Χαιρετισμός του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ.Βαρθολομαίου προς την Αντιπροσωπείαν της Εκκλησίας Ρώμης κατά την Θρονικήν Εορτήν του Οικουμενικού Πατριαρχείου

Χαιρετισμός της Α.Θ.Παναγιότητος του 

Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ.Βαρθολομαίου 

προς την Αντιπροσωπείαν της Εκκλησίας Ρώμης 

κατά την Θρονικήν Εορτήν του Οικουμενικού Πατριαρχείου 

(Φανάριον, 30 Νοεμβρίου 2018)

Σεβασμιώτατε Καρδινάλιε κύριε Kurt Koch, Πρόεδρε τοῦ Ποντιφικοῦ Συμβουλίου ἐπί τῆς προωθήσεως τῆς ἑνότητος τῶν Χριστιανῶν, μετά τῶν λοιπῶν μελῶν τῆς ἐπισήμου Ἀντιπροσωπείας τῆς ἀδελφῆς Ἐκκλησίας τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης,

Ὡς εὖ παρέστητε ἐν τῷ πανηγυρίζοντι Φαναρίῳ, κομίζοντες τάς ἑορτίους εὐχάς καί τήν ἀδελφικήν ἀγάπην τῆς Αὐτοῦ Ἁγιότητος τοῦ Πάπα Φραγκίσκου. Παρακαλοῦμεν τήν ὑμετέραν Σεβασμιότητα, ὅπως διαβιβάσητε εἰς τόν Ἁγιώτατον ἀδελφόν τάς ἐνθέρμους εὐχαριστίας ἡμῶν προσωπικῶς, καί τῆς Κωνσταντινουπολίτιδος Ἐκκλησίας, διά τήν ἀποστολήν τῆς Ἀντιπροσωπείας, καί τήν πρόφρονα συμμετοχήν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης εἰς τάς ἐκδηλώσεις, ἐπί τῇ Θρονικῇ Ἑορτῇ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Αἱ Ἐκκλησίαι ἡμῶν εἶχον, ἐπί χιλιετίαν ὅλην, κοινήν πορείαν, ἡνωμέναι ἐν τῇ πίστει, ἐν τῷ κοινῷ ποτηρίῳ τῆς Εὐχαριστίας, ἐν τῇ κοινῇ μαρτυρίᾳ ἐν τῷ κόσμῳ καί ἐν τῇ διακονίᾳ τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Τήν τραγικῶς διαρραγεῖσαν ἑνότητα ἀγωνιζόμεθα σήμερον, εὐδοκίᾳ τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ καί ἱκεσίαις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί πάντων τῶν Ἁγίων, νά ἀποκαταστήσωμεν διά τοῦ διαλόγου τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀληθείας, τοῦ ἐγκαινιασθέντος καί ἑδραιωθέντος ὑπό τῶν σεπτῶν Προκατόχων ἡμῶν.

Δρέπομεν, ἐπί ἥμισυν καί πλέον αἰῶνα, τούς ἀγλαούς καρπούς τοῦ διαλόγου τῆς ἀγάπης. Ἡ πρώτη ἔκφρασις αὐτοῦ τοῦ διαλόγου ὑπῆρξεν ἡ συνάντησις τοῦ Πάπα Παύλου τοῦ ΣΤ’ καί τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου ἐν Ἱεροσολύμοις, ἡ ἀμοιβαία ἄρσις τῶν Ἀναθεμάτων, ἡ καθιέρωσις ἀνταλλαγῆς ἐπισκέψεων, καί ἄλλαι πρωτοβουλίαι, αἱ ὁποῖαι μαρτυροῦν τήν δύναμιν τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης, τῆς ἑνούσης τά διεστῶτα. Ἡ πολυδιάστατος στήριξις ἀπό μέρους σας τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς ἐν Δυτικῇ Εὐρώπῃ, ἡ παραχώρησις εὐκτηρίων οἴκων, ἡ ἔμπρακτος ἀλληλεγγύη, ποικίλαι κοινωνικαί καί διακονικαί δράσεις, ἡ χορήγησις ὑποτροφιῶν εἰς Ὀρθοδόξους φοιτητάς, γενικώτερον ὁ «διάλογος τῆς ζωῆς», προήγαγον τήν ἀλληλογνωριμίαν, τήν ὑπέρβασιν τῶν προκαταλήψεων καί τήν ἀμοιβαίαν ἐμπιστοσύνην, καί ἀνέδειξαν τά κοινά χριστιανικά ἡμῶν ἀρχέτυπα.

Ὁ ἐπίσημος θεολογικός διάλογος εἶναι ὁ ἕτερος πυλών τῶν σχέσεων μεταξύ Ὀρθοδόξου καί Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀδιανόητος χωρίς τόν παράλληλον διάλογον τῆς ἀγάπης. Συνεχίζομεν τόν «διάλογον τῆς ἀληθείας», ὁ ὁποῖος ἐπικεντροῦται πλέον εἰς τό θέμα «Πρωτεῖον καί Συνοδικότης, κατά τήν δευτέραν χιλιετίαν καί σήμερον». Εἴμεθα βέβαιοι, ὅτι ἡ θεματική αὕτη θά δώσῃ ἰσχυράν ὤθησιν καί θά τροφοδοτήσῃ θετικῶς τόν ἐπίσημον ἡμῶν διάλογον κατά τά ἑπόμενα ἔτη. Ἐξ ἄλλου, αἱ δυσκολίαι εἰς τόν θεολογικόν διάλογον συνδέονται μέ τήν πολυπλοκότητα τῶν συζητουμένων θεμάτων, τά ὁποῖα, ἐπί αἰῶνας, ἀπησχόλουν καί διῄρουν τάς Ἐκκλησίας ἡμῶν. Ἡ βούλησις διά τήν συνέχισιν τῆς πορείας πρός τήν ποθεινήν ἑνότητα δέν ἔχει ἐξασθενήσει, ὡς διεβεβαιώθη, διά τήν ἡμετέραν πλευράν, καί ἀπό τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν Κρήτῃ.

Εἴμεθα διάκονοι τοῦ προαιωνίου Λόγου τοῦ Θεοῦ, «δι᾿ οὗ τά πάντα ἐγένετο», τοῦ σώσαντος διά τῆς Σαρκώσεως, τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως Αὐτοῦ τό ἀδαμιαῖον γένος ἐκ τῆς τοῦ Ἅδου τυραννίδος, καί πάλιν ἐρχομένου κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς καί ἀνακαινῖσαι τά σύμπαντα. Εἶναι ἀδιανόητον, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ νά ἀδιαφορῇ διά τάς διασπάσεις ἐν αὐτῇ καί νά μή προσεύχηται καί ἀγωνίζηται διά τήν ὑπέρβασίν των.

Ὁ θεολογικός μινιμαλισμός καί ὁ οἰκουμενιστικός οὐτοπισμός, αὐτό τό ὁποῖον ὁ προκάτοχος τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος Καρδινάλιος Walter Kasper ἀπεκάλεσε «Kuschel - Ökumene», καί, βεβαίως, ἡ ἀπαισιοδοξία καί ἡ ἀρνητικότης ἀπέναντι εἰς τήν προοπτικήν θετικῆς ἐκβάσεως τῆς οἰκουμενικῆς προσπαθείας, δέν ἀποτελοῦν δι᾿ ἡμᾶς καλόν σύμβουλον. Εἰς δέ τούς ἐκπροσώπους τοῦ ἀντιοικουμενικοῦ καί ἀντιδιαλογικοῦ φονταμενταλισμοῦ, λέγομεν, μετ᾿ ἐμφάσεως, ὅτι ὄχι μόνον δέν εἶναι οἱ αὐθεντικοί ὑπερασπισταί τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως, ὡς οἱ ἴδιοι θεωροῦν τόν ἑαυτόν των, ἀλλά ὅτι παρερμηνεύουν καί παραποιοῦν τήν γνησίαν παράδοσιν, καί, διά τοῦ οὐ κατ᾿ ἐπίγνωσιν ζήλου των, διχάζουν τόν λαόν τοῦ Θεοῦ. Ὡς ἀπεφάνθη ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος, «κοινός» καί «ἑνιαῖος» σκοπός εἰς πάντας τούς θεολογικούς διαλόγους, τούς ὁποίους διεξάγει ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, εἶναι «ἡ τελική ἀποκατάστασις τῆς ἐν τῇ ὀρθῇ πίστει καί τῇ ἀγάπῃ ἑνότητος». Τό κοινόν ποτήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας προϋποθέτει τήν κοινήν πίστιν, τήν πλήρη συμφωνίαν εἰς τήν ὁμολογίαν τῆς πίστεως.

Εἰς τήν Θείαν Εὐχαριστίαν συμπυκνοῦται τό θεανδρικόν μυστήριον  τῆς Ἐκκλησίας, καί ἐκφράζεται ἡ ἑνότης τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος. Ὡς θεολογεῖ ὁ Ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας, ἡ Ἐκκλησία «σημαίνεται ἐν τοῖς μυστηρίοις», δηλαδή ἐν τῇ Εὐχαριστίᾳ, καί «διά τῶν μυστηρίων τούτων τῶν ἱερῶν, ὥσπερ διά θυρίδων, εἰς τόν σκοτεινόν τοῦτον κόσμον ὁ ἥλιος εἰσέρχεται τῆς δικαιοσύνης».

Ἐνῶ εἰς τόν θεολογικόν ἡμῶν διάλογον, ἐπί τῆς ἀρχῆς ταύτης καθορίζεται ἡ σχέσις ἑνότητος ἐν τῇ πίστει καί εὐχαριστιακῆς κοινωνίας, δυστυχῶς, εἰς τήν ἐν ἐξελίξει διαδικασίαν χορηγήσεως Αὐτοκεφαλίας εἰς τόν ἐν Οὐκρανίᾳ λαόν τοῦ Θεοῦ ἐκ μέρους τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ὡς ἐγένετο καί κατά τό παρελθόν εἰς ἀντιστοίχους περιπτώσεις, μέ σκοπόν νά ἐπέλθῃ εἰρήνευσις ἐν Οὐκρανίᾳ, νά προληφθοῦν περαιτέρω διασπάσεις, νά ἀναπαυθῇ ὁ ἐμπερίστατος Οὐκρανικός λαός, καί νά ἐνισχυθῇ ἡ ἑνότης καί ἡ εὐστάθεια τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ ἀδελφή Ἐκκλησία τῆς Ρωσσίας, ἀντιδρῶσα εἰς τό Οὐκρανικόν Αὐτοκέφαλον, διέκοψε τήν εὐχαριστιακήν κοινωνίαν μετά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Εἰς τήν περίπτωσιν ταύτην, ἡ Εὐχαριστία, τό κεντρικόν γεγονός τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, χρησιμοποιεῖται, ἀνεξαρτήτως  ἀπό τήν ὑφισταμένην ἑνότητα ἐν τῇ πίστει, μετά περισσῆς εὐκολίας, ὡς μέσον διά νά ἀσκηθῇ πίεσις, δῆθεν πρός διαφύλαξιν τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ ὁποία ἀποκόπτεται τοιουτοτρόπως ἀπό τήν ἐν τῇ πίστει ἑνότητα, ἄνευ τῆς ὁποίας δέν νοεῖται ἡ κοινωνία «ἐν τοῖς μυστηρίοις», καί συνδέεται μέ κοσμικά  κριτήρια, τά ὁποῖα καθίστανται μέτρον τοῦ «οὐκ ἐκ τοῦ κόσμου» χαρακτῆρος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ στάσις αὕτη τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας στερεῖται θεολογικοῦ καί ἐκκλησιολογικοῦ θεμελίου, καί ἀντίκειται πρός τήν Παράδοσιν τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας.

Σεβασμιώτατε καί προσφιλέστατε Καρδινάλιε κύριε Kurt Koch,

Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὀφείλει νά συμβάλλῃ εἰς τήν μεταμόρφωσιν τοῦ κόσμου, ἐντός τοῦ ὁποίου ἐκτυλίσσεται, καί θά συνεχίσῃ νά ἐκτυλίσσηται ἡ ζωή της ἐν τῇ πορείᾳ πρός τά Ἔσχατα. Ἡ Ἐκκλησία ἐπιλύει προβλήματα, δέν δημιουργεῖ ἡ ἰδία πρόσθετα προβλήματα εἰς τούς ἀνθρώπους. Εἴμεθα βέβαιοι, ὅτι ὁ διάλογος Ρωμαιοκαθολικῆς καί Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας προωθεῖ, γενικώτερον, τό πνεῦμα τοῦ διαλόγου, καί διευκολύνει τήν χριστιανικήν μαρτυρίαν ἡμῶν εἰς τόν σύγχρονον κόσμον.  Ἀγωνιζόμεθα ἀπό κοινοῦ διά νά διαφυλάξωμεν, νά ὑπερασπισθῶμεν καί νά καλλιεργήσωμεν τάς ὑψηλάς πνευματικάς ἀξίας τοῦ Χριστιανισμοῦ μέσα εἰς τό ἐκκοσμικευμένον, τεχνοκρατικόν, οἰκονομικιστικόν, ἀτομοκεντρικόν καί εὐδαιμονιστικόν πολιτισμικόν περιβάλλον, ἐν τῷ ὁποίῳ ἡ ἀπώθησις τοῦ «Ὑπερβατικοῦ» ἐξασθενεῖ τάς δημιουργικάς δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου, καί τροφοδοτεῖ τόν κυνισμόν καί τήν ἀδιαφορίαν διά τόν πλησίον. Ἕτερον μέγα πρόβλημα, εἶναι σήμερον αἱ ἐκρήξεις τοῦ θρησκευτικοῦ φονταμενταλισμοῦ, ὁ ὁποῖος δίδει εὐπρόσδεκτα ἐπιχειρήματα εἰς τούς ἀρνητάς τοῦ Θεοῦ, καί τρέφει τήν μισαλλοδοξίαν καί τήν βίαν.

Ὁ Θεός εἶναι παρών, ὅπου ὑπάρχει ἀγάπη καί ἀλληλεγγύη. Ἡ γνησία πίστις, ἡ ὁποία προσεγγίζει τόν ἄνθρωπον ἐπί τῇ βάσει τῆς θείας αὐτοῦ προελεύσεως καί ἐν ἀναφορᾷ πρός τόν αἰώνιον αὐτοῦ προορισμόν, ἐνισχύει τόν σεβασμόν πρός τόν συνάνθρωπον, τό διακονικόν πνεῦμα, τόν ἀγῶνα διά τήν εἰρήνην καί τήν δικαιοσύνην.

Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἐπιδιώκει τόν διάλογον μέ τόν σύγχρονον πολιτισμόν καί τούς πολιτισμούς, καί ἐκφράζει τήν μαρτυρίαν τῆς Ὀρθοδοξίας ἔναντι τῶν σημείων τῶν καιρῶν. Χαιρετίζομεν δέ καί τάς πολλάς ἀντιστοίχους παρεμβάσεις τοῦ Ἁγιωτάτου Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου. Κατά τό τρέχον ἔτος εἴχομεν δίς τήν εὐκαιρίαν νά συναντηθῶμεν μετ᾽Αὐτοῦ ἐν Ἰταλίᾳ. Ἡ πρώτη συνάντησις ἐγένετο ἐν τῷ πλαισίῳ τῆς ὁμιλίας τῆς ἡμῶν Μετριότητος εἰς τήν ἐν Βατικανῷ ἐπετειακήν ἐκδήλωσιν τοῦ ἱδρύματος «Centessimus Annus», κατά μῆνα Μάϊον, μέ θέμα «Κοινή χριστιανική ἀτζέντα διά τό κοινόν ἀγαθόν», ἐνῶ ἡ δευτέρα ἐπραγματοποιήθη ἐν Bari, κατά μῆνα Ἰούλιον, διά τήν προώθησιν τῆς εἰρήνης καί τῆς προστασίας τῶν Χριστιανικῶν πληθυσμῶν ἐν τῇ Μέσῃ Ἀνατολῇ. Ἔχομεν σταθεράν τήν πεποίθησιν, ὅτι αἱ κοιναί πρωτοβουλίαι ἀντιμετωπίσεως τῶν μεγάλων προβλημάτων τῆς ἐποχῆς, καί ἡ κοινή χριστιανική μαρτυρία, λειτουργοῦν ὑποστηρικτικῶς πρός τόν θεολογικόν ἡμῶν διάλογον καί ἐνισχύουν τήν πορείαν πρός τήν ἐκκλησιαστικήν ἑνότητα.

Μέ αὐτάς τάς σκέψεις, ἔμπλεοι αἰσθημάτων ἀγάπης καί τιμῆς, ὑποδεχόμεθα ὑμᾶς καί τήν τιμίαν Συνοδείαν ὑμῶν ἐν τῇ Σεπτῇ Καθέδρᾳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, δεόμενοι ὅπως ὁ Σωτήρ τοῦ Κόσμου, ὁ δοξαζόμενος ἐν τοῖς Ἁγίοις αὐτοῦ Ἀποστόλοις Ἀνδρέᾳ καί Πέτρῳ, τοῖς αὐταδέλφοις μιμηταῖς τοῦ σταυρικοῦ Πάθους Αὐτοῦ καί ἱδρυταῖς τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, εὐλογῇ καί κρατύνῃ τήν διακονίαν καί τήν ἐκκλησιαστικήν μαρτυρίαν πάντων ἡμῶν ἐν τῷ κόσμῳ, πρός δόξαν τοῦ ὑπερουρανίου ὀνόματος Αὐτοῦ.