ήλθαν στον κόσμο άλλες σπουδαίες προσωπικότητες (από τις οποίες σκόπιμα δεν κατονομάζω) και συνεχίζουν να προκύπτουν. Έτσι θα γίνεται πάντοτε. Αλλά θεωρώ πρωτοφανή την πυκνή συσσώρευση τόσων επιδραστικών προσώπων σε σχετικά μικρό και συνεχόμενο διάστημα! Κατέγραψα 35 σε 21 χρόνια, ενώ στον παλαιότερο κατάλογο 20 σε 40 χρόνια.
Πού οφείλεται; Έχουμε δυνατότητα να το ερμηνεύσουμε;
Δεν είναι απλό. Η διαμόρφωση και εξέλιξη κάποιου είναι ‘πολλών ανθρώπων παιδί’ κατά τον Σεφέρη. Για παράδειγμα, ορισμένοι από τον κατάλογο δέχθηκαν την επίδραση του ενθουσιασμού των χριστιανικών οργανώσεων, άλλοι την ευεργετική επήρεια συγκεκριμένων προσώπων που βρέθηκαν στον δρόμο τους. Τα περιβάλλοντα (τοπικά και διανοητικά) χαρακτηρίζονταν από μεγάλη ποικιλία.
Ίσως να έπαιξαν ρόλο η τυπογραφία και η εξέλιξη των μετακινήσεων, που επιτρέπουν στους νεότερους να είναι πιο επιδραστικοί. Αλλά η συρροή σε τόσο κοντινές χρονικές στιγμές πώς εξηγείται, ανθρωπίνως τουλάχιστον; (Διότι πάντοτε υπάρχει και ο παράγοντας ‘Χάρη και Πρόνοια του Θεού’ ο Οποίος προετοιμάζει ανθρώπους και γενιές).
Ευχαρίστως θα ακούσω και ερμηνείες άλλων. Όμως προσωπικά διερωτώμαι λοιπόν για την σημασία που διαδραμάτισαν τα κατακλυσμικά γεγονότα του 1940-50: Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, Γερμανική κατοχή, εμφύλιος στην Ελλάδα, εγκαθίδρυση κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη. Όλα αυτά τους βρήκαν σε ηλικίες από νηπιακή έως νεανική (35-40 ετών). Έζησαν την ευαίσθητη φάση της εφηβείας μέσα σε ένα περιβάλλον φόβου και αγωνίας, οδύνης και θλίψης, αλλά και ιδεολογικής σύγχυσης, απογοήτευσης, μηδενισμού… Γνώρισαν από το ξεκίνημά τους το τοπίο της ψυχικής και κοινωνικής ερήμωσης που ακολούθησε για πολλά χρόνια μετά από τα τραυματικά γεγονότα. Είδαν ότι το κενό είναι βαρύ και αδυσώπητο, και γι’ αυτό περιμένει να γεμίσει.
Σύμφωνα με αυτή τη γραμμή σκέψης η κρίση αποβαίνει πηγή γονιμότητας, η έλλειψη γεννά τον πόθο για το νέο, η απόγνωση προδιαθέτει για ελπίδα. Η Θεολογία, καθώς και οι πρακτικές εκφάνσεις της μέσα στη ζωή της Εκκλησίας, μπορούν βέβαια να ακολουθήσουν την οδό της πεπατημένης και της αντιγραφής, κάτι που συμβαίνει συνήθως σε καιρούς άνεσης. Αλλά σε κοσμογονικές συνθήκες έχει τη δυνατότητα να πάρει δρόμους πρωτότυπους, να χαράξει νέες διαδρομές, να τολμήσει.
Είναι η εξωτερική πίεση που μάς στραγγίζει ώστε να βγάλουμε ό,τι καλύτερο κυοφορείται μέσα μας.
Στον βαθμό που ευσταθεί αυτή η υπόθεση, οι οδυνηρές κρίσεις δεν είναι μόνο ατυχήματα της ιστορίας, αλλά και σταυροδρόμια για έναν καλύτερο κόσμο.
Και ένα τελευταίο. Γιατί άραγε είναι ελάχιστες οι γυναίκες στον (όντως υποκειμενικό) αυτό κατάλογο, και οι περισσότερες μη Ελληνίδες; Μήπως στην Ελλάδα, και εν γένει στην Ανατολικοευρωπαϊκή Ορθοδοξία, δεν δίνουμε στη γυναίκα τη δυνατότητα να είναι επιδραστική μέσα στην Εκκλησία;
π. Βασίλειος Θερμός Ψυχίατρος παιδιών καί εφήβων. Δρ. Θεολογικής Σχολής του Παν/μιου Αθηνών. Αναπληρωτής καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών
13 σχόλια:
Πραγματικά πρωτότυπο και ενδιαφέρον!
Εξαιρετικό το σκεπτικό σας π. Βασίλειε και μας ανοίξατε και την... καλή περιέργεια για κάποια πρόσωπα τα οποία, σίγουρα, πολλοί από εμάς αγνοούμε! Επί παραδείγματι: Αλέξανδρος Μέν και Ελισάβετ Μπέρ-Σιζέλ, για τους οποίους μια πρώτη προσπάθεια έρευνας στο Google... απέτυχε! Αν μπορείτε γι' αυτά τα δύο πρόσωπα να δώσετε κάποιες περαιτέρω διευκρινίσεις, θα ήταν πολύ χρήσιμο.
Ευλογείτε!
Οσο πιό πίσω πηγαίνουμε στον χρόνο, τόσο θα βρίσκουμε περισσότερη ευλάβεια στην οικογένεια και την κοινωνία. Και το ευλαβές περιβάλλον αναδεικνύει αγιασμένους ανθρώπους.
Τις τελευταίες δεκαετίες η κατάσταση έχει αντιστραφεί. Η ανευλάβεια και η ασέβεια τείνουν να επικρατήσουν, σε επίπεδο και οικογένειας και κοινωνίας και κράτους.
«οὗ δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις» (Ρωμ.ε΄20)
π.Βασίλειε χαίρετε!
Τά ἐρωτήματά σας καίρια καί ὁ προβληματισμός σας πρόσφορος γιά περισυλλογή, μελέτη καί ἐξαγωγή πολλῶν καί ποικίλων συμπερασμάτων.
Ὅμως, ἄν λάβουμε ὑπόψη μας τό ἀνωτέρω ρηθέν ὑπό τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, νομίζω πώς ὅλες οἱ ἀπορίες μας ἐξανεμίζονται.
Στήν δισχιλιετῆ πορεία της ἡ Ἐκκλησία μας ὡς Σῶμα Χριστοῦ, σέ καμμιά περίοδο δέν ὑστέρησε ἀπό ἁγίους, ἱερωμένους καί λαϊκούς, ἄνδρες καί γυναῖκες ὅλων τῶν ἠλικιῶν.
Σέ ἕνα κόσμο λοιπόν πού συνεχῶς μεταβάλλεται καί ἐξελίσσεται, ἐνίοτε ἐπί τό χεῖρον καί αἰώνιες ἀρχές, ἀξίες καί θεσμοί προσβάλλονται καί ἀμφισβητούνται καί ἡ ἁμαρτία φαινομενικά πλεονάζει, ἔρχεται ἡ Θεία Πρόνοια μέ τήν ἀνάδειξη ἁγιασμένων καί πνευματοφόρων μορφῶν νά μᾶς θυμίζει συνεχῶς τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ.
Νά μᾶς θυμίζει πῶς ὁ Θεός εἶναι Αὐτός πού συντηρεῖ τόν κόσμο.
Νά μᾶς θυμίζει, ἀκόμη καί σέ περιόδους κατακλυσμιαίων γεγονότων ὅπου ἡ ἀνθρωπότητα παραπαίει μεταξύ φθορᾶς καί ἀφθαρσίας, πώς Ἐκεῖνος εἶναι ὁ ρυθμιστής τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας.
Νά μᾶς θυμίζει τό «ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος.» (Ματθ. κη΄20).
Νά μᾶς παρηγορεῖ μέ τό «ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα ἐν ἐμοὶ εἰρήνην ἔχητε. ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον.» (Ἰω. ιστ΄33).
Νά μᾶς θυμίζει πώς Ἐκεῖνος δέν μᾶς ξεχνᾶ!
π. Βασίλειε,
σέ μιά κοινωνία ὄπου τό φαίνεσθαι καί ἡ προβολή «μετράει», οἱ ἀνωτέρω καταξιωμένοι Ἅγιοι καί σπουδαῖες πνευματικές προσωπικότητες θεωρῶ πώς δέν διακρίθηκαν χάριν τῆς αὐτοπροβολῆς ἀλλά χάριν τῆς διακονίας τους στόν ἄνθρωπο.
Σ’αὐτήν τή διακονία μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι καί πολλοί ἄλλοι μεταξύ αὐτῶν καί γυναῖκες πολλές, πού ὡς ἐκ τῆς θέσεως πού διακονοῦν εἶναι ἀφανεῖς ἤρωες γιά μᾶς ἀλλά ἐμφανεῖς καί γνωστοί στό Θεό.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ἐπισημαίνει: «ἕκαστος ἐν ᾧ ἐκλήθη, ἀδελφοί, ἐν τούτῳ μενέτω παρὰ τῷ Θεῷ.» (Α΄ Κορ. ζ΄24) καί παρακάτω ἀναρωτιέται ἐποικοδομητικά: «μὴ πάντες ἀπόστολοι; μὴ πάντες προφῆται; μὴ πάντες διδάσκαλοι; μὴ πάντες δυνάμεις;» (Α΄ Κορ. ιβ΄ 29).
Μετά τοῦ προσήκοντος σεβασμοῦ,
Θεόδωρος Σ.
Δεν είναι απλό το σημερινό σας θέμα. Θέτει έναν προβληματισμό τον οποίο δεν είχα σκεφθεί. Το ερώτημά σας «Σύμπτωση ή κάτι συμβαίνει;» είναι θέμα που αυτή την περίοδο πρέπει να στοχαστούμε και να απαντήσουμε σοβαρά και όχι με ελαφρότητα. Προσωπικά νιώθω όπως όταν πήγαινα σχολείο και έπρεπε να γράψω σε έκθεση για κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Θα με βοηθούσε π. Βασίλειε αν με βοηθούσατε περισσότερο με κάποιες απαντήσεις από την δικιά σας πλευρά.
π. Χρήστος Αμανατιάδης
Σεβαστέ μας π. Βασίλειε, τήν εύχή σας,
Καλή Μ. Τεσσαρακοστή.
Μήπως θά ἔπρεπε στή συγκεκριμένη λίστα νά συμπεριλάβετε καί τόν ἀοίδιμο ἀρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακόπουλο καθώς καί τό πνευματικό του τέκνο ἀοίδιμο Μητροπολίτη Νικοπόλεως Μελέτιο;
Μέ τόν πρέποντα σεβασμό
πΒ
π.Βασίλειε, ευλογείτε! Καλή Σαρακοστή! Δοξάζουμε τον Θεό, διοτι τους περισσοτερους που αναφερετε τους γνωρισαμε άμμεσα ή μεσα απο γραπτά τους κείμενα.Π.χ ο αείμνηστος καθηγητης Ηλ.Βουλγαράκης ηταν γειτονας μας στο πευκοφυτο τοτε Ματι και βιωματικά μας διδασκε την απλότητα του γνησιου χριστιανου.Στο Ματι εξ άλλου εφημέρευσε για μισό αιωνα ο π.Νικολαος Κουμεντακης( γεννηθεις 1921) ο οποιος κοιμηθηκε αιωνοβιος τον περασμένο Αυγουστο.Στην τελευταία παράγραφό σας και στο ερωτημα που θετετε απαντω καταφατικά.Ναι, η ορθ.εκκλησια θα μπορουσε να εκμεταλλευτεί περισσοτερο τα ιδιαιτερα χαρισματα των γυναικων.Βεβαιως δεν προβαλλονται ομοιως οι γυναικες που προσφερουν πνευματικοτητα, ενώ οι ανδρες καθιστανται ευρυτερα γνωστοί.Ποσα ειχε δωσει η εσχατως επισης κοιμηθεισα γεροντισσα της μονης Παντοκρατορος Νταού Πεντελης, Στυλιανη Καρατζογιάννη( γεννηθεισα ομοιως την δεκαετια του 20). Όμως, οι περισσοτεροι ανδρες απ οσους αναφερετε ειχαν αγιες μητερες...αναφερω ενδεικτικά τον αγ.Παισιο και τον αγ.Εφραιμ Κατουνακιωτη που ο ιδιος μιλησε για την πιστοποιημένη αγιοτητα της μητερας του.Ειτε ως αδελφές, ειτε ως μητερες, ειτε ως συζυγοι, οι γυναικες συμβαλλουν καθοριστικά στην προσφορά αγιων και μεγαλων μορφων στην Εκκλησια μας.Καλή κι ευλογημένη Τεσσαρακοστή! Ευχεσθε!
Θεόδωρε Σ.,
συγγνώμη αλλά το χωρίο στο οποίο αναφέρεσαι:
«νόμος δὲ παρεισῆλθεν ἵνα πλεονάσῃ τὸ παράπτωμα. οὗ δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις,» (Ρωμ.ε΄20)
δε σχετίζεται με την αμαρτωλή κατάσταση του κόσμου αλλά με τη δική μας κατάσταση και τη δυνατότητα που έδωσε ο Νόμος να αντιλαμβανόμαστε τις αμαρτίες μας με φυσικό επακόλουθο τη μετάνοιά μας, τη συγχώρεσή μας και τη Χάρη που λαμβάνουμε από τον Κύριο!!
Ο τίτλος του άρθρου είναι καμπανάκι για το τι βλέπουμε και πως το αξιολογούμε!
Βλέπουμε τον θάνατο!
Πρός κ.Αντώνη.
Ἁγαπητέ ἐν Χριστῶ ἀδελφέ, σ’εὐχαριστῶ πολύ γιά τήν ἐπισήμανση.
Καί βέβαια τό ἀνωτέρω χωρίο δέν ἀφορᾶ ἀλλά οὔτε καί «σχετίζεται με την αμαρτωλή κατάσταση του κόσμου αλλά με τη δική μας κατάσταση» ὅπως χαρακτηριστικά ἀναφέρεις.
Πλήν ὅμως, ἡ παράθεσή του ἀφοροῦσε τήν ἀπορία γιά τήν «πρωτοφανή την πυκνή συσσώρευση τόσων επιδραστικών προσώπων σε σχετικά μικρό και συνεχόμενο διάστημα!» πού καταθέτει ὁ π. Βασίλειος.
Ὁ προσωπικός λοιπόν ἀγώνας πού ἔκαναν ὁρισμένοι, παρόλο πού ἔζησαν «μέσα σε ένα περιβάλλον φόβου και αγωνίας, οδύνης και θλίψης, αλλά και ιδεολογικής σύγχυσης, απογοήτευσης, μηδενισμού», ἐπακόλουθα τῆς ἁμαρτίας, τῆς ἀλλοτροίωσης καί ἀποξένωσης τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό Θεό, ἔφερε ὡς ἀποτέλεσμα τήν ἀναλαμπή καί ἀνάδειξη πολλῶν σημαντικῶν πνευματικῶν μορφῶν (ἁγίων) μέ ἀπήχηση καί ἐπίδραση καί ὠφέλεια καί στόν ὑπόλοιπο κόσμο.
Πολλές χιλιάδες συνανθρώπων μας βρῆκαν καί βρίσκουν παρηγοριά κοντά σέ πνευματικές καί ἅγιες μορφές.
Σέ κάποιες περιόδους βέβαια δέν ἔχουμε τέτοια ἀνάδειξη πνευματικῶν μορφῶν ὅση ἔχουμε σέ περιόδους ἐξάπλωσης τῆς ἁμαρτίας.
Εἶναι, θά μού ἐπιτρέψεις νά παραβάλλω καί νά παρομοιάσω αὐτές τίς περιόδους, σάν τό φῶς τῆς ἡμέρας πού ὅσο λάμπει ὁ ἤλιος κανένα ἀστέρι δέν φαίνεται στόν οὐρανό. Ὅταν φεύγει τός φῶς τῆς ἡμέρας καί ἀρχίζει νά σουρουπώνει τότε ἀχνοφέγγουν λίγα ἀστέρια. Ὅσο ὅμως παίρνει καί βραδιάζει καί τό σκοτάδι (ἁμαρτία) πυκνώνει καί καλύπτει τά πάντα, τόσο πιό πολλά ἀστέρια (ἅγιοι) ἐμφανίζονται νά λάμπουν στό στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ (Ἐκκλησία) καί φωτίζουν τά πλάσματα τῆς γῆς.
Μέ ἐκτίμηση.
Θεόδωρος Σ.
Αγαπητέ, αν και είμαι της άποψης πως όσο πυκνώνει το "σκοτάδι" το πιο πιθανό είναι να δούμε παρόμοιο φως μ'αυτό στα Σόδομα αλλά τέλος πάντων .. χαίρομαι που υπάρχει συμφωνία για το χωρίο που παρέθεσες!
« ἐὰν δὲ εὑρεθῶσιν ἐκεῖ δέκα; καὶ εἶπεν· οὐ μὴ ἀπολέσω ἕνεκεν τῶν δέκα.» (Γεν. ιη΄32)
Ἐν Χριστῶ ἀδελφέ Ἀντώνιε, ἄν φθάσουμε στό σημεῖο, ὥστε νά μήν ὑπάρχουν οὔτε δέκα δίκαιοι, οὔτε δέκα πιστοί πού νά εὐαρεστοῦν μέ τόν τρόπο ζωῆς τους τόν Κύριο, νομίζω πώς τότε εἴμαστε ἄξιοι τῆς δικαίας ὀργῆς Του.
Ὅμως θεωρῶ, πώς ὁ Κύριος μακροθυμεῖ τόσο χάριν τών δικαίων πού σέ κάθε ἐποχή ὑπάρχουν ὅσο καί χάριν ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν κατά τό «οὐ βούλομαι τὸν θάνατον τοῦ ἀσεβοῦς ὡς τὸ ἀποστρέψαι τὸν ἀσεβῆ ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ καὶ ζῆν αὐτόν.» (Ἰεζ. λγ΄ 11).
Τήν μακροθυμία Του αὐτή βεβαίως τήν ἐκλαμβάνουμε ὡς ἀπότοκο τῆς ἀγάπης Του καί ὄχι ὡς ἔνδειξη ἀδυναμίας ἠ ἀδιαφορίας Του.
Εἶναι «οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων ὁ Κύριος, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος·» (Ψαλ.ρά 8).
Ἄς ἔχουμε λοιπόν αὐτή τήν ἀκλόνητη πεποίθηση καί βεβαιότητα πώς «ὁ ἀργός στήν τιμωρία ἀλλά γρήγορος στή συγχώρηση» Κύριος (κατά τόν ἅγιο Κύριλλο Ἰεροσολύμων), θά γίνει ἵλεως ἔναντι τῶν πολλῶν ἁμαρτιῶν μας καί θά ἀναβάλλει στό διηνεκές τήν ἐπιβολή τῆς δικαίας ὀργῆς Του χαρίζοντάς μας καιρό μετανοίας.
Θεόδωρος Σ.
Λίαν αγαπητέ μου π. Βασίλειε,
α/ Το χρονικό πλαίσιο ανάγκασε να μείνουν έξω δυο μεγάλα θεολογικά ονόματα, π. Σέργιος Μπουλγκάκωφ-1871, και Βλαδίμηρος Λόσκυ-1903. Και, από πλευράς «επιδραστικότητας», ένα τεράστιο, ο π. Ευσέβιος Ματθόπουλος-1849. β/ Από το τελευταίο αναπηδά το ερώτημα. Εξήντα χρόνια από την αρχή της «στροφής στην Ορθοδοξία», και της συνακόλουθης εκπληκτικής Θεολογίας, που σχετίζεται με τα μεγάλα θεολογικά ονόματα 1919-1940, μήπως θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να γίνει και μια αποτίμηση της «επιδραστικότητας» της στην σημερινή Ελληνική κοινωνία; Αθανάσιος Κοτταδάκης
Δημοσίευση σχολίου