Πέτρος Κουτσούκος: Πώς ένας καθηγητής χημείας "βλέπει" την σημερινή ελληνική κοινωνία

Το Χημικό Πατρών έχει 500 φοιτητές και 27 καθηγητές. Ο Πέτρος Κουτσούκος έχει καθημερινό ωράριο μέχρι τις 9 το βράδυ και αυτό δεν αλλάζει. Όπως δεν αλλάζει ότι στους φοιτητές του δίνει κάθε χρόνο διαφορετικές σημειώσεις. "Ένα κείμενο πάντα μπορεί να γίνει καλύτερο, πόσο μάλλον όταν αλλάζει μια φορά το χρόνο" θα πει. Ωστόσο δεν αλλάζει το βασικό βιβλίο των σπουδών αν και ο συγγραφέας - καθηγητής έχει συνταξιοδοτηθεί, εδώ και χρόνια. "Είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο, δεν έχει νόημα να το αλλάξω" εξηγεί.

Έχοντας στο μυαλό μου ότι σαν μαθητής απεχθανόμουν την Χημεία πριν καν αναλύσω το νόημά της ξεκίνησα την συζήτησή μας με μια ερώτηση που θα έπρεπε να την κάνω σαν μαθητής, γιατί από την απάντηση κατάλαβα ότι θα την είχα αγαπήσει.

ΕΡ: Τι είναι Χημεία;

ΑΠ: Χημεία είναι η Επιστήμη της ζωής. Μέσα από αυτήν μπαίνουμε στην κατανόηση της ΑΝΟΡΓΑΝΗΣ ζωής, όπως είναι μια πέτρα για παράδειγμα. Με την Χημεία ξέρουμε οριστικά ότι η ύλη δεν προέρχεται από το μηδέν και δεν πάει στο μηδέν. Απλά μετασχηματίζεται.

ΕΡ: Γιατί λέτε ότι είναι η Επιστήμη της ζωής;

ΑΠ: Στην οργανική ζωή η χημεία είναι το Α και το Ω. Όλα τα έμβια όντα αποτελούνται από άνθρακα και ενώσεις του. Αυτές μετασχηματίζονται, αλλάζουν μορφή δημιουργούν ενέργεια και αυτό είναι η ζωή. Ακόμα και η αναπνοή μας εξαρτάται από την ισορροπία του νατρίου που βρίσκεται στο εσωτερικό και εξωτερικό των κυττάρων. Έρχεται η χημεία και μας λέει: Αν αυτή η ισορροπία διαταραχθεί κατά ένα εκατομμυριοστό επέρχεται θάνατος! Οι γιατροί αυτό το λένε διαταραχή ηλεκτρολυτών.

ΕΡ: Πόσες χημικές αντιδράσεις γίνονται στο σώμα του ανθρώπου;

ΑΠ: Άπειρές. Γι αυτό σας λέω ότι η χημεία είναι πίσω από όλα. Μαθαίνουμε και κατανοούμε τις χημικές λειτουργίες και επεμβαίνουμε σε αυτές πότε για καλό όπως γγια να παράγουμε ενέργεια και πότε για κακό όπως το να φτιάχνουμε βόμβες.

ΕΡ: Ο έρωτας είναι χημεία;

ΑΠ: Ναι. Γνωρίζουμε τις χημικές ουσίες τις ορμόνες δηλαδή που εκρίνονται στον έρωτα, στον θυμό, στα συναισθήματα.

ΕΡ: Έχω τη συνήθεια ότι βλέπω στην καθημερινότητά μου, να το κρίνω σαν ένα εν δυνάμει... ρεπορτάζ. Ένας χημικός πώς βλέπει τον έξω κόσμο;

ΑΠ: Αλήθεια! Όταν μου βάζουν ένα ζεστό καφέ σε κούπα αναλύω την πιθανή χημική διεργασία που θα γίνει και τι θα είναι αυτό που θα πιώ τελικά (γελάει). Νομίζω ότι ένας χημικός είναι πιο ρεαλιστής, πιο ψύχραιμος, προσπαθεί να καταλάβει, δεν είναι επικριτικός, έχει κατανόηση, αναζητεί τις αιτίες.

ΕΡ: Με βάση την οπτική σας ως καθηγητής χημείας τι βλέπετε στην ελληνική κοινωνία σήμερα;

ΑΠ: Δεν είμαι αισιόδοξος. Επισημαίνω ότι η Ελλάδα ζει μια παρατεταμένη παρακμή, για να πω την αλήθεια δεν ζήσαμε ως χώρα ποτέ μια περίοδο ακμής. Και όλα γίνονται τραγικά χειρότερα γιατί το έλλειμμα παιδείας είναι τεράστιο, πρωτοφανές.

ΕΡ: Πώς καταγράφετε αυτό το έλλειμμα παιδείας;

ΑΠ: Κάθε χρόνο ρωτώ τους νέους φοιτητές μου: Η λέξη ιον είναι αγγλική ή ελληνική; Φέτος ήταν η πρώτη χρονιά που όλοι οι φοιτητές συμφώνησαν ότι η ελληνική λέξη ιον που προέρχεται από το ρήμα είμι (έρχομαι) είναι... αγγλική. Θυμίζω ότι η λέξη ιόντα είναι φορτισμένα χημικά είδη. Το λυπηρό είναι ότι αυτή η διαπίστωση γίνεται την ώρα που οι ξένοι συνάδελφοί μου με ζηλεύουν επειδή ως Έλληνας έχω μια γλώσσα γεμάτη λέξεις - ορολογίες...

ΕΡ: Μέσα στο Πανεπιστήμιο βλέπει λοιπόν κανείς το έλλειμμα παιδείας. Είναι μάλλον τραγικό.

ΑΠ: Το έλλειμμα Παιδέιας το βλέπεις παντού στην κοινωνία. Ο πρωτογωνισμός έχει επιβληθεί στο πως οδηγούμε, που πετάμε τα σκουπίδια, για ποια θέματα συζητάμε, όμως το οδυνηρό στο Πανεπιστήμιο είναι ότι τα παιδιά ενώ έχουν φοβερές δυνατότητες, δεν έχουν αξιοποιηθεί στο ελάχιστο.

ΕΡ: Προφανώς ευθύνεται γι αυτό, το σαθρό εκπαιδευτικό σύστημα.

ΑΠ: Το οποιο θέλει ΟΛΑ να ξαναγίνουν από την αρχή. Να ξεκινήσουμε από το νηπιαγωγείο. Επιπλέον ο στόχος να είναι η μόρφωση και όχι η είσοδος στα ΑΕΙ μέσα από την παπαγαλία. Πρόσφατα μίλησα σε ένα Λϋκειο. τα παιδιά δεν είχαν ιδέα για όσα τους είπα και με κράτησαν σχεδόν μια ώρα παραπάνω με ερωτήσεις, δείγμα ότι νοιάζονται για την ουσία των πραγμάτων. Αντί το σχολείο να είναι χώρος χαράς, δημιουργίας και μάθησης, έχει γίνει χώρος κλοπής χρόνου των νέων που το απεχθάνονται τελικά.

ΕΡ: Τι είναι αυτό που περιορίζει τις επιδόσεις στα πανεπιστήμιά μας;

ΑΠ: Ο λαϊκισμός. Όπως σε κάθε τι στην ελληνική κοινωνία έτσι και στα πανεπιστήμια είναι η πολιτική που καθορίζει το αποτέλεσμα. Τα πανεπιστήμια δεν είναι αυτοδιοικούμενα αυτό είναι ψέμα. Δεν έχουν ούτε οικονομική επάρκεια. Φυσικά είναι ένα πραγματικός όλεθρος να έχει μπει στον χώρο η πολτική. Έχουν χαθεί οι ρόλοι. Ο φοιτητής θέλει να συνδιοικεί, αντί να μορφώνεται για παράδειγμα.

ΕΡ: Ας αφήσουμε τα Πανεπιστήμια και ας γυρίσουμε στην χημεία. Ο κόσμος πώς δημιουργ'ηθηκε; Τι λέει η χημεία;

ΑΠ: Η θεωρία λέει ότι ο κόσμος ήταν σαν το κεφάλι μιας καρφίτσας και έγινε το περίφημο bing bang. Τις πρώτες στιγμές έγιναν εκατομμύρια χημικές ενώσεις - αντιδράσεις. Σημειώστε ότι σε όλο το σύμπαν υπάρχουν όλα κι όλα 90 στοιχεία, τίποτε άλλο.

ΕΡ: Πώς από την ανόργανη ύλη φτάσαμε στην έμβια ύλη, δηλαδή στην ύλη με συνείδηση και στην ζωή;

ΑΠ: Εδώ μπορούμε να μιλάμε για τον Θεό. Το πως η ανόργανη ύλη έγινε ενόργανη είναι ένα διαρκές θαύμα. Όταν ένα χορταράκι φυτρώνει σε μια πέτρα είναι ένα θαύμα. Νομίζω ότι κολυμπάμε σε ένα μόνιμο θαύμα και η χημεία είναι ο υπηρέτης.

ΕΡ: Η χημεία έχει πεπερασμένα όρια;

ΑΠ:Η εξερεύνηση της χημείας δεν έχει τέλος. Όταν ο άνθρακας εξελίχθηκε σε κάρβουνο, διαμάντι, μολύβι, τώρα σε νανοσωλήνες;  Από το 2010 ο γραφίτης εξελίχθηκε σε γραφένια με εκπληκτικές ιδιότητες. Η χημεία είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι.

ΕΡ: Θα κλείσω με μια ερώτηση για την ελληνική κοινωνία. Τι σας ενοχλεί σε αυτήν;

ΑΠ: Ο άκρατος ατομισμός. Εγώ να βολευτώ και όλοι οι άλλοι ότι καταφέρουν. Και αυτό οφέιλεται στο φοβερό έλλειμμα παιδέιας που προαναφέραμε. Τι είδους κοινωνία είναι αυτή που κάθε μέλος της σκέπτεται μόνο τον εαυτό του;

INFO: Ο ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΣ είναι καθηγητής του τμήματος Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, Διευθυντής του Εργαστηρίου Ανόργανου και Αναλυτικής Χημείας, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Επιστημονικού Πάρκου από το 1994 έως το 2004 (σήμερα αντιπρόεδρος). Περισσότερες από 200 διεθνείς εργασίες, συγγραφέας πανεπιστημιακών συγγραμμάτων.

(ΑΠΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΜΟΛΟΝΟΤΙ).

Πηγή: Σαλογραία