Μάθημα πανδημίας

 Ο επίσκοπος Ζβενίγκοροντ (Πατριαρχείο Μόσχας) Πιτιρίμ Τβορογκόφ, Πρύτανης της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας, η οποία εδρεύει στην Τριαδική Λαύρα του Αγίου Σεργίου (το σημαντικότερο Μοναστήρι της Ρωσίας που ιδρύθηκε στα μέσα του 14ου αι. από τον όσιο Σέργιο του Ραντονέζ), ασθένησε πρόσφατα από τον ιό Covid-19 και χρειάστηκε να νοσηλευτεί. Ο ίδιος ο επίσκοπος το ανακοίνωσε στο κανάλι του στο Telegram και στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, προκειμένου να σταματήσει η διάδοση ψευδών πληροφοριών.

Ο επίσκοπος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι μολύνθηκε μέσα στην εκκλησία ενώ υπηρετούσε, παρά το γεγονός ότι τα μέτρα προστασίας της υγείας τηρούνταν αυστηρά σε όλη την ακαδημία, την εκκλησία και τους παρακείμενους χώρους. Όταν ένιωσε τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας, έκανε το ιατρικό τεστ που αποδείχθηκε θετικό. Και παρόλο που όλη η ακαδημία βρισκόταν ήδη σε καραντίνα, μπήκε σε αυστηρή απομόνωση στο νοσοκομείο.

  Η μόλυνση έγινε από αερομεταφερόμενα σταγονίδια και αυτό, σύμφωνα με τον επίσκοπο, «είναι η απάντηση σε όλους όσους υποστηρίζουν ότι δεν μπορούν να μολυνθούν μέσα στην εκκλησία.» Ο επίσκοπος Πιτιρίμ προέτρεψε τους πιστούς να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και τους συνανθρώπους τους και να μην εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

Ο επίσκοπος ανέφερε ότι ανάμεσα στους πιστούς είχε προκύψει δυσαρέσκεια λόγω της πανδημίας και της απαγόρευσης της πρόσβασης στους ναούς, και παραδέχτηκε ότι, ακριβώς λόγω των απαιτήσεων των διαμαρτυρόμενων πιστών, την Μεγάλη Εβδομάδα και την Εβδομάδα της Λαμπρής αποφάσισαν να ανοίξουν τις πύλες της Λαύρας της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου του Ραντονέζ, γεγονός που είχε σαν συνέπεια οι ιερείς του μοναστηριού να κολλήσουν τον κορωνοϊό. 

Κατά τη διάρκεια της απομόνωσής του, ο επίσκοπος Πιτιρίμ δημοσίευσε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook τέσσερις επιστολές (κείμενα), ανοιχτές προς όλους όσους τον παρακολουθούν, τις οποίες ονόμασε Μαθήματα Πανδημίας.

 Μεταφέρουμε παρακάτω το περιεχόμενο δύο από τις επιστολές του επισκόπου:

«Μου άσκησαν δριμεία κριτική για το ότι προέτρεπα τους πιστούς να μη επισκέπτονται τους ναούς κατά τη διάρκεια της επιδημίας. Απαιτούσαν ακόμη και να τους δώσω «εξακριβωμένα συγκεκριμένα στοιχεία» ότι μολύνθηκα όντως μέσα στο ναό και όχι κάπου αλλού. Αυτή τη στιγμή, το ιστορικό της νόσου έχει πλέον καθοριστεί με ακρίβεια, οπότε μπορούμε να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

 Καθ’ όλη τη διάρκεια της τελευταίας Σαρακοστής, όπως συνήθως, τελούσα όλες τις Λειτουργίες και τις ακολουθίες. Τις τελευταίες εβδομάδες, μαζί μου λειτουργούσαν ο ιεροδιάκονος Ιννοκέντιος, και ο πατέρας Μιχαίας, του οποίου η κουρά σε μοναχό είχε γίνει πρόσφατα – με πολύ ζήλο μάλιστα. Ο Ιννοκέντιος αρρώστησε πρώτος, εγώ ακολούθησα και τέλος και ο Μιχαίας.

Ο πρώτος άρρωστος με Covid-19 στη Θεολογική Ακαδημία της Μόσχας ήταν ένας μεταπτυχιακός φοιτητής, μέλος της εκκλησιαστικής μας χορωδίας. Οι περισσότεροι φοιτητές της Ακαδημίας μολύνθηκαν ο ένας από τον άλλο μέσα στην εκκλησιαστική χορωδία κατά τη διάρκεια των ακολουθιών, όπου οι συνθήκες είναι ιδανικές για την εξάπλωση του ιού. Οι ιερείς ρίσκαραν πολύ εξομολογώντας τους πιστούς. Εκτέθηκαν στον μεγαλύτερο κίνδυνο από όλους και τελικά μολύνθηκαν, γιατί δεν απέφυγαν τους ανθρώπους, θυσιαζόμενοι ταπεινά, διατηρώντας μια μικρή ελπίδα ότι οι πιστοί που είχαν συμπτώματα θα παρέμεναν στο σπίτι τους σε αυτοαπομόνωση. Αλλά οι ελπίδες αυτές δεν έγιναν πραγματικότητα. 

 Μεγάλη Δευτέρα. Πρωί. Οι πύλες της Τριαδικής Λαύρας του Αγίου Σέργιου είναι κλειστές. Μπροστά τους ένα μεγάλο πλήθος πιστών σε αναστάτωση, απαιτεί να ανοίξει η Λαύρα. Συμπεριφέρονται πολύ επιθετικά και κάποιοι από αυτούς εκφράζονται με πολύ άσχημο τρόπο. Ο επίσκοπος Παράμονος, ηγούμενος της Λαύρας, αποφασίζει, κάτω από την ασφυκτική πίεση των πιστών, να ανοίξει τη Λαύρα για ολόκληρη την Μεγάλη Εβδομάδα και για το Πάσχα. Η αγωνία όλων μας ξεκίνησε τη Μεγάλη Παρασκευή. Αρρώστησε ο Ηγούμενος της Λαύρας, πολλοί ιερείς, φοιτητές της Ακαδημίας, αλλά και μερικοί σεβάσμιοι Γέροντες, κάποιοι, δε, από αυτούς σε σοβαρή κατάσταση. 

 Την Μεγάλη Παρασκευή, όπως ήταν αναμενόμενο, όλοι μας είχαμε καρφωθεί στον Σταυρό. Και από κάτω, το πλήθος περίμενε ένα θαύμα. Αλλά το θαύμα δεν έγινε. Μας κατηγόρησαν ότι είχαμε εγκαταλείψει τους ανθρώπους. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Εμείς μπορούσαμε να απαντήσουμε μόνο με έναν τρόπο - να αρρωστήσουμε εμείς οι ίδιοι, έτσι ώστε οι άνθρωποι, βλέποντας τα βάσανά μας, να λυπηθούν εκείνους που ήταν ακόμα υγιείς, να λυπηθούν τους επισκόπους, τους ιερείς και τους ιεροψάλτες τους. Βρισκόμενοι στην Εντατική, πεθαίνοντας από τον πόνο και την ασφυξία (σήμερα είδα προσωπικά όσους βρίσκονται σε σοβαρή κατάσταση, να βογκάνε από τους πόνους και την αδυναμία να αναπνεύσουν), ζητάμε σιωπηλά από τους ενορίτες μας:

Λυπηθείτε μας, λυπηθείτε εκείνους που είναι ακόμα ζωντανοί, ακόμα υγιείς.

Λυπηθείτε τους γιατρούς, οι οποίοι πεθαίνουν την ώρα της υπηρεσίας τους, χωρίς να λυπηθούν τον εαυτό τους. Λυπηθείτε τους.

Ποιος θα σας καθοδηγεί πνευματικά, ποιος θα σας κοινωνεί, θα σας θεραπεύει, θα σας ενθουσιάζει με υπέροχους εκκλησιαστικούς ύμνους, εάν κάποιοι από εμάς πεθάνουν, ή κάποιοι μείνουν μόνιμα ανάπηροι με τραυματισμένους τους πνεύμονες;

Εγώ προσωπικά είχα την ήπια μορφή μόλυνσης από τον κορωνοϊό, αλλά σήμερα η αξονική τομογραφία έδειξε κάποια σημάδια μερικής πνευμονικής ίνωσης (πιθανή συνέπεια της νόσου). Τι θα απογίνουν, όμως, όλοι όσοι έχουν αρρωστήσεις σοβαρά; Εμείς, οι κληρικοί αρρωσταίνουμε συχνότερα – λυπηθείτε εμάς! Ο Κύριος απευθύνεται σε όλους μας και μας θέλει φιλεύσπλαχνους και ελεήμονες: «Ἐλεον θέλω και ου θυσίαν!» (Ματθ. θ 13 και ιβ 7) 

 Το κοινό κακό, όσο παράξενο και να φαίνεται, δεν ένωσε, αλλά χώρισε τους πιστούς σε όσους ταπεινά έμειναν στα σπίτια τους, στερούμενοι των λειτουργιών του Πάσχα αλλά όχι το ίδιο το Πάσχα, και σε όσους επέμεναν να πάνε στην εκκλησία.

Οι πρώτοι είναι ο προσεκτικός Νικόδημος και οι υπάκουες και πιστές γυναίκες που φέρουν μύρα. Οι δεύτεροι - ένας ζηλότυπος Πέτρος, που ορκίστηκε ότι δεν θα προδώσει ποτέ τον Κύριό του, τον υπερασπίστηκε με ένα σπαθί και ξαφνικά, απροσδόκητα για όλους, ακόμη και για τον ίδιο του τον εαυτό, τον πρόδωσε, φοβισμένος από αυτούς που τον αναγνώρισαν. 

 Αλλά ποιους βλέπουμε στον Σταυρό; Την Μητέρα του Κυρίου, τον αγαπημένο του μαθητή Ιωάννη, τις μυροφόρες γυναίκες και το Νικόδημο. Και πού είναι οι υπόλοιποι, που έχουν ορκιστεί πίστη; Όλοι έφυγαν. Τι λάθος έκαναν; Η αυτοπεποίθησή τους απέτυχε: ακόμα κι αν όλοι θα Σε αρνηθούν, εγώ δεν πρόκειται να Σε αρνηθώ ποτέ. Και πού κρύβονται, φοβούνται; Στο θάλαμο της Σιών, ο οποίος έγινε ο πρώτος χριστιανικός ναός. Και έχασαν τη Σταύρωση και την Ανάσταση, που ήταν εκεί όπου το Σώμα και το Αίμα Του πρωτοεμφανίστηκαν. Και στον Σταυρό και στον Τάφο. Και εντέλει, ήταν εκείνη η αγνή, ανιδιοτελής αγάπη που αποδείχθηκε υψηλότερη από το ζήλο, το θάρρος και όλους τους όρκους της πίστης.

Αλλά τι έσωσε τους μαθητές, πώς ο Πέτρος δικαιολογήθηκε τελικά; Η αναγνώριση των λαθών και της μετάνοιας τους - αυτά είναι τα μόνα στοιχεία που διακρίνουν τη Μεγάλη Παρασκευή από την Μεγάλη Τετάρτη - τον Πέτρο από τον Ιούδα.

Πόσο δύσκολο είναι, άραγε, για τους σημερινούς Πέτρους να παραδεχτούν ότι έκαναν λάθος, ότι δεν είχαν ανιδιοτελή αγάπη για τον Θεό και συμπόνια για το συνάνθρωπό τους! Τελικά, ακόμη και την αναζήτηση της ευλογίας μπορούν οι άνθρωποι να την μετατρέψουν σε εγωιστική απληστία. Πόσες περίπλοκες δικαιολογίες ακούστηκαν από τους ζηλωτές, πόση παραπληροφόρηση – οι ναοί εξισώθηκαν με τα φαρμακεία και τα σούπερ μάρκετ κ.α. Τώρα είναι μια πολύ κρίσιμη και δύσκολη στιγμή για όλους όσους έζησαν το Πάσχα στο θάλαμο της Σιών και όχι στο Γολγοθά. Έχουν αρκετή δύναμη για να μετανοήσουν;»

Επιμέλεια κειμένου: π. Δημήτριος Ι. Μαρούλης

Θερμές ευχαριστίες για την ιχνηλάτηση των κειμένων και την μετάφρασή τους στις Olena Gurina και Dragisa Tadic – Παπανικολάου.

Φωτογραφίες: Ιστοσελίδα Θεολογικής Ακαδημίας Μόσχας

Πηγές:https://rg.ru/2020/04/18/rektor-moskovskoj-duhovnoj-akademii-podtverdil-zarazheniekoronavirusom.html?fbclid=IwAR3OImdVw1tA4Aka3Df5YegEHoFb6ymDd_jn3VKHEWxuIyudlvA3nbSZIU

https://www.facebook.com/pitirim.tvorogof?eid=ARDhZExJ0oC1m_vTWFRL9qXsn20Eun9R_T6XEjUMiOPcte2p3wHOSbpWWP0rgQLtKhEX5pEPhJ9AUiKe&hc_ref=ARTvd2968ECrsISDfVd6mlE4f01PS33uYOFMLZBhnWKW8QXXhJJ3D0YEsJmg7Jhx0dw&fref=nf

https://teleg.run/pitirimtvorogov

Η φωτογραφία απεικονίζει χειρόγραφο σημείωμα, τοποθετημένο έξω από την πόρτα του δωματίου ενός από τους φοιτητές της Ακαδημίας που βρίσκονται σε αυστηρή απομόνωση λόγω κορονωϊού. Το σημείωμα γράφει: «Χωρίς ψωμί και σούπα | Ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ | Χριστός ανέστη». Το κτίριο της Θεολογικής Ακαδημίας είχε μπει σε καραντίνα και αυστηρά μέτρα προστασίας από τις 18 Μαρτίου, και όσοι φοιτητές είχαν σπίτια να μείνουν, είχαν φύγει. Όσοι έμεναν πολύ μακρυά ή ήταν από άλλες χώρες, έμειναν στην Ακαδημία. Και αρρώστησαν οι περισσότεροι.