Χριστιανός καί κόσμος - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

 ΙΖ´ Κυριακή
Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

Χριστιανός καί κόσμος

 « Ἐξέλθετε ἐκ μέσου αὐτῶν καί ἀφορίσθητε καί ἀκαθάρτου μή ἅπτεσθαι»

(Β´Κορ. στ´ 17)

          Οἱ Ἰσραηλίτες ἦταν ὁ ἐκλεκτός λαός τοῦ Θεοῦ στά χρόνια τῆς Παλαιᾶς διαθήκης. Ἦταν λαός ἱερός, πού τόν κατηύθυνε ὁ Θεός μέ διά-φορους τρόπους, ὥστε μέσα ἀπ᾽ αὐτό τό λαό νά πραγματοποιηθεῖ τό σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας γιά τή σωτηρία τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου.Γι᾽ αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο οἱ Ἰσραηλίτες εἶχαν λάβει ἐντολή ἀπό τόν Ἅγιο Θεό νά μή συμφύρονται μέ τούς εἰδωλολά­τρες καί τίς ρυπαρές συνήθειές τους, ἀλλά νά μένουν σταθερά προσηλωμένη στήν δική Του λατρεία, τή λατρεία τοῦ ἑνός ἀληθινοῦ Θεοῦ..

          Ὁ κατ᾽ ἐξοχήν ὅμως λαός τοῦ Θεοῦ εἶναι οἱ χριστιανοί, ὁ νέος Ἰσραήλ τῆς χάριτος. Ἰσχύουν λοιπόν καί γι᾽ αὐτούς ἀνάλογοι κανόνες σχέσεων μέ τόν κόσμο μέσα στόν ὁποῖο ζοῦν καί ἀναστρέφονται.

Ἄλλωστε γι᾽ αὐτούς, τούς χριστιανούς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐπεναλαμβάνει στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τήν παλαιά ἐκείνη ἐντολή: βγεῖτε καί φύγετε μακρυά ἀπό ἀνθρώπους, πού μεταφέρουν νοο­τροπία καί συνήθειες ἁμαρτωλές, καί μήν ἐγγίζετε ὁ,τιδή­ποτε ἀμαρτωλό. Δηλαδή; Νά ἐγκαταλείψουμε τήν κοινωνία καί νά σκορπίσουμε στά βουνά; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ἀλλά τότε τί ἀκριβῶς ζητεῖ ἀπό ἐμᾶς ὁ Θεός;  Ποιά θέλει νά εἶναι ἡ σχέση μας μέ τόν κόσμο; Αὐτό τό σπουδαῖο θέμα θά μελετήσουμε σήμερα.

*****

«Ἐξέλθετε ἐκ μέσου αὐτῶν καί ἀφορίσθητε καί ἀκαθάρτου μή ἅπτεσθε»

          Ὅταν ἀκοῦμε στή διδασκαλία τῆς Ἐκκλη­σίας μας τή λέξη «κόσμος», δέν πρέπει νά φέρνουμε στό νοῦ μας τόν κόσμο τῆς φύσεως, οὔτε τό πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, πού μᾶς περιβάλλουν. «Κόσμος» εἶναι τό ἀντίθετο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἡ κατάσταση τῆς ἀποστασίας, ἡ διάχυτη νοοτροπία τῆς ἀπιστίας, τῆς ὑλοφροσύνης καί τῆς ἁμαρτίας     , πού ἐπικρα­τεῖ συνήθως πάνω στή γῆ.

          Ἑπομένως ἡ ἐντολή «ἀφορίσθητε», δηλαδή, ξεχωριστεῖτε δέν ἀναφέρεται σέ τοπική ἀπομάκρυνση τῶν πιστῶν, ἀλλά σέ ριζική διαφοροποίηση τῆς σκέψης καί τοῦ ἤθους των.  Ὁ πιστός θά ζήσει μέσα στόν κόσμο, ὅπου ζοῦν καί οἱ ἄπιστοι καί διεφθαρμένοι καί ἀμετανόητοι ἁμαρτωλοί συνάνθρωποί του. Θά ἐργασθεῖ δίπλα τους στόν ἴδιο ἐργασιακό χῶρο. Στό ἴδιο κατάστημα, στό ἴδιο ἐργαστήριο. Θά βρίσκεται ἴσως μαζί τους μέσα στό ἴδιο σπίτι. Θά γνωρίζεται μαζί τους καί θά τούς χαιρετᾶ. Θά ἔχει ἴσως καί κάποια ἀναγκαστική συναλλαγή μαζί τους. Αὐτά δέν εἶναι δυνατό νά ἀποφευχθοῦν. Ὅμως θά εἶναι ταυτόχρονα καί χωρισμένος ἀπ᾽ αὐτούς. Δέν θά ἔχετε οἰκειότητα καί στενές φιλίες μαζί τους. Θά εἶσθε πάντοτε προσεκτικοί ἀπέναντί τους, μᾶς λέγει μέ τόν τρόπο του ὁ Ἀπόστολος.

Τό αἴτημα τοῦ Κυρίου πρός τόν οὐράνιο Πατέρα Του,  στήν Ἀρχιερατική Του προσευχή ἦταν «οὐκ ἐρωτῶ ἵνα ἄρῃς αὐτούς ἐκ τοῦ κόσμου» (Ἰω. ιζ´15). Δέν σοῦ ζητῶ, Πατέρα μου, νά πάρεις ἀπό τή ζωή καί τόν κόσμο τούς μαθητές μου. Σκοπός καί ἰδανικό δέν εἶναι νά ἀποφύγουν οἱ Μαθητές τόν ἀγώνα, ἀλλά νά ἀναδειχθοῦν μέ τόν ἀγώνα τους γενναῖοι μαχητές καί νικητές. Νά ἀντιμετωπίσουν δυναμικά καί ἀσυμβίβαστα τόν κόσμο, καί νά τόν νικήσουν μέ τή φλογερή τους πίστη (Α´Ἰω. ε´4). Νά μείνουν ἀνεπηρέαστοι. Μέ ψυχή εὐλαβῆ, σκέψη ἁγνή καί βλέμμα οὐράνιο.

Ἀλλά ὁ θεῖος Ἀπόστολος ζητεῖ καί κάτι ἀκόμη. Ζητεῖ νά μή ἐγγίζομεν οἱ πιστοί τίποτε τό ἀκάθαρτο. Καί ἐξηγούμεθα: Μήπως δέν εἶναι ἀκάθαρτη σέ πολλά σημεῖα ἡ νοοτροπία τῶν ἀνθρώπων πού βρίσκονται μακριά ἀπό τόν Θεό;  Δέν εἶναι ἀκάθαρτες οἱ συζητήσεις τους πολλές φορές στήν ἐργασία καί τήν συναναστροφή τους;  Ἑπομένως ὁ πιστός δέν πρέπει νά μετέχει σέ τέτοιες συζητήσεις καί νά ἐγγίζει ἔτσι τά ἀκάθαρ­τα νοήματά τους. Ἔπειτα ὁ κόσμος ζητεῖ ξεφαντώματα.  Ὁ πιστός ἀντίθετα ἀγαπᾶ τήν εὐπρέ­πει­α. Ἐπιζη­τοῦν οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου τήν μάταιη ἐπίδειξη, τό πῶς θά ντυ­θοῦν ὄχι καλύτερα καί εὐπρεπέστερα, ἀλλά πιό ἐντυπωσιακά, πιό ἔξαλλα καί προκλητικά, μέ τήν τελευταία λέξη τῆς μόδας (Ματθ. στ´31); Φροντίζει γιά τήν ὡραιότητα τῆς ψυχῆς του ὁ χριστιανός, εὐτρεπίζει σύμφωνα μέ τόν Ἀπόστολο Πέτρο «τόν κρυπτόν τῆς καρδίας ἄνθρωπον» (Α´Πέτρ. γ´4). Ἐπιδιώκει νά ἀπο­κτήσει ὡς στόλισμα τόν κρυφό καί ἀφανή στά σωματικά μάτια ἐσωτερικό ἄνθρωπο τῆς καρδιᾶς, ὁ ὁποῖος ἔχει ὡς κόσμημα καί ἄφθαρτο στολισμό τό πράο καί ὑπομονετικό καί ἥσυχο πνεῦμα. Τραγούδια, περιοδικά καί θεάματα μέ αἰσθησιακό περιεχόμενο διαφημίζονται μέ ἐπιμο­νή καί ἔνταση γύρω μας; Ἐπίμονα τά ἀποφεύγει ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ. Κάνει ἀντίσταση ἡρωϊκή. Ἀρνεῖται νά μπεῖ στό κλίμα τους. Φεύγει καί ξεχωρίζεται καί κρατεῖ τήν ψυχή του ἄθικτη ἀπό ὅ,τι χαμερπές.Τήν κρατεῖ προσηλωμένη στό Θεό. Ἀπορρο­φημένη σέ σκέψεις καί συναισθήματα ἱερά καί οὐράνια.

Αὐτή εἶναι, ἀδελφοί, ἡ στάση τοῦ πιστοῦ ἀπέναντι στό «πνεῦμα τοῦ κόσμου» (Α´Κορ. β´12).

Πρός τούς συγκεκριμένους ἀνθρώπους  τώρα, πού συναντᾶ, ὅπως εἴπαμε, καί ἐκ τῶν πραγμάτων εἶναι ἀναγκασμένος νά συναναστρέ-φεται μαζί τους, ἐνεργεῖ καί συμπεριφέρεται ὁπωσδήποτε  μέ τρόπο χριστιανικό. Ναί μέν δέν ἐξοικειώνεται μαζί τους, δέν χαλαρώνει στήν συμπεριφορά του ἀπέναντί τους, ὅμως τήν ἴδια ὥρα, ἐνῶ ὁ ἴδιος θά εἶναι καί θά παραμένει ξένος πρός τόν κόσμο,  θά δείχνει κατανόηση καί ἀγά­πη στούς ἀνθρώπους πού ἐπηρεάζονται ἀπό τόν κόσμο. Διότι οἱ ἄνθρωποι αὐτοί ἔστω καί ἄν ἔχουν παρασυρθεῖ, παραμένουν ψυχές. Ψυχές πού ἔχουν μερίδιο στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ψυχές γιά τίς ὁποῖες πρόσφερε τόν ἑαυτό Του θυσία στόν Σταυρό ὁ Θεός τῆς ἀγάπης. Κατά κανόνα καί οἱ ἄνθρωποι αὐτοί κρύβουν στά βάθη τους καί καλές διαθέσεις καί μέ νοσταλγία ἀναζητοῦν κάποιον, πού θά τούς βοηθήσει νά ἀπαγκι­στρωθοῦν ἀπό τήν πλάνη τῆς ἁμαρτίας.

Ἐπιπλέον ὁ πιστός χριστιανός, ἐπειδή ἀκρι­βῶς δέν ἔχει ὑποταχθεῖ στήν κοσμική νοοτροπία, ἔχει ὑπερνικήσει τόν ἀτομισμό καί κυριαρ­χεῖται ἀπό ἁγνό ἐνδιαφέρον γιά τόν συνάνθρωπό του. Ἐπειδή ἀκριβῶς βρίσκεται ἔξω ἀπό τό ρεῦμα τοῦ κόσμου, μπορεῖ καλύτερα ἀπό κάθε ἄλλον νά σώσει ὅσους παρασύρονται ἀπ᾽αὐτό τό ὀλέθριο ρεῦμα.

Ἔτσι ὁ σωστός μαθητής τοῦ Χριστοῦ ζεῖ μέν μέσα στόν κόσμο, δέν εἶναι ὅμως ξένο σῶμα πρός αὐτόν. Ἀντίθετα εἶναι «ζύμη» δραστική (Ματθ. ιγ´33), πού ἐπιδρᾶ εὐεργετικά στό σύνολο καί ζωογονεῖ τήν κοινωνία.

Λέγει λοιπόν ἐγκάρδια τήν «καλημέρα», ἐρωτᾶ μέ ἐνδιαφέρον γιά τήν ἀπροσδόκητη θλίψη, τρέχει νά συμπαρασταθεῖ στόν πονεμένο, ἀκούει τούς στεναγμούς τῆς μετανοίας καί τρέχει νά ὁδηγήσει στό λυτρωτικό Μυστήριο τίς ψυχές. Περισσότερο ἀπό ὁποιονδήποτε ἄλλον ἄνθρωπο, ὁ πιστός ἔχει τήν δυνατότητα καί πρέπει νά ἀναπτύσσει σχέσεις  εἰλικρινοῦς ἀδελφοσύνης μέ τούς συνανθρώπους του. Ὄχι βέβαια μέ φιλαμαρτήμονα, ἡττοπαθῆ διάθεση, γιά νά τούς μοιάσει στό κακό. Ποτέ δέν ἐπιτρέπει κάτι τέτοιο στόν ἑαυτό του. Ἀλλά ἀντίθετα μέ ἔνθεη ὁρμή, γιά νά τούς ὠθήσει πρός τό καλό. Γι᾽αὐτό ποτέ δέν συμβιβάζεται μέ ὅσους ἔχουν προσβλη­θεῖ  ἀπό κοσμικές ἐπιδράσεις, ἀλλά τούς βοηθεῖ νά ἀνακαλύψουν καί νά ἀναπτύξουν τόν καλό ἑαυτό τους. Τούς δείχνει τό δρόμο καί τόν τρόπο πῶς νά πετάξουν ἀπό πάνω τους «τόν ἀπό τῆς σαρκός ἐσπιλωμένον χιτῶνα» (Ἰούδα 23), προσέχοντας «ἐν φόβῳ Θεοῦ»  νά μή κηλιδωθεῖ ὁ δικός τους. Καί μέ τόν τρόπο αὐτό διατηρεῖται ἀφάντα­στα κοντά στίς ψυχές, ἀλλά καί συγχρόνως ἀφάνταστα μακριά ἀπό τήν κακία τοῦ «κόσμου».   

*****

«Ἐξέλθετε ἐκ μέσου αὐτῶν καί ἀφορίσθητε καί ἀκαθάρτου μή ἅπτεσθε»

                    Ἀδελφοί, πρότυπο στόν ἀγώνα μας καί στή ζωή μας εἶναι καί θά παραμένει ὁ Θεάνθρωπος Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Ἐκεῖνος ἔζησε στόν κόσμο ὡς τέλειος ἄνθρωπος, πού συαναστρεφόταν μέ συμπάθεια ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί συγχρόνως ὡς ὁ Ἀληθινός Θεός, ὁλότελεα ἀπρόσιτος ἀπό τήν κακία τῆς γῆς. Πλησίασε τούς ἀνθρώπους, ἔγινε δικός τους, τούς ἐδίδασκε, τούς ἐθεράπευε, τούς ἐστήριζε καί συγχρόνως ἔμενε ξένος πρός κάθε τι κοσμικό. Ἔμενε ὁ ἀπολύτως Ἅγιος.

Κι ἐμεῖς Αὐτόν καί τούς ἁγίους Του ἄς προσπαθήσουμε νά μιμηθοῦμε.

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἀρχιγραμματεύς  Ἱεράς Συνόδου

τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου