Τι υπάρχει κάτω απ΄ το καπέλο μας; - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Κυριακή Στ’ Ματθαίου 

 Τι υπάρχει κάτω απ΄ το καπέλο μας;

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Η πιο ανεξερεύνητη περιοχή είναι αυτή που βρίσκεται… κάτω απ᾿ το καπέλο μας!!

Mπορεί κάποιος να ψάξει τα πάντα. Να τα δει. Να τα χαρτογραφήσει. Το μυαλό του όμως έχει πάντοτε τον κίνδυνο να του παίζει παιχνίδια. Ο Πρωτέας των αρχαίων και οι μεταλλάξεις του περιγράφουν έξυπνα και ουσιαστικά αυτόν τον κίνδυνο. Όπως κανείς θυμάται, η συμβουλή είναι να μη φοβάται ο Μενέλαος και να “σφίγγει” τον πρωτέα-εαυτό του, ώστε να του πει την αλήθεια για τον δρόμο επιστροφής στο σπίτι του!

Έτσι και σε μας. Ο Χριστός στον παράλυτο συμπατριώτη Του (ο Χριστός γενόμενος άνθρωπος έκανε όλους εμάς… συμπατριώτες Του!) του είπε: «Θάρσει, τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου»! (Ματθ. 9, 2) (Έχε θάρρος, παιδί μου, σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου).

Το ίδιο λέει και σε μας. Στον καθένα από μας. Σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου. Στους εβραίους τότε η αντίρρηση-απορία ήταν, αν μπορεί (ποιος είναι αυτός που μπορεί;) να συγχωρεί αμαρτίες! Σε μας η αντίρρηση-απορία είναι: τι αμαρτίες μου λες; Εκείνοι τότε είχαν θέμα τον τρόπο και την δυνατότητα “διαγραφής” των αμαρτιών. Εμείς σήμερα έχουμε θέμα την ύπαρξη των αμαρτιών που μας… παραλύουν. Καμιά φορά καταλαβαίνουμε ότι είμαστε “παράλυτοι”, αλλά δεν περνάει από το μυαλό μας η πιθανότητα να οφείλεται κάτι τέτοιο στις αμαρτίες μας.

Το μυαλό μας μάς κάνει τις τρίπλες του Πρωτέα. Άλλοτε γίνεται “πελώριο θεριό”, άλλοτε “διαλυτική φωτιά”, άλλοτε “φίδι” και άλλοτε “λιοντάρι”!! Και μεις το καμαρώνουμε και το ακολουθούμε. Μας έπεισε η “επιστήμη” ότι αυτό είναι το ευγενέστερο και οδηγητικό κομμάτι μας!!

Όταν ακούμε για αμαρτίες μας που μας μπερδεύουν τον δρόμο και συγχέουν τον στόχο και την πορεία μας, χαμογελάμε με αίσθηση υπεροχής και ελευθερίας από τέτοιες “αρχαίες” αντιλήψεις. Εμείς τοποθετήσαμε στην θέση του Θεού τον εαυτό μας ή τέλος πάντων (αν δεν είμαστε τόσο… φίλαυτοι!) ό,τι θεωρούμε “Θεό” μας και που φανταζόμαστε ότι δίνει νόημα στην ζωή μας.

Η αμαρτία για την Εκκλησία του Χριστού είναι υπαρξιακή αστοχία. Δηλαδή αποτυχία να πορευτούμε κατά τις υποδείξεις του Θεού και να φτάσουμε σε αρτιότητα και υγεία ψυχική. Είναι κατά συνέπεια αλλοίωση των δεδομένων μας. Στρέβλωση της κατεύθυνσης των ενδιαφερόντων, των στόχων και των επιδιώξεών μας. Αντί να αναζητούμε τον “Ιατρό των ψυχών μας”, τον Σωτήρα Χριστό, ψάχνουμε παρηγοριές στις ικανοποιήσεις των, όποιας λογής, παθών μας και στην αυταπάτη της ψυχοσωματικής αυτοαπασχόλησης. Η όλη μας ύπαρξη -καρδιά (ως εσωτερικός κόσμος) και σώμα- βουλιάζει στον εγωκεντρισμό της αγωνιώδους τοποθέτησης: «είμαι όλος δικός μου». Σε ένα τέτοιο εγκλεισμό κάθε σχέση γίνεται… κόλαση, αφού προηγείται πάντων η αυτού εξοχότης ο εαυτός μας! Οι άλλοι υπάρχουν για μας. Οι όποιες επιμέρους μικρές και δευτερεύουσες ενέργειές μας, δεν είναι η αμαρτία καθ᾿ αυτήν, αλλά εκφραστικές υλοποιήσεις της θεμελιώδους τοποθέτησής μας: «όλος δικός μου και όλα για μένα».

Απ᾿ αυτή την δαιμονική “ανάσα” και τοποθέτηση κινδυνεύουμε όλοι… μετά την φίλαυτη πτώση του γενάρχη μας (όχι με την γονιδιακή έννοια, αλλά με την πνευματική) Αδάμ. Άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο. Ακριβώς γι᾿ αυτό η Αγία Γραφή δεν αναφέρει και δεν συζητάει μόνον τις αμαρτίες της πόρνης, του τελώνη, του ληστή, του φαρισαίου, αλλά και τις αμαρτίες του Αβραάμ, του Δαβίδ, των αποστόλων και του Πέτρου! Για όλους μας είναι κίνδυνος η αυταπάτη της αμαρτίας. Έρχεται με την πρόταση της ικανοποίησης κάποιας από τις δυνάμεις της ψυχής μας, και μεις αποδεχόμαστε την πρόταση. “Συζητώντας” μαζί της, την φανταζόμαστε ωραία σαν τον καρπό της Εδέμ. Το παιχνίδι παίζεται ανάμεσα στην εντολή-ιατρική συνταγή του Θεού και στην δική μας εγωκεντρική φανταστική αυτοδυναμία. Vae victis! Νικημένοι γινόμαστε συνήγοροι του κατακτητή μας! Η επανάληψη μάς κάνει υποχείριους δούλους. Η επανάσταση ενάντια στην “τυραννία της… ιατρικής εντολής” φαντάζει μονόδρομος! Αντί να κυνηγάμε τον εχθρό, αποσαθρώνουμε τον εαυτό μας. Έρχεται η “παραλυσία” να μπει επιτάφια σφραγίδα στον “πεθαμένο” εαυτό μας. Μένει μόνη ελπίδα ο λόγος του Χριστού ότι «ἔρχεται ὥρα, και νῦν ἐστίν, ὅτε οἱ νεκροί ἀκούσονται τῆς φωνῆς τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἀκούσαντες ζήσονται» (Ιω. 5, 25). «Αλήθεια σας λέω, έρχεται στιγμή, και τώρα μπορεί να ισχύει, που οι νεκροί εξ αμαρτιών θα δεχθούν ρυθμιστή της ζωής τους τον λόγο του Υιού του Θεού, και θα ζήσουν».

Οι Γραμματείς, που ήταν παρόντες στην συγχώρεση και θεραπεία του παραλύτου, αμφιβάλλουν για την συγχώρεση! Ο Χριστός θέτει τον προβληματισμό: τι είναι δυσκολότερο και ουσιαστικότερο, μεταξύ συγχωρήσεως αμαρτιών και θεραπείας παραλύτου! Το πρώτο φαντάζει λόγια, το δεύτερο “αδύνατο”! Ο Χριστός, θεραπεύει την παράλυση, κάνοντας την θεραπεία επιβεβαίωση της δυνατότητάς Του να συγχωρεί το αίτιο που την προκαλεί.

Οι σημερινοί άνθρωποι όμως έχουμε θέμα μόνον την παράλυση! Είναι αδιάφορο θέμα η συγχώρηση, παρ᾿ ότι η ψυχιατρική μάς βομβαρδίζει με τις ψυχογενείς νόσους και τις αρρώστιες με αδιευκρίνιστα αίτια. Δεν θέλουμε το “βάρος” ενός εσωτερικού ψυχικού κόσμου. Μας φτάνει το νοήμον προηγμένο θηλαστικό. Πουλάμε τα πρωτοτόκια της ποιότητας για κάθε τυχαίο “πιάτο φακής”. Θέλουμε μια καρδιά και ένα μυαλό που θα κοιτάνε μόνο κάτω.

Η εποχή μας όμως άπλωσε την αμαρτία και έξω από την καρδιά του ανθρώπου. Μετέφερε τον εγωισμό του στην σχέση του με την φύση και τα ζώα. Στον τρόπο του εμπορίου και στο περιεχόμενό του (ναρκωτικά). Στις παρεμβάσεις στα βιολογικά δεδομένα ανθρώπων και φύσης. Στις κοινωνικές ανισότητες. Σ’ αυτά δηλαδή που χθες ήταν αμαρτίες με μάλλον ατομική διάσταση, και σήμερα έχουν επιπτώσεις και συνέπειες κοινωνικές και βιολογικές. Η διάγνωση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη για την φόνισσα: «ἡ ταλαίπωρος ἐψήλωσεν ὁ νοῦς της» αποτελεί την θεμελιακή βάση της αμαρτίας. Ατομικής και κοινωνικής.

Χρειαζόμαστε λοιπόν θάρρος να εξερευνήσουμε αυτό που υπάρχει (τα κριτήρια) κάτω από το καπέλο μας! Χρειάζεται να “σφίξουμε” τον Πρωτέα-εαυτό μας, χωρίς να φοβόμαστε τις μεταλλάξεις του! Χρειαζόμαστε τον Χριστό να μας σηκώσει από την παραλυσία μας, απαλλάσσοντάς μας από τις αμαρτίες μας,  ώστε να μπορέσουμε να επιστρέψουμε στο σπίτι μας υγιείς, όπως ο πρώην παράλυτος!

 

ΣΤ’ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Θεραπεία παραλύτου
Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον (θ’1-8)

Τόν καιρό ἐκεῖνο ὁ Ἰησοῦς ἐπιβιβάστηκε στό πλοίο, διέσχισε τή λίμνη καί ἦρθε στην πόλη του. Τότε τοῦ ἔφεραν ἕνα παράλυτο, πάνω σέ κρεβάτι. Ὁ Ἰησοῦς εἶδε τήν πίστη τους καί εἶπε στόν παράλυτο: “Ἔχε θάρρος, παιδί μου, σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου”.

Τότε μερικοί γραμματεῖς ἔκαναν τήν σκέ­ψη ὅτι  αὐτός βλασφημεῖ! Ὁ Ἰησοῦς ὅμως κατάλαβε τίς σκέψεις τους καί τούς εἶπε: “Γιατί σκέφτεστε πονηρά; Τί εἶναι εὐκολότερο νά πῶ: “Σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου”; Ἤ νά τοῦ πῶ: “Σήκω καί περπάτα”; Ἀλλά γιά νά καταλάβετε ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου ἔχει ἐξουσία νά συγχωρεῖ ἐδῶ στήν γῆ ἁμαρτίες (γύ­ρι­σε καί εἶπε στόν παραλυτικό)· Σήκω, πάρε τό κρεβάτι σου στόν ὦμο σου, καί πήγαινε σπίτι σου”. Καί αὐτός σηκώθηκε, πῆρε στόν ὦμο τό κρεβάτι του καί πῆγε σπίτι του. Καί ὁ κόσμος αὐ­τό τό εἶδε καί θαύμασε, καί δόξασε τόν Θεό, πού ἔδωσε τέτοια ἐξουσία στούς ἀνθρώπους.-

 

Πρός Ῥωμαίους Ἐπιστολῆς Παύλου τό Ἀνάγνωσμα.
Κεφ. ΙΒ’ 6-14

Αδελφοί,

   ἔχουμε χαρίσματα διαφορετικά κατά τήν χάρη πού μᾶς δόθηκε ἀπό τόν Χριστό. Εἴτε νά προφητεύσουμε ἀναλόγως τῆς πίστεώς μας. ⁷Εἴτε να διακονοῦμε στήν διακονία πού μᾶς ἀνέθεσε. Εἴτε νά διδάσκουμε τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ. ⁸Εἴτε νά στηρίζουμε τούς ἀδελφούς μέ λόγο παρηγορίας. Εἴτε νά μεταδίδουμε μέ ἀπλότητα καρδιᾶς τόν λόγο ἤ τά ὑλικά ἀγαθά. Εἴτε νά ἐπιβλέπουμε μέ φροντίδα ὅ,τι μᾶς ἀνετέθει. Εἴτε νά ἐλεοῦμε μέ χαρούμενη διάθεση.

          ⁹Ὅλα αὐτά γίνονται ὅταν ἔχουμε ἀνυπόκριτη ἀγάπη. Ὅταν ἀποστρεφόμαστε κάθε πονηρία. Ὅταν εἴμαστε προσκολλημένοι στό καλό. ¹⁰Ὅταν ἀγαπώντας τούς ἀδελφούς εἴμαστε φιλόστοργοι. Ὅταν τιμᾶμε τούς ἄλλους περισσότερο ἀπό τόν ἑαυτό μας. ¹¹Ὅταν δέν εἴμαστε δυσκίνητοι σέ προθυμία καί ζῆλο. Ὅταν ἔχουμε δυναμική ἀπόφαση νά ὑπηρετοῦμε τόν Χριστό κυριολεκτικά ὡς δοῦλοι του. ¹²Ὅταν χαίρουμε μέ τήν ἐλπίδα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ὑπομένουμε σωστά τίς θλίψεις. Ὅταν ἐπιμένουμε στήν προσευχή. ¹³Ὅταν μοιραζόμαστε τίς ἀνάγκες τῶν ἀδελφῶν μας. Ὅταν ἐπιδιώκουμε νά φιλοξενοῦμε τούς ἀδελφούς μας.

          ¹⁴Ἀδελφοί μου, νά προσεύχεστε γιά ἐκείνους πού σᾶς κατατρέχουν καί καταδιώκουν. Νά εὔχεσθε καί ποτέ νά μή καταριέστε.-