Γιατί να μην είμαι εγώ πρώτος; - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Κυριακή Ε’ των Νηστειών 

 Γιατί να μην είμαι εγώ πρώτος;

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

«Δεν σε γνωρίζω, Κύριε,

γιατί ο εαυτός μου ο ίδιος είναι το εμπόδιο»

Φλάννερυ Ο’Κόννορ

Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλος κίνδυνος μέσα στον χώρο της Εκκλησίας οι άνθρωποι να πιστέψουν ότι το όλο θέμα είναι να προσαρμοστούν και να αποκτήσουν συνήθειες· καλές συνήθειες. Όμως, το θέμα για την Εκκλησία και για τον Χριστό και η πρόταση την οποία Αυτός έχει να κάνει, δεν είναι να αποκτήσουμε καλές συνήθειες, χρηστά ήθη, να είμαστε καθώς πρέπει. Γυρεύει να αλλάξει κάτι πολύ μεγαλύτερο και πολύ δυσκολότερο. Ο Χριστός γυρεύει από εμάς να αλλάξει ουσιαστικά η ύπαρξή μας· αυτό που με την εκκλησιαστική γλώσσα προσδιορίζεται ως καρδιά, που βέβαια δεν είναι ο βιολογικός μυς που στέλνει αίμα στο όλο σώμα. Η λέξη καρδιά είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο για την εκκλησιαστική γλώσσα. Γυρεύει, λοιπόν, (ο Χριστός) να αλλάξει η καρδιά η ανθρώπινη και να αποκτήσει όχι συμπεριφορά άλλη, αλλά περιεχόμενο άλλο.

 Σήμερα, στο ευαγγέλιο που διαβάσαμε, ο Χριστός ήταν μαζί με τους δώδεκα μαθητές Του. Όχι με το πλήθος που πήγαινε για διάφορους λόγους κοντά Του –λόγους αστάθμητους, ασαφείς, ψυχολογικούς, από ανάγκες, από χίλια δυο άλλα πράγματα– αλλά με τους δώδεκα. Τους ανθρώπους μαζί με τους οποίους είχε περάσει τρία ολόκληρα χρόνια· τους είχε διαλέξει ο ίδιος· είχαν δει σε αυτήν την κλήση θαυμαστά περιστατικά, όπως ο Ναθαναήλ· είχε πει στον Πέτρο ότι θα τον κάνει ψαρά ανθρώπων, είχε καλέσει τον Ματθαίο από την τοκογλυφία, είχε με όλους (τους δώδεκα) άμεσες εκ του σύνεγγυς εικοσιτετράωρες σχέσεις!

Μέσα σε αυτόν τον στενό κύκλο των δικών Του ανθρώπων έρχονται δύο και Του λένε: Μας λες ότι θα πάμε στα Ιεροσόλυμα και θα έρθει η Βασιλεία του Θεού. Θέλουμε τώρα που θα έρθει η Βασιλεία του Θεού να κάτσουμε ένας δεξιά σου και ένας αριστερά σου. Ο Χριστός τους λέει: Έχω να περάσω ένα μαρτύριο και ένα βάπτισμα! Μπορείτε και σεις να ‘στε μαζί μου και να τα «περάσετε»;  Μπορούμε, μπορούμε, λένε αυτοί. Καλά, τους λέει, θα το περάσετε κάποια στιγμή –βλέποντάς το μακρύτερα– αλλά, ξέρετε όποιος κάτσει δεξιά μου και αριστερά μου δεν είναι δώρο εύνοιας, δεν είναι υπόθεση γνωριμιών, δεν έχει να κάνει με το εάν τον ξέρω ή όχι, αλλά με το εάν το αξίζει ή όχι. Δεν έχει σημασία εάν είναι από εσάς ή εάν είναι κάποιος άλλος. Για να γίνει κάποιος πρώτος, λέει, πρέπει να γίνει δούλος. Πρέπει να γυρίσει ανάποδα, λέει, η κοινωνική ιεραρχία.

Τους λέει ότι στην κοινωνική ιεραρχία υπάρχει μια πυραμίδα πάνω στην οποία κάθεται κάποιος κατέχοντας ένα αξίωμα, που πολλές φορές μπορεί αυτός ο κάποιος να μην έχει καμία αξία. Γιατί, είναι άλλο πράγμα το αξίωμα και άλλο η αξία. Μακάρι με το αξίωμα να υπάρχει και αξία. Αλλά το βασικότερο, το σωστό και η αναζήτηση κάθε ανθρώπου είναι να έχει αξία και όχι αξίωμα· και η αξία δεν είναι συμπεριφορολογικά τερτίπια, είναι η δοκιμασία αντοχής μετάλλου –μεταφορικά το λέω το μέταλλο– στο καμίνι του πειρασμού. Γι’ αυτό τους είπε: Αντέχετε να περάσετε το βάπτισμα που έχω να περάσω; Και εκείνοι απαντάνε (επειδή δεν καταλαβαίνανε τι λέγανε): Αντέχουμε. Βέβαια εξ υστέρων, όταν καταλάβανε, αντέξανε το βάπτισμα και περάσανε μέσα από το βάπτισμα του αίματος στη Βασιλεία του Θεού!

Ο Χριστός, εδώ, λέει κάτι σ’ αυτούς που αφορά εμάς. Μας λέει ότι θα πρέπει να αρχίσουμε να αγωνιζόμαστε όχι για το πώς φαινόμαστε, αλλά για το ποιοι είμαστε. Όχι τι γνώμη έχουν οι άλλοι ή και εμείς για τον εαυτό μας, αλλά το τι πράγματι είμαστε. Και ο Χριστός διδάσκει ότι δεν είναι τα πράγματα όπως φαίνονται και ότι θα υπάρξουν εκπλήξεις. Διδάσκει ότι πρώτος είναι ο τελευταίος γιατί αυτός έχει «ποιότητα αντοχής» (αγιότητα) να αναλάβει στην πλάτη τους άλλους τους αδύναμους, αυτούς που νομίζουν την θέση ως περιεχόμενο. Ο Χριστός προτείνει να γίνει τελευταίος όποιος θέλει να ‘ναι πρώτος. Όποιος αντέχει στα δύσκολα είναι αρχηγός, αυτός που έχει περιεχόμενο.

Εάν διαβάσετε το 51, 52 και 53 κεφάλαια από το βιβλίο του προφήτη Ησαΐα, (θα δείτε ότι) εκεί ο προφήτης οκτακόσια χρόνια πριν από τον Χριστό συζητάει για τον Χριστό, ονομάζοντάς Τον Πάσχοντα Δούλο. Όχι απλώς δούλο, αλλά και Πάσχοντα Δούλο. Δηλαδή, έναν δούλο ο οποίος υποφέρει. Ο Χριστός γίνεται ο δούλος ο οποίος υποφέρει.

Αδελφοί μου, για να μπορέσεις να υπηρετήσεις κάποιον πρέπει να έχεις αρτιότητα, να είσαι ώριμος και να καταλαβαίνεις σωστά. Όταν ένας άνθρωπος είναι μικρός δεν μπορεί να γίνει υπηρέτης κάποιου άλλου. Πρέπει να είναι μεγάλος για να μπορέσει να γίνει υπηρέτης κάποιου. Μικρός μόνον ο μεγάλος μπορεί να γίνει. Ο μικρός, τι να κάνει; Δεν μπορεί να κάνει κάτι άλλο. Είναι μικρός. Αυτό ισχύει και στα βιολογικά δεδομένα και στα πνευματικά δεδομένα. Όταν κανείς είναι μικρός δεν μπορεί να κάνει κάτι.

Ο Χριστός γυρεύει από τους Αποστόλους και από εμάς –που έχουμε και εμείς την ίδια χαζή αγωνία, πολλές φορές– να γίνουμε, ακριβώς, μεγάλοι για να μπορούμε να γίνουμε μικροί. Για να γίνουμε μεγάλοι χρειάζεται να αγαπήσουμε τον τρόπο Του, να τηρήσουμε το θέλημά Του, να περπατήσουμε όπως Εκείνος περπάταγε. Ξεφυλλίζοντας το Ευαγγέλιο, όλος ο κόπος και η πρόταση του Χριστού είναι ακριβώς να καταλάβουμε τι τρέχει, να αγαπήσουμε αυτό που προτείνει και το δυσκολότερο, να υλοποιήσουμε αυτό που αγαπήσαμε και καταλάβαμε και Εκείνος προτείνει.

Εν όψει και της Μεγάλης Εβδομάδος και του Αγίου Πάσχα ας ξανασκεφτούμε μερικά πράγματα βαθύτερα, ο καθένας για τον εαυτό του, καθρεπτιζόμενοι μεσ’ τον Καθρέφτη του Ευαγγελίου.

 

Ἐκ τοῦ κατά Μάρκον
Κεφ. ι’, 32-45
Τόν καιρό ἐκεῖνο, πῆρε κοντά του ὁ Ἰησοῦς τούς δώδεκα μαθητές του καί ἄρχισε νά τούς μιλάει γιά ἐκεῖνα πού θά τοῦ συνέβαιναν μετά ἀπό λίγο.
Τούς ἔλεγε:
– Νά, ἀνεβαίνουμε στήν Ἱερουσαλήμ. Καί ἐκεῖ ὁ Υἱός τοῦ Ἀν-θρώπου θά παραδοθῆ στούς ἀρχιερεῖς καί στούς γραμματεῖς. Καί θά τόν καταδι­κάσουν σέ θάνατο. Καί θά τόν παραδώσουν σέ εἰδωλο-λάτρες· καί θά τόν ἐμπαίξουν· θά τόν μαστιγώσουν· θά τόν φτύ-σουν· καί θά τόν θανατώσουν. Ἀλλά τήν τρίτη ἡμέρα θά  ἀναστηθῆ.
Τότε τόν πλησίασαν ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἰωάννης, τά παιδιά τοῦ Ζεβεδαίου, καί τοῦ εἶπαν:
            – Διδάσκαλε, θέλουμε αὐτό πού θά σοῦ ζητήσουμε, νά μᾶς τό κάνεις. Τούς ρώτησε:
            – Τί θέλετε νά σᾶς κάνω;
            Ἐκεῖνοι τοῦ εἶπαν:
– Δῶσε μας τόν λόγο σου, ὅτι στήν Βασιλεία σου θά καθίσουμε ἕνας στά δεξιά σου καί ἕνας στά ἀριστερά σου.
 Ὁ Ἰησοῦς τούς ἀπάντησε:
– Δέν ξέρετε, τί γυρεύετε. Μπορεῖτε νά πιεῖτε τό ποτήριο, πού θά πιῶ ἐγώ καί νά βαπτισθῆτε τό βάπτισμα, πού θά βαπτισθῶ ἐγώ;
Ἐκεῖνοι τοῦ ἀπάντησαν:
– Μποροῦμε.
Ὁ Ἰησοῦς τούς εἶπε:
– Τό ποτήριο πού θά πιῶ ἐγώ, θά τό πιεῖτε καί σεῖς. Καί τό βάπτισμα πού θά βαπτισθῶ ἐγώ, θά τό βαπτισθῆτε. Ἀλλά τό νά καθίσετε στά δεξιά μου καί στά ἀριστερά μου, δέν εἶναι σωστό νά τό δώσω σ’ ὅποιον ἐγώ θέλω, ἀλλά σέ ἐκείνους πού τό ἀξίζουν καί τούς ἀνήκει.
Αὐτά ὅταν τά ἔμαθαν οἱ ἄλλοι δέκα, ἐγέμισαν ἀγανάκτη­ση εἰς βάρος τοῦ Ἰακώβου καί τοῦ Ἰωάννου.
Τότε ὁ Ἰησοῦς τούς κάλεσε ὅλους κοντά του καί τούς εἶπε:
 – Τό ξέρετε, ὅτι αὐτοί πού θεωροῦνται ἄρχοντες τῶν ἐθνῶν, κυβερνοῦν τούς λαούς τυραννικά· καί γενικά οἱ μεγάλοι, τούς καταδυναστεύουν. Σεῖς ὅμως, νά μή κάνετε τά ἴδια. Ἀλλά ὅποιος θέλει νά γίνει ἀνάμεσά σας μεγά­λος, πρέπει νά γίνει ὑπηρέτης σας. Καί ὅποιος θέλει νά εἶναι ἀνάμεσά σας πρῶτος, πρέπει νά εἶναι δοῦλος ὅλων. Διότι καί ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου δέν ἦλθε νά ὑπηρετηθῆ, ἀλλά νά ὑπηρετήσει· καί νά δώσει τήν ζωή του λύτρο γιά ὅλους.-