ΟΜΙΛΙΑ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου. Βαρθολομαίου κατά τήν Θείαν Λειτουργίαν τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου

ΟΜΙΛΙΑ

τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου  κατά τήν Θείαν Λειτουργίαν τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου

(Π. Πατριαρχικός Ναός, 11 Ἰουνίου 2019)

Μακαριώτατε Μητροπολῖτα Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κύριε Ἐπιφάνιε,

Τιμιώτατοι Ἐκπρόσωποι τῶν ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν Ἀλεξανδρείας καί Ἱεροσολύμων,

Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἀδελφοί Ἱεράρχαι, προσφιλέστατοι συλλειτουργοί,

Ἐξοχώτατε κ. Ὑπουργέ μετά τῶν ἐκλεκτῶν συνοδῶν σας, Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες ὀφφικιάλιοι τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, Τέκνα ἐν Κυρίῳ λίαν ἀγαπητά,

Ἀπό καρδίας εὐχαριστοῦμεν τόν ἀδελφόν Ἱερώτατον πολιόν Μητροπολίτην Νικαίας κύριον Κωνσταντῖνον δι᾿ ὅσα προφρόνως ἀνέφερεν ἐπί τῇ ὀνομαστικῇ ἑορτῇ τῆς ἡμῶν Μετριότητος, ἐκ προσώπου τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας τοῦ Θρόνου. Θερμάς εὐχαριστίας ἐκφράζομεν πρός πάντας ὑμᾶς, οἱ ὁποῖοι ἤλθετε εἰς τήν Πόλιν μας διά νά συνεορτάσωμεν τήν ἱεράν μνήμην τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Βαρθολομαίου καί Βαρνάβα, τῶν ὁποίων ἡ σύναξις ἐτελεῖτο «ἐν τῷ σεπτῷ ἀποστολείῳ τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Πέτρου, τῷ συγκειμένῳ τῇ ἁγιωτάτῃ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ», συγχρόνως δέ καί τά ὀνομαστήρια ἡμῶν, ἐν λειτουργικῇ συνάξει, δοξάζοντες ἐν ψαλμοῖς καί ὕμνοις καί ᾠδαῖς πνευματικαῖς τόν Δοτῆρα παντός ἀγαθοῦ.

Ἡ ἑορτή εἶναι ἡμέρα χαρᾶς, καιρός συναντήσεως, κοινωνία τῆς ζωῆς. Ἑορτάζοντες, πάντοτε συνεορτάζομεν, μοιραζόμεθα τήν χαράν καί ἡ χαρά πολλαπλασιάζεται. «Μοιρασμένη χαρά, διπλῆ χαρά», λέγει ἡ λαϊκή σοφία. Διά τούς χριστιανούς, τό ἑόρτιον ἦμαρ εἶναι ἀποκάλυψις καί βίωσις τῆς θείας φιλανθρωπίας, εὐκαιρία εὐχαριστίας πρός τόν πάνδωρον Θεόν, καί δοξολογίας τοῦ «ὑπέρ πᾶν ὄνομα» ὀνόματος Αὐτοῦ. Διά τόν λόγον αὐτόν, αἱ ἑορταί συνδέονται μέ τήν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας, τῆς ἀεί ἀναστασίμου καί δοξολογικῆς Θείας Εὐχαριστίας, τῆς εἰκονιζούσης τήν πληρότητα τῆς χάριτος καί τῆς χαρᾶς τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Εἰς τήν εὐχαριστιακήν σύναξιν διαλύεται ἡ ἀχλύς τῶν βιοτικῶν μελημάτων, ἀποκαλύπτεται τό βάθος τῶν πραγμάτων, ὁ χρόνος γίνεται αἰωνιότης, ἀνοίγει ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ.

Αἱ ἑορταί εἶναι πάντοτε καί καιρός ἐνθυμήσεως καί μνήμης. Ἡμεῖς προσωπικῶς, ἐνθυμούμεθα καί μνημονεύομεν εὐγνωμόνως ὅλους, εἰς ὅσους ὀφείλομεν, μετά Θεόν, τά πάντα, τό ζῆν καί τό εὖ ζῆν, τήν ἀνατροφήν καί τήν μόρφωσιν, τήν ἀγάπην διά τά γράμματα καί διά τήν Ἐκκλησίαν καί διά τήν φύσιν, τήν θύραθεν καί τήν θεολογικήν παιδείαν, τόν φόβον Θεοῦ καί τήν ἐνθάρρυνσιν εἰς τήν πορείαν πρός τήν ἱερωσύνην. Δοξάζομεν τόν πανοικτίρμονα Κύριον δι᾿ ὅσα ἐχαρίσατο εἰς ἡμᾶς, ἀναπληρῶν τά ἐλλείποντα καί κρατύνων εἰς ὅσα Αὐτός ἔταξεν ἡμᾶς διάκονον. Ἀναφωνοῦμεν μετά τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου: «Τί δέ ἔχεις ὅ οὐκ ἔλαβες;» (Α’ Κορ. 4, 7). Ὁμοίως μετά τοῦ Ψαλμωδοῦ: «Τί ἀνταποδώσω τῷ Κυρίῳ περί πάντων, ὧν ἀνταπέδωκέ μοι;» (Ψαλμ. 115, 3).

Τό ὅραμα ἡμῶν καί ἡ ἐλπίς, ὅταν εἰσήλθομεν εἰς τόν ἱερόν κλῆρον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἦτο ἡ ἐκκλησιαστική διακονία. Ἡ πεμπτουσία τῆς ἱερωσύνης εἶναι ἡ διακονία τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ἐπιγείου βίου καί τοῦ οὐρανίου προορισμοῦ του, ἡ αὐτοπροσφορά, καί ἡ ταπεινοφροσύνη. Ἀνήκομεν εἰς τόν Χριστόν. Ὁ Χριστός εἶναι «ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή» (Ἰωάν. ιδ’, 6), τό νόημα τῆς ζωῆς καί ἡ αἰωνία προοπτική της. Εἶναι ἡ «μεγάλη χαρά» τήν ὁποίαν ἀνήγγειλεν ὁ ἄγγελος κατά τήν γέννησιν τοῦ Χριστοῦ: «ἰδού γάρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην» (Λουκ. β’, 10). Διά τοῦ Σταυροῦ ἔρχεται «χαρά ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Διά τῆς πείρας τῆς Ἀναστάσεως «πληροῦνται τά πάντα χαρᾶς». Ἡ «ἀμάραντος», ἡ «ἀνεκλάλητος καί δεδοξασμένη χαρά», ἡ χαρά, ἥν «οὐδείς αἴρει ἀφ᾿ ἡμῶν», εἶναι τό περιεχόμενον τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.           

Τήν πορείαν πρός τήν χαράν τῆς Βασιλείας δέν τήν κατευθύνουν οἱ αὐτόκλητοι σωτῆρες τῆς ἀνθρωπότητος, ἀλλά ὁ Θεός, ὁ καιρούς καί χρόνους «ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ» «θέμενος». Οἱ πιστοί δέν ἔχομεν διλήμματα. Ἡ Ἀλήθεια ἦλθε, παρέδραμεν ἡ σκιά, ἡ ἀνακαίνισις τοῦ κόσμου καί τοῦ ἀνθρώπου συνετελέσθη ἐν Χριστῷ. Ἐν τῇ ἐνδόξῳ Αὐτοῦ Ἀναστάσει ἀνέτειλε τό ἀνέσπερον φῶς τῆς «ὀγδόης ἡμέρας», καί ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ «εἰκών» τῆς πληρώσεως τῆς Θείας Οἰκονομίας εἰς τήν «αἰώνιον ζωήν» τῆς Βασιλείας τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. «Χαίρετε», λοιπόν, πάντοτε, ἀδελφοί καί τέκνα, «πάλιν ἐρῶ χαίρετε» (Φιλ. δ’, 4).

Ὅπως ἐτόνισεν ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ προσφέρει εἰς τόν κόσμον «ὡς ὁδηγόν τό Εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τήν ἐλπίδα καί βεβαιότητα ὅτι τό κακόν, ὑπό οἱανδήποτε μορφήν, δέν ἔχει τόν τελευταῖον λόγον εἰς τήν ἱστορίαν, καί δέν πρέπει νά ἀφεθῇ νά κατευθύνῃ τήν πορείαν της». Εἰς τήν ἐποχήν μας, ἡ Ἐκκλησία δίδει τήν φιλόθεον καί φιλάνθρωπον μαρτυρίαν αὐτῆς ἔναντι τῶν μεγάλων προκλήσεων, θρησκευτικῶν, ἀνθρωπολογικῶν καί ἠθικῶν, πολιτισμικῶν, τεχνολογικῶν καί οἰκονομικῶν, ἔναντι τῶν πολυμόρφων ἀπειλῶν κατά τῆς ἱερότητος τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. Μέσα εἰς τήν οἰκονομοκεντρικήν παγκόσμιον κοινωνίαν καί τήν «παντοκρατορίαν τῆς ἀγορᾶς», ὁ λόγος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι λόγος ἀδελφοσύνης καί ἀλληλεγγύης. Εἰς τό πεδίον τῆς ἀλληλεγγύης δοκιμάζεται σήμερον ἡ πίστις μας. Δέν πείθει ἡ «ἀδάπανος εὐλάβεια», καί ἡ αὐτάρεσκος πνευματικότης. «Πλησίον», ἀναδεικνυόμεθα πρός τούς ἀδελφούς πάντοτε ἐμπράκτως, συγκεκριμένως, προσωπικῶς. Ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει νά λειτουργῇ ὡς θετική πρόκλησις καί ἐναλλακτική πρότασις ζωῆς, ἡ ὁποία βασίζεται εἰς τήν ἀδιάρρηκτον ἑνότητα τῆς πίστεως εἰς τόν Θεόν καί τῆς ἀγάπης πρός τόν συνάνθρωπον. Πρέπει νά προβάλλῃ τό κοινοτικόν πνεῦμα ἔναντι τοῦ ἀτομοκεντρισμοῦ, τήν ἀσκητικήν ἁπλότητα καί τήν εὐχαριστιακήν χρῆσιν τοῦ κόσμου ἔναντι τοῦ εὐδαιμονισμοῦ καί τοῦ καταναλωτισμοῦ, τήν δικαιοσύνην ἔναντι τῆς κοινωνικῆς ἀναλγησίας καί ἀδικίας, τήν εἰρήνην τῶν πολιτισμῶν καί τῶν θρησκειῶν ἔναντι τῆς «συγκρούσεως τῶν πολιτισμῶν» καί τοῦ θρησκευτικοῦ φονταμενταλισμοῦ. Ἐπί τῇ βάσει τοῦ εὐαγγελικοῦ ἤθους δυνάμεθα νά ζήσωμεν εἰς τόν κόσμον, χωρίς νά τόν καταστρέφωμεν, νά συνυπάρχωμεν, χωρίς νά περιορίζωμεν ὁ εἷς τήν ἐλευθερίαν τοῦ ἄλλου.

Δοξάζομεν τόν φιλάνθρωπον Θεόν, δι᾿ ὅσα ἐχαρίσατο εἰς τήν Ἁγίαν Αὐτοῦ Ἐκκλησίαν καί εἰς ἡμᾶς προσωπικῶς κατά τό διαρρεῦσαν ἔτος ἀπό τῆς περυσινῆς συνάξεως ἐνταῦθα ἐπί τῇ ὀνομαστικῇ ἡμῶν ἑορτῇ, κρατύνων τήν ταπεινήν ἐκκλησιαστικήν ἡμῶν διακονίαν. Μεθ᾿ ἱκανοποιήσεως καταγράφομεν ὅτι αἱ πρωτοβουλίαι τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καρποφοροῦν, καί ἀναδεικνύουν τήν δύναμιν τῆς Ὀρθοδόξου μαρτυρίας ἔναντι τῶν σημείων τῶν καιρῶν.

Τό σπουδαιότερον ἐκκλησιαστικόν γεγονός κατά τήν περίοδον αὐτήν ὑπῆρξεν ἡ χορήγησις ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Αὐτοκεφαλίας εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῆς Οὐκρανίας, προϊόν τῆς ἀγαπητικῆς καί ποιμαντικῆς μερίμνης τῆς Μητρός Ἐκκλησίας πρός τόν χειμαζόμενον, λόγῳ ποικίλων διασπάσεων, εὐσεβῆ οὐκρανικόν λαόν. Οὐδέν ἄλλο κίνητρον εἴχομεν εἰς τήν πρωτοβουλίαν αὐτήν, τά δέ περί τοῦ ἀντιθέτου διαδιδόμενα εἰς τό διαδίκτυον καί ἀλλαχοῦ, ὄχι μόνον δέν ἔχουν ἴχνος ἀληθείας, ἀλλά διαστρεβλώνουν σκοπίμως τήν πραγματικότητα, εἶναι fake news. Ἐάν τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἐκινεῖτο ἐπί τῇ βάσει ἄλλων, μή ἐκκλησιαστικῶν, κριτηρίων, θά ἀνέμενε τήν ἔκβασιν τῶν προεδρικῶν ἐκλογῶν ἐν Οὐκρανίᾳ. Τό θέμα τοῦ Αὐτοκεφάλου, ὅμως, εἶναι ἐκκλησιαστικόν γεγονός, καί ὄχι ἀξεσουάρ τῆς πολιτικῆς. Καλωσορίζομεν καί πάλιν, ἐγκαρδίως καί ἀγαπητικῶς τόν Μακαριώτατον Μητροπολίτην Κιέβου κύριον Ἐπιφάνιον καί τήν σεπτήν συνοδείαν Του, καί τόν συγχαίρομεν διά τήν πιστότητά Του εἰς τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν καί διά τόν καλόν ἀγῶνα του διά τά ἐκκλησιαστικά πράγματα ἐν Οὐκρανίᾳ. Μακαριώτατε εἶσθε ἄξιος!

Μέ αὐτάς τάς σκέψεις καί μέ ἀμετακίνητον τήν βεβαιότητα ὅτι ἡ ζωή ἑκάστου ἐξ ἡμῶν καί ἡ πορεία τῆς ἀνθρωπότητος εὑρίσκεται εἰς τάς χεῖρας τοῦ ἀγαθοδότου Θεοῦ, «ὅς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α’ Τιμ. β’, 4), εὐχαριστοῦμεν ἅπαξ ἔτι πάντας ὑμᾶς διά τήν παρουσίαν σας καί τήν ἀγάπην σας. Μᾶς χαροποιεῖτε καί μᾶς ἐνισχύετε. Παρακαλοῦμεν διά τάς προσευχάς σας διά τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν καί τούς ἐν Φαναρίῳ, ἀεί γρηγοροῦντας, φύλακας τῶν πατρῴων παραδόσεων.

Ὁ δέ Θεός τῆς ἀγάπης νά εὐλογῇ πάντας ὑμᾶς καί νά χαρίζηται ὑμῖν, τιμιώτατοι ἀδελφοί καί περιπόθητα τέκνα, τήν «ἄνωθεν εἰρήνην», τήν πάντα νοῦν ὑπερέχουσαν. Ἀμήν.