Παρεπόμενα … «ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΒΗΜΑΤΙΣΜΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣΥΝΗΣ» - Αθανάσιος Κοτταδάκης

Παρεπόμενα … 

«ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΒΗΜΑΤΙΣΜΩΝ 

ΔΥΤΙΚΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣΥΝΗΣ»

Αγαπητέ μου Παναγιώτη

      Διαβάζοντας πρόσφατα στην Ιστοσελίδα «Αναστάσιος» ανάρτηση, με πρότασή σου, του άρθρου μου «Ανατολικοί Βηματισμοί της Δυτικής Χριστιανοσύνης» απ’ το περιοδικό «Σύνδεσμος» και αρκετά από τα σχόλια, σπεύδω να ευχαριστήσω αμφοτέρους, και τους αναγνώστες για τα όποια σχόλια. Επειδή το άρθρο στο «Σύνδεσμο» ήταν μια επιτομή αναγκαία για το χώρο του, σου στέλνω: 1. Το πλήρες- εκτενές- κείμενο με τον ομώνυμο τίτλο, και 2. Κάποιες «προεκτάσεις ή παρεπόμενα με αφορμή παρεμβάσεις που διάβασα»-αφήνω στη διάκρισή σου τη διαχείριση ανάρτησής τους-και απευθύνω σε όλους το χαιρετισμό του Χριστού, «ειρήνη ημίν και υμίν», ορθόδοξοι αδελφοί ! Η Ορθοδοξία είναι η Μία. Αγία, Καθολική, και Αποστολική Εκκλησία, όχι όμως λιγότερο Οικουμενική, ήγουν με οικουμενικό χρέος μαρτυρίας !

ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΙ  ΒΗΜΑΤΙΣΜΟΙ  ΤΗΣ  ΔΥΤΙΚΗΣ  ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣΥΝΗΣ

ΑΘ.  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

  

  Ο π. Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος, αφανής, πλην λίαν υπολογίσιμη μορφή της ήρεμης Ορθοδοξίας και ειρηνικής, πολυγραφότατος, ‘ελαία καλλιέλαιος’ και στα υπέρ ενενήντα του, με πνευματικά αποστάγματα σε ψυχές πολλών και αξιόλογων εκκλησιαστικών ανδρών της σήμερον, ανθολογεί εδώ και πενήντα χρόνια σταθερά, στοιχεία βηματισμών με τους οποίους «ο πατήρ μου (που) έως άρτι εργάζεται», κινεί διακριτικά τη Δυτική Χριστιανοσύνη προς την Ορθόδοξη Ανατολή. Αυτό μαρτυρούν τα βιβλία, «Η Νοσταλγία της Ορθοδοξίας»,1956, «Η Εκκλησία εν πορεία», 1970, «Υπάρχει σήμερον νοσταλγία της Ορθοδοξίας;», 1972, «Θεολογικές παρουσίες», 1986, «Ορθόδοξες προσεγγίσεις», 1996, και το τελευταίο, «Η Δύση ανακαλύπτει την Ανατολή»-2^η έκδοση, «Τήνος», 2006-μικρό σε έκταση, μεγάλο σε μήνυμα. Σ’ αυτό από γραπτά που δημοσίευσε την τελευταία πενταετία, επισημαίνει ότι, ιδιαίτερα στο δεύτερο μισό του 20^ου αιώνα, «στη δυτική Ευρώπη, όπου επλεόνασαν οι κοσμικές επιτυχίες, άρχισε να παρατηρήται μια αναζήτηση της εκκλησιαστικής ενότητας με το πρότυπο της αρχαίας ενωμένης Εκκλησίας και ταυτόχρονα της Ανατολικής θεολογικής Παραδόσεως». Πρόκειται για ντοκουμέντα που δείχνουν ότι στη Δύση με Συνέδρια, Εκδόσεις, Σύσταση εδρών σε Πανεπιστήμια έχει γίνει μια αληθινή κοσμογονία προσέγγισης του πνεύματος της καθ’ ημάς Ανατολής. Και σε ό,τι αφορά στην κατά Π. Ευδοκίμωφ «κοινή ενοχή» Δύσης και Ανατολής για το σχίσιμο «του άρραφου χιτώνα του Χριστού», και την έργω ματαίωση της προσδοκίας του Κυρίου «ίνα πάντες εν ώσιν», σημειώθηκαν από μέρους της ηγεσίας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κινήσεις που ανατρέπουν τη στρατηγική και τακτική της στο παρελθόν.

     Αντιγράφω χαρακτηριστικά αποσπάσματα ξεκινώντας από την προσέγγιση της Ανατολικής Θεολογικής Παράδοσης. «Το 1951 άρχισαν στην Οξφόρδη τα αξιόλογα Συνέδρια Πατρολογικών Σπουδών, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα με επιτυχία… Το 1958 έγινε αξιόλογο συνέδριο στη Ρώμη για τον Ανατολικό Μοναχισμό, για τον οποίο μίλησε τιμητικά ο τότε πάπας Πίος 12^ος … Σχετικά Συνέδρια έγιναν, το 1973 στο Παρίσι για το Μέγα Αθανάσιο, και το 1979 για την 1600^η επέτειο του Μ. Βασιλείου, στη Ρώμη… Μπάρι… Παλέρμο, Ρέγκενσμπούργκ… Λυών… Βέλγιο(Μονή Chevetogne)…Παρίσι… Τορόντο του Καναδά κλπ. Παράλληλα κυκλοφόρησαν τότε στο Βατικανό δυο γραμματόσημα για τον Άγιο της Καππαδοκίας… Το 1997 έγινε στην Οξφόρδη συνέδριο για τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή και το 1999… στην Καππαδοκία πάλι για το Μέγα Βασίλειο από Ρωμαιοκαθολικούς θεολόγους».

     Την ίδια περίοδο πυκνώνουν οι σχετικές εκδόσεις. «Το 1951 εκδόθηκαν στη Γερμανία δυο τόμοι, αναμνηστικό αφιέρωμα στη 1500^η επέτειο της 4^ης Οικουμενικής Συνόδου εν Χαλκηδόνι… Το 1956 εκδόθηκε στη Ρώμη αφιερωματικός τόμος για το Μέγα Αντώνιο… Ας αναφέρουμε και τις αυξανόμενες εκδόσεις και μεταφράσεις των Πατερικών κειμένων στις κυριώτερες χώρες της Ευρώπης-Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία, Βέλγιο κλπ-αλλά και της Αμερικής. Σημειώνουμε έναν χαρακτηριστικό αριθμό. Οι εκδόσεις «Χριστιανικές Πηγές» του οίκου Cerf ξεπέρασαν τους 460 τόμους με εκλεκτά κείμενα Πατέρων-Ελλήνων, Λατίνων, Σύρων. Παράλληλα κυκλοφορούν πολλές αξιόλογες μελέτες για τη θεολογία, ανθρωπολογία, εκκλησιολογία και κοινωνιολογία των Πατέρων της Εκκλησίας…

     Δεν είναι άσχετα με αυτές τις αναζητήσεις, συνεχίζει ο π. Ηλίας, οι καλλιτεχνικές εκθέσεις βυζαντινών εικόνων, τα πολλά σχετικά λευκώματα, οι πολλές επισκέψεις στο Άγιον Όρος, στη Μονή του Σινά, στα Μετέωρα, στην Πάτμο… Σε Θεολογικές Σχολές της Ευρώπης έχουν ιδρυθεί τμήματα Ορθοδόξου Θεολογίας, όπως στο Μόναχο της Γερμανίας… στο Καίμπριτς της Αγγλίας… Δεν είναι ευκαταφρόνητο, ότι καλούνται ορθόδοξοι θεολόγοι να ομιλήσουν κάθε τόσο σε ξένα Πανεπιστήμια ή σε ειδικά συνέδρια ή σε εβδομάδες περισυλλογής… Περιοδικά των ετεροδόξων δημοσιεύουν κατά καιρούς και άρθρα ορθοδόξων, όπως το Panoramma των Παρισίων, και το Irenikon του Βελγίου… Ορισμένα δυτικά μοναστήρια έχουν στόχο να μελετούν την Ορθόδοξη Παράδοση με μελέτες και συνέδρια, όπως η μονή Chevetogne, (Βέλγιο) που εκδίδει το περιοδικό Irenikon και η μονή Bose στη Β. Ιταλία με ειδικά συνέδρια κάθε χρόνο για την ανατολική Ορθόδοξη πνευματικότητα, καθώς και πολλές σχετικές εκδόσεις.»

     Έρχομαι τώρα στο σημείο αιχμής, «την κοινή ενοχή» για το σχίσιμο του «άρραφου χιτώνα» του Χριστού, το μαρτύριο «να είμαστε όλοι ενωμένοι γύρω από την ίδια Βίβλο, όσο είναι κλειστή, και μόλις την ανοίγουμε να ακολουθούμε ο καθείς τις παραδόσεις μας και να καταλήγουμε σε διαφορετικές αναγνώσεις» ! Αντιγράφω επισημάνσεις που δείχνουν τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και την ίδια την παπική ηγεσία να προωθούν κινήσεις καθόλου ευκαταφρόνητες, μάλλον αληθινές ανατροπές της στρατηγικής και τακτικής που ακολουθούσε μέχρι και το 19^ο αιώνα. Έτσι, «το 1954, 900 χρόνια από την τραγική ημέρα του σχίσματος, το Βελγικό Μοναστήρι των Βενεδικτίνων Chevetogne… εκδίδει δίτομο αφιέρωμα με τον τίτλο «L’ Eglise et les Eglises», όχι με θριαμβολογίες για το χωρισμό εκείνο, αλλά με πόνο για το γεγονός, και με διάθεση επουλώσεως του τραύματος», που δείγμα του είναι «ότι στον ένα από τους δυο τόμους φιλοξενούνται και άρθρα Ελλήνων και Ρώσων ορθοδόξων θεολόγων...

     …Ο Πάπας  Ιωάννης 23^ος…το 1962 ξεκινάει τη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού, καλεί να παραστούν και Ορθόδοξοι παρατηρηταί, και αξιοποιεί την ανανεωτική φιλοανατολική θεολογία των κορυφαίων θεολόγων Congar, Danielou, De Lubac… To 1964 ο διάδοχός του Παύλος ο 6^ος συναντάται με τον Πατριάρχη Αθηναγόρα στα Ιεροσόλυμα, ακολουθούν δυο αντίστοιχες συναντήσεις σε Ρώμη και Κωνσταντινούπολη και αμοιβαία άρση των αναθεμάτων… Στις 14 Μαρτίου 1975 ο ίδιος Πάπας στο Σίξτειο Παρεκκλήσιο της Ρώμης γονατίζει και ασπάζεται τα πόδια του Πατριαρχικού απεσταλμένου Μητροπολίτου Χαλκηδόνος Μελίτωνος προς γενική έκπληξη των παρισταμένων. Ο επόμενος Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ … με την εγκύκλιό του «ίνα ώσιν εν»-1995-και με άλλες δυο… ομιλεί (για πρώτη φορά) για μετάνοια, κάθαρση συνειδήσεως και συγγνώμη. Τον επόμενο χρόνο-1996-κυκλοφορεί το βιβλίο του, «Ας μη φοβώμεθα την αλήθεια-τα λάθη των ανθρώπων και της Εκκλησίας», όπου καυτηριάζει σφάλματα που έγιναν κατά καιρούς είτε από την κορυφή (‘Αγία Έδρα’), είτε από άτομα και ομάδες Ρωμαιοκαθολικών, όπως το δουλεμπόριο, οι επιθέσεις εναντίον μη Καθολικών…

     Καθ’ όλη εκείνη την περίοδο γίνονται οι εξής διορθωτικές πράξεις από την παπική αρχή, αποκήρυξη της Ιεράς Εξετάσεως, της καταδίκης του Γαλιλαίου και της νύχτας του Αγίου Βαρθολομαίου…. Και ερχόμεθα στο 2000 όπου ο Πάπας… κατά την διάρκεια ευχαριστιακής συνάξεως στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου απευθύνει το Mea Culpa… ζητεί συγγνώμη ενώπιον όλων για τα αμαρτήματα που διέπραξε η Ρωμαϊκή Εκκλησία δια μέσου των αιώνων. Συγχρόνως επτά ιεράρχες επανέλαβαν το αίτημα της συγγνώμης… Το 2004 … επισκέπτεται τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο ο Καρδινάλιος της Λυών Φίλιππος Μπαρμπαρέν, συνοδευόμενος από τον επίσκοπο της Ναντέρ Ζ. Ντωκούρ, για να εκφράσει την ντροπή του Βατικανού για τη λατινική άλωση της Πόλης κατά τη Δ΄ Σταυροφορία. Μετά από ενάμιση μήνα ο Πάπας, στις 29 Ιουνίου, εορτή των δυο κορυφαίων Αποστόλων, παρουσία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, εξέφρασε τον πόνο και την θλίψη του για το φοβερό εκείνο γεγονός».

     Αντίστοιχες προσεγγίσεις του πνεύματος της ορθόδοξης Ανατολής σημειώνονται και στο χώρο της Ευαγγελικής Εκκλησίας, όπου ο μεγάλος Γερμανοελβετός Πανεπιστημιακός θεολόγος Karl Barht «δεν είναι ο μόνος από τους συγχρόνους προτεστάντες θεολόγους… που έχουν τονίσει την πιστότητα της Ορθοδοξίας στην Παράδοση, στην αποστολικότητα και στις Οικουμενικές Συνόδους, τον χριστοκεντρικό και αγιοπνευματικό χαρακτήρα της, την ανθεκτικότητά της στους διωγμούς με το πλήθος των Μαρτύρων της, τον πασχάλιο και αναστάσιμο χαρακτήρα της, την ζωντανή λειτουργική της διάσταση». Φυσικά δεν είναι καθόλου μικρό ότι «ο απελθών Γενικός Γραμματεύς του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών Καθηγητής δρ. Κόνραντ Ράϊζερ σε ομιλία που έκανε στη Θεσσαλονίκη το 2003 υπογράμμισε τη ‘σημασία της συμβολής της Ορθοδοξίας στο Π.Σ.Ε. Είναι άξιο πολλής προσοχής ότι το κείμενο της διαλέξεως αυτής δημοσιεύτηκε στα ελληνικά από την εφημερίδα «Καθολική» των εν Αθήναις Ρωμαιοκαθολικών. Κι ας επιτραπή εδώ να πούμε, γράφει ο π. Ηλίας με νόημα και νεύμα προς ευδιάκριτους αποδέκτες, ότι το πράγμα δείχνει και από τις δυο πλευρές μια κάποια εκτίμηση της ‘άγνωστης’ Ορθοδοξίας…» !

     Δεν είναι επίσης λίγο σημαντικό ότι «ο μεγάλος πρωτοπόρος π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ» από το 1948 μίλησε για το «χρέος των Ορθοδόξων να βοηθήσουν στις προσεγγίσεις αυτές». Ένας άλλος σταθμός στην πορεία αναζητήσεως της Ορθοδοξίας, αλλά και της συμμετοχής αυτής στο Π.Σ.Ε. ήταν η τρίτη συνέλευση αυτού στο Ν. Δελχί το 1961. Τότε ο γνωστός Γενικός Γραμματεύς του Συμβουλίου Βίσερ-τ’-Χόουφτ υπογράμμισε ότι πρέπει να περιληφθή στη βάση του καταστατικού μια ρητή αναφορά στην Αγία Τριάδα, όπως ζητούν οι Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες. Κι αυτό έγινε αποδεκτό αργότερα και από άλλα στελέχη, και κατέληξε. «Ελπίζω ότι θα επωφεληθούμε αυτής της ευκαιρίας και θα ενισχύσουμε έτσι τη συμμετοχή των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην οικουμενική κίνηση και το Π.Σ.Ε.». Ούτε τέλος είναι ασήμαντο ότι το 2002 στη Φινλανδία έγινε δεκτό πως «τα αφορώντα στην Ορθόδοξη Εκκλησία θα αποφασίζωνται όχι δια της πλειοψηφίας, αλλά δια συμφωνίας. Κι αυτό ήταν θετικό, όπως ετόνισε ο Έλλην εκπρόσωπος καθηγητής Γ. Γαλίτης».

******

     Δεν μπορεί βέβαια να περιλάβει κανείς σε ένα άρθρο πολλά άλλα αξιόλογα στοιχεία που αναφέρει ο π. Ηλίας, όπως μελέτες για τον «Ασκητικό πλούτο», τους «Πατέρες της Αιγύπτου», τις «Γυναίκες της Ερήμου», το «ενδιαφέρον για τη σύγχρονη ορθόδοξη πνευματικότητα» κλπ. Μπορεί όμως να καταγράψει την ενδιαφέρουσα επισήμανση που κάνει διακριτικά, πλην λίαν εύγλωττα και με νεύμα προς όχι λίγους αποδέκτες στην Ελλάδα. «Και τώρα ίσως ερωτήσει κανείς: μήπως αυτά είναι υπερβολές, μήπως τα παραλέμε; Απάντηση: Όλα εγράφησαν με ντοκουμέντα και είναι κρίμα που τα αγνοούμε, δεδομένου ότι δεν υπάρχει στη χώρα μας παρά ελάχιστη σχετική πληροφόρηση. Τα ελάχιστα θεολογικά περιοδικά ασχολούνται μόνο με υψηλήν θεολογίαν, τα περιοδικά των Ι. Μητροπόλεων κυρίως με τοπικές ειδήσεις, ενώ τα περιοδικά των χριστιανικών αδελφοτήτων με οικοδομητικά πνευματικά θέματα. Τα ελάχιστα περιοδικά εκκλησιαστικής ενημερώσεως δεν θέλουν να προσεγγίσουν αυτές τις εξελίξεις».

    Βλέπετε εδώ αρέσει σε πολλούς να αλιεύουν σε θολά νερά. Να λένε τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία μόνο Παπική, και να εννοούν αιρετική, φυσικά την Προτεσταντική πιο πολύ! Την όλη περί το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και την Οικουμενική Κίνηση να την αποπτύουν ως  «παν-αίρεση» ! Δε θέλουν να καταλάβουν ότι η Ορθοδοξία είναι σε σχέσεις συνεργασίας και επίσημου διάλογου με όλη τη Δυτική Χριστιανοσύνη-Ρωμαιοκαθολική και Προτεσταντική-και μετέχει στο Π. Σ. Ε. ύστερα από Πανορθόδοξες Συνοδικές Αποφάσεις. Τουτέστιν, δε θέλουν να καταλάβουν ότι η Ορθοδοξία ως έχει χρέος τοποθετεί την Αλήθεια της, δηλαδή την απαραχάρακτη Αλήθεια της Εκκλησίας «επί την λυχνίαν», δεν την κρύβει «υπό τον μόδιον» μικρόψυχων σκοπιμοτήτων ! Δείχνει ευρύτερα το εκπληκτικό βίωμα των πιστών της, «την ακλόνητη συνείδηση ότι είναι η Una Sancta, η ‘Μία Αγία Εκκλησία’, και συνάμα με ταπείνωση ομολογεί de facto έτσι ότι, ως Ορθόδοξοι χριστιανοί, «γνωρίζουμε πού είναι η Εκκλησία, δεν έχουμε όμως την εξουσία να εκφέρουμε κρίση και να ειπούμε πού δεν είναι η Εκκλησία» ! (Π. Ευδοκίμωφ)

     Δυστυχώς πολλοί εδώ στην Ελλαδική Ορθοδοξία αυτά τα θεωρούν σημεία λύπης, όχι έστω ρωγμές ελπίδας και χαράς. «Και όμως, γράφει ο π. Ηλίας, αυτές οι εξελίξεις αποτελούν ένα μείζον θέμα, διότι σχετίζονται με τον τελευταίον πόθον του Λυτρωτού, τον οποίον κατ’ επανάληψιν διετύπωσε στην προ της θυσίας Του Αρχιερατικήν προσευχήν, ‘ίνα πάντες εν ώσιν’». Και γράφονται όχι προς έπαινο της Δύσης, «αλλά προς έπαινον του Θεού, ο οποίος δεν καθεύδει για το δράμα του διχασμού των Χριστιανών, αλλά ‘έως άρτι εργάζεται’, όπως διαβεβαίωσε ο Κύριός μας. Γι αυτό οφείλουμε τα σημάδια αυτά των καιρών να τα γνωρίζουμε, να τα προσέχουμε και να βοηθούμε τους αδελφούς μας ετεροδόξους που ζητούν την αλήθεια, να προχωρήσουν. Είναι χρέος μας».

 Αθ. Κοτταδάκης

Προεκτάσεις με αφορμή κάποια σχόλια στους «Ανατολικούς δρόμους…»

1. Ο Διάλογος με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, όχι «εκκλησία» ή όποιους άλλους διεξάγεται πάντα μετά από Πανορθόδοξες Συνοδικές Αποφάσεις. Αυτό δεσμεύει πνευματικά τους πάντες, ιδιαίτερα τους Επισκόπους. «Πείθεσθε τοις ηγουμένοις», είναι η Αποστολική εντολή ! Και το ερώτημα είναι, τι παράδειγμα δίνουν όσοι την προσπερνούν !
2. «Μη ταρασσέσθω ημών η καρδία», ορθόδοξοι αδελφοί ! Δεν έπαθε τίποτε η Ορθοδοξία, ούτε πρόκειται να πάθει από το Διάλογο με οποιονδήποτε ! Και όχι μόνο, αλλά, κι αν δεχτούμε, ως θέλουν μερικοί, ότι εκτός από μας τους Ορθόδοξους, όλοι οι άλλοι κατάντησαν «έθνη» ή κάτι χειρότερο, η Ορθοδοξία ακολουθεί τον Απόστολο Παύλο, ως έχει χρέος, «πορεύεται εις τα έθνη», και δίδει τη μαρτυρία της «παρακαταθήκης», που φυλάει «ως κόρη οφθαλμού» !
3. Από πλευράς Ορθοδοξίας ασφαλώς και υπάρχουν Συνοδικές επισημάνσεις των διαφορών μας με τη Ρωμαιοκαθολική ή την Προτεσταντική Εκκλησία. Πλην, από όσο γνωρίζω, ούτε Συνοδικός χαρακτηρισμός τους ως αιρετικών, ούτε συνακόλουθη ρητή καταδίκη τους έχει εκδοθεί.
4. Το μαρτύριο της Εκκλησίας διαχρονικά έγκειται κατά κύριο λόγο «στο σχίσιμο του άρραφου χιτώνα του Κυρίου» ! Αυτό άρχισε τον 9^ο αιώνα-867-και για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους με βασική ως και αποκλειστική αιτία, την «αντιστροφή της μεγάλης αντιστροφής του Χριστού» ! Αυτής που, μετά την «απαίτηση» των δυο Ζεβεδαίων, και το «παράπονο» των δέκα, προσδιόρισε απερίφραστα ο Κύριος και στους Δώδεκα ως εξής: «Στη δική μου ιστορία-κοινωνία-Εκκλησία, πρώτος είναι ο τελευταίος, και μεγάλος ο διάκονος όλων» ! Και, βέβαια, σφράγισε με την επίγεια ζωή-«εαυτόν εκένωσεν μορφήν δούλου λαβών» με λόγο και έργο ως και το Σταυρό ! Όλα τα άλλα, ως θα έλεγε ένας μαρξιστής, αποτελούν «το εποικοδόμημα», κοινώς το παραγέμισμα ! Ποιος την αποτόλμησε και ποιος την αρνείται, η ιστορία το μαρτυρεί. Το δυστύχημα είναι ότι «χωρίς αιδώ, χωρίς ντροπή», πάνω από δέκα αιώνες το σχίσιμο κρατεί καλά και μανικά, και δεν ξέρω αν ή ποιους έχει απασχολήσει πόσο αυτό λυπεί το Χριστό !
5. Είναι, λοιπόν, ν’ απορεί κανείς, πώς και γιατί κάποιοι πρωτοκλασάτοι-ως οι ίδιοι δοκούν εαυτούς-Επίσκοποι κλπ. ταράζονται και ταράζουν τους απλοϊκούς. Ως έχουν σήμερα τα πράγματα Ένωση των Εκκλησιών δεν μπορεί να γίνει, χωρίς άμεση παρέμβαση του Χριστού ! Οι δυο κατά τις 2^η και 4^η Οικουμενικές Συνόδους ισότιμοι Επίσκοποι-Πάπας της Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης των τελευταίων πενήντα χρόνων δεν είναι ούτε άπειροι, ούτε αφελείς ! Γνωρίζουν ότι, ούτε η Ορθοδοξία-ατόφια συνέχεια της Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, αιώνες είκοσι-ούτε ο Καθολικισμός-με Δογματικές, Filioque, Κανονικές, πρωτείο, αλάθητο, θεσμικές, κρατική υπόσταση παρεμβολές δέκα αιώνων-ούτε ο Προτεσταντισμός-με πέντε αιώνες σε ποικίλες εκδοχές-μπορούν ή πρόκειται από «τα εαυτών» να αποστούν ! Εδώ δεν τα βρίσκουμε οι της ίδιας ορθόδοξης πίστης, οι αυτόκλητα «γνήσιοι ορθόδοξοι», του επιστημονικά λαθεμένου παλαιού ημερολογίου του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα Ιούλιου Καίσαρα, και οι κατ’ επέκταση «νόθοι» του επιστημονικά ορθού ημερολογίου, του χριστιανού Επίσκοπου Πάπα Γρηγόριου ΙΓ ! Ακόμα και σήμερα που ο κόσμος είναι ένα χωριό, και βλέπουν όλοι ότι η Αλήθεια του Χριστού, σε άλλο επίπεδο, δικό του αποκλειστικά, πρέπει να κινηθεί. Στο αν και ποιοι-Ορθόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί, Ευαγγελικοί-θα κερδίσουν το πρωτείο της Αγάπης του Θεού, από την αγάπη του όποιου ανθρώπου, πλάσματος αυτού ! Αν και ποιοι θα κάνουν την Αλήθεια Χριστού-Εκκλησίας αγάπη στον άλλο αισθητή και απτή ! Αυτή είναι η σταυρική χριστιανική πρόκληση εποχής ! «Το δε περισσόν τούτου εκ του πονηρού» !  
6. Επειδή το λειτουργικό αίτημα «υπέρ της των πάντων ενώσεως» δεν είναι τυπική έκφραση ή γράμμα κενό, και «οι καιροί ου μενετοί», είπαν με τις γύρω τους Συνόδους, αντί για πλάτη με πλάτη, να γυρίσουν πρόσωπο με πρόσωπο να κοιταχτούν. Ν’ αφήσουν πίσω τη σκουριά της διχαστικής έχθρας, και να κινηθούν ως κατά τους εννιά πρώτους αιώνες ως αδελφοί, μέλη της Εκκλησίας του Χριστού, που έχει ως το καίριο και όλο της την «υπέρ της οικουμένης» Αγάπη-Σταυρό-όχι βυζαντινά και άλλα υποκατάστατα Σταυρού. Πρόσεξαν ίσως και ότι, με τα πιο πάνω και άλλα τινά, ο κόσμος αντί για «τα καλά ημών έργα», είδε ενασχόληση «με τον άνηθο, το δυόσμο, και το κύμινο», και αδυναμία για τις πιο σπουδαίες εντολές, τη δικαιοσύνη, την ευσπλαχνία, και την πιστότητα-«αφήκατε τα βαρύτερα του νόμου την κρίσιν και το έλεος»
7. Αλλά ! «Όταν οι δούλοι του αγαθού-ήγουν οι χριστιανοί-εξασθενούν, το έργο των αναλαμβάνεται από δυνάμεις αλλιώτικες, σημειωμένες με την αντίθετη σφραγίδα, και η σύγχυση ξεσπά». Ήγουν παρεμβαίνει η πολιτική καπηλεία και το συνακόλουθο εμπόριο «προστασίας» των φτωχών, κι ο κόσμος πέφτει στην αγκαλιά της ως ώριμος καρπός. Ο κανόνας είναι απαρέγκλιτος, και «του λόγου το ασφαλές βεβαιώνει» ότι: «Σήμερα η χριστιανοσύνη δεν είναι πια ενεργός παράγων της ιστορίας, αλλά παθητικός δέκτης των προβάσεων που εκφεύγουν από την επιρροή της, και κινδυνεύουν να φέρουν την Εκκλησία στις διαστάσεις και τη σημασία μιας αιρέσεως, συσπειρωμένης στον εαυτό της, στο περιθώριο των πεπρωμένων του κόσμου»-Π. Ευδοκίμωφ, «Ορθοδοξία», σ. 409.
8. Δεν ξέρω αν ή πόσο μπορούν να αγγίξουν κάποιους οι θέσεις που ακολουθούν, αλλά θα τις παραθέσω έστω μόνο να διαβαστούν: α. «Είμαστε όλοι ενωμένοι γύρω από την ίδια Βίβλο, όσο είναι κλειστή. Μόλις όμως την ανοίγουμε, ακολουθούμε ο καθείς τις παραδόσεις μας, και καταλήγουμε σε διαφορετικές αναγνώσεις»-σ.457. Ποιος ορθόδοξος δε νιώθει από πόνο μέχρι οδύνη γι αυτό;  β. «Η Ορθοδοξία ευνοεί και προστατεύει τη μέγιστη ελευθερία των θεολογικών γνωμών μέσα στα πλαίσια της μιας παραδόσεως. Η Εκκλησία ξεπερνά κάθε σχολή, ενώ τις περιέχει όλες»-σ.241. Ας μη σπεύδουν, λοιπόν, μερικοί να προσφωνούν κάποιους «πεφιλημένους αδελφούς» ή «πολυτίμητους αδελφούς»-ιδιόγραφα-και «μετ’ ου πολλάς ταύτας ημέρας» να τους στιγματίζουν «θεομάχους και αγιομάχους», επειδή ανήκουν σε άλλη σχολή ! γ. «Κατά το ανθρώπινο στοιχείο των-χειρισμοί ηγετικών προσώπων-τόσο η Ανατολή όσο και η Δύση είναι το ίδιο ένοχες, και η κοινή αυτή ενοχή δημιουργεί επιτακτικά την αξίωση για βαθύτερη μετάνοια»-σ.452. Ας περιμένουμε, προσευχόμενοι το τελευταίο να συμβεί. δ. «Γνωρίζουμε-ως χριστιανοί ορθόδοξοι-πού είναι η Εκκλησία! Δεν έχουμε όμως την εξουσία να εκφέρουμε κρίση και να ειπούμε, πού δεν είναι η Εκκλησία»-σ.462. Αφού, «το Πνεύμα, όπου θέλει πνει», και, αγαπάει «τα άλλα πρόβατα της ποίμνης» πιο πολύ από όσο εμείς.
9. Καλά θα κάνουν κάποιοι της εκκλησιαστικής ηγεσίας να προσέξουν ότι γίναμε πια Εκκλησία των νηπίων, των γερόντων, και ίσως κάποιων παρατρεχάμενων. Οι βαπτισμένοι ορθόδοξοι χριστιανοί της ενδιάμεσης ηλικίας, ιδιαίτερα οι επιστήμονες, οι διανοούμενοι, οι πολιτικοί κλπ., διατηρούν το πολύ μια τυπική επαφή μαζί της, ή έχουν περάσει στην αντίπερα όχθη, και είναι από αδιάφοροι μέχρι και άθεοι. Ιδού έργο ευθύνης επείγον και σοβαρό ! Ιδού πεδίο δόξας λαμπρό ! Αντί γι αυτό, δίκην Δον Κιχώτη κάποιοι, κονταροχτυπούν, ξορκίζουν και αφορίζουν ένα σκιάχτρο πολυσυλλεκτικό, γενικά και αόριστα αντί-δυτικό, και ειδικά, ως εντυπωσιακό για τους απλοϊκούς και εύληπτο, αυτό που ακούει στο κακόηχο «οικουμενισμός» ! Ως Πειραιώτης, αυτή τη φορά δε θα πω, ότι «το παίζουν τζάμπα μάγκες». Θα παραθέσω ένα κείμενο από παραπλήσια εκκλησιαστική περιπέτεια λίαν διδακτικό. «Επειδή δε οι φιλολοίδωροι τους πολλούς συνήρπασαν, ως βλασφήμω μη προσέχειν τω Ωριγένη, μικρά διελθείν περί τούτων ουκ άκαιρον ηγούμαι. Οι ευτελείς και αφ’ εαυτών μη δυνάμενοι φαίνεσθαι, εκ του ψέγειν τους εαυτών κρείττονας δείκνυσθαι βούλονται. Τούτο πέπονθε πρώτος Μεθόδιος της εν Λυκία πόλεως λεγομένης Ολύμπου επίσκοπος, είτα  Ευστάθιος, ο της εν Αντιοχεία προς ολίγον Εκκλησίας προστάς, και μετά ταύτα Απολινάριος, και το τελευταίον ο Θεόφιλος. Αύτη των κακολόγων τετρακτύς, ου κατά ταυτόν ελθόντες, τον άνδρα διέβαλον, άλλος γαρ δι’ άλλο επί την κατ’ αυτού κατηγορίαν εχώρησαν δεικνύντες έκαστοι, ως ο μη διέβαλλον, τούτο πάντως εδέξαντο. Επειδή γαρ άλλο άλλου δόγματος ο καθείς επελαμβάνοντο, δήλον ως έκαστος, ο μη έσκωπτεν, τούτο ως αληθές πάντως εδέχετο, τω αποσιωπάν επαινών τούτο ο μη διέβαλλε. Μεθόδιος μεν ουν πολλά καταδραμών του Ωριγένους, ύστερον ως εκ παλινωδίας θαυμάζει τον άνδρα εν τω διαλόγω ω επέγραψε «Ξενώνα». Εγώ δε τι και πλέον εκ της εκείνων αιτιάσεως εις σύστασιν Ωριγένους φημί. Οι γαρ κινήσαντες όσα περ ώοντο μέμψεως άξια, δι’ ων ως κακώς δόξαντα περί της Αγίας Τριάδος ουδ’ όλως εμέμψαντο, δείκνυνται περιφανώς την ορθήν ευσέβειαν μαρτυρούντες αυτώ. Ούτοι μεν ουν δια του μη μέμψασθαι μαρτυρούσιν αυτώ. Αθανάσιος δε, ο της «ομοουσίου» πίστεως υπερασπιστής, εν τοις κατά Αρειανών λόγοις μεγάλη τη φωνή μάρτυρα της οικείας πίστεως τον άνδρα καλεί, τους εκείνου λόγους τοις ιδίοις συνάπτων και λέγων: «Ο θαυμαστός», φησί, «και φιλοπονώτατος Ωριγένης τάδε περί του Υιού του Θεού τη ημετέρα δόξη μαρτυρεί, συναϊδιον αυτόν λέγων τω Πατρί» ! Έλαθον ουν εαυτούς οι λοιδορήσαντες Ωριγένην βλασφημήσαντες και τον επαινέτην αυτού Αθανάσιον»-Σωκράτη Εκκλ. Ιστ. 6,13. Επί πλέον. «Οι κατ’ εξοχήν Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας, Μέγας Βασίλειος και Γρηγόριος ο Θεολόγος συντάσσουν «Φιλοκαλία»-Ανθολογία των έργων του, Γρηγόριος ο Νύσσης, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Αμβρόσιος Μεδιολάνων και άλλοι, δεν αγνοούν τις αποκλίσεις του Ωριγένη, τις σκεπάζουν όμως με το χιτώνα της αγάπης τους.... αφήνουν να διαφανή μια αδιόρατη τρυφερότητα γι αυτόν»-Στ. Παπαδόπουλος. Επίσης. «Το περίεργον είναι ότι παρ’ όλην την καταδίκην του Ωριγένους, ουδέποτε η Θεολογία εν τη Ανατολική Εκκλησία απεξενώθη εντελώς από των χαρακτηριστικών εκείνων τα οποία η προσωπικότης  του προσέδωσεν εις αυτήν»-Δημ. Μπαλάνος. «Εάν η Ορθοδοξία ήταν ένα ζήτημα αφοσίωσης, κανείς θεολόγος δε θα μπορούσε να αφοσιωθεί περισσότερο στην υπόθεση της χριστιανικής πίστης, ούτε να είναι περισσότερο ορθόδοξος από τον Ωριγένη»-Βλ. Φειδάς, Καθηγητές Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών και οι τρεις. Αφήνεται στον καθένα να συμπεράνει, αν και ποιοι σπεκουλάρουν και λαϊκίζουν και ποιοι ου !
10. Κατά τα άλλα, ακουμπώντας ήδη την όγδοη δεκαετία προτιμώ, μια Ορθοδοξία ανοιχτή σταυρική αγκαλιά του Χριστού ! Του Χριστού που, έπλυνε τα πόδια και του προδότη του, συγχώρεσε τον αρνητή μαθητή του, παρακάλεσε τον Πατέρα να συγχωρέσει τους σταυρωτές του, κι έβαλε πρώτο στον Παράδεισο το μετανιωμένο ληστή ! Την Ορθοδοξία, του Χριστού που απαντάει με ένα φιλί στο Μέγα Ιεροεξεταστή, που είχε το θράσος να τον συλλάβει, να τον φυλακίσει, και έμελλε να τον κάψει-Ντοστογιέφσκυ, «Αδερφοί Καραμαζώφ» ! Γιατί, η Ορθοδοξία είναι «καρδία ελεήμων … Καύσις καρδίας υπέρ πάσης της κτίσεως. Υπέρ των ανθρώπων, και των ορνέων… και των δαιμόνων»-Άγιος Ισαάκ ο Σύρος. Την Ορθοδοξία του, «αληθεύοντες εν αγάπη»-Εφ..δ,15, δες ερμηνεία Τρεμπέλα, και νεοελληνική Πανεπιστημιακών. Του, «αγαπήσωμεν αλλήλους», πάνω στο οποίο πατάει καλά στη Λειτουργία η ομολογία της πίστεως-«Πιστεύω» ! Και, για να το πω σε παραλλαγή στίχου του Ελύτη, την Ορθοδοξία στην οποία, Πίστη και αγάπη, «παν’ μαζί, δεν πάνε χώρια» ! 

Αθ. Κοτταδάκης