Η κουλτούρα μας είναι η δύναμή μας, δεν είναι εύκολο με τους Τούρκους ! |Ελένη Συρίγου

Η κουλτούρα μας είναι η δύναμή μας, δεν είναι εύκολο με τους Τούρκους !  |Ελένη Συρίγου

___

Η αγιογράφος Ελένη Συρίγου από τις Φέρες του Έβρου μιλά για τον καθημερινό αγώνα που δίνει μαζί με τον σύζυγό της να στηρίξουν την επιχείρησή τους με γλυκά εμπνευσμένα από την περιοχή τους και τις εικόνες της Παναγίας Κοσμοσώτειρας που δημιουργεί

___

Είναι σημάδι ωριμότητας η προσπάθεια ενάντια στην αστικοποίηση. Οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων μοιάζουμε μουδιασμένοι ακόμη και να σκεφτούμε ότι βιώνουμε μια στενεμένη από κάθε άποψη ζωή. Ίσως γι' αυτό όταν γίνεται λόγος για ανθρώπους που παραμένουν και εργάζονται στα χωριά και την επαρχία ή επιστρέφουν εκεί, θαυμάζουμε το θάρρος τους και υποψιαζόμαστε ότι καλλιεργείται ηθελημένα στη ζωή τους μια απλή σοφία. Αυτή είναι η μαγιά για έναν υγιή λαό.

Συναντήσαμε την Ελένη Συρίγου από τις Φέρες, που είναι κωμόπολη του Έβρου και βρίσκεται 6 χιλιόμετρα δυτικά του ομώνυμου ποταμού. Γεννημένοι στην περιοχή, εκείνη και ο σύζυγός της, δεν θέλησαν να φύγουν από τον τόπο τους τρέφοντας τις πνευματικές και υλικές ανάγκες τους από τις ρίζες της καταγωγής τους.

Αγαπούν την ιστορική πόλη τους και δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες να εργαστούν, με βάση τη φιλόξενη διάθεση που διαθέτει ο Έλληνας και χρησιμοποιώντας τα υλικά που δίνει η γη και οι παραδόσεις. Η Ελένη Συρίγου, βοηθά στην ζαχαροπλαστική τον σύζυγό της και φτιάχνει όμορφες αγιογραφίες, κυρίως της Παναγιάς Κοσμοσωτήρας που οι ξένοι και Έλληνες τουρίστες παίρνουν στην επιστροφή τους για το σπίτι, για να θυμούνται το μοναστήρι της περιοχής, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Παναγία που σώζει τον κόσμο της. Η κ. Συρίγου μας μίλησε με ενθουσιασμό για την ζωή κοντά στο γνωστό ποτάμι του Βορρά της χώρας μας.

«Εγώ και ο σύζυγός μου καταγόμαστε από τις Φέρες και επιλέξαμε να παραμείνουμε εδώ. Οπότε, ως γηγενής θα σας πω πώς είναι να έχει γεννηθεί κανείς στις Φέρες. Πρώτα απ’ όλα είναι πάρα πολύ όμορφα να ζεις και να δημιουργείς εκεί που γεννήθηκες. Οι Φέρες είναι ένα ιστορικό μέρος, το οποίο έχτισε ο Ισσαάκιος Κομνηνός. Έχει την ευλογία να διαθέτει την Παναγία την Κοσμοσώτηρα, ένα μεγάλο μοναστήρι που χτίστηκε το 1150 και περιελάμβανε ιδρύματα όπως νοσοκομεία και ξενώνες. Από τα κτίσματα του μοναστηριού έχει σωθεί μόνο ο ναός της Παναγίας, που είναι προστάτιδα των Θρακών. Εκτός από το μοναστήρι υπάρχει και το δέλτα του Έβρου, το οποίο από μόνο του δημιουργεί μια κουλτούρα όσον αφορά την καθημερινότητά μας, διότι οι περισσότεροι κάτοικοι στις Φέρες είναι ψαράδες ή ξεναγοί που ασχολούνται και δραστηριοποιούνται στην περιοχή χτίζοντας κινητές μονάδες δίπλα στον ποταμό.»

Η ζωή τους ακολουθεί ήρεμους ρυθμούς μιμούμενη τη φύση, όσο για τις δυσκολίες που φέρνουν οι αναπάντεχες φυσικές καταστροφές, η Ελένη Συρίγου θα εκφράσει τον συλλογισμό της:

«Έχουμε τη δυνατότητα να μπορούμε να βλέπουμε τη φύση σε όλο της το μεγαλείο και τις εκφάνσεις της μέσα από τους ρυθμούς της, διαμορφώνοντας έτσι και τον ψυχικό μας κόσμο ανάλογα.

Όσον αφορά τις δυσκολίες του τόπου, τις αντιμετωπίζουμε με αισιοδοξία παρόλο που το κράτος μάς έχει απογοητεύσει πολλαπλώς, καθώς θα έπρεπε να έχουν γίνει πολύ μεγάλα έργα για να στηρίξουν τα χωριά μας τις περιόδους που φουσκώνει ο ποταμός Έβρος.»

Κυρίαρχης σημασίας θα ήταν η δημιουργία υποδομών για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού με κύριο θέαμα το Δέλτα του Έβρου. Αυτό από μόνο του αποτελεί ανάπτυξη και οικονομική πηγή, όπου μπορούν να απασχολούνται οι κάτοικοι. Η κ. Συρίγου παρουσιάζει την επαγγελματική απασχόληση των μονίμων κατοίκων του Έβρου με υπερηφάνεια:

«Η περιοχή αυτή αποτελεί ένα υδροβιότοπο με σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας και είναι επισκέψιμη από πολλούς τουρίστες καθώς και εξειδικευμένους επιστήμονες που τη μελετούν. Οι Φέρες βρίσκονται σε απόσταση δεκαπέντε λεπτών από την Αλεξανδρούπολη, δίπλα ακριβώς στο δέλτα του ποταμού Έβρου που προστατεύεται από τη συνθήκη Ραμσάρ. Μαζί με τους κατοίκους των γύρω χωριών ο πληθυσμός ανέρχεται στους 7000. Οι μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την αγροτική καλλιέργεια και με την αλιεία καθώς το Θρακικό πέλαγος ενώνεται με το δέλτα του ποταμού. Κάποιοι έχουν σπουδάσει και έχουν γίνει ξεναγοί, άλλοι κάνουν με τις πλωτές τους βάρκες περιήγηση στο δέλτα του Εύρου. Επιπλέον, πολλοί κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και συγκεκριμένα με τα βοοειδή (βουβάλια). Έχοντας μεγάλη επαφή με τους ανθρώπους μπορώ να πω πως παρόλο που τα παραπάνω αποτελούν δύσκολες χειρωνακτικές εργασίες, τις ασκούν με μεγάλη αγάπη και το απολαμβάνουν.»

Ο χαρακτήρας των κατοίκων του Έβρου διαμορφώνεται όχι μόνο από τις συνθήκες ζωής, μα και από την ιστορία που γράφεται μέσα από την πένα της πίστης και τις διδαχές των προγόνων. Η Ελένη Συρίγου περιγράφει:

«Οι άνθρωποι που ασχολούνται με χειρωνακτικές εργασίες και που σχετίζονται με τη γη είναι πιο υγιείς σωματικά και ψυχικά. Το ίδιο ισχύει και για τα νεαρά παιδιά που έχουν τόση επαφή με την φύση. Οι άνθρωποι εδώ στη Θράκη είναι φιλόξενοι, θα σε βάλουν στο σπίτι τους χωρίς να σε γνωρίζουν. Έχουν μεγάλη πίστη στην Παναγία και με όλα αυτά γίνεται μια ζύμωση που έχει ως αποτέλεσμα χαμογελαστούς ανθρώπους με καλή καρδιά».

«Θα μπορούσαν να ληφθούν μέτρα για την προστασία των ακριτών. Εμείς δεν σταματάμε τον αγώνα»

Το οικογενειακό αφήγημα της Ελένης Συρίγου και του συζύγου της περιέχει έμπνευση μ' ένα πάντρεμα της ζαχαροπλαστικής με τα τοπικά προϊόντα και της αγιογραφίας σε μια φιλόξενη επιχείρηση που προσπαθεί να επιβιώσει δίπλα στους Τούρκους γείτονες:

«Ο σύζυγός μου από 19 χρονών ασχολούνταν με τη ζαχαροπλαστική, ενώ εγώ με την αγιογραφία. Κάποια στιγμή παντρευτήκαμε και φτιάξαμε μια αρκετά μεγάλη επιχείρηση δίπλα στον ποταμό Έβρο, ακριβώς για να μπορεί ο κόσμος να απολαύσει και το τοπίο και τη γαστρονομία του τόπου. Ουσιαστικά, επενδύσαμε στον τόπο μας με την ελπίδα ότι θα μπορέσουμε με αυτό τον τρόπο να αναδείξουμε και πέρα από τον νομό μας, και στην υπόλοιπη Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η κουλτούρα και τα προϊόντα μας είναι η δύναμή μας, με αυτά μπορούμε να βγούμε προς τα έξω και να προάγουμε την ιστορία του τόπου μας. Δεν είναι όλα τόσο εύκολα όμως, καθώς έχουμε τους Τούρκους δίπλα μας. Βλέπουμε πως απέναντί μας γεμίζουν το χώρο τους με οικοδομές και κόσμο. Θα μπορούσαν να ληφθούν μια σειρά από μέτρα για την προστασία των ακρίτων πολιτών. Εμείς όμως δεν σταματάμε να προσπαθούμε με τον δικό μας αγώνα.

Συνεχίζουμε να φτιάχνουμε τα γλυκά μας που κοσμούν το ζαχαροπλαστείο μας, τα οποία δεν είναι γλυκά που τα βρίσκεις στην ευρωπαϊκή κουζίνα. Είναι εμπνευσμένα από τον τόπο μας, όπως το γαλακτομπούρεκο που είναι φτιαγμένο με αυγά από την δική μας ορνιθοτροφική μονάδα. Θα βρει κανείς γλυκά του κουταλιού με υλικά τα οποία καλλιεργούμε σε βιολογικές καλλιέργειες, όπου υπάρχουν και προϊόντα όπως το κολοκύθι ή και ο παραδοσιακός τραχανάς που έχει μεγαλώσει γενιές και γενιές. Ο τραχανάς φτιάχνεται από αλεύρι ολικής άλεσης, σουσάμι, φρέσκα λαχανικά και προζύμι που φτιάχνουμε του Τιμίου Σταυρού. Ταυτόχρονα, δεν περιέχει λάδι και αλάτι, πράγμα που τον κάνει ιδανικό και για συγκεκριμένες δίαιτες και νηστείες.»

Ο Ισαάκιος Κομνηνός διάλεξε αυτόν τον τόπο, των Φερών, για να κτίσει ξοδεύοντας όλη του τη περιουσία, λόγω της δυσκολίας του ποταμού Έβρου. Είχε στην κατοχή του ατμόπλοια, το οποίο αποτελούσε μια καλή επένδυση για εκείνη την εποχή. Κάτι ανάλογο, λένε αστειευόμενοι η Ελένη Συρίγου με τον σύζυγό της, προσπαθούν να κάνουν με το μαγαζί τους, με τις μικρές τους δυνάμεις, οι δυο ακρίτες. Η αγιογράφος συνεχίζει:

«Αυτό που εντυπωσιάζει τους επισκέπτες μας είναι ένας χώρος που έχουμε φτιάξει στον οποίο όλοι οι τοίχοι είναι ζωγραφισμένοι με εικόνες που εξιστορούν τη μυθολογία αυτού του τόπου. Δηλαδή από που πήρε το όνομα του ο ποταμός Έβρος, που παλιά λεγόταν Ρόμβος, ποια είναι η ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης, ποιες είναι οι δραστηριότητες στο δέλτα του ποταμού. Εδώ στο Κάστρο μάς επισκέπτονται πολλά σχολεία που κάνουν ξενάγηση σε όλες αυτές τις τοιχογραφίες, πραγματοποιούνται σεμινάρια με θέμα την ορθόδοξη εικόνα, μαθαίνουν για την ιστορία του τόπου και την εξέλιξη του μέσα στους αιώνες. Οι τουρίστες έρχονται από όλη την Ελλάδα και από το εξωτερικό.

Η δική μας επιχείρηση λέγεται ''Κάστρο'' και είναι και αρχιτεκτονικά σαν κάστρο. Σε ένα δωμάτιο βρίσκομαι εγώ που αγιογραφώ κυρίως την Παναγία την Κοσμοσώτηρα, την οποία θέλουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Κάπως έτσι συνεχίζουμε την Βυζαντινή παράδοση.»

Τα παιδιά του τόπου δεν έχουν διάθεση να φύγουν, θέλουν να σπουδάσουν οτιδήποτε σχετίζεται με τον τόπο τους

Ο Έβρος είναι ελάχιστα διαφημισμένος, παρόλο που είναι ένα πανέμορφο μέρος με γευσιγνωσία και φιλόξενους ανθρώπους που δυστυχώς έχουν σχεδόν μηδενική υποστήριξη από το κράτος. H κ. Συρίγου ως μόνιμος κάτοικος ακριτικής περιοχής τονίζει τη θαρραλέα ανεξαρτησία που απέκτησαν οι κάτοικοί της σηκώνοντας χωρίς βοήθεια κρατική το βάρος του να εργάζεσαι σε επικίνδυνα σύνορα και συχνά κακές καιρικές συνθήκες που ροκανίζουν την υπομονή και το εισόδημά τους:

«Όσοι ασχολούνται με τις αγροτικές καλλιέργειες, δεν στηρίχθηκαν στις υποσχέσεις του κράτους αλλά βάζοντας το μυαλό τους να δουλέψει, δημιούργησαν τα δικά τους προϊόντα χρησιμοποιώντας υλικά δικής τους παραγωγής. Επίσης έχουμε στις Φέρες πολλά τυροκομικά εργαστήρια με τα δικά μας γιαούρτια και τυριά. Όλοι οι άνθρωποι προσπαθώντας να επιβιώσουμε και να μη στηριζόμαστε στο κράτος βρίσκουμε έξυπνες λύσεις».

* * *

Η φιλοξενία στον Έβρο παραμένει θερμή και το κουράγιο περισσεύει, όσο εγκαταβιώνουν άνθρωποι του μόχθου και της παράδοσης. Τα περισσότερα παιδιά του τόπου δεν έχουν διάθεση να φύγουν για τις μεγάλες πόλεις, θέλουν να σπουδάσουν οτιδήποτε σχετίζεται με τον τόπο τους ώστε να μείνουν και να δημιουργήσουν στη γενέτειρά τους και να συνεχίσουν με όρεξη, όσοι έχουν, τις επιχειρήσεις των γονιών τους, διατηρώντας στην ακριτική πατρίδα τους τα ήθη και τα έθιμά της.

___________

Σοφία Χατζή
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
Ορθόδοξη Αλήθεια, 03.08.2022

Ακούστε συνέντευξη στο ραδιόφωνο: