Πατρίς 120 έτη Πορείας μέσα από την Ιστορία του τόπου

  

 Πατρίς 120 έτη Πορείας μέσα από την Ιστορία του τόπου

Για έναν τόπο με μακρά Ιστορία, όπως η Ηλεία, οι μικρές και οι μεγάλες στιγμές καταγράφονται με ενδιαφέρον και προσφέρουν σε όλους μία προσέγγιση στο παρελθόν. Από 1902 αυτές καταγράφονται και μέσα από τις σελίδες μίας Καθημερινής εφημερίδας, που έχει ταυτίσει πλέον την μοίρα της με την Ηλεία για άνω του ενός αιώνος.

Το 1902 ο πρωτοπόρος κοινωνικός μαχητής του τόπου, ο Λεωνίδας Βαρουξής, καταγόμενος από ιστορική οικογένεια του Δούκα Φολόης, ξεκινά να εκδίδει την ΠΑΤΡΙΔΑ, σε μία εποχή που οι εφημερίδες, το έντυπο αυτό υλικό των ΜΜΕ που διατηρούν και σήμερα την αξία τους, επηρεάζουν την Κοινή Γνώμη και αποτελούν σταθερό σημείο αναφοράς από τις εκάστοτε εξουσίες. Για να κατανοήσει κάποιος την σημασία των εφημερίδων τότε, υπενθυμίζω ότι μία χρονιά πριν, το 1901, λόγω των δημοσιεύσεων μιας εφημερίδος (της ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ του σκαπανέως της Δημοσιογραφίας στην Ελλάδα Βλάση Γαβριηλίδη), που αφορούσαν την δημοσίευση του Ευαγγελίου σε απλή γλώσσα ξεσπούν τα Ευαγγελικά και παραιτούνται η Κυβέρνηση Γεωργίου Θεοτόκη και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Προκόπιος, ενώ έναν χρόνο μετά, το 1903, στον τόπο μας εντείνονται τα Σταφιδικά και προβάλλονται μέσα από τις εφημερίδες, για να επιφέρουν ταραχές και εκ νέου πτώση μιας Ελληνικής Κυβερνήσεως.

Ξεφυλλίζοντας την ΠΑΤΡΙΔΑ, μέσα από τα φύλλα που έχουν διασωθεί, βλέπουμε τα βήματα του χώρου της Ηλείας και των ανθρώπων του, από το 1902 έως σήμερα. Θα επισημάνουμε μέσα από το ιστορικό βλέμμα 4 μεγάλα θέματα από την πορεία αυτήν.

1.ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ. Οι αγώνες για τα δικαιώματα των αγροτών που έχουν αφιερώσει την ζωή τους στην παραγωγή της Σταφίδος έχουν απασχολήσει και τον τύπο. Η ΠΑΤΡΙΣ, μέσω του πάντοτε άγρυπνου πατριωτικού και φιλολαϊκού βλέμματος του ιδρυτή της Λεωνίδα Βαρουξή, βρίσκεται στο πλευρό των αγροτών της Ηλείας.  Οι σταφιδοπαραγωγοί θα βρούνε στις στήλες της εφημερίδας έναν ενεργό συμπαραστάτη στα αιτήματά τους.

Το 1903, πρώτο έτος εκδόσεως της ΠΑΤΡΙΔΟΣ, θα καλυφθούν όλες οι κινητοποιήσεις των παραγωγών στην Ηλεία (με τον ξεσηκωμό της Βαρβάσαινας) και η εφημερίδα (με ανταποκρίσεις και του εκδότη της στον αθηναϊκό τύπο) θα υπερασπιστεί τις θέσεις τους. Τα γεγονότα αυτά ήταν τόσο σοβαρά, που πέρα από την επέμβαση των διωκτικών αρχών θα επιφέρουν πτώση της Κυβερνήσεως. Πολλά βάσανα τράβηξε ο ιδρυτής της ΠΑΤΡΙΔΟΣ υπερασπιζόμενος τα δίκαια του αγροτικού μας κόσμου, ενώ για μερικούς μήνες το 1923-1924 απαγορεύτηκε από την στρατιωτική κυβέρνηση η έκδοση για μήνες και ο Λεωνίδας Βαρουξής εξέδωσε φύλλο με άλλο όνομα, διότι δεν ήθελε να υποστείλει την μαχητικότητα.

Για την εν γένει δράση της ΠΑΤΡΙΔΟΣ για τον αγροτικό κόσμο, την ψυχή της Οικονομίας της περιθωριοποιημένης σε θέματα ανάπτυξης Ηλείας, ταιριάζει αυτό που έγραψε ο τοπικός μας ιστορικός ερευνητής και λογοτέχνης Βύρων Δάβος, ότι η ΠΑΤΡΙΣ παρέμενε πάντα «ειρηνικός επαναστάτης» στα δίκαια του αγροτικού κόσμου.

Αλλά, για να δούμε την ιστορική συνέχεια, η εφημερίδα και μέχρι σήμερα καλύπτει τον αγώνα των αγροτών και των κτηνοτρόφων στον Νομό Ηλείας. Έναν αγώνα που συνδέεται με την Οικονομία και την Κοινωνία του τόπου μας, από τις κινητοποιήσεις έως και την σύγκρουση με τα όργανα της εξουσίας. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που σε αυτήν μαζί με τον αγώνα μεταφέρουν και την αγωνία τους για το παρόν και το μέλλον της παραγωγικής τους εργασίας.

2.ΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΓΩΝΑ ΕΠΙ ΚΑΤΟΧΗΣ. Η έννοια του θάρρους φαίνεται σε κρίσιμες στιγμές. Και αυτό θα φανεί σε μία ημέρα, που θα γραφτεί σαν ιστορική για την πορεία της ΠΑΤΡΙΔΟΣ. Είμαστε τον Μάρτιο του 1944, οι Ιταλοί κατακτητές έχουν ήδη συνθηκολογήσει και την θέση τους στην περιοχή μας και όλην την Πελοπόννησο έχουν πάρει οι Γερμανοί, που κι αυτοί ζούνε ώρες ήττας και ταπείνωσης. Την ίδια εποχή έχει φτάσει στο αποκορύφωμά του το αντιστασιακό πνεύμα των Ελλήνων.

Την ημέρα της 25^ης Μαρτίου 1944, ημέρα Εθνικής επετείου για τον Ελληνισμό, δημοσιεύεται το κείμενο αντιστασιακής έκκλησης του τότε Μητροπολίτου Ηλείας Αντωνίου, που θα βρεθεί την ίδια ημέρα στην Αρχαία Ολυμπία και θα προσχωρήσει στην αντιστασιακή προσπάθεια του ΕΑΜ, μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα. Το κείμενο με τίτλο Η ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ ΕΟΡΤΗ δημοσιεύεται πρωτοσέλιδα στην ΠΑΤΡΙΔΑ και αναφερόταν στην Επέτειο του 1821, ωστόσο το νόημα ήταν επαναστατικό. Αναφερόταν στην ανάγκη να ακούσουν οι Έλληνες την εγερτήρια κραυγή του Ρήγα Φεραίου που εμψύχωσε του προγονούς μας το 1821. «Πιστεύομεν ότι της Ελλάδος ο Θεός, ο Θεός της αγάπης και της δικαιοσύνης, αυτό το χρόνο ώρισε για τελευταίο της σκλαβιάς. Πιστεύομεν ότι πολύ γοργά μας έρχεται ο λυτρωμός και θέλομεν χαρούμενη να ζη η Μάννα μας Ελλάδα» έγραφε στην ΠΑΤΡΙΔΑ μεταξύ των άλλων. Το πρωτοσέλιδο εκείνο θα γίνει αληθινή προκήρυξη εθνικού πνεύματος για όσους το διαβάζουν και το διαδίδουν.

Οι Γερμανοί κατακτητές βλέπουν το πρωτοσέλιδο, εξοργίζονται και στρέφονται κατά της ζωής του Εκδότη της εφημερίδας Λεωνίδα Βαρουξή, που για μέρες τον αναζητούν. Καταλαμβάνουν τα γραφεία της εφημερίδας. Ο Γερμανός αξιωματικός επικεφαλής της επιχειρήσεως κατά της ΠΑΤΡΙΔΟΣ είπε επί λέξει : «-Τον διευθυντή και τον υπεύθυνο του άρθρου θα τους στείλω σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως, την δε εφημερίδα θα την διαλύσω. Δεν χρειάζεται να εξυπηρετεί τέτοιους σκοπούς».  Όπως γράφει ο αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων, επίτιμος Δήμαρχος Πύργου Τάσης Καζάζης, είχε δοθεί εντολή να παύσει η έκδοση της εφημερίδας, να κατάσχει τα πιεστήρια και να συλλάβει τον διευθυντή της, Λεωνίδα Βαρουξή, που κατέφυγε ικέτης στην οικία Καζάζη, λίγο πιο πέρα από εδώ.

Ο Καζάζης βρήκε μία ακόμη λύση στο θέμα, με την διπλωματικότητα και την ευστροφία του που έσωσε δεκάδες Ηλείους τότε. Ο Βαρουξής ευρισκόμενος στην οικία Καζάζη, όπου ήταν επισκέπτης ο Γερμανός Διοικητής Οσάνν, που του είπε αυστηρά, όταν τον είδε:  «-Α! Σεις είστε, φωνάζει θυμωμένα και οργισμένα. Λυπάμαι που σας συναντώ στο σπίτι του κυρίου Δημάρχου, τον οποίο σέβομαι, άλλως θα σας απαντούσα όπως σας έπρεπε. Θα σας στείλω σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως». Η εφημερίδα μετά από 7 ημέρες επενεξεδόθη, αλλά πλέον ήταν κάρφος στα μάτια των κατακτητών.

3.ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ. Ξεχωριστή αξία για την Παγκόσμια Ιστορία του Ολυμπισμού έχουν οι πολλαπλές αναφορές της ΠΑΤΡΙΔΟΣ στην τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων, που από το θέρος του 1936 αποκτούν στην Ηλεία ένα πνεύμα αναγέννησης μέσω της τελετής της αφής Ολυμπιακής Φλόγας. Από το 1936 και το 1948, σε συνθήκες ταραχής λόγω της περιρρέουσας πολεμικής ατμόσφαιρας, έως και στους τελευταίους αγώνες, οι δημοσιογράφοι της ΠΑΤΡΙΔΟΣ μεταφέρουν το κλίμα και τα γεγονότα που συνοδεύουν την τελετή στην Ιερά Άλτη και αποτελούν ένα τεκμήριο Ιστορίας. Θα δούμε αφιερώματα και στην ανάδειξη της Αρχαίας Ολυμπίας ως κοιτίδας των Αγώνων, την προσπάθεια για μόνιμη τέλεση Αγώνων στην Ολυμπία, την ίδρυση της Ολυμπιακής Ακαδημίας. Επίσης, την δημοσιογραφική κάλυψη υψηλών επισκεπτών στην Ιερά Άλτη, αλλά και Ολυμπιονικών που έρχονται να δούνε από κοντά την Ιερά Γη των μεγάλων και πανανθρώπινων αξιών.

4.Η ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ. Ο ευλογημένος τόπος μας δεν απέφυγε τις μεγάλες φυσικές καταστροφές, ακόμη και πρωτοφανείς θύελλες και χαλαζοπτώσεις, που και αυτές καλύπτονται δημοσιογραφικά από την ΠΑΤΡΙΔΑ. Πλημμύρες, σεισμοί και πυρκαγιές θα αποτελέσουν πλήγμα για τον τόπο μας, για να δούνε μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας την περιγραφή των επιπτώσεών τους, αλλά και την απαίτηση για την επούλωση των πληγών τους.

Χαρακτηριστικά δείγματα είναι η κάλυψη των σεισμών, όπως του 1909-1910, του 1965, του Βαρθολομιού (το 1988), του Πύργου (1993), του Ιουνίου 2008, αλλά και της Παγκοσμίου ενδιαφέροντος μεγάλης πύρινης λαίλαπας του Αυγούστου 2007, οπότε την φυσική καταστροφή θα συνοδεύσουν και πρωτοφανείς για την Ελλάδα απώλειες ανθρωπίνων ζωών. Θα καταγραφούν οι απώλειες, ο πόνος, ο αγώνας για το σήμερα και η αγωνία για το αύριο.

Πάντα με ειδησεογραφία πρώτης γραμμής, ρεπορτάζ, αλλά και ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση δυνάμεων του τόπου και αμέτρητων συμπαραστατών. Με έλεγχο της εξουσίας για το έργο και το μη έργο της.

Αυτή η πορεία συνεχίζεται, καθώς εισέρχεται η ΠΑΤΡΙΣ πλέον στην 13^η δεκαετία ζωής της. Γράφοντας με καθημερινά κείμενα, ρεπορτάζ, άρθρα, σχόλια και ανακοινώσεις την εν εξελίξει Ιστορίας της Ηλείας και προσθέτοντας πολλά στην Ιστορία της Ελλάδος.

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας
Φιλόλογος –συγγραφέας