"Κοσσυφοπέδιο: η ιστορική, η πολιτισμική και η θρησκευτική-εκκλησιαστική κληρονομιά των Σέρβων"

ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Η ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ

κ. ΑΝΔΡΕΑ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ

Την Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014, ο Θεολόγος του 4ου Γενικού Λυκείου Πάτρας, κ. Ανδρέας Ζαφειρόπουλος, παρουσίασε στην Αθήνα την Μεταπτυχιακή του εργασία, στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ενώπιον της τριμελούς εξεταστικής επιτροπής, την οποία αποτελούσαν οι καθηγητές κ.κ. Τερέζης Χρήστος, Δεσπτότης Σωτήριος και ο επιβλέπων καθηγητής κ. Γεώργιος Νεκτάριος Λόης, με θέμα: «Κοσσυφοπέδιο: η ιστορική, η πολιτισμική και η θρησκευτική-εκκλησιαστική κληρονομιά των Σέρβων».

Η εργασία του κ. Ζαφειρόπουλου βαθμολογήθηκε με «ΑΡΙΣΤΑ» παμψηφεί, διότι τόσο το πηγαίο αρχειακό υλικό και η πλούσια ξενόγλωσση βιβλιογραφία, όσο και η λεπτομερής ιστορική αναφορά δίνουν στην έρευνα και τον απλό αναγνώστη την πλήρη εικόνα του τόσο πολύπλοκου πολιτικά και εκκλησιαστικά ζητήματος του Κοσσυφοπεδίου. Είναι άλλωστε μοναδική στην ελληνική βιβλιογραφία και αυτό τις προσδίδει και μία επιπλέον ξεχωριστή αξία. Φέρει στο φώς της δημοσιότητας όλες της άγνωστε για τον έλληνα αναγνώστη πτυχές της διένεξης. 

Στην εργασία διαπιστώνουμε ότι το Κοσσυφοπέδιο έχει καταστεί ένας όρος, ο οποίος δηλώνει ένα σύνθετο πρόβλημα όπου η ιστορία είναι αντιμέτωπη με την πραγματικότητα. Είναι ο χώρος συνάντησης δύο γειτνιαζόντων λαών, Σέρβων και Αλβανών, με στοιχεία αντιπαλότητας, τα οποία συσσωρεύονται ανά τους αιώνες. Όμως, εδώ διακυβεύεται η μοίρα δύο λαών, δύο λαών με ιδιαίτερη ιστορία. Η περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σύγκρουσης του ιστορικού δικαίου των Σέρβων με το εθνικό δίκαιο των Αλβανών, οι οποίοι στηριζόμενοι στην πληθυσμιακή τους υπεροχή, διεκδικούν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.

Για τους Σέρβους, το Κοσσυφοπέδιο (Κόσοβο και Μετοχία) συνιστά το βαρύκεντρο της μεσαιωνικής τους ιστορίας, του ένδοξου παρελθόντος τους. Διάσπαρτο από ναούς και μονές μνημεία, χίλια τριακόσια και πλέον στον αριθμό, τα οποία υπενθυμίζουν την χιλιετή διαρκή ιστορική, πολιτισμική και εκκλησιαστική-θρησκευτική κληρονομιά τους. Ήταν το βαρύκεντρο της ονομαζόμενης «Παλαιάς Σερβίας». Επιπλέον, εκεί βρίσκεται το Πέκιο, η έδρα της αρχιεπισκοπής της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (1253). Εκεί ανεδείχθησαν οι πρώτοι εθνικοί ήρωες και άγιοι των Σέρβων στην χορεία των οποίων ο λαός κατέταξε αγίους βασιλικής καταγωγής (δεκαέξι τον αριθμό), αλλά και εκκλησιαστικούς ηγέτες τους (δεκαεπτά αρχιεπισκόπους και πατριάρχες). Στα μάτια των Σέρβων, το Κοσσυφοπέδιο είναι το ένδοξο πεδίο μάχης, το δικό τους ιερό θυσιαστήριο, η δική τους Ιερουσαλήμ.

Από την άλλη, για του Αλβανούς, το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί το εφαλτήριο και τον πυρήνα τού κινήματός τους για εθνική ενοποίηση και αναγέννηση, η οποία συνδέεται με την ίδρυση της «Λίγκας της Πριζρένης» (1878). Αρνούνται την «αρχαιότητα» των Σέρβων και προβάλλουν την ιλλυρική καταγωγή τους. Οι μετοικίσεις και οι ανταλλαγές πληθυσμών, οι εκτοπίσεις, οι εθνοκαθάρσεις, υπήρξαν συνήθη φαινόμενα, με τα οποία αλλοιώθηκε η δημογραφική κατάσταση της περιοχής. Επιπλέον, ο υψηλός δείκτης γεννητικότητας των Κοσοβάρων, η οποία ενισχυόταν για πολιτικούς λόγους (δημογραφική υπεροχή), λειτούργησε ως αντίβαρο στην σερβική παρουσία. Οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου, θεωρούν την παρούσα κατάσταση ως ενδιάμεση για την πλήρη ανεξαρτησία τους και την δημιουργία κρατικής οντότητας ως μόνη ρεαλιστική λύση, συνεπικουρούμενοι πάντα από την Δύση.

Στην μελέτη του κ. Α. Ζαφειρόπουλου περιγράφονται με σαφήνεια όλα τα ανωτέρω και ο στόχος της συγγραφής επετεύχθη, διότι αναδεικνύει το δίκαιο της ιστορικότητας του Κοσσυφοπεδίου για τους Σέρβους, χωρίς όμως να παραμερίζει και το αλβανικό εθνικό γίγνεσθαι και δίκαιο του σήμερα.

Έγγραφο

Απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού της Δημοκρατίας της Σερβίας να λύσει από κοινού με την επισκοπή Ράσκας-Πριζρένης την συνεργασία τους με την «ανεξάρτητη διεθνή επιτροπή μέριμνας της πολιτιστικής κληρονομιάς του Κοσόβου», καθότι η επιτροπή δεν τηρούσε τις συστάσεις και τις υποδείξεις του Συμβουλίου της Ευρώπης