Ποιοί ήταν οι Φαρισαίοι; - Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Ποιοί ήταν οι Φαρισαίοι;

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Ο όρος Φαρισαίος (Perushim) προέρχεται από το ρήμα פרש (paras), δηλώνω με ακρίβεια, χωρίζω και διαιρώ. Σημαίνει «αυτός που είναι χωρισμένος». Μπορεί να αναφέρεται στον χωρισμό τους από Εθνικούς, πηγές τελετουργικής ακαθαρσίας ή από άθρησκους Εβραίους. Επίσης, μπορεί να σημαίνει αυτόν που κατέχει γνώση, τον επιστήμονα.

Ενδιαφέρον είναι ότι από το ρήμα paras προέρχεται και η ονομασία Περσία.

Το όνομα Φαρισαίοι ανήκε σε ένα από τα δύο κύρια θρησκευτικοπολιτικά κόμματα του ευρέως φάσματος του Ιουδαϊσμού της δεύτερης περιόδου του Ναού — δηλαδή την περίοδο μετά την επιστροφή των Εβραίων από την Περσία και την ανοικοδόμηση του Ναού στην Ιερουσαλήμ. Αυτός ο Ναός διατάχθηκε, σχεδιάστηκε και χρηματοδοτήθηκε από τους Πέρσες βασιλιάδες Δαρείο και Κύρο, και αργότερα θα επεκταθεί από τον Ιδουμαίο βασιλιά Ηρώδη τον Μέγα σε ένα υπέροχο συγκρότημα που προσέλκυε προσκυνητές από όλο τον κόσμο.

Το άλλο κύριο κόμμα ήταν αυτό των Σαδδουκαίων, αλλά ούτε οι Φαρισαίοι ούτε οι Σαδδουκαίοι ήταν απλώς θρησκευόμενοι. Είχαν ανάμιξη και στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Οι Σαδδουκαίοι φαίνεται ότι κυριάρχησαν στην εποχή των Ασμοναίων (όταν η Ιουδαία ήταν αυτόνομη), αλλά άρχισαν να περιορίζονται από τους Φαρισαίους τα τελευταία χρόνια της μοναρχίας.

Οι Φαρισαίοι σχημάτισαν μία δική τους Αδελφότητα επιτρέποντας την είσοδο σε αυτή μόνο σε όσους παρουσία τριών μελών δεσμεύονταν για την αυστηρή τήρηση των Λευϊτικών Διατάξεων, στην αποφυγή στενότερης συναναστροφής με τους αδαείς, απρόσεκτους και ακάθαρτους, στη σχολαστική πληρωμή της Δεκάτης και των άλλων εισφορών που οφείλονται στους Ιερείς, στους Λευΐτες και τους φτωχούς.

Ονόμαζαν τα μέλη τους «ḥaberim» (αδέρφια). Αν και αρχικά ήταν πανομοιότυποι με τους Ḥasidim, κράτησαν τον τίτλο του "ḥasid" για τις προηγούμενες γενιές, διατηρώντας, ωστόσο, το όνομα "Perishut" (Αμιξία, διαχωρισμός). Ωστόσο, ενώ οι πιο αυστηροί αποχώρησαν από την πολιτική ζωή μετά το θάνατο του Ιούδα του Μακκαβαίου, και αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν τους αρχιερείς και τους βασιλιάδες των Ασμοναίων ως νόμιμους ηγεμόνες του Ναού και του κράτους και σχημάτισαν μια δική τους αδελφότητα, τους Εσσαίους, η πλειονότητα των Φαρισαίων κράτησε λιγότερο ανταγωνιστική στάση απέναντι στη δυναστεία των Μακκαβαίων, η οποία, όπως και ο Φινεές, ο «πατέρας» τους, είχε αποκτήσει τον τίτλο τους από ζήλο για τον Θεό, και τελικά κατάφεραν να εμφυσήσουν τις δικές τους απόψεις και αρχές στην πολιτική και θρησκευτική ζωή του λαού.

Οι Φαρισαίοι μετά από έναν μακρύ και παρατεταμένο αγώνα με τους Σαδδουκαίους κέρδισαν τον θρίαμβό τους στην ερμηνεία και την εκτέλεση του Νόμου. Οι Σαδδουκαίοι, διαφυλάσσοντας με ζήλο τα προνόμια που είχαν δημιουργηθεί από τις ημέρες του Σολομώντα, όταν ο Σαδώκ, ο πρόγονός τους, λειτουργούσε ως ιερέας, επέμεναν στην κυριολεκτική τήρηση του Νόμου. Οι Φαρισαίοι, από την άλλη πλευρά, διεκδίκησαν προφητική ή μωσαϊκή εξουσία για την ερμηνεία τους, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα τις αρχές της θρησκευτικής δημοκρατίας και της προόδου. Υποστήριξαν ότι «ο Θεός έδωσε σε όλους τους ανθρώπους την κληρονομιά, τη βασιλεία, την ιερωσύνη και την αγιότητα». Στην πραγματικότητα, η ιδέα της ιερατικής αγιότητας ολόκληρου του λαού του Ισραήλ βρήκε την έκφρασή της στον Μωσαϊκό νόμο. Όπως, για παράδειγμα, όταν οι επιταγές σχετικά με το ακάθαρτο κρέας, που αρχικά προορίζονταν μόνο για τους ιερείς, επεκτάθηκαν σε ολόκληρο τον λαό, ή όταν η απαγόρευση της κοπής της σάρκας σε πένθος για τους νεκρούς επεκτάθηκε σε όλο το λαό ως «άγιο έθνος», ή όταν ο ίδιος ο Νόμος μεταφέρθηκε από τη σφαίρα της ιερωσύνης σε κάθε άνδρα στον Ισραήλ.

Ο ίδιος ο θεσμός της συναγωγής για κοινή λατρεία και διδασκαλία ήταν μια Φαρισαϊκή δήλωση της αρχής ότι η Τορά είναι «η κληρονομιά της εκκλησίας του Ιακώβ». Με την ίδρυση σχολείων και συναγωγών παντού και την εντολή σε κάθε πατέρα να επιβλέπει ότι ο γιος του διδάσκεται το Νόμο, οι Φαρισαίοι έκαναν την Τορά δύναμη για την εκπαίδευση του εβραϊκού λαού σε όλο τον κόσμο, μια δύναμη της οποίας η επιρροή, στην πραγματικότητα, έγινε αισθητή ακόμη και έξω από την εβραϊκή φυλή.

Οι Φαρισαίοι καθιέρωσαν για τα γεύματά τους εξαγνισμούς κι ευλογίες όπως έκαμαν και οι ιερείς στο Ναό. Το Σάββατο και τις εορτές χρησιμοποιούσαν κρασί όπως έκαναν και οι ιερείς στις θυσίες στο Ναό. Ένας αληθινός Φαρισαίος στα καθημερινά του γεύματα τηρούσε τους ίδιους καθαρμούς με τους ιερείς (αποφυγή ακαθάρτων).

Από την πρακτική του Ναού υιοθετήθηκε ο τρόπος σφαγής και οι κανόνες σχετικά με το «ta'arubot» (η ανάμειξη διαφορετικών ειδών φαγητού) και το «shi'urim» (οι ποσότητες που απαγορεύονται από το Νόμο). Αν και προέρχεται από το Δευτερονόμιο, η καθημερινή απαγγελία του "Shema", καθώς και των άλλων τμημάτων της ακολουθίας προσευχής, είναι ένας Φαρισαϊκός θεσμός. Τα Φυλακτήρια, ως συμβολική αφιέρωση του κεφαλιού και του βραχίονα, φαίνεται να είναι αντίστοιχο του διαδήματος και του θώρακα του Αρχιερέα.

Οι Φαρισαίοι ερμήνευαν τον τρόπο απονομής δικαιοσύνης με πιό ευρύ πνεύμα από ότι οι Σαδδουκαίοι και ήταν πιό επιεικείς.

Επίσης επέφεραν αλλαγές στο τελετουργικό του Σαββάτου και ορισμένων εορτών.

Για παράδειγμα, στην εορτή του Πάσχα έδιναν έμφαση στην διήγηση της Εξόδου από την Αίγυπτο και όχι τόσο στον Πασχάλιο Αμνό.

Μετά την καταστροφή των Ιεροσολύμων οι Φαρισαίοι και η ιδεολογία τους επηρέασαν καταλυτικά τον Ιουδαϊσμό.

Τέλος, παρά το γεγονός ότι ο Ιησούς αποκάλεσε τους Φαρισαίους υποκριτές, από την Αδελφότητα των Φαρισαίων προέρχονται πολλοί μαθητές, φίλοι και υποστηρικτές του.