Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον πρωτοστατεῖ εἰς τούς διαθρησκειακούς διαλόγους καί ἐργάζεται διά τήν ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης - Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Ἐν μέσῳ τοῦ ὁσημέραι ἀνακατατασσομένου κόσμου τῆς ἐποχῆς μας, ἱστορικῆς συγκυρίας κατά τήν ὁποίαν ἀμφισβητοῦνται ἀξίαι καί θεσμοί καί πρόσωπα κατηξιωμένα, ἀσφαλῶς ἀποτελεῖ ἐγγύησιν καί ἀκτῖνα ἐλπίδος καί προσδοκίας τῶν πολλῶν ἡ Ἐκκλησία καί ἡ Θρησκεία ἐν γένει καί δή ἡ προσφορά αὐτῆς εἰς τήν εὐλογημένην περιοχήν τῆς Εὐρώπης, ἀλλά καί ἁπανταχοῦ τῆς ὑφηλίου.

Θά ἐπιτρέψῃ ἡ ἀγάπη σας νά σᾶς μεταφέρωμεν, ἐπ' εὐκαιρίᾳ, ὡρισμένας σκέψεις ἡμῶν ἀφορώσας εἰς τάς σχέσεις τῆς Ἡνωμένης Εὐρώπης καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς συμβολῆς τοῦ δευτέρου εἰς τήν εἰρηνικήν συνύπαρξιν τῶν λαῶν τοῦ κόσμου καί μάλιστα καί εἰς τήν ὁλοκλήρωσιν τῆς ἑνότητος τῆς Εὐρώπης πνευματικῶς.

Τά ἀνθρώπινα δικαιώματα καί αἱ θρησκευτικαί ἐλευθερίαι ἀποτελοῦν πολυτίμους ἀξίας καί κεκτημένον τῆς Ἡνωμένης Εὐρώπης, καί μάλιστα καί διά τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, τό ὁποῖον ἀδιακόπως στηρίζει τήν διακονίαν καί προσφοράν αὐτοῦ -ἐκτός τῶν ἄλλων τομέων τῶν δραστηριοτήτων του ἐπί παγκοσμίου, διορθοδόξου καί διαχριστιανικοῦ ἐπιπέδου- ἐπί τῶν δύο τούτων ἀξόνων, πέραν τῆς κυρίας ἀποστολῆς αὐτοῦ, ἡ ὁποία εἶναι ἡ σωτηρία ψυχῶν καί ἡ ἀντιμετώπισις τῶν πνευματικῶν ἀναγκῶν τοῦ ποιμνίου του.

Ὅλοι διαπνεόμεθα ἀπό πνεῦμα καλῆς θελήσεως καί βοηθείας τῶν συνανθρώπων μας νά βιώσουν, ἐπ᾿ ἀγαθῷ πρωτίστως αὐτῶν τῶν ἰδίων τήν ἰδέαν καί τήν πεποίθησιν ἀλλά καί τήν ὡραίαν πραγματικότητα τῆς εἰρηνικῆς συνεργασίας καί ἀποδοχῆς τῆς διαφορετικότητος τοῦ ἄλλου, ἡ ὁποία οὕτως ἤ ἄλλως ὑπάρχει εἰς τόν πλανήτην μας χωρίς νά εἶναι ἐπιλογή μας. Ἡ ἀνθρωπότης καί νομικῶς ἀκόμη ἔχει διά διεθνῶν συμβάσεων ἀναγνωρίσει τά θεμελιώδη ἀνθρώπινα δικαιώματα εἰς ὅλους τούς ἀνθρώπους ἀνεξαρτήτως φυλῆς, φύλου, θρησκείας, γλώσσης καί παντός ἄλλου ἰδιαιτέρου χαρακτηριστικοῦ. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, καί μάλιστα ἡ Ὀρθόδοξος διά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῶν ἑκασταχοῦ ἐκπροσώπων αὐτοῦ, συνυπάρχει εἰς τήν προάσπισιν τῶν ἀξιῶν τούτων ἐν Εὐρώπῃ μέ πλῆθος ἄλλων “ἐκκλησιῶν” καί θρησκειῶν.

Κρίνομεν καί εἴμεθα πεπεισμένοι ὅτι ἡ ἀντίληψις τοῦ διαλόγου εἶναι ἡ κυρίαρχος σήμερον. Ἡ συμβολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως, καί μάλιστα τῆς πρωτοθρόνου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, εἰς ὅ,τι σήμερον ὀνομάζεται διαθρησκειακός διάλογος εἶναι ἀκριβῶς ἡ ὑπόμνησις, ὅτι εἰς τόν χῶρον τῆς μεταφυσικῆς δέν χωρεῖ διάλογος ἰδεολογημάτων καί νοησιαρχικῶν προτεραιοτήτων. Αὐτό τό μήνυμα ἐκπροσωποῦμεν, αὐτό κηρύττομεν, καί μέ αὐτό ἐργαζόμεθα εἰς τό ἐπίπεδον, τό ὁποῖον δεχόμεθα νά ὀνομάζηται σήμερον διαθρησκειακός διάλογος, ἰδίως σήμερον ὅτε πληροφορούμεθα πλεῖστα ὅσα δεινά τά ὁποῖα ὑφίστανται συνάνθρωποί μας ὑπό τῆς λαίλαπος τοῦ φανατισμοῦ. Ἀκόμη ρέει τό αἷμα τῆς μνήμης ἐκ τῶν προκληθεισῶν θανατηφόρων πληγῶν, γνωστῶν καί ἀγνώστων, ὀφειλομένων εἰς τόν θρησκευτικόν φανατισμόν.

Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἰδιαιτέρως ἀπό τῶν ἀρχῶν τοῦ παρελθόντος αἰῶνος συνειδητοποίησε τήν ἀναγκαιότητα καί τό ἀπαραίτητον τῆς εἰρηνικῆς συνυπάρξεως τῶν ἀνθρώπων καί τῶν θρησκειῶν, διό καί κατέβαλε πολλάς προσπαθείας καί προέβη εἰς κινήσεις καλῆς θελήσεως, ὠργάνωσε διαθρησκειακά συνέδρια, ἀντήλλαξεν ἐκτενῆ ἀλληλογραφίαν καί συνετέλεσεν εἰς τήν σύστασιν τοῦ σημερινοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν καί εἰς τήν καλλιέργειαν τῆς λεγομένης Οἰκουμενικῆς Κινήσεως, ἀλλά καί ἀργότερον διά τῆς Διακηρύξεως τοῦ Βοσπόρου καί διά ἀκαδημαϊκῶν διαλόγων αὐτόν τόν στόχον ἐπιδιώκει.

Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον πρωτοστατεῖ εἰς τούς διαθρησκειακούς διαλόγους καί ἐργάζεται διά τήν ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης. Τό Πατριαρχεῖον ἀνοίγει, δέν μυωπάζει καί δέν κλείει τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἀπό τῶν ἀνθρώπων. Οἱ Ὀρθόδοξοι ἄν καί ἐπλήγημεν ὑπό τοῦ θρησκευτικοῦ φανατισμοῦ καί μίσους, εἴμεθα καί οἱ κατ᾿ ἐξοχήν δεχθέντες τήν ἀγάπην καί τήν εἰρήνην. Καί ὑποχρεούμεθα νά τάς κηρύξωμεν, ἔργοις καί λόγοις, εἰς τούς ἐγγύς καί τούς μακράν.

Πέραν τοῦ ἀνωτέρω τομέως προσφορᾶς τοῦ Οἰκουμενικοῦ ἡμῶν Πατριαρχείου, εὑρισκόμεθα ἐνώπιον ἑνός κοσμοϊστορικοῦ ἐγχειρήματος, συνισταμένου εἰς τήν ἐνσωμάτωσιν τῆς Τουρκίας εἰς τόν κορμόν τῆς Εὐρώπης. Τό βάρος τῆς ἡρακλείου προσπαθείας πίπτει εἰς τήν ὑποψηφίαν χώραν, ἡ ὁποία πρέπει, χωρίς νά ἀπολέσῃ τήν πολιτιστικήν της ταυτότητα, νά ἀποδεχθῇ τάς βασικάς ἀρχάς αἱ ὁποῖαι διέπουν τόν εὐρωπαϊκόν πολιτισμόν. Αἱ ἀρχαί αὗται εἶναι κατά βάσιν ἀνθρωπιστικαί.

Καί ὁμιλοῦμεν μετά λόγου γνώσεως καί ἐξ ἐμπειρικῆς ἐπαφῆς πρός τά γεγονότα, ὅτι ἐν Τουρκίᾳ ἐν τῷ τομεῖ τούτῳ ὑπῆρξαν καί συνεχίζονται ἐξελίξεις, πέραν ἀπό κάθε προσδοκίαν. Ἡμεῖς ὡς Οἰκουμενικός Πατριάρχης, ὀφείλομεν νά ἐπισημάνωμεν ὅτι ὡρισμέναι κοινωνικαί πρακτικαί, αἱ ὁποῖαι ἐστρέφοντο κατά τινων κοινωνικῶν ὁμάδων, διακρινομένων ἀπό τῆς μεγάλης μάζης διά διαφόρων κριτηρίων, ἐγκατελείφθησαν καί ὁσημέραι ἐγκαταλείπονται καί ἐπέρχεται ἡ γενική πρόοδος. Ἡ διαπίστωσις αὐτή ἀφορᾷ εἰς τό συμφέρον ὅλων τῶν πολιτῶν τῆς Τουρκίας καί αὐτῆς ταύτης τῆς Τουρκίας ὡς κρατικῆς ὀντότητος καί ὡς κυριάρχου λαοῦ. Ἡ σημερινή Τουρκία εἶναι ὡς ὠργανωμένον κράτος διάδοχον τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, ἡ ὁποία διεκρίθη διά τήν ἀνοχήν της πρός τό μῖγμα τῶν συγκροτούντων αὐτήν λαῶν καί διά τήν συνεργασίαν της μέ πάντας τούς ὑπηκόους της ἀνεξαρτήτως τῆς θρησκείας αὐτῶν. Ἀληθῶς, ἐπαναλαμβάνομεν, ὅτι ἐν Τουρκίᾳ πνέει προσφάτως ἄνεμος σεβασμοῦ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καί τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας. Ἰδιαιτέρως ἐπισημαίνομεν τοῦτο. Ἐνδεικτικῶς θά ἠδυνάμεθα νά ἀναφέρωμεν τήν ἐπιστροφήν πολλῶν περιουσιακῶν στοιχείων εἰς τά Ἱδρύματά μας, ὡς εἶναι τό ἱστορικόν καί μοναδικόν κτήριον τοῦ Ὀρφανοτροφείου Πριγκήπου κατόπιν ἀποφάσεως τοῦ ΕΔΑΔ καί τά μεγάλης ὑλικῆς καί ἠθικῆς ἀξίας ἀκίνητα τοῦ Κεντρικοῦ Παρθεναγωγείου καί τῆς Ἀστικῆς Σχολῆς τοῦ Γαλατᾶ, ἡ ἐπαναλειτουργία σχολείου ἐν Ἴμβρῳ καί ἰδιαιτέρως ἡ ἐλευθερία ἐν τῇ ἀσκήσει τῶν θρησκευτικῶν ἡμῶν καθηκόντων. Ὅμως ὑφίσταται ἡ ἀπαραίτητος προϋπόθεσις τῆς ἐπιλύσεως καί ἄλλων πλέον ζωτικῶν καί σημαντικῶν ζητημάτων, ἡ ἀναφορά εἰς τά ὁποῖα δέν εἶναι τῆς παρούσης, εἰς τά πλαίσια τῆς προπόσεως ταύτης. Πρός τό καλόν τοῦ Τουρκικοῦ λαοῦ, ἀλλά καί πρός ἐπίλυσιν χρονιζόντων καί ἄλλων ζητημάτων, καί ἐπιθυμοῦμεν καί εἰσηγούμεθα τήν προώθησιν τῆς εὐρωπαϊκῆς προοπτικῆς τῆς Τουρκίας.

Εἰς τήν προσπάθειάν μας νά συνεχίσωμεν τήν ζωήν τοῦ θεσμοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, θεσμοῦ 17 καί πλέον αἰώνων, καί νά ἐπιτελῶμεν τήν παγκόσμιον καί οἰκουμενικήν ἀποστολήν μας ἐπιζητοῦμεν τήν πολύτιμον καί ἀποτελεσματικήν συνεργασίαν πάντων καί μάλιστα τῆς Ἡνωμένης Εὐρώπης, μέ ὄργανα τῆς ὁποίας εὑρισκόμεθα εἰς διαρκῆ διάλογον διά τοῦ Γραφείου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας παρά τῇ Εὐρωπαϊκῇ Ἑνώσει, διά τοῦ ἀπό ἐτῶν ἐγκαινιασθέντος ἐπισήμου Διαλόγου μεταξύ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Λαϊκοῦ Κόμματος, καί διά σειρᾶς ἄλλης ἐπικοινωνιῶν τοῦ ἐν Ἀμερικῇ Τάγματος τῶν ὀφφικιάλων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, πάντοτε ὑπό τήν συντονιστικήν μέριμναν τοῦ ἀδελφοῦ Μητροπολίτου Γαλλίας κυρίου ᾿Εμμανουήλ, τόν ὁποῖον συγχαίρομεν καί εὐχαριστοῦμεν καί ἀπό τῆς θέσεως ταύτης διά τούς πολλούς ἐν προκειμένῳ κόπους αὐτοῦ.

Εὑρισκόμενοι σήμερον μεταξύ φίλων γνωριζόντων τάς ἀξίας αὐτάς, ἐθεωρήσαμεν εὐκαιρίαν νά μοιρασθῶμεν μαζί σας αὐτάς τάς σκέψεις, αὐτά τά βιώματα καί πιστεύματα, τό φρόνημα αὐτό τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῆς Ἐκκλησίας τοῦ σταυροῦ καί τῆς ἀναστάσεως, τῆς Ἐκκλησίας τῶν στεναγμῶν καί τῶν δακρύων καί τοῦ μαρτυρίου. Τῆς Ἐκκλησίας ὅμως, ἀπό τήν ἄλλην πλευράν, τῆς ἀληθείας, τῆς ζωῆς, τοῦ φωτός, τῆς εἰρήνης τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ. Αὐτά κηρύττει καί ἐξαγγέλλει διαχρονικῶς τό Πατριαρχεῖον μας.

Αὐτήν τήν εἰρήνην τῆς Ἀναστάσεως νά προσπαθῆτε νά ἐπιτυγχάνετε εἰς τήν προσφοράν σας ἀφ᾿ ἧς ἐκλήθη ἕκαστος θέσεως τοῦ θρησκευτικοῦ λειτουργοῦ, τοῦ διπλωμάτου, τοῦ ἐπιστήμονος, τοῦ κατέχοντος ἐν μιᾷ λέξει μίαν ὑπεύθυνον θέσιν εἰς τό κοινωνικόν σύνολον, σκοποῦντες ἀληθῶς εἰς τήν ἀσφάλειαν τῆς Εὐρώπης, εἰς τήν ἀσφάλειαν τοῦ ἀνθρώπου διά τῆς προωθήσεως τῶν ἀξιῶν τούτων, καί συγχρόνως εἰς τήν εἰρηνικήν συνύπαρξιν μετά πάσης Χώρας, καί μετά παντός ἀνθρώπου καλῆς θελήσεως. Ἐν τῇ ἀσκήσει τοῦ καθήκοντος καί λειτουργήματός σας νά διαλέγεσθε, ὅπως ὁ Κύριός μας, καί νά προσπαθῆτε νά κερδίσετε τήν ἐμπιστοσύνην τῶν συνανθρώπων σας καί νά ἀληθεύετε ἐν εἰρήνῃ καί ἐν δικαιοσύνῃ. Προσπαθήσατε ὥστε ἡ ζύμη τῆς ἀληθείας, διά τοῦ διαλόγου καί τῆς εἰρηνικῆς συνυπάρξεως καί τῆς καταξιώσεως τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, νά ζυμώσῃ ὅλον τό φύραμα, ὅλην τήν κοινωνίαν, ὅλον τόν κόσμον.

Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος