ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΒΑΘΜΟ ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

 

ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ  ΛΟΓΟΣ  ΣΕΡΑΦΕΙΜ  ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ

ΚΑΤΑ  ΤΗ  ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ  ΤΟΥ  ΣΤΟ  ΒΑΘΜΟ  ΤΟΥ  ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

       Στην ήδη αναρτημένη-«Αναστάσιος», 01.09.2020-επιτομή βιογραφικής δοκιμής για το μακαριστό Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ Παπακώστα, δεύτερο κορυφαίο ηγέτη της «Ζωής», προστίθεται σήμερα και «ο ανέκδοτος λόγος του κατά τη χειροτονία του στο βαθμό του Πρεσβύτερου». Είναι κάμποσοι μήνες που μου έστειλε ένα αντίγραφο, και όχι μόνο, αυτού του ιδιαίτερα ενδιαφέροντος γραπτού της προσωπικής του Πεντηκοστής, ο λίαν αγαπητός φίλος και αδελφός π. Γεώργιος Μποροβίλος, Δρ. Θεολογίας, τον οποίο και πάλι ευχαριστώ. Και είναι θαρρώ αυτή η «εύκαιρη ώρα», που ως υποσχέθηκα, μπορεί να γίνει ευρύτερα γνωστός, μαζί με ένα μικρό «επίκαιρο επίμετρο».

*****   ***   *****

Α.      Για τη νεαρή Αδελφότητα Θεολόγων «Ζωή», που είχε αρχίσει να κάνει αισθητή στη χώρα τη δημιουργική πνευματική παρουσία της, το έτος 1920 ήταν πολλά πολύ σημαδιακό. Το Φεβρουάριο μήνα κάλεσε ο Θεός «εις τα άνω» το μόλις 38 χρονών Αρχιμανδρίτη Διουνύσιο Φαραζουλή, από τα πρωταρχικά μέλη της, αλλά και εμφανή προσδοκία του ιδρυτή της π. Ευσέβιου Ματθόπουλου για επάξια διαδοχή.

Και, οκτώ μήνες μετά, το Νοέμβριο, της έστειλε τον εκ Φουρνά Ευρυτανίας θεολόγο καθηγητή Σεραφείμ Παπακώστα, ετών 28, κλητό του γεραρού ιδρυτή της, λίαν ευδιάκριτο για ποιο σκοπό. Τον είχε κοντά του ως φοιτητή της Θεολογίας, και τον είχε μετρήσει με πολύ προσοχή και προσευχή.

        Τέσσερα χρόνια μετά, λοιπόν, το πρώτο πιο σημαντικό γεγονός της ζωής Σεραφείμ Παπακώστα είναι ασφαλώς η χειροτονία του σε Πρεσβύτερο-Αρχιμανδρίτη από τον μεγάλων βηματισμών και δυναμικών πρωτοβουλιών Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, Καθηγητή του στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών-Κυριακή Πεντηκοστής, 15 Ιουνίου 1924, στον Καθεδρικό Ναό Αθηνών.

Ένα χρόνο νωρίτερα-1923-Διάκονον όντα, τον είχε ανεβάσει στον άμβωνα του ίδιου Ναού, παρά την εμφανή δυσθυμία του ιερατικώς Προϊσταμένου του. Εις πείσμα της οποίας όμως, να το πει έτσι κανείς, έμελλε να τον τιμήσει περίλαμπρα για μακρά σειρά ετών, πλέον των 27 συνεχώς ! Καθώς τον κράτησαν στην ίδια θέση και οι μετά ταύτα Αρχιεπίσκοποι, Χρύσανθος, Δαμασκηνός, και Σπυρίδων, ονόματα βαριά ! Ως διαπρύσιο κήρυκα του θείου λόγου «περί πλήθουσαν-εκκλησιαστικού πληρώματος-αγοράν»-«βελόνα δεν έπεφτε κάτω κάθε φορά» !

      Διό και νομίζω αξίζει να προσεχθεί ιδιαίτερα εδώ, τι και πώς αναφέρεται εις επήκοον Θεού και Αγίου Σώματος της Εκκλησίας στη βαθιά αίσθηση ευθύνης που τον συνέχει ανταποκρινόμενο σ’ αυτή την θεία κλήση και υψηλή τιμή ! Αλλά και, από τα μετά ταύτα γνωστά πια, να συσχετιστεί με το τι μπορεί να προσφέρει στην Εκκλησία, κάποιος που αποφασίζει να την διακονήσει και «ως απλός στρατιώτης Ιησού Χριστού, όχι ως αξιωματικός», ως λέει ο μακαριστός π. Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος.  Βέβαια, ως «αχρείος δούλος του Κυρίου, που αυτό που όντως οφείλει, αυτό ταπεινά ποιεί». Πάντα με την αίσθηση ότι η Χάρη του Θεού επιτελεί με την ταπεινότητά του αυτό που κλήθηκε να διακονεί !

                      «  Μακαριώτατε ...    Εὐσεβεῖς ...

      Ἑορτὴ καὶ πανήγυρις φαιδρά, ἡ τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπέλαμψε σήμερον εἰς τό πνευματικὸν τῆς Ἐκκλησίας στερέωμα. Ἡ χριστιανικὴ Ἐκκλησία ἄγουσα τὴν γενέθλιόν της ἑορτήν, γλυκυθύμους μελῳδεῖ ὕμνους καὶ κατανυκτικὰς ἀναπέμπει προσευχὰς πρὸς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον· καὶ δέεται ἐκτενῶς ἵνα τὸ Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας καταυγάσῃ τάς ψυχὰς ἡμῶν, τῶν τέκνων της, μὲ τὸ ἀγλαὸν τῆς ἀληθείας φῶς˙ ἵνα μᾶς ἐμπνέῃ ἄσβεστον τὸν πόθον τῆς σωτηρίας, ἵνα μᾶς ἀναγεννήσῃ καὶ μᾶς ἐξαγιάσῃ, ἵνα παρίσταται τὸ Πνεῦμα πάντοτε καὶ πανταχοῦ ὁ κραταιὸς ἡμῶν ἀντιλήπτωρ, ὁ Παράκλητος ὁ παρηγορῶν τὰς συντετριμμένας καρδίας καὶ ἀνορθῶν τὰ παραλελυμένα γόνατα, ἵνα τὸ Πνεῦμα ἀποβῇ εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν σφραγὶς ἀνεξάλειπτος καὶ θεῖος ἀρραβὼν τῆς μελλούσης κληρονομίας. 

      Καὶ θὰ ἥρμοζεν, ἀγαπητοί, σήμερον ὑπὲρ πᾶσαν ἄλλην ἡμέραν καὶ ἑορτὴν ν’ ἀναπεμφθῇ καὶ ἀπὸ τοῦ ἄμβωνος ᾠδὴ πρὸς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κινοῦν καὶ ἐμψυχοῦν τὸν ἱερὸν ἄμβωνα, καὶ νὰ ἐξυμνηθοῦν τὰ μεγαλεῖα του καὶ αἱ ἐνέργειαί του ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ - Ἀλλὰ τὴν ψυχὴν μου σήμερον κατέχει συγκίνησις ζωηρά –διὰ νὰ μὴ εἴπω στυγνότης καὶ κατήφεια – διὰ γεγονός, τὸ ὁποῖον ἀφορᾷ κυρίως μὲν ἐμέ, σχετίζεται ὅμως ἀμεσώτατα μὲ τὰς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐφ’ ὑμῶν· διὰ τὸ γεγονὸς τῆς εἰς πρεσβύτερον προχειρίσεώς μου. Πάντοτε μετὰ φόβου καὶ ὄκνου πολλοῦ προσητένιζον τὴν ὑψηλὴν σκοπιὰν εἰς τὴν ὁποίαν τὸ Πνεῦμα τοὺς ἱερεῖς ἀναβιβάζει. Ἀλλ’ ὅταν πρὸ ἡμερῶν προσεκλήθην ὑπὸ τοῦ Μακαριωτάτου ν’ ἀναδεχθῶ ὁριστικῶς τὸ ὑπούργημα, ἐδοκίμασα πολλοὺς δισταγμούς, κλονισμὸν βαθύν. Ναί, κλονισμόν ! Διότι ἐγγύτερον τώρα πρὸς τὴν ἱερωσύνην εὑρεθείς, ἠθέλησα ἀκριβέστερον καὶ τὸ μέγεθος τοῦ ἀξιώματος νὰ ἐξετάσω.

      Ἀλλ’ ὁποῖον ὕψος δυσανάβατον ! Εἶδον τὴν ἱερωσύνην ὑπερβαίνουσαν πᾶν ἐπίγειον ἀξίωμα καί χωροῦσαν πρὸς τοὺς οὐρανούς. Διότι «ἡ ἱερωσύνη, λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, τελεῖται μὲν ἐπὶ γῆς, τάξιν δέ ἐπουρανίων ἔχει ταγμάτων», ὅτι οἱ ἱερεῖς «τὴν γῆν οἰκοῦντες καὶ ἐν ταύτῃ ποιούμενοι τὴν διατριβήν, τὰ ἐν οὐρανοῖς διοικεῖν ἐπετράπησαν, καὶ ἐξουσίαν ἔλαβον, ἣν οὔτε ἀγγέλοις, οὔτε ἀρχαγγέλοις ἔδωκεν ὁ Θεός. Οὐ γὰρ πρὸς ἐκείνους εἴρηται, ὅσα ἂν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένα καὶ ἐν τῷ οὐρανῷ· καὶ ὅσα ἂν λύσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένα ἐν τῷ οὐρανῷ». Εἶδον τὸν ἱερέα μεσίτην μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ὄργανον διὰ τοῦ ὁποίου μετοχετεύεται ἀπ’ οὐρανοῦ ἡ χάρις, ὄργανον Θεοῦ τεταγμένον εἰς τό «πτερῶσαι ψυχήν, ἁρπάσαι κόσμου καὶ δοῦναι Θεῷ ... εἰσποιῆσαι τὸν Χριστόν εἰς τάς καρδίας διὰ τοῦ Πνεύματος, καὶ τὸ κεφάλαιον, Θεὸν ποιῆσαι τὸν ἄνθρωπον». Εἶδον τὴν ἱερωσύνην πολὺ τὴν τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ Ἀαρών ὑπερβαίνουσαν διακονίαν. Ὁ μὲν Μωϋσῆς τολμήσας ἐπὶ τοῦ ὄρους Χωρὴβ νὰ πλησιάσῃ τὴν βάτον τὴν φλεγομένην καὶ μὴ καιομένην, ἤκουσε ἐπιτακτικὴν τὴν φωνὴν τοῦ Θεοῦ: «Μωϋσῆ, Μωϋσῆ ... Μὴ ἐγγίσῃς ὧδε, λῦσαι τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου· ὁ γὰρ τόπος ἐν ὧ σὺ ἕστηκας γῆ ἁγία ἐστί».

    Ἀλλ’ ὁ ἱερεύς - ὤ τοῦ θαύματος! – τὸ μέγα θυσιαστήριον προσεγγίζει «καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον καλεῖ, λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, καὶ τὴν φρικωδεστάτην ἐπιτελεῖ θυσίαν καὶ τοῦ κοινοῦ πάντων συνεχῶς ἐφάπτεται Δεσπότου... Τότε καὶ ἄγγελοι παρεστήκασι τῷ ἱερεῖ καὶ οὐρανίων δυνάμεων ἅπαν τὸ τάγμα βοᾷ καὶ ὁ περὶ τὸ θυσιαστήριον πληροῦται τόπος εἰς τιμὴν τοῦ κειμένου». Καὶ ἐρωτᾷ ὁ αὐτὸς πατήρ. «Ποῦ τάξομεν τόν ἱερέα, εἰπέ μοι;» Μέγα, ἀδελφοί, τὸ ἀξίωμα και ὑπερανθρώπινον. Ἅπαντες οἱ μεγάλοι τῆς Ἐκκλησίας Πατέρες μένουν ἔκθαμβοι πρὸ τοῦ μεγαλείου τοῦ ἀξιώματος. Ἐνώπιον τοιούτου λοιπὸν ἀξιώματος πῶς νὰ μὴν ἀποδυσπετῇ-«τα χάνει»- καὶ νὰ μὴν καμμύῃ-«ανοιγοκλίνει από φόβο»-τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ νὰ μὴ ἰλιγγιᾷ ἡ σμικρότης μου; Ἀνελογίσθην ἐξ ἄλλου ὅτι πρὸς τοιοῦτο ἀξίωμα πρέπει νὰ προχωροῦν «οἱ πολλῷ μέτρῳ τῶν ἄλλων κατὰ τὴν ἀρετὴν τῆς ψυχῆς πλεονεκτοῦντες»-«όσοι ξεπερνούν πάρα πολύ τους άλλους» (Χρυσόστομος)· ὅτι ὅστις τοὺς ἱερατικοὺς βαθμοὺς προσεγγίζει, ἐπὶ τοσοῦτον, λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, πρέπει νὰ προκόπτῃ εἰς τὴν ταπείνωσιν, ὅτι ἐὰν εἶναι μέγα «τὸ τὰ ἴδια πάθη καὶ ἀρρωστήματα καὶ γινώσκειν καὶ θεραπεύειν... πολλῷ μεῖζον τὸ τὰ τῶν ἄλλων ἰᾶσθαι δύνασθαι καὶ ἀνακαθαίρειν ἐπιστημόνως»-«Γιατί, αν είναι πολύ μεγάλο, πολύ δύσκολο να γνωρίζει-αναγνωρίζει και να θεραπεύει τα δικά του πάθη και αδυναμίες, είναι πολύ πιο μεγάλο-πολύ πιο δύσκολο να μπορεί να θεραπεύει και να καθαρίζει εκείνα των άλλων με τον αρμόζοντα- ορθό- τρόπο  (Γρηγόριος)· ἵνα μὴ λεχθῇ ποτὲ ὅτι ἐπιχειροῦμεν να θεραπεύσωμεν ἄλλους, καθ’ ὅν χρόνον ἡμεῖς «ἕλκεσι βρύομεν»-«είμαστε γεμάτοι πληγές-πάθη».

     Ἀνελογίσθην ὅτι ἀπαιτεῖται καθαρότης βίου ἀκηλίδωτος, καὶ ἁγιότης ἀνέγκλητος, καθὼς λέγει ὁ Χρυσόστομος, «χρὴ τὸν ἱερωμένον, ὥσπερ ἐν αὐτοῖς ἑστῶτα τοῖς οὐρανοῖς μεταξύ τῶν δυνάμεων ἐκείνων, οὕτως εἶναι καθαρόν»-«σαν άγγελος».. Ὅτι ὁ ποιμήν «πολλῆς δεῖται τῆς συνέσεως-«να είναι πολύ συνετός»- καὶ μυρίων ὀφθαλμῶν-«να έχει χίλια μάτια»-πρὸς τὸ περισκοπεῖν πάντοθεν τὴν τῆς ψυχῆς ἕξιν»-«για να παρατηρεί και εξετάζει από κάθε πλευρά την ψυχική κατάσταση του άλλου». Καὶ ἐξαιρετικὰ ἀπαιτοῦνται προσόντα διὰ τὴν κυβέρνησιν-«καθοδήγηση»- ψυχῶν· ὅτι «ὅσον τὸ ὕψος καὶ τὸ ἀξίωμα, τοσοῦτος καὶ ὁ κίνδυνος», ὅτι αἱ δυσκολίαι μέγισται καὶ αἱ δυσχέρειαι, τῶν ὁποίων ἡ ἀπαρίθμησις ἰσοδυναμεῖ μὲ τὴν καταμέτρησιν πελάγους.

     Ἐξαιρετικῶς δὲ αἱ δυσκολίαι αὗται ηὐξήθησαν κατὰ τοὺς χρόνους τούτους, καθ’ οὓς καταπίπτει μὲν συνεχῶς τὸ θρησκευτικὸν συναίσθημα μεταξὺ τοῦ λαοῦ, ὁ πρὸς τὸν κλῆρον σεβασμὸς μειοῦται καὶ ἡ δυσπιστία αὐξάνει, ὁ βίος τοῦ κληρικοῦ κρίνεται ἄνευ οὐδεμιᾶς ἐπιεικίας, διότι καθὼς λέγει ὁ πατὴρ τῆς Ἐκκλησίας, «οὐχ ὡς σάρκα περικειμένῳ οὐδ’ ἀνθρωπείαν λαχόντι φύσιν, ἀλλ’ ὡς ἀγγέλῳ καὶ τῆς λοιπῆς ἀσθενείας ἀπηλλαγμένῳ, δικάζειν ἅπαντες ἐθέλουσι τῷ ἱερεῖ»-«Όχι σαν άνθρωπο, όπως όλοι με σάρκα και οστά, αλλά σαν άγγελο, απαλλαγμένο από κάθε αδυναμία, βλέπουν και θέλουν να κρίνουν και να καταδικάσουν τον ιερέα». Πολλάκις δὲ ὅλως ἀδίκως καὶ συκοφαντικῶς περιφέρεται τὸ ὄνομά του ἀνὰ τὰ στόματα τὰ ἀπύλωτα καὶ τὰς ἀχαλινώτους γλώσσας. Καὶ ἐπειδὴ τοιοῦτο εἶναι τὸ ἔργον, βαρὺ καὶ ἐπίμοχθον καὶ αἱ εὐθῦναι καὶ αἱ δυσχέρειαι μέγισται, «ἀποβαίνει τῇ αἰσθητικῇ καὶ λυπηρᾷ καρδίᾳ σὴς ὀστέων»-«σαράκι που κατατρώει κόκαλα»-ὡς λέγει ὁ μέγας Γρηγόριος· ὁ δὲ προφήτης Ἰωὴλ παραγγέλλει θρῆνον εἰς τοὺς λειτουργοῦντας τῷ θυσιαστηρίῳ. (Ἰωήλ α΄13).

     Παρ’ ὅλα ὅμως ταῦτα, παρ’ ὅλους τοὺς δισταγμοὺς καὶ τὴν ἀμφιταλάντευσιν ἀπεφάσισα ν’ ἀναδεχθῶ τὸ βάρος. Διότι εἰσῆλθον ἅπαξ ὡς διάκονος εἰς τὸν χορὸν τῆς ἱερωσύνης τὸν ἐκ τοῦ Πνεύματος συρόμενον καὶ ἔπρεπε νὰ τὸν χορεύσω· ἐθεώρησα δὲ τὴν ἄρνησιν καὶ τὴν ἀντίστασιν ἄσκοπον καὶ ἀπειθείας δεῖγμα. Καὶ ἐφοβήθην μήπως ἀποφεύγων ἕνα κίνδυνον εἰς μεγαλύτερον ἐνέπιπτον. Διότι ἐὰν δὲν ἐπιτρέπεται νὰ ἀποφεύγῃ ὁ χριστιανός πᾶν καθῆκον, ἐπειδὴ παρακολουθεῖται ἀπὸ κόπους καὶ θλίψεις, πολὺ περισσότερον δὲν δικαιοῦται τις ν’ ἀποφύγῃ τὴν ἱερατικὴν διακονίαν, ὅταν καλεῖται ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. Τοῦτο ἀποδεικνύει παρακοὴν καὶ στέρησιν ἀγάπης εἰς τὸν ἀρχιποιμένα Χριστόν, ὅστις καὶ τὴν ζωὴν του ἐθυσίασε χάριν ἡμῶν. Οὐδεὶς βεβαίως ἄξιος μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων διὰ τὸ ὑπούργημα, ἀλλ’ ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς ἵνα εἰς σκεύη ὀστράκινα ἐναποθέτῃ τὸν τῆς ἱερωσύνης θησαυρόν, ἵνα δι’ αὐτῶν ἐργασθῇ τὴν οἰκοδομὴν καὶ τὸν καταρτισμὸν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ.

       Μὲ τὴν ἀπόφασιν δὲ ταύτην δὲν εἶναι ἄσχετον καὶ τὸ εὐτυχὲς γεγονὸς ὅτι ἐκλήθην εἰς τὸ ἀξίωμα ὑπὸ τοῦ Μακαριωτάτου, ὅστις ἄλλοτε μὲν μὲ ἐχειραγώγησεν εἰς τὰ θεολογικὰ γράμματα ὡς καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου, τώρα δὲ ὡς Πατήρ καὶ Ποιμενάρχης μὲ χειροθετεῖ καὶ μὲ ἀναβιβάζει εἰς τὸ τοῦ πρεσβυτέρου ἀξίωμα. Καὶ ἰδοὺ τώρα περιεβλήθην τὴν τῆς ἱερατείας χάριν καὶ ἐν τοῖς ἱερεῦσι κατηριθμήθην μὲ βεβαίαν τὴν ἐλπίδα ὅτι ὁ μέγας Θεός, ὁ Ἀρχιποιμὴν Χριστός, ὁ ἀγαθὸς Παράκλητος ὁ μένων μεθ’ ἡμῶν εἰς τὸν αἰῶνα θέλει κρατήσει τὰς χεῖρας μου τὰς παρειμένας, θέλει στηρίξει τὴν ἰδικὴν μου ἀσθένειαν ἐπὶ τῆς ἰδικῆς του παντοδυναμίας, θέλει ἀναδείξει καὶ τὴν σμικρότητά μου «σκεῦος εἰς τιμὴν, ἡγιασμένον καὶ εὔχρηστον τω δεσπότῃ, εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν ἡτοιμασμένον». Ἐλπίζω ὅτι αἱ εὐχαὶ τοῦ Μακαριωτάτου Πατρὸς ἡμῶν θὰ μὲ ἐνισχύσουν ἵνα φυλάξῳ τὴν καλήν παρακαταθήκην καὶ ἀναζωπυρῷ τό χάρισμα τοῦ Θεοῦ, ὅπερ μοι ἐδόθη διὰ τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν Του. Ἐλπίζω ὅτι αἱ προσευχαὶ ὑμῶν, θὰ μὲ συνοδεύουν ἔκτοτε ἵνα παραστήσω ἐμαυτὸν δόκιμον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ ἐργάτην ἀνεπαίσχυντον.

     Παρακαλῶ δέ ὅταν μετ’ ὀλίγον κλίνετε τὰ γόνατα καὶ προσευχηθῆτε πρὸς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον καὶ πάντοτε εἰς τὰς προσευχὰς σας νὰ μὴ λησμονήσετε καὶ τὸν Σεραφεὶμ τὸν ἐλάχιστον ἐν ἱερεῦσι. Καὶ τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, ποιμένας καὶ ποιμαινομένους συμψύχους καὶ ὑπό θείου ζήλου κινουμένους θὰ καθοδηγήσῃ πρὸς τὴν ἐν οὐρανοῖς κατοικία τῶν εὐφραινομένων, πρὸς τὴν λαμπρότητα τῶν ἁγίων, ἵνα μετὰ τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν πνευμάτων ἀναπέμπωμεν δόξαν[...].»

******   ***   ******

      Τρία χρόνια μετά, Χριστούγεννα 1927, με την αύριο,  ο π. Ευσέβιος  παρουσίασε στη Σύναξη της Αδελφότητος τον Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ Παπακώστα, τριάντα και πέντε ενιαυτών, ως το νέο Προϊστάμενο της «Ζωής», και διάδοχο αυτού. Σε γραμμή. «Μηδείς σου της νεότητος καταφρονείτω»-1Τιμ.4.11-και πρώτο εφαρμοστή της από τον τότε παρά δυο ογδοντάχρονο Γέροντα. Από κείνη την ώρα το τιμόνι της «Ζωής», θα κρατούσε δυνατά έτη είκοσι εφτά, αυτός που θα την «έφτανε σε τέτοια εκπληκτική ανάπτυξη, που σίγουρα ξεπερνούσε κάθε προσδοκία του ιδρυτή της»-Χ. Γιανναράς.

     Εμείς όμως κρατάμε εδώ και μένουμε και επισημαίνουμε ότι μετά τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, που τον ανέβασε στον άμβωνα του Καθεδρικού Ναού Αθηνών, τον πρώτο της χώρας, με ό, τι συνεπάγεται αυτό, τον κράτησαν στην ίδια  θέση και οι Αρχιεπίσκοποι, Χρύσανθος, Δαμασκηνός, και Σπυρίδων, ονόματα βαριά. Και καθένας καταλαβαίνει το γιατί πολύ καλά.

*****   ***   *****

Β.   Μακρά θανατερή πανδημία Κόβιτ19, φοβερή δοκιμασία όλου του κόσμου, και της πατρίδας μας φυσικά πάνω από ένα χρόνο. Έκτακτης κατάστασης ώρα, «η εύκαιρη ώρα» να γίνει ευρύτερα γνωστός «ο ανέκδοτος λόγος του κατά τη χειροτονία στο βαθμό του Πρεσβύτερου», του Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ Παπακώστα, δεύτερου κορυφαίου ηγέτη της «Ζωής». Ως κάθε άλλο παρά τυχαίος υπομνηματισμός της δυναμικής αγρύπνιας και των πρωτοβουλιών του στην άλλου τύπου, αλλά όχι λίγο θανατερή Κατοχική και τραγική Μετακατοχική περίοδο. Και το «επίκαιρο επίμετρο», τι ευλογία, πώς τα φέρνει έτσι ο Θεός, και σ’ αυτή την περίοδο έκτακτης ανάγκης ο Καθεδρικός Ναός Αθηνών έγινε το μεγάλο Λειτουργικό και Πνευματικό Επίκεντρο εντός της Ελλάδος και εκτός. Και δείχτηκε, ως προς Λειτουργικό μέρος, υπέροχο, αν μη και πρότυπο από πλευράς αρμονίας-μελωδικότητας-μουσικής και ευκρίνειας λεκτικής, ιδιαίτερα ιερατικής, ενώ ως προς το Πνευματικό-Κήρυγμα-μέρος της, ας μου συγχωρεθεί η απλή γνώμη, τίποτα παραπάνω, παρουσίασε μεγάλο παθητικό,

      Και εδώ είναι που με πρόλαβε ο λίαν αγαπητός φίλος και αδελφός, γνωστός Πανεπιστημιακός Καθηγητής, και όχι μόνο, Χρήστος Γιανναράς, επισημαίνοντας- «Καθημερινή της Κυριακής»-09.05.21-από την πλευρά του τα εξής: «Η νίκη κατά πάνω στο θάνατο, η προσδοκώμενη «ανάστασις των νεκρών», δεν σημαίνεται με τη γλώσσα της Φυσικής Πειραματικής-αυτό ίσως δεν το έχει αντιληφθεί ούτε ο σεβάσμιος αρχιμανδρίτης του καθεδρικού ναού Αθηνών, που σε κάθε Λειτουργία την ώρα του «κοινωνικού», στήνει αναλόγιο και διαβάζει την ιδεολογική του διακήρυξη που τη λογαριάζει κήρυγμα εκκλησιαστικό. Ευτυχώς, η δική μας παρακμή δεν υποβιβάζει όσα πολύτιμα διαχειριζόμαστε».

       Από τη δική μου πλευρά η επισήμανση, επαναλαμβάνω, απλή γνώμη, έχει την εξής αρχή, μέση και κατάληξη. Στους τελευταίους χαιρετισμούς-«Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου»-ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, όχι τόσο του κηρύγματος, όσο της πράξης Αγάπης-«Αποστολή»-θερμός εραστής-ελπίζω το θράσος μου να συγχωρεί-έκλεισε την Ακολουθία με ένα κήρυγμα για το επερχόμενο Πάθος-Ανάσταση του Χριστού, σε σχέση με την τρέχουσα δοκιμασία της Εκκλησίας και ευρύτερα του κόσμου με τα εξής βασικά χαρακτηριστικά. Μίλησε από στήθους, εκ βαθέων, εκ μέσης καρδίας, ανθρώπινα, πολύ ανθρώπινα, απλά, πολύ απλά, αδελφικά, πολύ αδελφικά. Παρά το γραφικό και συμπαθητικό και σεβάσμιο κατάλευκο και γηραιό του όλου παρουσιαστικού του, πιο πολύ μίλησε ως απλός αδελφός προς αδελφό ! Και δεν είναι μόνο δική μου αίσθηση αυτό !

  Ο αείμνηστος Πανεπιστημιακός Καθηγητής μας-«Εκκλησιαστική Ομιλητική-Ρητορική»- Π. Ν. Τρεμπέλας, ο και πρύτανης του άμβωνα και κραταιός, θα έλεγε εδώ : «Είπε τα καινά κοινώς, και τα κοινά καινώς».

Προσωπικά όμως μου θύμισε την όλη απλότητα, σε στυλ-ύφος, περιεχόμενο των κηρυγμάτων του μακαριστού τότε Αρχιμανδρίτη Ιερώνυμου Κοτσώνη-Αρχιεπίσκοπου δοκιμασίας μετά-πρωθιερέα του Παρεκκλησίου των Ανακτόρων, που παρακολουθούσα ανελλιπώς ραδιοφωνικά κάθε Κυριακή στις έντεκα. Μπορώ να κάνω και άλλες προεκτάσεις εδώ, από το όνομα αμφοτέρων,  αλλά θα ήταν ανεπίτρεπτη εισβολή σε χώρο προσωπικό. Δεν το τολμώ.

        Διό κλείνω λέγοντας στο σεβάσμιο Αρχιμανδρίτη, Ιεροκήρυκα του Καθεδρικού Ναού Αθηνών, του άμβωνα πανελλήνιας και πολύ πέρα εμβέλειας και σημασίας ότι, είναι στην εντελώς αντίπερα όχθη ή πλευρά από όλα αυτά. Το κήρυγμα του είναι μικρή εισήγηση για σεμινάριο θεολογικό ή ιερατικό, ποσώς έστω για το μέσο πνευματικό επίπεδο του εκκλησιαστικού πληρώματος και ακροατηρίου, πολύ περισσότερο, του πιο απλού, του και λίαν επιεικώς τόσο αδαούς, κυρίως τόσο μπερδεμένου ως έδειξαν πλείστα όσα πρόσφατα ατυχή.

      Με πολύ σεβασμό και ισοδύναμη αγάπη, ας με συγχωρήσει που θα πω. Ανέβηκα στον άμβωνα του Πανλεσβιακού Προσκυνήματος «της Παναγίας της Αγιάσου» πολύ νέος, με ευλογία, εποπτεία, και επικρότηση του λόγιου Μητροπολίτη Μυτιλήνης μακαριστού Ιάκωβου Κλεόμβροτου. Και έχω κάποιες εμπειρίες για τη βασική προτεραιότητα, κήρυγμα απλό για τον πολύ κόσμο, που πολύ λίγο φανταζόμαστε, πόσο λίγο, πολύ λίγο καταλαβαίνει, αν δεν αντιπαθεί, τις θεολογικές πτήσεις και μεγαλοστομίες, και τα τσιτάτα τα Πατερικά, που γοητεύουν όλους μας ως ομιλητές λίγο ή πολύ. Και κάποιες σχετικές σκέψεις μου έχουν από τότε κατατεθεί : «Τα απόρρητα ενός κηρύγματος», περιοδικό «Ανάπλασις», φ.138, Οκτώβριος 1965. 

«Χριστός Ανέστη» !  «Θανάτω, θάνατον πατήσας» !