ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ - π. Γρηγορίου Μουσουρούλη

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

Του μακαριστού

Αρχιμανδρίτου π. Γρηγορίου Μουσουρούλη

(†11/01/2021)

Ἀρχιγραμματέως  Ἱεράς Συνόδου

τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου

Ἡ Κυριακή τῶν Βαΐων ἔχει κάτι τό ξεχωριστό. Μαζί μέ τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι οἱ δύο Κυριακές τοῦ χρόνου πού δέν ἔχουν ἀναστάσιμο χαρακτήρα. Τήν Κυριακή τῶν Βαΐων δέν ψάλλονται ἀναστάσιμα τροπάρια, οὔτε ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο. Ἀκόμη δέν διαβάζεται στόν Ὄρθρο ἀναστάσιμο (ἑωθινό) εὐαγγέλιο, ὅπως ἐπίσης δέν ἀπαγγέλλεται τό «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι».

 Ὁ χαρακτήρας τῆς ἡμέρας αὐτῆς εἶναι ἐντελῶς ξεχωριστός. Εἶναι ταυτόχρονα πένθιμος καί πανηγυρικός. Κατανυκτικός ἀλλά καί χαρμόσυνος. Χαρμόσυνος, διότι ἀποτελεῖ προανάκρουσμα τῆς Ἀναστάσεως. Πένθιμος γιατί μᾶς εἰσάγει στή Μεγάλη ἑβδομάδα· στήν ἑβδομάδα τῶν Σεπτῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου μας.

Τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, πού προέρχεται ἀπό τήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, εἶναι, θά λέγαμε, πλήρως ἐναρμονισμένο μέ τόν χαρακτήρα καί τό περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς. Ἀποτελεῖ μιά ἐνθουσιώδη παρακίνηση τοῦ θείου Παύλου πρός ὅλους τούς πιστούς ὅλων τῶν αἰώνων. Μία παρακίνηση χαρᾶς καί εὐφροσύνης.

«Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε», λέγει. Νά χαίρεστε πάντοτε μέ τή χαρά πού προέρχεται ἀπό τήν ἕνωση καί τήν κοινωνία μας μέ τόν Κύριο. Πάλι θά τό πῶ, νά χαίρεστε.

Καί εἶναι ἀπόλυτα δικαιολογημένη αὐτή ἡ χαρά τῶν πιστῶν, ἀφοῦ ὁ Κύριος μέ τήν Ἀνάσταση Του ἐνίκησε τόν μεγάλο καί τελευταῖο ἐχθρό μας τόν θάνατο. Τήν δέ Ἀνάστασή Του θά ἀκολουθήσει καί ἡ δική μας ἀνάσταση κατά τήν Δευτέρα Παρουσία.

Ταυτόχρονα ὅμως τή χαρά πού θά πλημμυρίζει τήν ψυχή σας, λέγει ὁ Ἀπόστολος, πρέπει νά τή συμπληρώνει ἡ ἐπιείκειά σας. Νά εἶσθε ἐπιεικεῖς πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους, καί σ᾽ αὐτούς ἀκόμη τούς ἄπιστους, διότι μή ξεχνᾶτε ὅτι ὁ «Κύριος ἐγγύς». Ὁ Κύριος εἶναι κοντά, πλησιάζει νά ἔρθει ὡς Κριτής τῶν πάντων. Αὐτό σημαίνει ὅτι πρέπει νά προσαρμόσετε τή ζωή καί τή συμπεριφορά σας πρός αὐτή τήν ἀλήθεια.

Ἀκόμη, συνεχίζει τό ἱερό κείμενο, νά μή κυριεύεσθε ἀπό ἀγωνιώδη φροντίδα γιά τίποτε, ἀλλά γιά καθετί πού σᾶς παρουσιάζεται, νά κάνετε γνωστά τά αἰτήματά σας στόν Θεό μέ τήν προσευχή καί τή δέηση, οἱ ὁποῖες πρέπει νά συνοδεύονται καί μέ εὐχαριστία γιά ὅσα ὁ Θεός σᾶς ἔδωσε.

Ἔτσι, ὅταν διώχνετε κάθε μέριμνα καί ἐμπιστεύεσθε τόν ἑαυτό σας στήν πατρική πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἡ εἰρήνη τήν ὁποία ἔχει ὁ Θεός καί τήν μεταδίδει στούς δικούς του, τῆς ὁποίας τήν τελειότητα δέν μπορεῖ νά νιώσει κανένας νοῦς, εἴτε ἀνθρώπινος εἴτε ἀγγελικός, θά φρουρήσει τίς καρδιές σας καί τίς σκέψεις σας, ἐφόσον μένετε ἑνωμένοι μέ τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν.

Καί ὁ Ἀπόστολος καταλήγει προτρέποντας τούς Φιλιππησίους νά σκέπτονται καί νά πράττουν ὅσα εἶναι ἀληθινά, ὅσα εἶναι σεμνά καί σεβαστά, ὅσα εἶναι δίκαια, ὅσα εἶναι ἀμόλυντα καί ἁγνά, ὅσα εἶναι προσφιλῆ στόν Θεό καί στούς καλούς ἀνθρώπους, ὅσα ἔχουν καλή φήμη, καθώς καί ὁποιαδήποτε ἄλλη ἀρετή καί ὁποιοδήποτε ἔργο πού εἶναι ἄξιο ἐπαίνου.

* * *

Ἀπό τίς πολλές καί μεγάλες ἀλήθειες πού περιέχονται στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα πού ἀναλύουμε, θά ἑστιάσουμε τήν προσοχή μας σέ δύο σημεῖα. Τό πρῶτο εἶναι ἡ ἐπιείκεια γιά τήν ὁποία μίλησε ὁ Ἀπόστολος. Ἡ ἐποχή μας εἶναι ἐποχή στήν ὁποία πρυτανεύει ὁ ἀτομισμός καί ὁ ἐγωκεντρισμός. Συνήθως οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε σκληροί καί ἄτεγκτοι ἀπέναντι στούς ἄλλους. Εἴμαστε ἕτοιμοι νά τούς κατακεραυνώσουμε γιά τά λάθη τους. Ἐκδικητικοί καί ἄκαμπτοι ζητᾶμε νά τούς βάλουμε στή θέση τους. Καί ὅμως ὁ Κύριος μᾶς θέλει ἐπιεικεῖς, πράους καί ταπεινούς, ὅπως εἶναι ὁ Ἴδιος. «Μάθετε ἀπ᾽ ἐμοῦ, μᾶς εἶπε, ὅτι πρᾶός εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ια´, 29). Ὁ Κύριος καί Θεός μας, ὁ Δημιουργός καί Κυβερνήτης ὅλου τοῦ κόσμου εἶναι «χρηστός καί ἐπιεικής» (Ψαλμ. 85, 5). Δέν μᾶς κατακεραυνώνει μέ ὀργή καί σκληρότητα γιά τήν ἁμαρτωλότητά μας. Ἀντίθετα μᾶς ἐναγκαλίζεται μέ ἀγάπη καί στοργή καί ἐπιείκεια στά λάθη καί τίς πτώσεις μας. Ἡ ἐπιείκεια Του εἶναι ἡ μεγάλη Του δύναμη. Δύναμη πού νικᾶ τά πάντα. Ἡ ἐπιείκεια, λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, εἶναι: ὅ,τι εἶναι τό νερό γιά τή φωτιά, αὐτό εἶναι γιά τόν θυμό ἡ ἐπιείκεια. Τόν σβήνει, τόν ἐξαφανίζει. Ἡ ἐπιείκεια εἶναι γλυκύτητα, παραίτηση καί θυσία τῶν δικαιωμάτων μας. Εἶναι ἡ ἀρετή πού ρυθμίζει ἁρμονικά τίς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων καί διορθώνει τήν πορεία τῆς ζωῆς μας. Ἐμεῖς δυστυχῶς προσπαθοῦμε νά ἐπιβληθοῦμε στούς ἄλλους μέ τίς φωνές, μέ τήν αὐστηρότητα, γι᾽ αὐτό καί ἀποτυγχάνουμε. Ἐνῶ μέ τήν ἐπιείκεια οἱ ψυχές μαλακώνουν, ἀνοίγουν, μᾶς ἐμπιστεύονται. Μέ τό φύσημα τοῦ βοριᾶ ὁ ἄνθρωπος δέν βγάζει τό ἐπανωφόρι του· τυλίγεται πιό σφικτά σ᾽ αὐτό. Τό βγάζει μέ τή γλυκύτητα καί τή ζεστασιά τοῦ ἥλιου. Μέ τήν ἐπιείκεια, τόν τρόπο συμπεριφορᾶς τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ μας.

Τό δεύτερο σημεῖο εἶναι ἡ ἁγνότητα γιά τήν ὁποία πάλι μιλάει ὁ Ἀπόστολος. Μᾶς προτρέπει νά σκεπτόμαστε καί νά ἐνεργοῦμε ὅσα εἶναι «ἁγνά». Σύμφωνα μέ τούς ἑρμηνευτές ἡ λέξη «ἁγνά» χρησιμοποιεῖται ἐδῶ μέ τήν εὐρεία καί τή στενή ἔννοια. Μέ τήν εὐρεία ἔννοια ἐννοεῖ τήν ἁγνότητα τῶν ἐλατηρίων μέ τά ὁποῖα προβαίνουμε σέ κάποια συγκεκριμένη πράξη. Γιά παράδειγμα οἱ φαρισαῖοι τῆς ἐποχῆς τοῦ Κυρίου προσεύχονταν, ἀλλά δέν τούς ἐνδιέφερε ἡ ἱερότητα τῆς προσευχῆς οὔτε ἡ ἁμαρτωλότητά τους. Προσεύχονταν γιά ἐπίδειξη, γιά νά ἀποσπάσουν τόν ἔπαινο καί τόν θαυμασμό τῶν ἀνθρώπων. Πόσες φορές κι ἐμεῖς ἀνακρίνοντας τόν ἑαυτό μας καί βυθίζοντας τό βλέμμα στά βάθη τῆς ψυχῆς μας δέν βρίσκουμε τέτοια ἰδιοτελῆ ἐλατήρια στή συμπεριφορά μας; Ὁ Κύριος ὅμως μᾶς θέλει νά ἔχουμε ἁγνότητα στά ἐλατήρια τῶν πράξεών μας.

Τή λέξη ὅμως τή χρησιμοποιεῖ ὁ ἅγιος Ἀπόστολος, ὅπως εἴπαμε, καί μέ τή στενή ἔννοια. Τήν ἔννοια τῶν ἠθικῶν ἁμαρτημάτων. Τά ἁμαρτήματα αὐτά τῆς σαρκός, λέγει σέ ἄλλη ἐπιστολή του ὁ θεῖος Παῦλος, μολύνουν, πληγώνουν, ὑβρίζουν τό ἴδιο μας τό σῶμα, τό ὁποῖο δημιουργήθηκε ἀπό τά χέρια τοῦ Θεοῦ. Καί εἶναι «ναός τοῦ ἐν ὑμῖν (ἡμῖν) ἁγίου Πνεύματος» Εἴμαστε ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατοικεῖ μέσα μας τό Ἅγιο Πνεῦμα. Γι᾽ αὐτό καί τά σώματά μας πρέπει νά ἀναδίδουν τό ἄρωμα τῆς ἁγνότητας καί τῆς καθαρότητας, σάν ἄλλο θυμίαμα, καί ὄχι τίς δυσώδεις ἀναθυμιάσεις τῆς σαρκικότητας. Μέ τό σῶμα μας καί μέ τό πνεῦμα μας ἔχουμε καθῆκον νά δοξάζουμε τόν Θεόν. Ἄλλωστε αὐτό εἶναι τό «θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἁγιασμός ὑμῶν (ἡμῶν)». Τό θέλημα τοῦ Θεοῦ λέγει ὁ Ἀπόστολος εἶναι νά ἁγιάζετε τούς ἑαυτούς σας μέ τήν ἁγνότητα. Ὁ Θεός δέν μᾶς ἐκάλεσεν «ἐπί ἀκαθαρσίᾳ, ἀλλ᾽ ἐν ἁγιασμῷ». Δέν μᾶς ἐκάλεσε γιά νά ριχνόμαστε στήν ἀκαθαρσία, ἀλλά γιά νά ζοῦμε σέ κατάσταση ἁγιασμοῦ. Καί γιά νά παραστήσει τό μέγεθος τοῦ ἁμαρτήματος προσθέτει: «Ὥστε λοιπόν ἐκεῖνος πού γίνεται παραβάτης, δέν ἀθετεῖ ἐντολές ἀνθρώπου, ἀλλά ἀθετεῖ τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος μᾶς ἔδωκε τό Πνεῦμα τό Ἅγιο γιά νά διατηρούμαστε μέ τή χάρη Του στήν ἁγνότητα καί τόν ἁγιασμό» (Α´ Θεσ. δ´, 3·7·8).

* * *

Λοιπόν, ἀδελφοί, προσοχή καί πάλι προσοχή. Ἡ φράση τοῦ Ἀποστόλου «ὅσα ἁγνά» νά ἠχήσει στίς καρδιές μας σάν σάλπιγγα καί νά δημιουργήσει φόβο γιά τήν ἁμαρτία, ἀλλά καί ἐνίσχυση καί τόνωση στήν ἐπίτευξη τῆς ἁγνότητας καί τῆς καθαρότητας στήν ὁποία εὐαρεστεῖται ὁ Θεός, κόντρα στό ρεῦμα καί τό πνεῦμα τοῦ κόσμου τῆς ἁμαρτίας καί τῆς ἀκολασίας πού κατακλύζει τά πάντα. Ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ τά ἀδύνατα τά κάμνει δυνατά.