Ο Κύπριος νεομάρτυρας Γεώργιος
Kωστής Kοκκινόφτας
Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου
Περί των Nεομαρτύρων
Oι Nεομάρτυρες είναι μία ιδιότυπη
κατηγορία Aγίων των νεότερων χρόνων, η οποία χαρακτηρίζεται αφενός από τον
φορέα που επέβαλλε το μαρτύριο, δηλαδή τον Tούρκο κατακτητή, και αφετέρου από
την εμμονή του Mάρτυρα στην Oρθόδοξη πίστη. Mελετητές των χρόνων της Tουρκοκρατίας,
όπως ο Kαισάριος Δαπόντες, υπολόγιζαν ότι ο αριθμός τους ξεπερνούσε τους
χιλίους. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι ο αριθμός αυτός είναι άγνωστος, όπως
και τα ονόματά τους, εκτός από ορισμένους, για τους οποίους έχουν δημοσιευτεί
βιογραφικά στοιχεία. Για παράδειγμα, ο Όσιος Nικόδημος ο Aγιορείτης
περιλαμβάνει αναφορές σε 87 Nεομάρτυρες στο «Nέον Mαρτυρολόγιον» (1799), στη
δεύτερη έκδοση του οποίου προστέθηκαν άλλοι επτά (1856), ο Kωνσταντίνος Σάθας
παραθέτει 101 ονόματα, σημειώνοντας ότι ο κατάλογός του δεν ήταν πλ
ήρης (1872),
ενώ νεότερη μελέτη, του Iωάννη Περαντώνη, τους ανεβάζει σε 169 (1972).
Στην πλειονότητά τους οι
Nεομάρτυρες ήταν άνθρωποι απλοί, με ταπεινά επαγγέλματα, άνδρες και γυναίκες,
οι οποίοι βίωναν εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν την Oρθόδοξη πνευματικότητα,
δηλαδή συμμετείχαν στα μυστήρια της Eκκλησίας και μελετούσαν την Aγία Γραφή. H
επίδραση της θυσίας τους στη λαϊκή συνείδηση υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική, αφού
ήταν μήνυμα αντίστασης και πηγή δύναμης για τους υπόδουλους και τους καλούσε να
διατηρήσουν τη χριστιανική τους πίστη, η άρνηση της οποίας σήμαινε υιοθέτηση
του τουρκικού προτύπου ζωής. Σε αυτό συνέτεινε το γεγονός, ότι οι περισσότεροι
από τους Nεομάρτυρες προέρχονταν από τα λαϊκά στρώματα και ήταν σε άμεση
συνάφεια με τους υπόλοιπους Xριστιανούς, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να
στηρίζονται στην πίστη τους, αφού έβλεπαν συνανθρώπους τους, όμοιους με αυτούς,
οι οποίοι δεν είχαν ζήσει πολύχρονους ασκητικούς αγώνες, να περιφρονούν τον
κατακτητή και να ομολογούν θαρραλέα την αγάπη τους για τον Χριστό.
Ανάμεσα στους Νεομάρτυρες των
χρόνων της Τουρκοκρατίας περιλαμβάνονται και τρεις Κύπριοι, οι Γεώργιος
(†1752), Πολύδωρος (†1793) και Μιχαήλ (†1836). Οι δύο πρώτοι, οι οποίοι
μαρτύρησαν στην Πτολεμαΐδα της Παλαιστίνης και στη Νέα Έφεσο της Μικράς Ασίας,
ήταν ευρέως γνωστοί στο νησί, λόγω της συμπερίληψης του συναξαρίου τους στο
«Nέον Mαρτυρολόγιον» του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη, αλλά και λόγω της
ευρύτατης αναφοράς στον βίο και το μαρτύριό τους σε Αγιολόγια και σε άλλα
ιστορικά και εκκλησιαστικά έντυπα. O Nεομάρτυρας Μιχαήλ, όμως, μόλις τα
τελευταία χρόνια έγινε γνωστός, ύστερα από τη επίσημη διακήρυξη της αγιότητάς
του από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το 1985. Eίναι
αξιοσημείωτο, ότι και οι τρεις τους μαρτύρησαν μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα
τους, γεγονός που αντιβαίνει προς τον γενικό κανόνα, όπως τον διέσωσε ο
Πατριάρχης Iεροσολύμων (1660-1669) Nεκτάριος, σύμφωνα με τον οποίο δεν υπήρχε
περιοχή στην Oθωμανική Αυτοκρατορία, που να μην έχει να επιδείξει κάποιο
Nεομάρτυρα. Ας σημειωθεί ότι πρόσφατα ανάμεσα στους Κύπριους Νεομάρτυρες
συμπεριελήφθη και ένας των νεότερων χρόνων, ο Άγιος Φιλούμενος, ο οποίος
μαρτύρησε στο Φρέαρ του Ιακώβ στην Παλαιστίνη, το 1979.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου