Αγαπητοί
μου αδελφοί,
«Αύτη η πίστις των
Ορθοδόξων, αύτη η πίστις την οικουμένην εστήριξε».
Κυριακή της Ορθοδοξίας σήμερα.
Συνηγμένοι όλοι στη λαμπρή αυτή και πανηγυρική μας Σύναξη, αφήνοντας για λίγο
την κατανυκτική και πένθιμη ατμόσφαιρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, καλούμαστε να
εορτάσουμε και να πανηγυρίσουμε, κρατώντας στα χέρια τις ιερές εικόνες. Όμως,
σε τί ακριβώς αναφέρεται αυτή η εορτή;
Είναι αλήθεια ότι τούτη η εορτή
έχει μία ιδιαιτερότητα. Δεν αναφέρεται σε κάποιο γεγονός της ζωής του Χριστού ή
της Παναγίας Μητέρας Του. Σήμερα η πανήγυρίς μας έχει επίκεντρο την ίδια την
πίστη μας.
Αφορμή αυτής της εορτής είναι η
ανάμνηση ενός ιστορικού γεγονότος. Η αναστήλωση των εικόνων το 843 από την
Αυγούστα Θεοδώρα έρχεται να εφαρμόσει οριστικά τις αποφάσεις της έβδομης
Οικουμενικής Συνόδου, που είχε προηγηθεί το 787, και έτσι να θέσει τέρμα στην
μακρά και θλιβερή περίοδο της εικονομαχικής έριδας, που ταλάνισε τη βυζαντινή
αυτοκρατορία και τη ζωή της Εκκλησίας. Παράλληλα, το γεγονός αυτό κατέδειξε ότι
η αλήθεια της πίστεως, τελικά, λάμπει και φωτίζει τον κόσμο, όσο κι αν ο
μισόκαλος διάβολος την πολεμά, χρησιμοποιώντας τις σκοπιμότητες της κοσμικής
εξουσίας. Η θεολογική διαφωνία για την προσκύνηση ή όχι των εικόνων, έγινε η
αφορμή να επαναδιατυπωθεί η ορθόδοξη πίστη για το πρόσωπο του Θεανθρώπου
Χριστού και να επιβεβαιωθεί η διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Για τον λόγο αυτό,
η αναστήλωση των εικόνων θεωρήθηκε ο θρίαμβος της Ορθοδοξίας και έγινε γιορτή
της αλήθειας, γιορτή της πίστεως, γιορτή της Ορθοδοξίας.
Ποιά είναι, όμως, η αλήθεια της
ορθόδοξης πίστης μας, που σήμερα εορτάζουμε; Πρέπει να το υπογραμμίσουμε ότι η
πίστη μας δεν αναφέρεται σε ιδέες, σε θεωρίες και φιλοσοφίες. Γιορτάζουμε την
αλήθεια ως πρόσωπο, διότι η Αλήθεια είναι ο Ιησούς Χριστός, είναι Εκείνος που
είπε ότι «εγώ ειμί η οδός, η αλήθεια και η ζωή». Αυτή η αλήθεια έλαβε σάρκα και
οστά, έγινε άνθρωπος. Δεν έμεινε αφηρημένη ιδέα του ουρανού. Η Αλήθεια έγινε
άνθρωπος, για να μας κάνει μετόχους στον εαυτό Της. Με την αναστήλωση των
εικόνων γιορτάζουμε την ενανθρώπηση της Αλήθειας. Γιορτάζουμε τη δυνατότητα να
ενωνόμαστε μαζί Της, να θεωνόμαστε κατά χάριν, να θεραπευόμαστε από την πλάνη
της αμαρτίας και από το αδιέξοδο του θανάτου. Αν προσκυνούμε την εικόνα του
Χριστού, είναι διότι υπήρξε πραγματική ιστορική ύπαρξη και έτσι μπορούμε να Τον
απεικονίζουμε.
Σήμερα ζούμε στην εποχή της εικόνας. Όχι, όμως, της ορθόδοξης εικόνας. Ζούμε
στην εποχή της ηλεκτρονικής εικόνας. Η εικόνα έχει εισβάλει στη ζωή μας τόσο
δυναμικά, ώστε συχνά εξοβελίζει κάθε άλλη μορφή ανθρώπινης έκφρασης. Άπειρες
εικόνες κατακλύζουν τη ζωή μας, και τις περισσότερες φορές, για να
εξυπηρετήσουν το μεγάλο σκοπό της κατανάλωσης. Τα μάτια είναι η είσοδος της
ψυχής. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας έλεγαν: «εκ του οράν τίκτεται το εράν», δηλ.
μαθαίνουμε να αγαπούμε, αυτό που βλέπουμε. Η εικόνα, πλέον, διαμορφώνει
συνειδήσεις, νοοτροπίες και επιλογές. Μοιάζει παντοδύναμη, σαν ένας ακόμη θεός,
που τον λατρεύουν δισεκατομμύρια άνθρωποι.
Η Εκκλησία τιμά τις εικόνες
που ζωγραφίζουν την Αλήθεια. Η μόνη απόλυτη Αλήθεια είναι ο Σωτήρας μας
Χριστός, ο ενανθρωπήσας Θεός. Προσκυνούμε την εικόνα Του, και μαζί με αυτή, τις
εικόνες της Παναγίας Μητέρας Του και των Αγίων φίλων Του, που αγωνίστηκαν να
Του ομοιάσουν, και με τον τρόπο αυτό ομολογούμε την πίστη μας. Η ορθόδοξη
εικόνα καθιστά ορατό το αόρατο, γίνεται γέφυρα επικοινωνίας με την αιώνια Βασιλεία
του Θεού, μας μεταφέρει από την ιστορία στην αιωνιότητα, στα έσχατα που είναι
ήδη λειτουργικά παρόντα! Η ορθόδοξη εικόνα είναι πάντοτε μέρος της Συνάξεώς
μας, της Θείας Λατρείας και η προσευχή μας διαβαίνει μέσω της εικόνος στα
εικονιζόμενα πρόσωπα. Ο σκοπός της δεν είναι να απομονώσει τον πιστό, αλλά
αντίθετα να τον θέσει σε κοινωνία με τον Θεό και τους Αγίους, αφού πρώτα βρεθεί
ο ίδιος στην κοινωνία της κοινότητας, δηλ. όλων μας που είμαστε εδώ μαζί
συγκεντρωμένοι και ενωμένοι στο όνομα του Χριστού.
Η ορθόδοξη εικόνα, λοιπόν,
αποτυπώνει με χρώματα τη μόνη Αλήθεια, σε αντίθεση με τις πολλές εικόνες του
κόσμου που βασίζονται στο ψέμα. Η Αλήθεια, όμως, όντας πρόσωπο, δεν μας καλεί
να την υπερασπιστούμε σαν να επρόκειτο για μία ιδεολογία, αλλά να τη γνωρίσουμε
και να τη βιώσουμε. Και πώς θα βιώσουμε την Αλήθεια, που είναι ο Χριστός;
Άραγε, μόνο αποδίδοντας την τιμητική προσκύνηση στις ιερές εικόνες; Δεν φτάνει
αυτό. Όποιος με αγαπά, μας είπε ο Χριστός, θα τηρεί τις εντολές μου. Και η
δεύτερη μεγάλη εντολή Του, μετά την προς τον Θεό αγάπη, είναι η προς τον
πλησίον συμπάθεια και αγάπη. Βιώνουμε την Αλήθεια, τηρώντας τις εντολές Του και
αναγνωρίζοντας την εικόνα του Χριστού στους άλλους ανθρώπους, που είναι επίσης
δικές Του εικόνες. Μας το είπε και πάλι ο Ίδιος: θα Τον συναντήσουμε στα
πρόσωπα των πιο ταπεινών, των ελάχιστων, των αναγκεμένων. Στρέφουμε τα βλέμματά
μας για να δούμε την εικόνα του Σωτήρα μας Χριστού, για να ειρηνεύσουμε και να
παρηγορηθούμε. Ας μην αποστρέφουμε τα μάτια μας, όταν αυτά συναντούν τους
συνανθρώπους μας. «Είδες τον αδελφό σου, είδες Κύριον τον Θεόν σου», μας
διδάσκουν οι Πατέρες της Ερήμου. Η συνάντηση και γνωριμία με τον Χριστό δεν
μπορεί να είναι ανεξάρτητη από τη συνάντηση με τον άλλο άνθρωπο.
Αυτή είναι η ορθόδοξη πίστη μας,
που εορτάζουμε σήμερα. Αυτή στηρίζει ουσιαστικά όλη την οικουμένη. Δεν είναι
μία θεωρία, αλλά βίωμα εκκλησιαστικό. Ας μη μείνουμε μόνο στην προσκύνηση των
ιερών εικόνων. Ας μας θυμίζουν την πίστη μας και συνάμα την κλήση και την
αποστολή μας. Καλούμαστε να αναγνωρίσουμε στα πρόσωπα των ανθρώπων την εικόνα
του Χριστού και να την διακονήσουμε. Δίχως εξαιρέσεις και διακρίσεις. Ο Χριστός
έγινε άνθρωπος για όλους τους ανθρώπους. Αναγέννησε και θεράπευσε την ανθρώπινη
φύση στο σύνολό της. Έσωσε όλους τους ανθρώπους και όχι μόνον έναν λαό ή μία
ομάδα.
Η ορθόδοξη πίστη μας εδώ στον
τόπο μας βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μία ιστορική πρόκληση. Η πατρίδα μας
γίνεται το πέρασμα χιλιάδων ανθρώπων. Άνθρωποι ανέστιοι, αλλόθρησκοι, άγνωστοι,
ξένοι, πρόσφυγες, ταλαιπωρημένοι, για λόγους που μόνο τα μυστικά συμφέροντα των
ισχυρών της γης μπορούν να εξηγήσουν, διασχίζουν ή για λίγο θα παραμείνουν στη
χώρα μας. Τί στάση πρέπει να κρατήσουμε; Η λύση του προβλήματος του μεγάλου
αυτού ξεριζωμού δεν περνά από το χέρι μας. Εμείς καλούμαστε πρωτίστως να
μαρτυρήσουμε την ορθόδοξη πίστη μας. Έτσι θα συνεχίσουμε να δεχόμαστε όλους
αυτούς τους ανθρώπους ορθόδοξα, δείχνοντας την ευαγγελική αγάπη και το αληθινό
χριστιανικό ήθος. Αυτή είναι η ορθόδοξη πίστη μας, που εορτάζουμε σήμερα.
Τελειώνοντας, θα ήθελα, τούτη την
ημέρα της Ορθοδοξίας, να σας καλέσω να προσευχηθείτε για την κατά Θεόν ευόδωση
ενός μεγάλου και ιστορικού γεγονότος, που θα πραγματοποιηθεί, συν Θεώ, τον
προσεχή Ιούνιο, κατά την εορτή της Πεντηκοστής, στην Κρήτη. Πρόκειται, όπως θα
έχετε πληροφορηθεί, για τη σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της
Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία ετοιμάζεται εδώ και πολλά χρόνια και θα
συγκεντρώσει όλες τις ανά τον κόσμο Ορθόδοξες Εκκλησίες. Ευχηθείτε η Σύνοδος
αυτή να εδραιώσει την ενότητα της αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας μας και με μία φωνή
και «εν μια καρδία» να διατρανώσει την ορθόδοξη πίστη μας, δίνοντας μήνυμα
ελπίδος και καταλλαγής σε όλο τον κόσμο.
Με τις ολόθερμες πατρικές μου
ευχές
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ
ΙΓΝΑΤΙΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου