Jim Forest: Η Εκκλησία ξυπνά την κοινωνική μας συνείδηση!

 Jim Forest: 

Η Εκκλησία ξυπνά την κοινωνική μας συνείδηση!

Όπως είναι γνωστό, ο διάσημος συγγραφέας Jim Forest έρχεται στην Ελλάδα και θα παρουσιάσει τα βιβλία του στις 10 Οκτωβρίου 2016, στις 19.00, στο Σπίτι της Κύπρου (Ξενοφώντος 2Α, Σύνταγμα). Ο Jim Forest είναι ένας θεολόγος με όραμα και ακτιβιστής στο κίνημα για την παγκόσμια ειρήνη, ο οποίος μετεστράφη στην Ορθοδοξία. Στη γλώσσα μας κυκλοφορούν τα βιβλία του «Αγαπώντας τον εχθρό μου» και «Η Κλίμακα των Μακαρισμών» από τις εκδόσεις Πορφύρα.

Με την ευκαιρία της επίσκεψής του στη χώρα μας, ο κ. J. Forest είχε την καλοσύνη να παραχωρήσει Συνέντευξη στην Πεμπτουσία, η οποία ακολουθεί στη συνέχεια (τις ερωτήσεις έθεσε ο Υπεύθυνος Περιεχομένου Πέτρος Παναγιωτόπουλος)

* * *

ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ: Ένα από τα βιβλία σας αναφέρεται στην αγάπη προς τον εχθρό. Θεωρείτε ότι αυτή εκφράζει την Ορθοδοξία, το γενικότερο Χριστιανισμό ή οποιονδήποτε άνθρωπο που αισθάνεται ένα βαθύ αίσθημα φιλανθρωπίας μέσα του;

JIM FOREST: Εάν η αγάπη για τον εχθρό είναι να κατανοηθεί μέσα από το πρίσμα του Χριστιανισμού, αυτή αναφέρεται σε μία μη συναισθηματική αντιμετώπιση του ενός προς τον άλλο δια της οποίας, ακόμη και εάν ο άλλος είναι εχθρός, μπορεί να διακρίνει την δυνατότητα μιας εντελώς διαφορετικής σχέσης. Δεν είναι εύκολο, τόσο για τους Χριστιανούς όσο και για αυτούς που δεν είναι Χριστιανοί, να αντιμετωπίσουν μία εχθρική παρουσία με έναν μη εχθρικό τρόπο. Και όμως, η ιστορία είναι γεμάτη από τέτοιου είδους εποικοδομητικές παρά αποδoμητικές συμπεριφορές.   Για παράδειγμα, ας σκεφτούμε την περίπτωση που συχνά αναφέρεται ως ένα κλασικό παράδειγμα της «διπλωματίας των σεισμών».

Στις 17 Αυγούστου 1999 έλαβε χώρα στην Τουρκία ένας τεράστιος σεισμός που επηρέασε μεγάλο αριθμό πόλεων και χωριών. Την μεγαλύτερη καταστροφή την υπέστη η Σμύρνη. Με ένα ακόμη σεισμό μόλις πέντε ημέρες αργότερα, ο επίσημος αριθμός των θυμάτων ανέβηκε στις 17.000 ενώ ο πραγματικός υπολογιζόταν να είναι τουλάχιστον διπλάσιος. Περί τις 300.000 άνθρωποι έμειναν χωρίς στέγη.

Προς έκπληξη όλου του κόσμου, η Ελλάδα, ο ιστορικός εχθρός της Τουρκίας, ήταν η πρώτη να προσφέρει βοήθεια στην χειμαζόμενη χώρα. Εντός λίγων μόνο ωρών μετά το συμβάν, ανώτατο προσωπικό του Υπουργείου Εξωτερικών ήρθε σε επαφή με τους Τούρκους ομόλογους τους και οργάνωσε αποστολή προς στην Τουρκία. Το ελληνικό Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως έστειλε μία 24μελή ομάδα διάσωσης συνοδευόμενη από ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά και αεροπλάνα πυρόσβεσης για να βοηθήσουν στην κατάσβεση της μεγάλη πυρκαγιάς που είχε προκληθεί σε εργοστάσιο επεξεργασίας πετρελαιοειδών. Ακολούθησαν ιατρικές ομάδες, γιατροί, νοσοκόμοι και σκηνές, ασθενοφόρα, φάρμακα, νερό, ρουχισμός, τρόφιμα, κουβέρτες. Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία έκανε έρανο για την συγκέντρωση ανθρωπιστικής βοήθειας. Σε όλη την επικράτεια από το Υπουργείο Υγείας εστάλησαν μονάδες για την εθελοντική συγκέντρωση φιαλών αίματος. Οι πέντε μεγαλύτεροι δήμοι της Ελλάδας οργάνωσαν κοινή αποστολή με βοήθεια. Ο Δήμαρχος της Αθήνας επισκέφτηκε ο ίδιος της πληγείσες περιοχές και έγινε δεκτός από τον ομόλογό του. Τόσο οι επίσημες όσο και οι ανεπίσημες κινήσεις βοήθειας των Ελλήνων προς τους Τούρκους προβλήθηκαν ευρέως από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης. Οι Τούρκοι εντυπωσιάστηκαν από την θερμή ανταπόκριση των Ελλήνων στην καταστροφή που είχε βρει την χώρα τους.

 Στην συνέχεια, λίγες μόνο εβδομάδες μετά την καταστροφή στην Τουρκία, στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, ένα μεγάλος σεισμός, ο πιο καταστροφικός μέσα στα τελευταία είκοσι χρόνια, έλαβε χώρα στην Αθήνα αυτή τη φορά. Και ενώ οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές ήταν μικρές, οι καταστροφές σε κτήρια και υποδομές στα Βόρεια και Δυτικά προάστεια της πόλης ήταν τεράστιες. Αυτή την φορά ανταποκρίθηκε η Τουρκία. Για την ακρίβεια, η τουρκική βοήθεια ήταν η πρώτη που έφτασε στην Αθήνα από το εξωτερικό. Μέσα σε δεκατρείς μόνο ώρες μία εικοσαμελής ομάδα διάσωσης κατέφθασε με στρατιωτικό αεροπλάνο. Το ελληνικό προξενείο και η πρεσβεία της Τουρκίας δέχονταν αμέτρητες κλήσεις από Τούρκους που ήθελαν να δώσουν αίμα. Ένας Τούρκος πρόσφερε ακόμη και το νεφρό του σε ένα Έλληνα που θα το χρειαζόταν.

 Το τελευταίο πράγμα που φαντάζονται οι εχθροί μας είναι το ότι θα θέλαμε να είναι καλά, το ότι θα θέλαμε να τους κάνουμε κάτι καλό.

Π. Έχετε περάσει από Κινήματα Ειρήνης και κοινωνικές δράσεις. Θεωρείτε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του ανθρώπου που έχει μια αυξημένη ευαισθησία στους τομείς αυτούς;

J.F. Η Εκκλησία μπορεί να «ξυπνήσει» την κοινωνική μας συνείδηση. Το μόνο που χρειάζεται να κάνει κανείς είναι να ακούσει προσεχτικά τα αναγνώσματα και τις προσευχές σε κάθε λειτουργία. Πολύ συχνά συναντάμε, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε κάθε χώρα, το ότι η εθνική ταυτότητα είναι πιο αποφασιστικός παράγοντας από τη θρησκευτική. Ο σταυρός έχει μετατραπεί σε εθνικό λάβαρο.

Π. Βλέπουμε ότι παραμένετε κοινωνικά ενεργός. Πώς εκτιμάτε ότι ισορροπούν στο χώρο της Χριστιανικής Ορθόδοξης ζωής, η πνευματικότητα με την κοινωνική δράση; 

J.F. Η ιδεολογία και η πνευματική ζωή δεν είναι το ίδιο πράγμα. Πολλοί άνθρωποι, κοινωνικά ενεργοί, μπορεί να κινητοποιούνται από την πολιτική τους ιδεολογία. Αυτό όμως συχνά καταλήγει να είναι σαν να κοιτάμε τον κόσμο γύρω μας με το ένα μάτι κλειστό. Αυτό που αναφέρετε ως «οι ισορροπίες στην ορθόδοξη χριστιανική ζωή» μπορεί να ανοίξει και τα δύο μας μάτια.

Π. Η Κλίμακα των Μακαρισμών παραπέμπει στο διάσημο έργο του αγ. Ιωάννου Σιναΐτου. Ποια αναλογία βλέπετε να υφίσταται μεταξύ του ευαγγελικού λόγου και της ασκητικής παράδοσης;

J.F.  Ζούμε σε έναν πολιτισμό στα πλαίσια του οποίου είναι εύκολο να εκτιμήσουμε πιο πολύ τα πράγματα παρά τους ανθρώπους και τι σχέσεις. Και στα δύο αυτά έργα, στην Κλίμακα του Αγίου Ιωάννη με τα 40 της σκαλιά και σε αυτό που αποκαλώ στο βιβλίο μου, η κλίμακα των Μακαρισμών, με 8 σκαλιά αναφερόμαστε σε κλίμακες ασκητικής προσπάθειας. Στην κλίμακα των Μακαρισμών, το πρώτο σκαλί δεν είναι άλλο από την απόκτηση της πτωχείας του πνεύματος. Με άλλα λόγια, το σκαλί αυτό αναφέρεται στην καθημερινή πάλη όχι μόνο να περιορίσουμε στα ουσιαστικά τις υλικές μας ανάγκες αλλά και την πάλη να απελευθερωθούμε από το πνεύμα της φιλαργυρίας.

Π. Τι μπορεί να προσφέρει ο λόγος της Ορθοδοξίας στο δυτικό κόσμο και ιδιαίτερα μέσα σε ένα ταραγμένο διεθνές περιβάλλον; 

J.F.  Κατά την διάρκεια της πρώτης εισόδου σε κάθε ορθόδοξη χριστιανική λειτουργία το βιβλίο που περιέχει τα τέσσερα ευαγγέλια μεταφέρεται σε πομπή από το ιερό, δια μέσου του ναού και τοποθετείται, για την ακρίβεια ενθρονίζεται, επάνω στην Αγία Τράπεζα. Ο συμβολισμός είναι απλός και ταυτόχρονα δραματικός. Αυτή η μικρή συλλογή από τις ιστορίες, τα λόγια και τις πράξεις του Ιησού Χριστού σκοπό έχουν να διαμορφώσουν την ζωή μας και τον τρόπο που συνδεόμαστε με τους άλλους. Η λέξη κλειδί είναι η «αγάπη». Η αγάπη προς τον Θεό και η αγάπη προς τον συνάνθρωπο είναι αδιαχώριστες. Στον βαθμό που οι ορθόδοξοι Χριστιανοί είμαστε φορείς αυτής της αγάπης, στον βαθμό αυτό η συμμετοχή μας στον κόσμο γύρω μας είναι θετική.

Π. Σας ευχαριστούμε πολύ!

J.F.  Σας ευχαριστώ κι εγώ!