Ἡ ὑπέροχη πάλη τῆς προσευχῆς - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή ΙΖ΄Ματθαίου

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Ἡ ὑπέροχη πάλη τῆς προσευχῆς

«Ἐλέησόν με, Κύριε, υἱέ Δαυῒδ» (Ματθ. ιε΄22)

          Στό σημερινό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, ἀγαπη­τοί μου ἀδελφοί, παρακαλουθοῦμε μιά πάλη πρωτότυπη, ἕνα ἀγώνα ἄνισο. Μιά γυναίκα εἰδωλολάτρισσα, μάνα πονεμένη, μιά μάνα πού τήν καρδιά της ξεσχίζει ὁ πόνος τῆς κόρης της ἀγωνίζεται νά πείσει τόν Κύριο νά θεραπεύσει τό δαιμονόπληκτο σπλάγχνο της. Καί στόν ἀγώνα αὐτό, ἕνα ἀγώνα προσευχῆς, μιά πάλη πνευματική πρός χάρη τῆς κόρης της  ἡ Χαναναία ἐνίκησε.

          Τό παράδειγμά της διδάσκει καί ὅλους ἐμᾶς μέ ποιόν τρόπο πρέπει νά προσευχόμαστε, νά ζητᾶμε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ γιά κάποιον ἀδελφό μας, πού ἔχει ἀνάγκη, ὑποφέρει, βασανίζεται, μάχεται μέ τά κύματα τῶν πειρασμῶν, τοῦ πόνου, ἕνα ἀδελφό μας πού ὁδηγεῖται στήν καταστροφή ψυχική ἤ σωματική.

          Γιά νά εἶναι ἀποτελεσματική μιά τέτοια προσευχή, αὐτή πρέπει νά γίνεται σύμφωνα μέ τό παράδειγμα τῆς Χαναναίας. Νά εἶναι προσευχή πού θά γίνεται  α) μέ θερμότητα ἀγάπης γιά τόν ἀδελφό μας, β) μέ ἐπίμονη πίστη στό Θεό, καί (γ) μέ αὐξανόμενη τή δική μας ταπείνωση.

****

«Ἐλέησόν με, Κύριε, υἱέ Δαυῒδ»

          Ὁ ἀβάσταχτος πόνος γιά τήν ἀρρώστεια τοῦ παιδιοῦ της ἔκαμε τή δυστυχισμένη μητέρα νά πάρει τούς δρόμους μακριά ἀπό τό χωριό της πρός ἀναζήτη­ση τῆς τελευταίας ἐλπίδας της, τοῦ Ἰησοῦ. ὅταν τόν συνάντησε καί ἀτένισε τή φιλεύσπλαγχνη μορφή του ἔβγαλε σπαρακτικές κραυγές πόνου: «Ἐλέησόν με Κύριε, υἱέ Δαυῒδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται». Τόν παρακαλεῖ μ’ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς της. Δέν ἀντέχει ἄλλο νά βλέπει τό κορίτσι της νά τυραννεῖται ἀπό τό δαιμόνιο.

          Αὐτή ὅμως ἡ κραυγή φανερώνει τή θερμότητα τῆς ἀγάπης, πού εἶχε γιά τήν κόρη της. Αὐτό τό «ἐλέη­σόν με», δείχνει ὅτι ταυτίστηκε, ἔγινε ἕνα μέ τήν κόρη της. Δέν λέγει, Κύριε, ἐλέησε τήν κόρη μου, πού πάσχει καί βασανίζεται ἀπό τόν ἀνθρωποκτόνο διάβολο, ἀλ­λά κραυγάζει «ἐλέησόν με». Ἐγώ ζητῶ τό ἔλεός Σου γιά τήν κόρη μου, πού ὑποφέρει. Ἔχει κάνει τόν πόνο μιᾶς ἄλλης ὕπαρξης δικό της πόνο. Βέβαια αὐτό γιά μιά μητέρα εἶναι φυσικό. Ὅμως ὁ Κύριος, ἀγαπητοί μου, μᾶς καλεῖ ὅλους σέ κάτι ἀνάλογο, ὅπως ἄλλωστε τό βλέπουμε αὐτό στή ζωή τῶν ἁγίων μας.

          Αὐτό δέν ἔκαμε ὁ προφήτης Μωϋσῆς; Ὅταν ὁ ἑβραϊκός λαός ἐλάτρευσε τό χρυσό μοσχάρι στό Σινᾶ καί ἐξώργισε ἔτσι τόν Θεό, ὁ Μωϋσῆς πού ἡ καρδιά του καιγόταν ἀπό ἀγάπη πρός τόν Θεό ἀλλά καί πρός τόν λαό του, παρακαλοῦσε λέγοντας: Κύριε, ἤ συγχώρησέ τους γι’ αὐτό πού ἔκαμαν, ἤ σβῆσε με καί ἐμένα ἀπό τό βιβλίο τῶν ἐκλεκτῶν σου, στό ὁποῖο μέ ἔγραψες ( Ἐξ. λβ΄ 32).

          Κάτι ἀνάλογο ἔλεγε καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, πού προσευχόταν, ἄν ἦταν δυνατό νά κολαστεῖ ὁ ἴδιος – «ἀνάθεμα εἶναι ἀπό Χριστοῦ»- γιά νά σωθοῦν οἱ ὁμοεθνεῖς του Ἑβραῖοι.

          Αὐτά εἶναι τά σπλάγχνα τῶν ἁγίων! Μέ τέτοια φλογερή ἀγάπη χύνουν δάκρυα γιά τή σωτηρία τοῦ κό­σμου. Καί αὐτό ἀκριβῶς εἶναι ἐκεῖνο, στό ὁποῖο εὐαρε­στεῖται ὁ Θεός. Μᾶς θέλει νά αἰσθανόμαστε ὁ ἕνας τόν ἄλλο κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ μας!

          Ψυχή πού ἀνοίγεται μέ ἀγάπη πρός τούς ἄλ­λους, πού τούς δέχεται ὅπως εἶναι, πού σηκώνει εὔκο­λα τό λάθος τους, πού ὑπερβαίνει τόν ἑαυτό της καί γνωρίζει πραγματικά νά ἀγαπᾶ, ἡ ψυχή αὐτή στρέφεται ἀνεμπόδιστα στόν Θεό, τόν παρακαλεῖ καί τόν ἱκετεύει γιά τόν ἀδελφό κι ὁ Θεός τήν ἀκούει, ὅπως ἄκουσε τήν Χαναναία μάνα. Ἡ μεταξύ μας ἀγάπη, ἀγαπητοί μου, κινεῖ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Καί ἠ ἀγάπη χαρίζει πλουσιοπάροχα τά δῶρα του σέ ὅλο τόν κόσμο.

          Νά λοιπόν τό  ὑπόδειγμα προσευχῆς μας γιά τούς ἄλλους. Ὄχι ἁπλῶς: Κύριε ἐλέησε τόν δοῦλο σου ( τάδε), πού ὑποφέρει. Ἀλλά: Κύριε, ἐλέησέ με. Ὁ ἀδελ­φός μου (τάδε) ὑποφέρει!  Τόν αἰσθανόμαστε πλέον ὡς ἀδελφό, ταυτιζόμαστε μαζί του. Πολύ περισσότερο ἰ­σχύει αὐτό γιά τούς γονεῖς. Τί δύναμη θά ἔχει μιά προσευχή πού δέν θά λέει ἁπλῶς: Κύριε, ἐλέησε τό παιδί μου. Ἀλλά: Κύριε, ἐλέησέ με· ὁ γιός μου «κακῶς δαιμονίζεται», ὑποφέρει, παρασύρεται, ἐμπαίζεται ἀπό τόν ἀνθρωποκτόνο διάβολο, ἀντιμετωπίζει πρόβλημα συνεννόησης μέ τήν ἤ τόν σύντροφο τῆς ζωῆς του. Ἐλέησέ με. Αὐτή εἶναι προσευχή. Ἡ προσευχή τήν ὁποία κινεῖ τό μακάριον πάθος τῆς ἀγάπης. Δέν ἔχουν σημασία τά λόγια. Σημασία ἔχει τό ποῦ βρίσκεται ἡ καρδιά μας: Στή γλυκειά θαλπωρή τῆς ἀγάπης ἤ στόν Βόρειο Πόλο τῆς τυπικότητας.

****

          Ἕνα δεύτερο σημαντικό στοιχεῖο τῆς ἀποτελε­σματικῆς ὑπέρ τῶν ἀδελφῶν μας προσευχῆς εἶναι ἡ ἐπίμονη πίστη.

          Δυστυχῶς οἱ περισσότεροι εὔκολα  ἀρχίζουμε νά προσευχόμαστε γιά κάποιον ἀδελφό μας πού ὑποφέ­ρει. Ὅμως καθώς ὁ καιρός περνάει καί δέν βλέπουμε καμμιά ἀλλαγή τῆς κατάστασης, ἀρχίζουμε νά παγώνουμε καί στό τέλος ἐγκαταλείπουμε τήν προσευχή.

          Ὤ!  Ἄν εἴχαμε πίστη, πού γνωρίζει νά ἐπιμένει στό αἴτημά της, βουνά θά μετακινούσαμε.

          Αὐτή τήν ἐπιμένουσα πίστη εἶχε ἡ Χαναναία. Ὁ Κύριος στήν ἀρχή φαίνεται σἄν νά μή ἐνδιαφέρεται καθόλου γι’ αὐτήν. Στή συνέχεια τήν ἀπογοητεύει περισσότερο μέ τό νά εἰπεῖ ὅτι ἐνδιαφέρεται μόνο γιά τό λαό τοῦ Ἰσραήλ. Καί ὅμως αὐτή ἐπιμένει! Δέν φεύγει. Δέν ἀπελπίζεται. Τόν πλησιάζει περισσότερο. Πέφτει στά πόδια Του. Ἱκετεύει. Ἀποδεικνύεται ἔτσι μιά εὐλο­γημένη ψυχή. Ψυχή πού ἐλέγχει ἐμᾶς τούς χλιαρούς πιστούς, πού στήν πρώτη φαινομενική ἄρνηση τοῦ Θεοῦ νά ἀπαντήσει στό αἴτημά μας ἀπογοητευόμαστε.

          Ὤ πίστι! Πίστη ἐπίμονη! Νά βλέπουμε τίς δυσκολίες νά αὐξάνουν, τίς συμφορές νά ἔρχονται ἡ μία πάνω στήν ἄλλη. Τό πρόβλημα νά μή λύνεται, ἀλλά νά περιπλέκεται κι ἐμεῖς νά φωνάζουμε: Κύριε, ἐλέησέ μας. Πιστεύουμε πώς εἶσαι ὁ στοργικός Πατέρας μας καί πώς ποτέ, μά ποτέ δέν θά μᾶς ἐγκαταλείψεις. «Κύριε, ὡς « ὡς οἶδας καί ὡς ἐθέλεις ἐλέησον ἡμᾶς». Ὅπως γνωρίζεις καί ὅπως θέλεις, Κύριε ἐλέησέ μας. Ἀφηνό­μαστε στά χέρια Σου, Κύριε. Παραδινόμαστε στήν ἀγάπη Σου. Κάμε ὅ,τι, ὅπως καί ὅταν τό θέλεις.

*******

          Αὐτή ἡ θερμότητα τῆς ἀγάπης καί ἡ ἐπίμονη πίστη θά ἔχουν ἴσως φτωχά ἀποτελέσματα, ὅταν προσευχόμαστε γιά κάποιιον ἀδελφό μας, ἄν δέν συνοδεύονται ἀπό τή δική μας ταπείνωση.

          Ὑπέροχο παράδειγμα μᾶς δίνει στό θέμα αὐτό ὁ Πατριάρχης Ἀβραάμ, ὁ ὁποῖος ὅταν παρακαλοοῦσε τόν Θεό νά μή καταστρέψει τά Σόδομα καί τά Γόμορα, ἄν θἄβρισκε στίς πόλεις αὐτές 50 ἤ ἔστω 10 δίκαιους, ἔλεγε γιά τόν ἑαυτό του ὅτι εἶναι «γῆ καί σποδός», χῶμα καί στάχτη (Γεν. ιη΄ 27).

          Ἀλλά καί ἡ Χαναναία! Δέν εἶναι σωστό νά πάρω τό ψωμί τῶν παιδιῶν καί νά τό δώσω σέ σᾶς τούς εἰδω­λολάτρες, τά «κυνάρια» δηλ. τά σκυλάκια, εἶπεν ὁ Κύριος. Καί ἐκείνη ὄχι μόνο δέν ἐθίγη, ἀλλά πιάστηκε ἀπ’ αὐτό, γιά νά ζητήσει μέ περισσότερη πειστικότητα τό θαῦμα. Κύριε, δέν σοῦ ζητῶ τό ψωμί τῶν παιδιῶν. Τά ψίχουλα θέλω, πού πέφτουν ἀπό τό τραπέζει τῶν ἀ­φε­ντικῶν καί τά τρῶνε τά σκυλιά.

          Εὐλογημένη ταπείνωση! Μάθε μας νά προσευχόμαστε σωστά καί νά λέμε: Κύριε, εἶμαι ἀνάξιος. Χῶ­μα καί στάχτη. Ἐλεεινός. Ὅμως ζητῶ τό ἔλεός Σου, ὁ ἀδελφός μου, τό παιδί μου, ἡ κόρη μου… ὑποφέρει. Μή μᾶς στερήσεις τό ἔλεός Σου ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν μου. Σκυλί εἶμαι, δέν ζητῶ τό ψωμί, πού δικαιοῦνται οἱ ἐκλεκτοί σου. Τά ψίχουλα τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἐλέους Σου ζητῶ. Κύριε, ἐλέησέ με.

****

«Ἐλέησόν με, Κύριε, υἱέ Δαυῒδ»

          Στούς αἰῶνες πού πέρασαν, ἀδελφοί, τό «Κύριε ἐλέησον» ἤ τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με» ἔχουν γίνει ἡ ἀναπνοή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. Μέσα στό πανεπιστήμιο τῆς ἐρήμου μεγάλοι Πατέρες ἀνέ­πτυξαν τό βάθος καί τή δύναμη τῆς γλυκύτατης αὐτῆς προσευχῆς. Ὅμως μή λησμονοῦμε πώς μεγάλος καί φλογερός δάσκαλός της ὑπῆρξε ἡ Χαναναία τοῦ σημε­ρινοῦ Εὐαγγελίου. Νά τήν εὐγνωμονοῦμε γι’ αὐτό, καί ὅταν προσευχόμαστε γιά τούς ἄλλους, ἄς τήν μιμούμαστε σέ ὅλα: στήν φλογερότητα τῆς ἀγάπης, στήν ἐπίμονη πίστη καί στήν χαριτωμένη ταπείνωση.  

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης