H ΛΑΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ - Μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος

Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρῶν

κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Πλήθη πιστῶν κατέκλυσαν τούς Ἱερούς Ναούς κατά τήν ἡμέρα τῆς Ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων. Ὁμολογουμένως ἡ συμμετοχή ἦτο πολύ μεγαλυτέρα ἀπό κάθε ἄλλη χρονιά. Στήν Ἱερά Μητρόπολή μας, στίς Ἐνορίες τῶν Πατρῶν, ἐτελέσθησθαν δύο Θεῖες Λειτουργίες, ἐνῷ στόν Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τρεῖς (9.00 μ.μ.-1.00 π.μ. στόν Νέο Ναό, 5.00-8.00π.μ. στόν Παλαιό Ναό καί 7.00-10.30π.μ. στόν Νέο Ναό).

Ἡ συμμετοχή τοῦ Λαοῦ ἦτο ἀθρόα καί συγκινητική. Ἀκόμη καί ὁ περικαλλής καί μέγας Νέος Ναός τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου ἀπεδείχθη μικρός, γιά νά χωρέσῃ τόσο κόσμο. Φαίνονταν ὅλοι προσηλωμένοι στήν Θεία Λατρεία, καί πιστεύω ὅτι μετεῖχαν προσευχητικά καί οὐσιαστικά στήν Θεία Λειτουργία. Πλῆθος πιστῶν ἐκοινώνησαν τῶν Θείων καί Ἀχράντων Μυστηρίων γενόμενοι ὅμαιμοι καί σύσσωμοι Χριστοῦ, κατόπιν τῆς ἀπαραίτητης προετοιμασίας, μέ τήν φροντίδα τῶν εὐλαβῶν Ἱερέων μας, οἱ ὁποῖοι καθημερινῶς, θυσιαστικά ἐργάζονται, κυρίως ὅμως κατά τήν διάρκεια τῆς νηστείας τῶν Χριστουγέννων ἠναλώθησαν, κατευθύνοντας πνευματικῶς καί ἐνισχύοντας τό λογικό ποίμνιο εἰς νομάς σωτηρίους.

Καθώς ἀτένιζα ἀπό τήν Ὡραία Πύλη τίς χιλιάδες τῶν πιστῶν στόν κατάμεστο Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, σκεπτόμουν τό μεγαλεῖο τῆς Ὀρθοδοξίας, τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πού συγκατέβη καί συγκαταβαίνει γιά νά σώσῃ τόν ἄνθρωπο, ἀλλά καί τήν ἐμπιστοσύνη τῶν ἀνθρώπων στόν Θεῖο Λυτρωτῆ καί τήν Ἐκκλησία Του.

· Προσῆλθαν τά βρέφη στήν ἀγκαλιά τῆς μητέρας τους γιά νά δοξάσουν καί νά προσκυνήσουν μέ τόν δικό τους ἁπλό τρόπο καί μέ τίς ἁγνές καρδιές καί παιδικές φωνές τους Ἐκεῖνον, πού ἔγινε βρέφος γιά νά σώσῃ τόν ἄνθρωπο. «Ἐκ στόματος νηπίων καί θηλαζόντων κατηρτίζω αἶνον» (Ψαλμ. η’, 3).

· Ἔφτασαν οἱ νέοι, οἱ ὁποῖοι μέσα ἀπό τίς ἀτραπούς τοῦ βίου ψάχνουν λιμάνι ὑπήνεμο καί νόημα ζωῆς. Ἦταν τά μάτια τους πλημμυρισμένα ἀπό χαρά γιά τήν μεγάλη γιορτή πού ὁμορφαίνει τήν πορεία τοῦ ἀνθρώπου. Ἦταν λαμπερά τά πρόσωπά τους γιατί ὁ ἐν Σπηλαίῳ γεννηθείς Σωτῆρας καί Λυτρωτής δίδει στήν ζωή οὐράνια σημασιολόγηση καί κῦρος ἀθανασίας. Γι’ αὐτά δέν διψάει ἡ ψυχή τῶν νέων, ἀλλά καί κάθε ἀνθρώπου;

· Συγκινητική ἦτο ἡ παρουσία τῶν γονέων, πού καθημερινῶς διαπιστώνουν καί συνειδητοποιοῦν ὅτι ἡ οἰκογένεια χωρίς τήν Χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ δέν μπορεῖ νά σταθῇ στά πόδια της, νά προοδεύσῃ, νά εὐτυχήσῃ.

· Εἴδαμε καί τούς γέροντες, τούς φορτωμένους μέ τίς ἐμπειρίες τῆς ζωῆς, τίς χαρές καί τούς πόνους τόσων ἐτῶν, νά ἀτενίζουν ἱκετευτικά μέ τό βαθύ καί πολλάκις σπινθηροβόλο βλέμμα τους τήν παναγία μορφή τῆς Θεοτόκου τῆς Βρεφοκρατούσης. Ποιός ξέρει τί Τῆς ἔλεγαν ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς τους! Πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες σέ μιά Χριστουγεννιάτικη γιορτή ἄκουσα τά παιδιά νά τραγουδοῦν: «Καί ὁ παπποῦς γερμένος στό ραβδί του, ποιός ξέρει μήπως γιά στερνή φορά, ἀκολουθεῖ καί αὐτός σκυφτός τόν δρόμο, στήν Ἐκκλησιά νά φτάσῃ λαχταρᾶ...» καί πολύ συγκινήθηκα.

· Ἦλθαν οἱ πτωχοί, γιά νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον, πού ἑκούσια ἐπτώχευσε γιά νά πλουτίσωμε ἐμεῖς. Πού γεννήθηκε μέσα σέ μιά φάτνη ἀλόγων, τόσο ταπεινά σέ μιά ἄσημη πολίχνη. Ἀλήθεια, γνωρίζετε πολλούς, πού νά ἔχουν γεννηθῆ μέσα σέ ἕνα παχνί ζώων;

Ἡ φτώχεια Του ἔγινε καί γίνεται ὁ δικός τους, ὁ δικός μας πλουτισμός. Ἡ ταπείνωσή Του ἔγινε καί γίνεται ἡ δική μας ὑψοποιός δύναμις. «Τί ποτ’ οὖν τῶν εὐαγγελίων τούτων ἶσον γένοιτ’ ἄν; Θεός ἐπί γῆς ἄνθρωπος ἐν οὐρανῷ, καί πάντα ἀναμίξ ἐγένετο...» (Ἱερός Χρυσόστομος). Δηλαδή «Ποιά καλή εἴδηση θά μποροῦσε νά εἶναι ἴση μέ αὐτήν; Ὁ Θεός ἦλθε στήν γῆ, ὁ ἄνθρωπος ἀνέβηκε στόν οὐρανό, καί ὅλα ἔγιναν ἕνα».

· Ἦλθαν οἱ σοφοί, πού προσπάθησαν χρόνια τώρα καί προσπαθοῦν νά ἑρμηνεύσουν μέ τήν ἀνθρώπινη λογική τό θαῦμα. Δέν κατάφεραν ὅμως τίποτε, ἀλλά ἔφτασαν ταπεινωμένοι στόν Ἱερό Ναό, μπροστά στό Σπήλαιο τῆς Γεννήσεως, καί κλίνοντας τό γόνυ ἐπανέλαβαν μαζί μέ τόν Ἱερό Ὑμνογράφο: «Οὐ φέρει τό Μυστήριον ἔρευναν∙ πίστει μόνῃ τοῦτο πάντες δοξάζομεν, κράζοντες καί λέγοντες∙ Ἀνερμήνευτε Κύριε, Δόξα σοι» (Ἀπό τήν Ὑμνολογία τῆς Ἑορτῆς).

· Ἀλλά διέκρινα μέσα στό μέγα πλῆθος καί πλουσίους. Ἄλλοι γνωστοί στούς πολλούς, καί κάποιοι πού ἔδειχναν ὅτι ἀνήκουν σέ αὐτή τήν κατηγορία ἀπό τό ντύσιμό τους καί τήν ὅλη στάση τους. Τούς εἶδα νά στρέφουν τό βλέμμα τους γύρω, παντοῦ, στούς τοίχους καί τούς θόλους τοῦ Ναοῦ, νά βλέπουν τίς ἁγιογραφίες... Ὅλοι οἱ Ἅγιοι φτωχοί, μέ ἁπλότητα, μέ σύνεση καί ταπείνωση, μέ πρώτη τήν Παναγία μας. Δέν φέρουν πλούσια ἐνδύματα, ἔχουν διαρρήξει τήν σχέση τους μέ τήν ὕλη, ἡ ὅλη τους ὕπαρξη εἶναι οὐράνια, χαριτωμένη, φωτοστεφανωμένη. Ἀκολούθησαν πιστά στή ζωή τους, τόν νηπιάσαντα Κύριο. Κάποιοι ἀπό τούς πλουσίους, πού βλέπω, ἄκουσαν ἤδη τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου καί τήν ἔκαναν πράξη. «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται...». Κάποιοι ἄλλοι, εἶναι ἡ ὥρα νά πάρουν τό μέγα μήνυμα. Τούς μιλᾶνε οἱ Ἅγιοι, τούς ἐλέγχουν οἱ συνάνθρωποί τους οἱ πεινασμένοι καί πονεμένοι∙ ἀκοῦνε παράξενους ἤχους, ψαλμωδία πού τούς τρομάζει: «Πλούσιοι ἐπτώχευσαν καί ἐπείνασαν, οἱ δέ ἐκζητοῦντες τόν Κύριον οὐκ ἐλαττωθήσονται παντός ἀγαθοῦ». Ὁ Οὐρανοφάντωρ καί Μέγας πατήρ ἡμῶν Βασίλειος ἔρχεται μέ παρρησία καί μέ τρόπο αὐστηρό νά νουθετήσῃ: «Τοῦ πεινῶντός ἐστιν ὁ ἄρτος, ὃν σὺ κατέχεις· τοῦ γυμνητεύοντος τὸ ἱμάτιον, ὃ σὺ φυλάσσεις ἐν ἀποθήκαις· τοῦ ἀνυποδήτου τὸ ὑπόδημα, ὃ παρὰ σοὶ κατασήπεται· τοῦ χρῄζοντος τὸ ἀργύριον, ὃ κατορύξας ἔχεις. Ὥστε τοσούτους ἀδικεῖς, ὅσοις παρέχειν ἠδύνασο». Δηλαδή: «Τό ψωμί πού ἀποθηκεύεις εἶναι τοῦ πεινασμένου, τά ἱμάτια πού συσσωρεύεις εἶναι τοῦ γυμνοῦ, τά παπούτσια πού τά ἔχεις νά σαπίζουν εἶναι τοῦ ξυπόλυτου, τά λεφτά πού θάβεις γιά νά μή στά κλέψουν εἶναι τοῦ φτωχοῦ. Εἶναι τόσοι αὐτοί πού ἀδικεῖς ὅσοι αὐτοί πού θά μποροῦσες νά βοηθήσεις». (Μέγας Βασίλειος)

Πλῆθος μέγα ἀνθρώπων στούς Ναούς, πού ὡς ἄλλος οὐρανός προσφέρουν τήν δυνατότητα τῆς λειτουργικῆς καί εὐχαριστιακῆς μετοχῆς στό μέγα μυστήριο καί θαῦμα. Χριστούγεννα, ἡ μεγαλύτερη γιορτή τῆς Ὀρθοδοξίας, «ἡ μητρόπολις τῶν Ἑορτῶν», ὅπως τήν ὀνομάζει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος.

Πλῆθος μέγα Ἀγγέλων, χορός Ἁγίων, «τά ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει καί τά κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ...».

Παρήγορο ὄντως ἐλπιδοφόρο καί χαροποιό τό γεγονός, ὅτι ὁ Λαός ἐμπιστεύεται καί ἀγκαλιάζει τήν μάνα του Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι ἡ μήτρα τῆς ζωῆς. Τώρα, μέσα στό ξεροβόρι καί τό χιονιά, μέσα στήν βαρυχειμωνιά πού προσπορίζουν στήν κοινωνία οἱ δυσχέρειες, ἡ παντοειδής κρίση, τώρα ἡ Ἐκκλησία, ὅπως βεβαίως πάντοτε, προσφέρει τόν Χριστό, τόν Ἐνανθρωπήσαντα Θεό «εἰς βρῶσιν καί πόσιν τοῖς πιστοῖς». Προσφέρει τήν δεομένη καί βρεφοκρατοῦσα Θεοτόκο, προσφέρει τούς Ἁγίους προκειμένου νά στηρίξῃ, νά δώσῃ μήνυμα χαρᾶς καί αἰσιοδοξίας, νά σώσῃ καί νά λυτρώσῃ τόν ἄνθρωπο.

Ναί ἀδελφοί μου, αὐτό διακηρύττει μέ τήν Θεόφθογγο γλῶσσα του ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Τοῦτο ἐστιν ἡμῖν ἡ πανήγυρις, τοῦτο ἑορτάζομεν σήμερον, ἐπιδημίαν Θεοῦ πρός ἀνθρώπους, ἵνα πρός Θεόν ἐνδημήσωμεν, ἤ ἐπανέλθωμεν (οὕτω γάρ εἰπεῖν οἰκειότερον),  ἵνα τόν παλαιόν ἄνθρωπον ἀποθέμενοι, τόν νέον ἐνδυσώμεθα∙ καί ὥσπερ ἐν τῷ Ἀδάμ ἀπεθάνομεν, οὕτως ἐν τῷ Χριστῷ ζήσωμεν, Χριστῷ καί συγγεννώμενοι, καί συσταυρούμενοι, καί συνθαπτόμενοι, καί συνανιστάμενοι. Δεῖ γάρ με παθεῖν τήν καλήν ἀντιστροφήν∙ καί ὥσπερ ἐκ τῶν χρηστοτέρων, ἦλθε τά λυπηρά, οὕτως ἐκ τῶν λυπηρῶν, ἐπανελθεῖν τά χρηστότερα. Οὗ γάρ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις∙ καί εἰ ἡ γεῦσις κατέκρινε, πόσῳ μᾶλλον τό Χριστόν παθεῖν ἐδικαίωσεν; Τοιγαροῦν ἑορτάζωμεν, μή πανηγυρικῶς, ἀλλά θεϊκῶς∙ μή κοσμικῶς, ἀλλ’ ὑπερκοσμίως∙ μή τά ἡμέτερα, ἀλλά τά τοῦ ἡμετέρου, μᾶλλον δέ τά τοῦ Δεσπότου∙ μή τά τῆς ἀσθενείας, ἀλλά τά τῆς ἰατρείας∙ μή τά τῆς πλάσεως, ἀλλά τά τῆς ἀναπλάσεως». Δηλαδή: «Αὐτὸ εἶναι γιά μᾶς τὸ νόημα τῆς πανηγύρεως καὶ αὐτὸ ἑορτάζομε σήμερα: Τὸν ἐρχομὸ τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, γιὰ νὰ ἔλθωμε νὰ κατοικήσωμε κοντὰ στὸν Θεό, ἢ γιὰ νὰ ἐπανέλθωμε (διότι ἔτσι νομίζω ὅτι εἶναι σωστότερο νὰ εἰπωθῇ), γιὰ νὰ ἐνδυθοῦμε τὸν νέο ἄνθρωπο, ἀφοῦ ἐγκαταλείψωμε τὸν παλαιό. Καὶ ὅπως ἔχομε ἀποθάνει μαζὶ μὲ τὸν Ἀδάμ, ἔτσι ἂς ζήσωμε μαζὶ μὲ τὸν Χριστό, ἂς γεννηθοῦμε μαζί του, ἂς συσταυρωθοῦμε καὶ ἂς ταφοῦμε μαζί Του, γιὰ ν᾿ ἀναστηθοῦμε μὲ τὴν ἀνάστασή Του. Διότι πρέπει νὰ ὑπομείνω τὴν ἀντίστροφη πορεία, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στὸ ἀγαθό. Καὶ ὅπως ἀπὸ τὰ πιὸ εὐχάριστα ἦλθαν τὰ δυσάρεστα, ἔτσι καὶ ἀπὸ τὰ δυσάρεστα νὰ ἐπανέλθουν τὰ πιὸ εὐχάριστα. «Διότι ἐκεῖ ποὺ αὐξήθηκε σημαντικὰ ἡ ἁμαρτία, ἐκεῖ ἐδόθη πλουσιοπάροχα καὶ ἡ χάρις». Καὶ ἂν ἡ γεύση ἐπέφερε τὴν καταδίκη, πολὺ περισσότερο δέν ἐδικαίωσε ὁ Χριστός μέ τό πάθος Του; Ἂς ἑορτάζομε ἑπομένως ὄχι μὲ δημόσιες πανηγύρεις, ἀλλὰ κατὰ τρόπο θεϊκό. Ὄχι κατὰ τρόπο κοσμικό, ἀλλὰ κατὰ τρόπο ὑπερκόσμιο. Ὄχι τὰ δικά μας ἀλλὰ πολὺ περισσότερο τὰ τοῦ Κυρίου. Ὄχι τὰ σχετικὰ μὲ τὴν ἀσθένεια, ἀλλὰ ὅσα ἔχουν σχέση μέ τὴν θεραπεία. Ὄχι τά τῆς δημιουργίας, ἀλλὰ τὰ τῆς ἀναδημιουργίας».

Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα.

Καλή Πρωτοχρονιά.