«Ἄλαλα τά χείλη τῶν ἀσεβῶν» - π. Βασιλείου Μπακογιάννη

«Ἄλαλα τά χείλη τῶν ἀσεβῶν»

                    ὑπό ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

Στίς «Παρακλήσεις» τῆς Παναγίας ἀκοῦμε τό τροπάριο-μεγαλυνάριο:  «Ἄλαλα τά χείλη τῶν ἀσεβῶν, τῶν μὴ προσκυνούντων τὴν εἰκόνα Σου τὴν σεπτήν, τὴν ἱστορηθεῖσαν ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου, Λουκᾶ ῾Ιερωτάτου, τὴν ὁδηγήτριαν». Εὔχεται  μήπως ἡ Ἐκκλησία μας νά μείνουν ἄλαλα τά χείλη τῶν ἀσεβῶν; Καί βέβαια ὄχι.  

Τό τροπάριο αὐτό ἔχει σχέση μέ μιά συγκεκριμένη εἰκόνα τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία ἔκανε θαύματα, ἀφήνοντας ἄφωνους τούς ἀπίστους. Συγκεκριμένα:

Ὁ  Εὐαγγελιστής  Λουκᾶς  ἦταν καί   ζωγράφος. Κάποια μέρα συνάντησε τήν Παναγία. Τόσο πολύ σαγηνεύθηκε,  ὥστε κάθισε καί τή ζωγράφησε. « Ἡ χάρη μου, ἄς εἶναι πάντα μαζί της», εἶπε ἡ Παναγία,  βλέποντας τήν εἰκόνα της.   Ἀπό τότε ὁ Λουκᾶς, μέ τήν «εὐχή» τῆς Παναγίας, παράλληλα μέ τό κήρυγμα, ζωγράφιζε καί εἰκόνες τῆς Παναγίας. Ἔφτιαξε  ἐν συνόλῳ ἑβδομῆντα. (Σώζονται ἐλάχιστες). Μιά τέτοια εἰκόνα ἦταν καί στά Ἱεροσόλυμα. Ἡ Εὐδοκία, γυναίκα τοῦ Θεοδοσίου Β΄ (5^οςαἰ.), τήν ἔφερε στήν Κων/πολη, σάν δῶρο στήν κουνιάδα της,  Πουλχερία. Ἡ Πουλχερία ἔκτισε Μοναστήρι,  ὅπου ἔθεσε τήν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ σέ ὁλόχρυσο κουβούκλιο (Γ. Σωτηρίου, καθηγητὴς  Πανεπιστημίου. Περιοδικό   «Κοινωνία» τ. 2000, τ.3, σελ. 253).

Ἡ εἰκόνα αὐτή εἶχε γίνει  τό πιό ἱερό «κειμήλιο» γιά τή Βασιλεύουσα. Σέ δύσκολες στιγμές, ἀνομβρίες, δοκιμασίες κ.λ.π.  τή λιτάνευαν στήν  Πόλη. Παράλληλα κάθε ἑβδομάδα  τήν ἔβγαζαν ἐν πομπῇ ἀπό τό Μοναστήρι, καί τήν ἔστηναν στήν  κοντινή πλατεία πρός προσκύνηση. Ἡ λιτάνευσή της γινόταν μέ τέτοιο τρόπο, πού  ἄφηνε ἄφωνους τούς πάντες.  Ρῶσος προσκυνητής, ποὺ ἔτυχε νὰ παρευρίσκεται σὲ μιὰ τέτοια τελετή, περιγράφει:

«῞Ενας ἄνθρωπος ἅπλωνε τὰ χέρια του σὰν ἐσταυρωμένος, καὶ τρεῖς  ἄνθρωποι  ἔβαζαν στὸν ὦμο του τὴν μεγάλη καί βαριά εἰκόνα, μέ τό σιδερένιο καί χρυσοστολισμένο της κουβούκλιο.  Καί ἡ εἰκόνα, πάνω στόν ὤμο τοῦ «μεταφορέα»,  γινόταν ἀνάλαφρη! Ἔδεναν τὰ μάτια του,  καὶ ἡ πομπὴ ξεκινοῦσε! Ἦταν  τρομερὸ νὰ τὸν  βλέπεις νὰ περπατᾶ, μὲ τὴν βαριά εἰκόνα στὸν ὦμο του, μὲ τὰ μάτια  κλειστά,  νὰ στρίβει ἀπότομα, δεξιὰ καὶ ἀριστερά, χωρὶς νὰ ξέρει, ποῦ τόν ὁδηγοῦσε ἡ εἰκόνα. (Ἐξ αὐτοῦ ἡ συγκεκριμένη εἰκόνα ἐκλήθη «Παναγία Ὁδηγήτρια»).Καθ’ ὁδὸν  «παραλάμβανε» τήν εἰκόνα καὶ  δεύτερος, καὶ τρίτος, καὶ τέταρτος, πιστός, καὶ μὲ τὸν ἴδιο τρόπο (κλειστὰ τὰ μάτια).  Προπορεύονταν οἱ διάκοι μὲ τὰ ἑξαπτέρυγα. Οἱ ψάλτες ἔψελναν ἕνα μεγάλο ὕμνο, καὶ ὁ λαὸς  ἔλεγε  κλαίγοντας τὸ «Κύριε ἐλέησον». ( Ζερὰρ Βάλτερ. ῾Η καθημερινὴ ζωὴ στὸ Βυζάντιο, ἐκδόσεις Παπαδήμα, 1988, σελ. 206) .

 Οἱ ἀσεβεῖς, ἄπιστοι τοῦ καιροῦ ἐκείνου,  πού δέν ἤθελαν νά προσκυνήσουν τή θαυματουργική  αὐτή εἰκόνα,  βλέποντας  τώρα μέ τά ἴδια τους τά μάτια αὐτά τὰ φοβερά,  ἔμειναν ἄφωνοι, ἐξ οὗ καί τό τροπάριο:  «Ἄλαλα τὰ χείλη τῶν ἀσεβῶν, τῶν μὴ προσκυνούντων τὴν εἰκόνα Σου τὴν σεπτήν, τὴν ἱστορηθεῖσαν ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου, Λουκᾶ ῾Ιερωτάτου, τὴν ὁδηγήτριαν».