O Aθηνών Ιερώνυμος Κοτσώνης. Μια ανεπανάληπτη μορφή. - Μητροπολίτης Φθιώτιδος Νικόλαος

Ὑπάρχουν μερικά πρόσωπα μέσα στήν ἱστορία, πού ὅσο περνᾶ ὁ καιρός, ὁ πανδα­μά­τωρ χρόνος τά ξεθωριάζει καί ἡ λήθη τά σύρει στήν ἀφάνεια. Ὑπάρχουν ὅμως καί ἄλλα, πού ὅσο περνᾶ ὁ χρόνος ἀναδεικνύονται περισσότερο καί ἡ διαχρονική ἀξία τους ἀποκαλύπτεται. Ἕνα τέτοιο διαχρονικό πρόσωπο ἀξίας εἶναι ὁ ἀείμνηστος Ἀρχι­ε­πί­σκοπος Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος ὁ Α΄. Ὅσο ζοῦσε, ἡ πολεμική τῶν ἐμπαθῶν, ὡσάν καπνός, θόλωνε τήν προσωπικότητά του καί οἱ ψευδολογίες τῶν ραδιούργων ἐπη­ρέα­ζαν τή γνώμη τοῦ λαοῦ. Σήμερα, 26 χρόνια ἀπό τήν κοίμησή του († 15 Νοεμβρί­ου 1988), ἔχει κατασταλάξει ὁ κουρνιαχτός καί ἡ λάσπη ἔχει γίνει σκόνη. Οἱ ἀντι­­κει­με­νι­κοί ἐρευνητές τῆς ζωῆς καί τοῦ ἔργου του ἀναγνωρίζουν, ὅτι ὁ Ἀθηνῶν Ἱερώ­νυ­μος Κοτσώνης ἦταν ἕνας ἀκάματος ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου καί ἀφο­σιω­μέ­νος ὑπηρέτης τῶν δικαίων τῆς Ἐκκλησίας.

Δοκιμασμένος στή ζωή μέ τήν ὀρφάνια καί τή στέρηση ἀπό την νηπιακή του ἡλικία, αὐτοδημιούργητος καί πάμπτωχος σέ ὅλα τά στάδια τῆς ζωῆς του καί ὡς Πρω­θιερεύς τῶν Βασιλικῶν Ἀνακτόρων καί ὡς Καθηγητής τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καί ὡς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν, δέν ἐγνώρισε τήν χλιδή, οὔτε ἀγάπησε τήν πολυτέλεια, ἀλλά ἦταν προσηλωμένος στίς ἀρχές τῆς Μοναχικῆς ζωής διαμένων σ΄ἕνα μικρό κελλί τῆς Μονῆς Πετράκη μέ τήν Μητέρα του Ἀγγελική, ἀπ΄ὅπου ἐκλήθηκε στόν Ἀρχιεπισκοπικό θρόνο τῶν Ἀθηνῶν.

Δέν εἶναι ὑπερβολή νά λεχθεῖ, ὅτι ἦταν ὁ πτωχότερος τῶν Ἀρχιεπισκόπων μή δεχό­μενος τά ἐκ τῶν Μυστηρίων τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς τυχηρά, τά ὁποῖα εἶχε ἀπ΄ἀρχῆς διαθέσει γιά τήν ἐνίσχυση τοῦ Νοσοκομείου Κληρικῶν Ἑλλάδος, ἀλλά καί μετά, ὡς πρώην Ἀθηνῶν, διαθέτων τόν μισθό του κατά τό μεγαλύτερο μέρος ὑπέρ Ἱερῶν Μονῶν, Ἱδρυμάτων, ἀπόρων οἰκογενειῶν καί ἐχόντων ἀνάγκην συναν­θρώ­πων. Οἱ τότε ὑπάλληλοι τοῦ Ταχυδρομείου τῆς Τήνου ἔχουν πολλά νά διηγηθοῦν περί τῆς φιλανθρωπίας του. Τήν πτωχεία του διετήρησε μέχρι τοῦ θανάτου του, ὅπως δηλώνει ἡ Διαθήκη του, πού εἶναι ἕνα μνημεῖο ἐκκλησιαστικοῦ ἤθους.

Σέ ὅλη του τή ζωή προτιμούσε τήν λιτότητα. Στήν τροφή του, στήν ἐνδυμασία του, στίς διακοπές του, στήν ἐπικοινωνία του πάντοτε ἦταν ἁπλός καί μετρημένος. Ἔτσι λιτός ἦταν καί στήν ἔξοδό του. Ἐζήτησε νά τόν ἐνδύσουν μέ τό καλογερικό ράσο, τόν σκοῦφο καί τήν καλογερική ζώνη, δηλωτικά, ὅπως ἔγραψε στήν Διαθήκη του, «ἀναξίου Μοναχοῦ». Αὐτό ἦταν τό μόνο πρωτεῖο, πού διεκδίκησε στή ζωή του.

Τά ἐπιτεύγματα τῆς περιόδου τῆς Ἀρχιερατείας του ἦταν πολλά καί οὐσιαστικά γιά τό παρόν καί γιά τό μέλλον τῆς Ἐκκλησίας. Ἀγωνίσθηκε νά δημιουργήσει ὑποδομές γιά τήν ἀξιο­πρεπῆ ἐμφάνιση τῆς Ἐκκλησίας καί νά θέσει τίς βάσεις γιά τήν οἰκονομική αὐτο­νο­μία καί αὐτοδυναμία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Δέν πρόλαβε. Θά ἦταν δυνατόν σήμερα ἡ Ἐκκλησία νά μήν ἐκλιπαρεῖ τό κράτος γιά μία θέση Ἐφημερίου καί νά μή πα­ρουσιάζεται ὡς πτωχή θεραπαινίδα τῆς πολιτείας. Πῆρε ἀπό τό Ὑπουργεῖο Παιδείας καί Θρησκευμάτων τήν ἐκκλησιαστική ἐκπαίδευση, γιατί ἔβλεπε μακρυά, αὐτά πού θά ἀκολουθοῦσαν μέ τήν οὐσιαστική διάλυση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐκπαι­δεύ­σεως. Ἦταν ἄνθρωπος τῆς Ἐκκλησίας καί ἐπεδίωκε ὅ,τι ὠφελοῦσε τήν Ἐκκλησία. Δέν ἦταν διπλωμάτης καί δέν χρησιμοποιοῦσε πολιτική.

Εἶχε εὐθύτητα λόγων καί εἰλικρίνεια προθέσεων. Αὐτός ἦταν ὁ λόγος, πού τρεῖς φορές ὑπέβαλε στήν Ἱερά Σύνοδο τήν παραίτησή του καί στό τέλος ἀποσύρθηκε στό πατρικό του σπίτι στά Ὑστέρνια τῆς Τήνου γιά νά σώσει αὐτό, πού κινδύνευε νά χάσει, μέσα στη διαφθορά τῶν συμφερόντων καί στήν ὑποκρισία τῶν ἰσχυρῶν τῆς ἡμέρας.

Ὁ Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος ὁ Α΄ ἐτάραξε τά λιμνάζοντα νερά μιᾶς περιόδου παρακμῆς. Γι΄αὐτό οἱ πάτρωνες τῆς διαφθορᾶς τοῦ ἐκήρυξαν ἀμείλικτο πόλεμο καί ὅταν ἦταν στή ζωή καί μετά θάνατον. Ἠθέλησαν νά σβήσουν τό ὄνομά του, νά παραμορ­φώ­σουν τό πρόσωπό του καί νά παρερμηνεύσουν τήν ἱστορία του. Ὁ ἀείμνηστος Γέ­ρο­ντας ὅμως δέν ἐνδιαφερόταν γιά παράσημα καί τιμητικούς τόμους. Ἤθελε πρω­τί­στως τό ὄνομά του νά γραφεῖ εἰς τό βιβλίο τοῦ Οὐρανοῦ.

 Πρέπει νά γνω­ρί­ζουν οἱ νεώ­τεροι, ὅτι ὅταν ἀκοῦνε τό ὄνομα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Ἱερω­νύ­­μου τοῦ Α΄, πρέπει νά ταυτίζουν τήν πορεία του μέ τήν γνήσια πίστη, τήν ἀνυπό­κρι­τη ἀγάπη, τήν άκάματη ἐργατικότητα, τήν Μοναχική ἀκτημοσύνη, τήν βιωματική θεία Λατρεία, τήν πατερική σοφία, τήν διαυγῆ συμπεριφορά, τή νησιώτικη εὐλά­βεια, τήν συμπαθέστατη ἀγαθωσύνη, τήν ποιμαντική διορατικότητα καί ὅλα ἐκεῖνα, πού συν­θέτουν τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ.

 Ὅσο ὁ καιρός περνάει, τόσο καί περισσότερο θά εὐλαβοῦνται τή μνήμη του.

† Ο Φθιώτιδος Νικόλαος

Πηγή: Ι. Μ. Φθιώτιδος