AΠO THN ANHΦOPIA THΣ ΑΓΑΠΗΣ Αθηναγόρα άσμα εξοδικό - του κ. Αθ. Κοτταδάκη

 

.... μεταμορφούσθε

τη ανακαινώσει του νoός υμών...

 

AΠO THN ANHΦOPIA THΣ  ΑΓΑΠΗΣ*

Αθηναγόρα άσμα εξοδικό

του κ. Αθ. Κοτταδάκη

Μου εδημιούργησε αίσθημα ιδιαίτερηs ψυχικήs ευφορίας η σκέψη του Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου να τοποθετήση σαν έπιγραφή του εξόδιου αποχαιρετισμού προς τον μεγάλο Πατριάρχη Αθηναγópα τον ψαλμικόν στίχο, «έθηκας έπι την κεφαλήν αυτού στέφανον εκ λίθων τιμίων ζωήν ητήσατό σε και έδωκας αυτώ, μακpóτητα ήμερών...». Ομολογώ, ότι και τώpα, πού γράφω το στίχο τούτο νιώθω τη βαθειά εκείνη συγκίνηση πού αισθάνεται κανεiς, όταν έρχεται σέ κοινωνία με το άγιο δάκρυ. Ίσως να μην υπήρχε πιο ταιριαστό και πιο εκφραστικό Γραφικό λόγιο για τον μακαριστό εκείνο Πατριάρχη από τούτο.

Θα ήμουν, θυμούμαι, ως εικοσιπέντε χρóvων τóτε στα 1960, όταν για πρώτη φορά άκουσα κάποιo σοβαpò λόγο για το μακαριστό Πατριάρχη Αθηναγόρα.'Υπηρετούσα στην Πνευματική ”Αποστολή της Πολεμικής Αερπορίας με ειδικό Σύμβουλο τότε της Υπηρεσίας κάποιο διανoητή καθηγητή, ένα από τους λίγους "Έλληνες, που γνώρισαν, κατάλαβαν και αγάπησαν πολύ τον μεγάλο Πατριάρχη. Μας έλεγε, λοιπόν, τότε ανάμεσα στα άλλα και τούτα περίπου. «Ο Αθηναγópας εκφpάζει στο παρόν τò ασκητιxò ιδανικό τηs κοινοβιακής Ορθοδοξίας, που το συνθέτει με την βαθειά συναίσθηoη τηs συγκαιpινής οικουμενικής αποστολής του θρόνου του. Είναι η καρδιά της μεγάλης αγάπης και έχει κινηθή από τούτη την ώρα ως έκατò χρόνια εμπρός από την εποχή μας, εκεί στοχάζεται πpος τα εκεί σκοπεύει...».

Από τότε παρακολουθούσα με πολλή συμπάθεια και εσωτερικò θαυμασμό κάθε έκφραση του λαμπρού Πατριάρχη, της πρώτης μορφής της Ορθοδοξίας, όχι στα σχήματα, αλλά στην καταξίωση του υπαρκτικού έργου του. Μέσα μου τον είδα σαν τον ηγέτη με την Χάρη και την καθαρή διαίσθηση του δρόμου στον οποίο έπρεπε να οδηγήση την Εκκλησία Του, την Εκκλησία.

******   ***    ******

Στα χρόνια μας, όταν εξετάζουμε τα συστατικά μιας προσωπικóτητoς συνηθίζoυμε να παραθέτουμε χαρτιά, που φανερώνουν τίτλους. Και πάλι, κάτω από την λέξη τίτλους δεν εννοούμε τα χαρτιά που φαvερώνουν τις βασικές σπουδές αλλά εκείνα, που έρχονται ύστερα από αυτές -μεταπτυχιακά γράμματα ή συγγραφές. Συνήθως, χωρίς να πολυεξετάζουμε, αν οι τίτλοι αυτοί αντιπροσωπεύουν και το σχετικό περιεχόμενο, θεωρούμε σπουδαία προσωπικότητα εκεiνoν, που αραδιάζει μια σειρά από χαρτιά μεταπτυχιακών σπουδών και άλλα, ενώ περνούμε με συγκατάβαση αξιóλoγεs μορφές, που δεν έχουν όμως τέτοια συστατικά στοιχεία. Δεν έχουμε μάθει ακόμη στα χρόνια μας να προσέχουμε το πνεύμα που ζωοποιεi, αλλά το γράμμα, που σκοτώνει.

Από την άποψη αυτή δεν έχουμε να παpαθέσoυμε χαpτιά για τον Αθηναγόρα, τουλάχιστον όσες βιογραφίες διάβασα δεν αναφέρουν κάτι τέτοιο. Έχουμε όμως πρόχειρους μερικούς τίτλους με ευδιάκριτα τα στοιχεία της Χάρης, τα συστατικά του μεγάλου ηγέτη και θα έλεγε κανείς μερικούς τίτλους, που όσο κι αν περνούν τα χρόνια κι αν αλλάζουν οι καιροί δεν χάνουν την άξια τους.

Διάβασα, λοιπόν, πώς κάποτε, που οι Ιταλοί κανονιοβολούσαν την Κέρκυρα από τα πολεμικά τους, ο Δεσπότης της τότε Αθηναγόρας πήρε μια βάρκα και κάτω από την σκιά των Ιταλικών οβίδων, όπως θα έλεγε ο Λεωνίδας, και τους υπόκωφους κρότους των πήγε να συναντήση τον Ιταλό ναύαρχο και να του διαμηνύση... Είναι τούτο γενναιοψυχία πρώτης γραμμήs και αυτοθυσία απαράμιλλη. Είναι τούτο ο πρώτος μεγάλος τίτλος του αυριανού ηγέτη.

Επίσης διάβασα, πως όταν ήταν Αρχιεπίσκοπος στην Αμερική ειρηνοποίησε τις διχασμένες από τα πάθη της πολιτικής μωρίας - και ξέρουμε τι σαράκι είναι τούτο για τον Έλληνα - ελληνικές χριστιανικές κοινότητες. Εδώ έχουμε την πρώτη αποκάλυψη της μεγάλης καρδιάς της ειρήνης, εξετάσεις δεύτερες, πολύ πετυχημένες αυτές, προμηνύματα πρώτα του αυριανού οικουμενικού ηγέτη του ειρηνικού μηνύματος. Ο σύνδεσμος της ειρήνης δοκιμάστηκε τότε καλά και έπιασε, θα δοκιμαζόταν σε λίγο από πιο ευρύχωρο χώρο.

Θα παραθέσω ακóμη δυο τίτλους. Ως Οικουμενικός Πατριάρχης αναστρέφεται με καλοσύνη και συζητεί με το πιο μικρό παιδί και με τον πιο μεγάλο ηγέτη. Η συζήτηση είναι η ζωή του, ίσως η λύτρωση της ασκητικής μοναξιάς του, έχει πάντα στοιχεία ομορφιάς και λυτρωτική δύναμη ο γόνιμος διάλογος. Συχνά δεν βλέπει ότι το ρολόι του δείχνει περασμέvα μεσάνυχτα, και συνεχίζει τη συνομιλία. Όμως την άλλη μέρα πρωί-πρωί στις πεντέμισι, πρώτος βρίσκεται ορθός στο μικρό παρεκκλήσι του αγίου Ανδρέα για την ορθρινή ακολουθία. Και τα δυο σκέλη αυτής της γραφής έχουν βάθος και γνωρίσματα θείας κοινωνίας. Και ο διάλογος, πού δείχνει την ταπείνωση και την υπομονή μιας κορυφής, που δεν είναι γνώριμη με την υπαγόρευση θέσεων και η ορθριvή ακολουθία, που μας εισάγει στους μυστικούς κόσμους της προσωπικής κοινωνίας του με τον Θεό.

Και ο τελευταίος τίτλος όσοι είχαμε κάποια ηλικία στα τελευταία τούτα είκοσι χρόνια θυμóμαστε τις τραγικά μαρτυρικές ώρες της μεγάλης Πολιτείας.

Σκιά θανάτου κυκλοφορούσε τόσο συχνά στους δρόμους της και το αίμα της δοκιμασίας έσταζε ως κάτω από τα παραθύρια του Πατριάρχη. Τα περισσότερα χρόνια της Πατριαρχίας του ήταν μια πορεία προς το Γολγοθά, που όλο μάκραινε τον τόπο τηs θυσίας κaι μαζί του την ανηφοριά του μαρτυρίου - και εδώ πρέπει να σημειώσουμε, πως δεν διαβάσαμε κανένα τηλεγράφημα αγάπης, από τους εύκολους στα άλλου τύπου τηλεγραφήματα. Πού εύρισκε όμως αυτός ο άνθρωπος τα κύματα της αισιοδοξίας, της ελπίδας και της εσωτερικής χαράς με τα οποία πλημμύριζε, όσους έρχονταν σε επαφή μαζί του; Ήταν η πλατειά αγάπη τoυ το πλήρωμα της χαράς, καθώς λέγει και o Κύριος. Αγκάλιαζε όλους με την πλατειά άγκαλιά της αγάπης του, τον δονούσε η αγάπη και προς τους Εχθρούς, πoυ έτσι τους σκλάβωνε με την συγγνώμη τoυ, «άφες αύτοις πάτερ...». Ίσως εδώ πρέπει να ρίξουμε την πρώτη πινελιά της θεολογίας της αγάπης, της υψίστης θεολογίας, «ούτω γάρ ηγάπησεν ο Θεάς τον κόσμον...», της μεγάλης του αγάπης. Τώρα μπορούμε να κατανοήσουμε πόσο άνετα χωρούσαν μέσα στη μεγáλη τoυ καλωoύνη τα μικρόψυχα μηνύματα και οι άλλες κινήσεις «διαμαρτυρίας» για την … «προδοσία της Ορθοδοξίας».

Φτάνουν θαρρώ αυτοί οι τίτλοι του πνεύματος του Aθηναγóρα, τίτλοι άλλου τύπου από τους συνηθισμένους.

******   ***   ******

Έτσι στάθηκε εμπρός στην ιστορία, ορθός, Με τούτο τον εξοπλισμό, στο ύψος της αποστολής του λυγερόκορμη κορυφή της Ορθοδοξίας, μεγαλόπρεπος με την μακριά κάτασπρη γενειάδα του, σαν άπο άλλο κόσμο φερμένος, μα τόσο κατάλληλος για τούτη τη σημαδιακή Εποχή. Και ήταν μεγάλος, είπαν, πώς ήταν μεγάλος, κι έτσι τον νιώσαμε όλοι ως μεγάλο. Στο βάθος δεν μπορούμε να εξηγήσουμε αυτό που λέμε, ωστόσο το νιώθουμε όλοι ή σχεδόν όλοι. Θυμούμαι το παγκόσμιο αίσθημα γιά τον απότομο και βίαιo χαμό του Κένεντυ. Όλοι νιώθαμε πώς κάτι είχαμε χάσει, το ενοχλητικό κενό μιας αθέλητης απουσίας, μιας αδόκητης φυγής. Όταν υπάρχει κάτι μεγάλο αισθάνεσαι με τη φυγή του την απουσία του.

   Ας εξηγήσουμε  τo πόσο μεγάλος ήταν ο Αθηναγόρας. Γιατί όμως, ποιός ήταν ο βασικòς προβληματισμός του, ποια ήταν η διαλεκτική του; Δεν ξέρω αν απέχη πολύ από τη διαλεκτική των όλων των χριστιανών της κάθε απόχρωσης. Θαρρώ, πως όλοι οι απλοί χριστιανοί κάποια ώρα διαλέγονται με τον εαυτό τους, διαλέγονται με την πίστη τoυς. Τι εκφράζουμε εμείς, τι αντιπροσωπεύουμε; Είμαστε, ας πούμε, τα μαγνητόφωνα τής ιστορικής Εκκλησίας ή οι ζωντανοί φορείς της; Στην πρώτη περίπτωση είμαστε μια απλή επανάληψη κάποιου στοιχείου, που έφυγε ίσως, που πέρασε η ώρα του μα εμείς το βιάζουμε να σταθεί ορθό και να ζήση σε μια ατμόσφαιρα, σέ ένα περιβάλλον που δεν του πρέπει. Στην άλλη περίπτωση είμαστε υπάρξεις, εικόνες της χάρης του Θεού. Η μάνα μαs, η Εκκλησία, μας πότισε με το γάλα της καρδιάς της, και ύστερα μας στέριωσε με τη γερή τροφή του πνεύματός της. Θέλει λοιπόν να μας καμαρώσει ως άνδρες ώριμους στον κόσμο της χάρης.. Θέλει τη μαρτυρία μας, μαρτυρία σε τούτη την εποχή.

    Αυτονόητο ότι ο Αθηναγόρας διάλεξε το δεύτερο δρόμο. Στάθηκε στο θρόνο του Γρηγόριου, του Χρυσόστομου, του Φώτιου κι ένιωσε να τον καλεί η ιστορία να καταθέσει τη δική του μαρτυρία. Παρατήρησε μάλιστα πως τούτο ήταν σφοδρή επιθυμία μεγάλου μέρους του χριστιανικού πληρώματος, που ένιωθε να ζει και να υπάρχει στο σήμερα. Γιατί είναι φοβερό να υπάρχεις στην ιστορική Εκκλησία και να υποχρεώνεσαι να νιώθεις μουμιοποιημένος, ευνουχισμένος στο πνεύμα, έτσι σαν κατεψυγμένος όπως θα λέγαμε στη γλώσσα του καιρού μας. Ο Αθηναγόρας  διάλεξε το δρόμο της ζωής.

Εις τούτο τον πίεζαν και τα πράγματα, η ιστορία που δεν έμαθε να βλέπει προς τά πίσω. «Η Δύση είτε λατινική, είτε γερμανική δεν εκφράζει σήμερα τίποτε στο χώρο του πνεύματος. Τα καταλυτικά ρεύματα της ιστορίας έχουν εισβάλει τώρα ορμητικά και επιβάλλουν σ' όλο τον πλανήτη ένα πολιτισμό με όλα τα χαρακτηριστικά της ψυχρής τεχνοκρατίας, αφήνοντας μονάχα μερικές ερημιές για τις ιδεολογίες του καιρού μας που δεν έχουν ρίζες»- (Olivier Clément). Φανταστείτε τώρα μέσα σε τούτο το αποκαλυπτιxò χáoς τòν πιστό να στέκεται περίφοβος και να εξορκίζει τη ζωή. Όχι τούτο δεν ήταν στο πνεύμα του Αθηναγόρα, δεν ήταν στο πνεύμα του Κυρίου, που ζητούσε με τον Απόστολό του «μεταμόρφωση με την ανακαίνωση του πνεύματος». Ο Χριστιανισμός έχει χρέος να μεταμορφώνει την ιστορία ανανεώνοντας το πνεύμα μας. Εδώ σ' αυτήν την ανανέωση βρίσκεται η ζωή, στην ανανέωση του πνεύματος συναντά κανείς το λαμπρό Aθηναγóρα.

Αυτά όλα φαίνονται απλά όταν τα σκέπτεται  ο μεγάλος όγκος του αριθμού των ώριμων χριστιανών. Αλλάζουν όμως όταν τα σκέπτωνται και οι Ηγέτες. Υπάρχει η αντίληψη, ότι οι ηγέτες είναι: κάτι άλλο, δεν έχουν δικαίωμα να κάνουν τέτοιες σκέψεις, αυτοί τάχτηκαν να υπηρετήσουν την ιστορία, την παράδοση, τη δόξα του μεγάλου παρελθόντος, που συνεχίζουν. Κατά την διαλεκτική αυτή οι ηγέτες πρέπει να περάσουν από την εποχή τους με με το αίσθημα της ευθύνης προς την ιστορία. Έτσι όμως δημιουργείται ο ηγέτης, που νιώθει τραγικòς πρωταγωνιστής στο θέατρο της ιστορίας και όχι στην ίδια την ιστορία. Ο ηγέτης αυτός είναι ο άνθρωπος, που περνά σιωπηλός, από την εποχή τoυ, δεν έχει φωνή, δεν έχει μήνυμα. Για τούτο οι άνθρωποι της εποχής του δεν ακούν τίποτε, τον περνούν αδιάφοροι, και μαζί του περνούν αδιάφοροι και σ' εκείνο, που αντιπροσωπεύει.

Υπάρχει ομοίως και το αίσθημα της ευθύνης προς την εποχή τους, όχι μόνο προς την ιστορία. Όσοι το νιώθουν αυτό αισθάνονται μέσα τους ένα πιεστικό δυναμισμό να τους υποχρεώνη να αποπειραθούν την σύνθεση της ιστορίας με την Εποχή τους, την επαφή των προβλημάτων της εποχής τους με την ιστορία, την κατάθεση της προσωπικής συγκαιρινής τους μαρτυρίας. Αυτοί έχουν το θάρρος να ανεβαίνουν στην κορυφή φορτωμένοι με την διαλεκτική του προβληματισμού τους. Δηλαδή με τη διαλεκτική της εποχής τους. Έτσι μένουν για τους συγχρόνους τους οι άνθρωποι, που έχουν φωνή τη φωνή του καιρού τους. Και τους ακούν οι άνθρωποι της εποχής τoυς, τoυς νιώθουν σαν κάτι δικό τους, σαν ένα κομμάτι του πόνου τους, της αγωνίας τους, της δοκιμασίας τους. Για τούτο αυτοί δεν έχουν σχέση με το θέατρο τηs ιστορίας, αλλά με την ίδια την ιστορία, δεν είναι τραγικοί πρωταγωνιστές, είναι άπλοι αγωνιστές, που γράφουν τη μικρή ή τη μεγάλη ιστορία τους, την ιστορία μιας κάποιας ελπίδας. Στα περάσματα τούτα βρίσκεται ο δρόμος του Αθηναγόρα. Ήταν ο άνθρωπος, που στάθηκε με ανοιχτά τα μάτια, πάνω στα προβλήματα της εποχής του, μπροστά σε μερικά άπλα πράγματα, σε μερικές απλές λεπτομέρειες, Εκείνα τα πράγματα και εκείνες τις λεπτομέρειες, που εκφράζουν τα συγκαιρινά προβλήματα την συγκαιρινή ιστορία. Για τούτο απορεί κανείς πως τον είπαμε μεγάλο, ενώ ήταν ένας γνήσιος άνθρωπος της εποχής του. Φαίνεται όμως, πως έτσι όπως φτιάξαμε τα πράγματα εμείς οι χριστιανοί αυτών των δίσεχτων χρόνων, είναι μεγάλο να μένη κανείς στην κορυφή και να εκφράζη την εποχή του.

Τάχα μπορούσε η εποχή μας να περιμένει άλλο νόημα από αυτό που περίμεναν τόσες εποχές και θα το περιμένουν και άλλες ακόμη, από το μήνυμα τηs αγάπης; Και πάλι μπορεί τάχα να εκπροσωπεί ένας χριστιανός ηγέτης άλλο μήνυμα στην ιστορία, από το μήνυμα της αγάπης; Και πιό πολύ, υπάρχει καλύτερη θεολογία από την θεολογία της αγάπης, της κενώσεως εκείνης του Θεού πού γίνεται σάρκα, σταυρώνεται για τον άνθρωπο και έχει το δικαίωμα να του ειπή, ότι όποιος αγαπά γεννήθηκε από τον Θεó, πoυ είναι η αγάπη και με όποιο μέτρο αγάπησε εμάς ο Θεός οφείλουμε και μεις να αγαπούμε ο ένας τον άλλο»; H μóνη φιλοσοφίa «ασφαλήs τε και ξύμφορος πoυ θάλεγε καί ο άγιος Ιουστίνος ο φιλόσοφος και μάρτυρας το πιο καθαρό μήνυμα για κάθε εποχή, η πιο μεγάλη αγάπη του Αθηναγόρα.  

Ποιός όμως από τους χριστιανούς ηγέτες του καιρού μας θα μπορούσε να εξαγγείλει τούτο το μήνυμα να ξεκινήση έτσι έναν επανευαγγελισμό της ανθρωπóτητος; Φυσικà αυτός, που η  Εκκλησία του είναι πολύ γνώριμη στην ανηφοριά του Γολγοθά, απò όπου πορεύτηκε πρώτη ματωμένη η Αγάπη, αυτός, που η Εκκλησία του ήταν πάντα στα χνáρια της πορείας του σφαγμένου Αρνιού. Αυτός είναι στους αιώνες ο δρόμος της Ορθοδοξίας, ο δρόμος του Γολγοθά, ο δρόμος της Αγάπης. Δεν μπήκε ποτέ στην ιστορία σαν το βασιλικό λιοντάρι, και δεν φόρεσε ποτέ λεοντή η Ορθοδοξία, δρόμος της ήταν εκείνος του Αρνίου του οράματος του Ησαΐα η της Αποκάλυψης. Για τούτο το μήνυμα τnς aγáπnς τnς Ορθοδοξίας θα γινόταν ακουστό.

Αυτό άλλωστε ήταν και θα είναι πάντα το χρέος της, να ακολουθή το δρόμο του Αρνιού, τον δρόμο του Γολγοθά. Όταν όμως διαλέγης αυτήν την πορεία έχεις σαν εκφρασή σου την αγάπη. Μπροστά στην αγάπη δεν μπορούν να σταθούν σημαδιακές χρονολογίες, όπως το 1054 το 1204 n το 1453 n τόσες άλλες, ξεθωριάζει το χρώμα των αριθμών τους. Για τούτο ο Απόστολος τής Αγάπης των καιρών μας θα πάρη το αεροπλάνο το αποστολικò ραβδί της οδοιπορίας του και θα πορευτή πρώτα σε άγια συνάντηση με τους πρώτους αδελφούς των άλλων Ορθόδοξων Πατριαρχείων. Υστέρα θα κατεβεί στα Ιεροσόλυμα, στον τóπo του μαρτυρίου, θα ανέβη στην Πόλη, θα περάση στην Ρώμη να συνατηθεί με το μεγάλο δυτικό αδελφό η «αδελφό», όπως θέλουν οι φιλύποπτοι, θα στραφή προς τον Ευαγγελικό κόσμο, θα στραφή σ' ολόκληρο το Χριστιανικό περιβόλι για να μηνύση, ότι «έν τούτω γνώσονται εν αλλήλοις ότι εμοί μαθηταί έστε εάν άγάπην έχητε εν αλλήλοις». Η θεολογία της αγάπης γκρεμίζει όλους τους φραγμούς. Δεν υπάρχει φόβος στην αγάπη, η αληθινή άγάπη διώχνει έξω τον φόβο. Δεν υπάρχει υποψία στην αγάπη, αυτή όλα τα σκεπάζει για όλα ελπίζει, όλα τα υπομένει, όλα τα ξεχνά... Δεν υπάρχει πρόβλημα υποταγής στην αγάπη, δεν έγινε τούτο ποτέ στην ιστορία. Δεν υπάρχει πρόβλημα προδοσίας στην αγάπη, ένας καλόγερος μονάχα φτάνει για να σώση την 'Εκκλησία. Υπάρχει μόνο η αγάπη, που είναι η αρχή και το τέλος. Όπου υπάρχει η αγάπη, υπάρχει ο άγιος δεσμός, ο σύνδεσμος της ειρήνης. Αυτά πήγε να ειπεί το αρνί στα αδέλφια του, δρόμος Αθηναγóρa, μaρτυρικός, ο δρόμος της Αγάπης. Ύστερα αυτά έπρεπε να ειπή η Εκκλησία στους έξω, ήταν κι αυτό από τις μεγάλες φιλοδοξίες του μεγάλου Αθηναγόρα, η lερή φιλοδοξία της ωριμότητας.

Και το άλλο ερώτημα, γιατί να διαλέξη αυτò το δρόμο. Είπαμε, βέβαια, πως η Ορθοδοξία δεν έχει άλλη δυνατότητα εκλογής από το δρόμο της αγάπης και της ειρήνης. Δεv είναι μόνο τούτο. Η γλώσσα αυτή είναι η μóvη, που κατανοούν όλοι οι άνθρωποι, ο λόγος, που περιμένουν όλοι οι λαοί, η ελπίδα, που τους στηρίζει. Δεν απορώ γιατί ξεχνούμε εύκολα, ότι η πίστη μas αυτή ζυμώνει σιγά σιγά την ιστορία, απορώ γιατί εύκολα ξεχνούμε, ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε τα παιδιά του Θεού. Πέρα από τούτα, υπάρχει μια πραγματικότητα, ο τριχοτομημένος Χριστιανισμός. H πραγματικότητα αυτή υπάρχει και δεν σταματά η ιστορία της επειδή μας αρέσει να έχουμε κλειστά τα μάτια. Ποιός τολμά να αρνηθή την παρουσία της Xάρηs στην άλλη μεγάλη Εκκλησία και την άλλη μεγάλη ακόμα του 1517; Ο σύνδεσμος της Ειρήνης της Εκκλησίας είναι μοναχά η αγάπη, ίσως της αρέσει να δoυλεύη και με τριαδικά σχήματα. Ποιά αγάπη όμως, όχι εκείνη, που λένε τα χείλη ή οι θεολόγοι, aλλά εκείνη που κάνει τον Υιό του Θεού «υπήκοο μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού».

Φοβούμαι, πως δεν καταλαβαίνουμε, ότι οι ογκόλιθοι της πίστης δεν μετακινούνται. Τούτο όμως δεν πρέπει να μας εμποδίζη να χτίσουμε το Πανδoχεio τoυ Καλού Σαμαρείτη. Όσο στεκόμαστε μovaχά στην πίστη η οικοδομή θα βρίσκεται στα θεμέλια, δεν θα προχωρεί το χτίσιμο. Κι ακóμη, θα μένουμε στnv μικροψυχία μας θα μένουμε στα θεμέλια, το οικοδόμημα της αγάπης δεν θα προχωρή, ο Θεός της aγáπης δεν θα αποκαλύπτεται και οι άνθρωποι θα πρoσμένουν. Όταν όμως το κέντρο της οικοδομής, ο θεμέλιος, μα και ο ακρογωνιαίος λίθoς γίνεται ο Κύριος της αγάπης έρχεται η ώρα που οι άνθρωποι νιώθουν την Αερμονική δροσιά της ερχόμενηs ελπίδας, την ανάπαυση στο Πανδοχείο της Αγάπης.

Κάπως έτσι μπορεί να σχεδιάση κανείς τη διαλεκτική τού Αθηναγόρα, τον λόγο του, ένα λόγο πoυ aκούγεται τόσο ευχάριστα, όσο ευχάριστο είναι το αίσθημα που δημιουργεί η Ελπίδα, η θεία Ελπίδα τηs αγάπης.

******   ***   ******

΄…  Μεταμορφώνεστε, λοιπόν, με το ξεκαινούργιωμα του πνεύματός σας, από την Ανηφοριά της Αγάπηs. Μαζί με τον Παύλο και τους τόσους μεγάλους της ιστορίας. Ας βάλει και ο Αθηναγόρας την τελευταία ως σήμερα γνωστή στην ιστορία υπογραφή, αυτός ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

Αθανάσιος Κοτταδάκης

        

·        Περιοδικό Ανάπλασις Οκτώβριος 1972 φ.207, το μεγαλύτερο μέρος. Τα υπάρχοντα ορθογραφικά ή τυπογραφικά λάθη οφείλονται στη ψηφιακή μεταλλαγή.