Ὑπάρχει Λειτουργία τοῦ Ἰακώβου; - ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

Ὑπάρχει Λειτουργία τοῦ Ἰακώβου;

ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

     Στό ξεκίνημα τῆς Ἐκκλησίας μας δέν ὑπῆρχαν βιβλία «Ἱερατικά», πού νά περιέχουν τή Θ. Λειτουργία. Οἱ Ἀπόστολοι ἐπιτελοῦσαν τό Μυστή­ριο μέ βάση ὅ,τι εἶχαν ἰδεῖ ἀπό τό Χριστό   (Ἅγιος Σωφρόνιος Ἱεροσολύμων P.G. 87:3982). Καί τό «πλαισί­ωναν» μέ προσωπικές εὐχαριστήριες εὐχές. Ἄλλες ἔλεγε ὁ Πέτρος, ἄλλες ὁ Ἀνδρέας, ἄλλες ὁ Ἰωάννης, ἄλλες ὁ Ἰάκω­βος κ.ο.κ.

    Τό ἴδιο ἔκαναν μετά καί οἱ μεταποστολικοί Πατέρες.   Εἴχαμε, λοιπόν, ἐν χρήσει πολλές λειτουργίες καί  μάλιστα μέ  ἐκτενέστατες εὐχές, κάτι πού ἀνάγκαζε τούς Ἱερεῖς νά τίς «περικόβουν».  «Μή διά θεραπείαν ἀνθρωπίνην ἐπισπεύσης τάς εὐχάς ἤ συντέ­μης», ἔλεγε  ὁ Μ. Βασίλειος στό «παράγγελμα πρός τόν Ἱερέα».

  Ὁ Μ. Βασίλειος, προκειμένου νά ὑπάρχει ὁμοιομορφία στήν Ἐκκλησία, ἀλλά καί μιά πιό σύντομη Λειτουργία, πῆρε τήν πρωτοβουλία  καί ἔφτιαξε τήν ἐπ'ὀνόματί του  Θ. Λει­τουργία, μέ βάση τό «ὑλικό» που ὑπῆρχε στίς ἐν χρήσει Θ. Λειτουργίες.  Τό ἴδιο ἔκανε καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἔχοντας ὡς βάση τή Λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου ( Ἅγιος Πρόκλος Κων/πόλεως P.G.65:849-852). Ὁπότε οἱ Λειτουργίες πού ἦταν ἐν χρήσει μέχρι τότε ἔπεσαν σέ ἀπραξία, καί χάθηκαν.  Ἄρα, λοιπόν, δέν ὑπάρχει γνήσια, αὐτούσια Λειτουργία τοῦ  Ἰακώβου. 

 Ὁ τρόπος πού ἐπιτελεῖται ἡ «Λειτουργία τοῦ Ἰακώβου» στίς ἡμέρες μας,  δέν ἔχει σχέση  μέ τό πῶς γινόταν στήν ἀρχαία Ἐκκλησία.  Π.χ.,τότε κλῆρος καί λαός  στή Λειτουργία τῶν Κατηχουμένων προσεύχονταν γονατιστοί, καί   κοινωνοῦσαν γονατιστοί. Γονάτιζε ὁ Ἐπίσκοπος, καί ὁ Ἱερέας τοῦ πρόσφερε  τή Θ. Κοινωνία. Γονάτιζε ὁ Ἱερέας, καί ὁ  Ἐπίσκοπος τοῦ πρόσφερε  τή Θ. Κοινωνία.  Καί καταλάβαιναν, Ἀρχιερεῖς καί Ἱερεῖς, ὅτι ὡς μέλη τοῦ ἰδίου σώματος (τῆς Ἐκκλησίας), ὁ ἕνας ἔχει τήν  ἀνάγκη τοῦ ἄλλου.

    Οἱ λαϊκοί λάμβαναν τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό τόν Ἐπίσκοπο, καί τό Αἷμα  ἀπό τόν Ἱερέα,  σέ εἰδικό «κυπελάκι».  Παρέμεναν γονατιστοί (!),  ὥσπου νά κοινωνήσει καί ὁ τελευταῖος πιστός, ἐξ οὗ καί ἡ προτροπή «ὀρθοί οἱ μεταλαβόντες». Ἐπί πλέον: Ἄλλο πρᾶγμα  ἦταν τότε ἡ Πρόθεση,  ἄλλο ἡ Προσκομιδή, ἄλλο  ἡ Μικρή Εἴσοδος ἄλλο ἡ Μεγάλη κ.λ.π. κ.λπ. (Περισσότερα: Ναός, Ἱερέας, Λειτουργία, «Θαβώρ», 2η ἔκδοση, ἐμπλουτισμένη, 2021, σελ. 15-16, 67-68, 81-89).       

  Τό ἐφάμαρτο στή  «Λειτουργία τοῦ Ἰακώβου» εἶναι, ὅτι  γίνονται πράγματα, πού δέν γίνονταν ποτέ στήν Ἐκκλησία μας. Π.χ., ἐξ ἀρχῆς ἡ Θ. Λειτουργία γινόταν «ἐν τῷ κρυπτῷ», μακρυά ἀπό τά μάτια τῶν «ἀμυήτων», ὅμως, ἡ  τοῦ  Ἰακώβου γίνεται ἐν τῷ φανερῷ, πρός τό  θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις!

   Τό Θυσιαστήριο, Ἁγία Τράπεζα ἐγκαινιάζεται γιά νά ἐπιτελεῖται τό Μυστήριο, ὅμως, στή Λειτουργία τοῦ Ἰακώβου, τό Θυσιαστήριο  καταφρονεῖται καί  χρησιμοποεῖται ἕνα τραπεζάκι!

   Τό ἀντιμήνσιο ἐπ' οὐδενί  ἀντικαθιστᾶ τό Θυσιαστήριο, διαφορετικά, γιατί νά γίνονται ἐγκαίνια  Θυσιαστηρίου;!  Οἰκονομία ἐφαρμόζεται, ὅταν εἶναι ἀδύνατο νά ἐφαρμοσθεῖ ἡ ἀκρίβεια. Διαφορετικά, δέν γίνεται  οἰκονομία, ἀλλά αὐθαιρεσία.    

        Στίς ἡμέρες μας προέκυψε καί τοῦτο: Θ. Λειτουργία στίς αἴθουσες (!) καί στά προαύλια (!) τῶν σχολείων, «παγώνοντας» τή συνείδηση δασκάλων καί μαθητῶν, μέ αὐτό τό πρωτοφανές πού βλέπουν.   Μά δέν ἔχουμε νά κάνουμε μέ ἀρρώστους, παραλύτους πού δέν μποροῦν νά πᾶνε στήν ἐκκλησία!  Καί νά ἦταν μόνο αὐτό;  Ἡ   αἴθουσα ἤ τό προαύλιο, ὅπου  γίνεται τό Μυστήριο, καί ἀποκαλύπτεται  ὁ Χριστός,  παραδίδονται στήν καθημερινή τους χρήση, ὡς  νά μήν συνέβη κάτι!

         Μέ  τή «φόρα» πού πήραμε, θά βρεθοῦν  «ζηλωτές» νά λειτουργοῦν στά super market, στά καφενεῖα, καί δέν ξέρω ποῦ ἀλλοῦ, μέ τό σκεπτικό «ἐφόσον ὁ λαός δέν πάει στήν Ἐκκλησία, ἄς πάει ἡ Ἐκκλησία στό λαό!». Ὅμως,  ὁ κόσμος ὠφελεῖται, ὅταν τηροῦμε μέ εὐλάβεια τά παραδεδομένα,   καί ὄχι ὅταν τά καταφρονοῦμε.

       Στή λατρεία μας ὑπάρχουν πράγματα κακῶς κείμενα. Π.χ.  στήν ἐν Ἑλλάδι Ἐκκλησία, ἕνας εἶναι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, ὅμως ἐμεῖς κάθε Ἐπίσκοπο τόν κάνουμε καί Ἀρχιεπίσκοπο, «ὑπέρ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν...», λέμε γιά κάθε ποιμενάρχη!

    Ἄλλο: Ὁ  ἄλλος σκοτώνει τήν πεθερά του, τή γυναῖκα του, αὐτοκτονεῖ, καί στήν κηδεία του ψέλνουμε «μακαρία ἡ ὁδός ἧ πορεύῃ σήμερον....!».

     Ἄλλο: Οἱ πιστοί  στίς ἐκκλησίες μας προσκυνοῦν ἄλογα, δράκοντες, δαίμονες (εἰκόνες ἁγίων Δημητρίου, Γεωργίου, Χαραλάμπους, Μαρίνης κ.λ.π.),  καί ἡμεῖς  ἄδομεν.  Καί ἄλλα πολλά πού βγάζουν μάτι...!

     Ἀντί, λοιπόν νά διορθώνουμε τά κακῶς κείμενα στή λατρείας μας, ἰσοπεδώνουμε (!) τά καλῶς κείμενα! Τί συμβαίνει;