Κήρυγμα εις την επανακομιδή των Τιμίων Λειψάνων του εν αγίοις Πατρός ημών Νεκταρίου Επισκόπου Πενταπόλεως του Θαυματουργού. - Υπό του πρεσβυτέρου π. Κωνσταντίνου Αδ. Τσαγκάρη

Ιερά Μητρόπολις Πατρών

Ιερός Ναός Αγίου Νεκταρίου Πατρών

Κήρυγμα εις την επανακομιδή των Τιμίων Λειψάνων

του εν αγίοις Πατρός ημών Νεκταρίου Επισκόπου Πενταπόλεως του Θαυματουργού.

Υπό του πρεσβυτέρου π. Κωνσταντίνου Αδ. Τσαγκάρη

Μεγάλη είναι σήμερον η συγκίνηση αγαπητοί μου αδελφοί, σήμερον που εορτάζουμε την επανακομιδή των Τιμίων, Ιερών και χαριτοβρύτων λειψάνων του Αγίου μας, Αγίου Νεκταρίου Επισκόπου Πενταπόλεως του Θαυματουργού. «Ως ωραίοι οι πόδες σου Άγιε του Θεού και Άγιε Προστάτα και έφορε της θεοσώστου τάυτης ενορίας. Ως ωραίοι και Άγιοι οι πόδες Αυτού του σπεύδοντος εις τας θλίψεις τους κινδύνους και στις ανάγκες των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών.» Και ενώ στέκομαι με δέος ιερό μετά βαθυτάτου συγκινήσεως και απείρου θαυμασμού ενώπιον του Αγίου μας, θα απευθύνω στην αγάπη σας, κάποια λόγια βγαλμένα από την καρδιά μου.

Προτού όμως, απευθύνω τους ανωτέρω λόγους, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πατρών κ.κ. Χρυσόστομον, τον Πανάξιο Αυτόν Ιεράρχη της Εκκλησίας του Χριστού, αλλά και τον βοηθό Επίσκοπο αυτού Άγιον Κερνίτσης κ. Χρύσανθον. Πολύ σας ευχαριστώ για όλα και  τούτη την ώρα σας διαβεβαιώ, πως θα προστρέχω εις την Αρχιεροσύνη σας, εκζητώντας τις Αρχιερατικές σας ευχές και Ευλογίες, αλλά και τις πολύτιμες εκείνες οδηγίες, ποιμαντικές και διοικητικές, που ως έμπειροι Ιεράρχες της Εκκλησίας του Χριστού, με την αγαπώσα καρδίας σας, πλουσίως προσφέρατε και θα συνεχίσετε να προσφέρετε εις την ελαχιστότητα μου.

Αδελφοί μου και παιδιά μου ευλογημένα της ενορίας του Αγίου Νεκταρίου Πατρών, πολύ σας ευχαριστώ για την αγάπη που μου επιδείξατε και θα ήθελα σήμερα να ανοίξω την καρδιά μου και να σας εξομολογηθώ πως ερχόμενος εδώ με συνείχε αγωνία, φόβος, δισταγμός, ενώ όμως αγωνιούσα να μην σας απογοητεύσω, ως κατώτερος των προσδοκιών σας εντούτοις σας διαβεβαιώ πως αυτό δεν θα συμβεί ποτέ, όχι γιατί οι δυνάμεις μου επαρκούν για την διακονία αυτή, αλλά διότι σήμερα αισθάνομαι ότι κάποιος άλλος έρχεται να αναπληρώσει και θεραπεύσει το ασθενές της ημετέρας άτονης, ισχνής και ανεύρου δυνάμεως και αυτός δεν είναι άλλος από τον Άγιο μας, τον Άγιο Νεκτάριο. Και συγκινούμαι ιδιαιτέρως, διότι όχι μόνον νοητώς και διαισθητικώς αντιλήφθηκα την παρουσία του εδώ, αλλά αισθητώς και οφθαλμοφανώς δια των Τιμίων Αυτού Λειψάνων.

Και ενώ μάλλον θα έπρεπε να σιωπώ ευρισκόμενος απέναντι στα Άγια Λείψανα του Ιερού αυτού Ανδρός, του τόσο Χαριτωμένου από τον Θεό, αλλά και τόσο βασανισμένου από τους ανθρώπους, εντούτοις συνεχίζω να ομιλώ. Αλλά με ποιους λόγους να ομιλήσω για τον στύλο αυτόν τον ακλόνητο της Εκκλησίας, αφού νιώθω τον λόγο μου αδύναμο και φτωχό για να εκφράσω Αυτό το μεγαλείο; Με ποιες λέξεις να περιγράψω αυτήν την Ιερά μορφή, αφού όχι μόνον ο λόγος μου είναι ανίσχυρος αλλά και η γραφίδα μου αδυνατεί να αποτυπώσει Αυτήν την Ιερά και οσιακή μορφή; Πώς να διηγηθώ τα τόσα θαύματα που με μουσκεμένα μάτια από δάκρυα συγκινήσεως μας καταθέτουν ευκαίρως ακαίρως οι προσκυνητές που καταφτάνουν στον Ναό για να αναπέμψουν ευχαριστία εις τον αγαπημένο τους και ομολογουμένως λαοφιλή Άγιο Νεκτάριο; Εντούτοις, αγαπητοί μου αδελφοί, ας μου επιτραπεί να πω δυο λόγια από καρδιάς για τον Άγιο Νεκτάριο.

Είναι γεγονός πως οι Άγιοι αποτελούν τους οδοδείκτες και τα φώτα για όσους επιθυμούν να βαδίσουν το δρόμο που οδηγεί στην Σωτηρία και αυτός ο δρόμος αγαπητοί μου αδελφοί δεν είναι άλλος από την κατά Θεόν βιωτή και πολιτεία μας. Αυτή την ενάρετη ζωή και κατά αυτόν τον αξιομίμητο τρόπο πολιτεύθηκε και από την Εκκλησία μας ο σήμερον τιμώμενος άγιος της Ορθοδόξου και αμωμήτου πίστεως μας, Άγιος Νεκτάριος ο λαμπρός αυτός Επίσκοπος της Εκκλησίας του Χριστού. Όμως ως λέγει και το Ιερό Ευαγγέλιο: «Πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται» (Β΄ Τιμ. 3,12). Έτσι από αυτό το καμίνι και την λάβα των θλίψεων, των δοκιμασιών και των διωγμών πέρασε ο άγιος μας. Προδόθηκε, περιφρονήθηκε, εγκαταλείφθηκε. Ο ευκλεής και καλλίκαρπος αυτός γόνος της Σηλυβρίας όμως έχοντας πάντοτε μέσα εις την καρδία του τον πόθο του Θεού αντιπαρερχόταν τις θλίψεις και τις δοκιμασίες και βεβαίως θα αναφωνούσε εν τη καρδία του το Αγιογραφικόν: « τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; θλῖψις ἤ στενοχωρία ἤ διωγμός ἤ λιμός ἤ γυμνότης ἤ κίνδυνος ἤ μάχαιρα; πέπεισμαι γάρ ὅτι οὔτε θάνατος οὔτε ζωή οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαί οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν». (Πρός Ρωμ. 35-39).

Έχοντας αυτό τον Πόθο του Θεού εις την καρδία του ο άγιος μεταποιούσε το τόπο γύρω του σε παράδεισο. Είναι χαρακτηριστικό αγαπητοί μου αδελφοί ότι, στο μαγαζί που εργαζόταν ως παραγιός, είχε σκεφτεί έναν πρωτότυπο και ωραίο τρόπο Ευαγγελισμού των ανθρώπων. Ἔτσι ὁ Άγιος Νεκτάριος, αδελφοί μου, καθόταν  με το μικρό καλλιτεχνικό χεράκι του καί με μίας ανεπανάληπτης ωραιότητος, χάριτος και καλλιεπείας καλλιγραφία έγραφε πάνω στο χαρτί περιτυλίγματος ρητά από το Ευαγγέλιο, ούτως ώστε να το παίρνουν οι αγοραστές της πραμάτειας του καταστήματος εκείνου και να ωφελούνται πνευματικά. Αλλά και αργότερα όταν τα βήματα του οδηγήθηκαν μέσα από την Πρόνοια του Θεού και την Θεία Αυτού Οικονομία εις την Αίγυπτο και συγκεκριμένα εις την πόλη που έχει το όνομα του μεγάλου στρατηλάτου των Ελλήνων του Μέγα Αλέξανδρου, και εκεί έμελλε να φανεί η αξία και η ποιότητα του Αγίου μας. Τότε μετά ἀπό λίγο χρόνο χειροτονείται στον τρίτο βαθμό της Ιεροσύνης, τον βαθμό δηλ. του Αρχιερέως. Και όχι μόνο εκλέγεται Επίσκοπος Πενταπόλεως, αλλά καί διορίζεται ως εκπρόσωπος και αντιπρόσωπος του Πατριάρχου Σωφρονίου.

Ωστόσο από αυτές τις θέσεις της διακονίας του ο άγιος Νεκτάριος έλαμπε ως αστέρας περίλαμπρος και ως Ιεράρχης άξιος και πανάξιος της Εκκλησίας του Χριστού. Μολαταύτα ο μισόκαλος διάβολος που κατεργάζεται την απώλεια του ανθρωπίνου γένους άρχισε να πολεμά τον άγιο Αυτό Ιεράρχη. Έτσι ο Άγιος Νεκτάριος, αγαπητοί μου αδελφοί, έμελλε να βαδίσει τον στενό δρόμο, τον δρόμο των θλίψεων, της απορρίψεως, της δοκιμασίας, τον δρόμο της συκοφαντίας και τελικά τον δρόμο της εξορίας. Αφιλάδελφοι συνάδελφοι κληρικοί, άνθρωποι χωρίς γνήσιο και ανόθευτο εκκλησιαστικό φρόνημα σαν εκείνο του Αγίου μας, άνθρωποι φθονεροί και ζηλόφθονοι και ως λέγει και ο Θείος και άγιος Παύλος, άνθρωποι πονηροί και γόητες που προκόπτουν επι τα χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι έβαλαν στο στόχο τους τον νεαρό Επίσκοπο Πενταπόλεως και τον διέβαλλαν εις τον Πατριάρχη Σωφρόνιο λέγοντας πως ο Επίσκοπος Πενταπόλεως επιθυμούσε την θέση του Πατριάρχου και πως ό,τι έλεγε και ό,τι έκανε το έκανε με ιδιοτέλεια, με σκοπιμότητα και υστεροβουλία, και ότι τάχα δεν ήταν άνθρωπος του Θεού, αφού εκάλυπτε τον σκοτεινό του χαρακτήρα με το προσωπείου του αγαθού.

Και δυστυχώς η συκοφαντία, αγαπητοί μου αδελφοί, έπιασε και ο Πατριάρχης εξεδίωξε τον Επίσκοπο Πενταπόλεως από την Επισκοπή αλλά και από το Πατριαρχείο. Και πήγε εξόριστος, διωκόμενος, συκοφαντούμενος και υβριζόμενος εις την Αθήνα και διήγαγε τον βίο του μέσα σε πολλές στερήσεις μη έχοντας πολλάκις τα προς την ημέρα τρόφιμα ούτε τα προς το ενοίκιο χρήματα διέμενε σε μια χαμοκέλα των προαστείων των Αθηνών. Και εκεί στην Αθήνα επεζήτει μια θέση ιεροκήρυκος και ανέβαινε και κατέβαινε τα σκαλιά του τότε Υπουργείου Παιδείας προκειμένου να ικανοποιηθεί το αίτημα του. Και όταν οι αρμόδιοι ησχολήθησαν με το θέμα του Αγίου μας, έστειλαν συνάμα επιστολή στον πρόξενο της Ελλάδος εις την Αίγυπτο για να πληροφορηθούν, για να μάθουν, για να δούν τελικά ποιός είναι αυτός ο Νεκτάριος που επιζητεί αυτήν την θέση του Ιεροκήρυκος εις την Εκκλησία της Ελλάδος. Και η απάντηση, από το τηλεγράφημα που ήρθε από την Αλεξάνδρεια, αγαπητοί μου αδελφοί, έλεγε ότι δεν ήτο άνθρωπος καλός, ότι ήταν στασιαστής, ότι ήταν άνθρωπος ανήθικος, ευόλισθος στο κακό και την αμαρτία και, όταν, παρόλο τον παροξυσμό των συκοφαντών, κατόρθωσε με τον αδαμάντινο χαρακτήρα του, με τα χαρίσματα με τα οποία τον προίκισε ο Θεός και με την όλη βιοτή και πολιτεία του να διασκεδάσει τις συκοφαντίες και να καταρρίψει τα ψέματα, που ελέχθησαν εις βάρος του, να διορισθεί ως Ιεροκήρυκας, ξεκίνησε τις Ιεραποστολικές του περιοδείες στην Εύβοια, την Φθιώτιδα, εις το κλεινόν άστυ, ως διευθυντής της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής εκτελώντας ἄριστα και υποδειγματικά τα καθήκοντα του, κατέληξε τέλος στην Αίγινα στό μισογκρεμισμένο Μοναστήρι τῆς Αγίας Τριάδος.

Στήν Ριζάρειο Ἐκκλησιαστική Σχολή θήτευσε, αγαπητοί μου αδελφοί, έντεκα ολόκληρα χρόνια και εκεί συνέβησαν πολλά θαυμαστά γεγονότα που καταμαρτυρούσαν την αγάπη, το ήθος και την ταπείνωση αυτού του Διευθυντού, του Παιδαγωγού και μεγάλου Διδασκάλου. Και πράγματι είναι όχι μόνον άξια θαυμασμού αλλά και συγκλονιστικά, όλα όσα κατεγράφησαν εις τον ένθεο βίο του, όταν π.χ. για να μην χάσει την δουλειά του ο ευπρεπιστής της Σχολής που ασθενούσε βαριά και εβρίσκετο εις το Νοσοκομείο, ξυπνούσε νύκτα και σήκωνε τα φθαρμένα του ράσα και καθάριζε με χαρά τους χώρους υγιεινής αποστέλλοντας παράλληλα τον μισθόν εις τον ασθενούντα υπάλληλο της Σχολής.

 Και όταν τελικά έχτισε τη Μονή του στην Αίγινα, στην νήσο αυτή που τότε δεν είχε τον σημερινό κοσμοπολίτικο αέρα, με κόπους αφαντάστους και θυσίες ανυπέρβλητες και καταπηκτικές και πάλι ο δαίμονας λυσσομάνησε εναντίον του.

Δυο χρόνια πρωτού φύγει από τούτο τον μάταιο κόσμο της φθοράς και του θανάτου, εστάλη επιτροπή από έναν δικαστή και έναν δικαστικό ανακριτή προκειμένου να διερευνήσουν καταγγελίες για το ήθος του και την ηθική του ποιότητα και ακεραιότητα. Και όταν τελικά ο Θεός τον κάλεσε προκειμένου να τον αναπαύσει από αυτόν τον καύσωνα, από αυτή την λάβα της δοκιμασίας και του παραπικρασμού, της εξορίας και της καταφρονήσεως, ο άγιος Νεκτάριος στις εννέα Νοεμβρίου του 1920 άφησε την τελευταία του πνοή στο Αρεταίειο Νοσοκομείο.

Το άγιο Σκήνωμα του μεταφέρθηκε στην Αίγινα, όπου τελέστηκε η εξόδιος ἀκολουθία καί η ταφή στον χώρο τῆς Ιεράς Μονής του. Αλλά και τότε ακόμα, όταν ήδη ο άγιος ανεπαύετο εις τους ουρανίους θόλους και εις τα άγια σκηνώματα της Βασιλείας των ουρανών ακόμη και όταν χωροβατών ο Άγιος ευρίσκετο εις την θριαμβεύουσα εν ουρανοίς Εκκλησία ακόμη και τότε έμελλε να διωχθεί, αλλά ακριβώς επειδή διώχθηκε ακόμη και το σκήνωμα αυτού. για αυτόν ακριβώς το λόγο αδερφοί μου έλαβε ακέραιο τον μισθό από τον Δωροδότη Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.

Και ενώ εις τους κεκοιμημένους αφιερώνουμε εμείς οι άνθρωποι αισθητά στεφάνια εις την περίπτωσην του Αγίου μας, ο Κύριος της δόξης απένειμε εις αυτόν τον νοητό και αμαράντινον της δόξης στέφανον. Αλλά ενώ ο άγιος του Θεού Νεκτάριος ηγάλλετο εις την Βασιλεία του Θεού την επουράνιο και ενώ το σκήνωμα του, προτού ταξιδέψει εις τον τελικό του προορισμό κατέφτασε πρώτα στον Πειραιά και συγκεκριμένα εις τον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος Πειραιώς και εκεί οι επίτροποι δεν θεώρησαν το Πρόσωπο σημαντικό και αξιόλογο και έτσι δεν πήγαν να ανοίξουν τις πύλες της Εκκλησιάς προκειμένου να διανυκτερεύσει η σορός, του πάντοτε τελικά εξορίστου Αγίου Νεκταρίου.

Και τον άφησαν εν τέλει έξω εις τα πρόπυλα της εκκλησίας και εκεί διανυκτέρευσε το Λείψανο του, για να ξημερώσει Θεός την μέρα, να μπεί στο καράβι και να ταφεί στο αγαπημένο του Μοναστηράκι.

Αυτός ήταν ο Άγιος Νεκτάριος, αγαπητοί μου αδελφοί, ποτέ σε όλη του ζωή δεν γόγγυσε, δεν δυσανασχέτησε, δεν αντίλεξε, δεν εξαγριώθηκε. Πάντοτε με ταπείνωση και άμετρη αγάπη πολιτεύθηκε, πάντοτε με μακροθυμία και αμνησικακία, δεν κράτησε κακία ποτέ σε κανέναν άνθρωπο ούτε όμως, αγαπητοί μου αδελφοί, στήριξε και τις ελπίδες του πάνω σε ανθρώπους. Ο Άγιος Νεκτάριος είχε ενσωματώσει απολύτως εις το Είναι του, το Αγιογραφικόν: «μὴ πεποίθατε ἐπ᾿ ἄρχοντας, ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία.» Πίστευε ακραδάντως πως μόνον εις τον Θεόν πρέπει να ελπίζουμε και μόνον την δική Του δωρεά να επιθυμούμε.

Και σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, οι λόγοι και η έμπρακτη μαρτυρία του Αγίου Νεκταρίου αποτελούν για μας Φως Ιησού Χριστού και πνευματική παρακαταθήκη αιώνια που, ως άλας και φως, νοστιμίζει και φωτίζει τη ζωή μας. Σ’ αυτήν την κληρονομία καλούμαστε να γίνουμε μέτοχοι και ενώπιον της αιωνίου διελκυστίνδας της αρετής και της κακίας, να επιλέξουμε δηλ. την πρώτη ούτως ώστε, ενώ κοπιάζουμε, να μην αισθανόμαστε την κούραση, ενώ πονάμε, να μην αποθαρρυνόμαστε εκεί που συναντάμε το μίσος να προβάλλουμε την αγάπη. Εκεί που αντιλαμβανόμαστε την λύπη να δίδουμε την χαρά, εκεί που βρίσκουμε πολεμική διάθεση να υιοθετούμε την ειρήνη, να αποδοκιμάζουμε την μνησικακία και να επιδοκιμάζουμε την μακροθυμία, να προσλαμβάνουμε την αγαθοσύνη και να αποδιώχνουμε την πονηρία, να ενσωματώνουμε εις το είναι μας την πραότητα και να απορρίπτουμε την οργή και τον θυμό.

Να παρακαλούμε λοιπόν, αγαπητοί μου αδελφοί, τον Άγιο Νεκτάριο να μας βοηθεί να ακολοθούμε τα χνάρια Του και την αγία βιοτή Του, για να δοξάζεται και δι’ ημών ο Χριστός μας, διότι σ’Αυτόν ανήκει η δόξα και η τιμή και η προσκύνηση τώρα και πάντοτε και σέ όλους τους αιώνας. Αμήν!