"Σε είδα κάτω από το δέντρο..." π.Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Κυριακή Α' των Νηστειών (της Ορθοδοξίας)

 "Σε είδα κάτω από το δέντρο..."  

π.Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Η επικοινωνιακή άνεση και ταυτότητα του Φιλίππου και του Ναθαναήλ έχει περάσει στην καθημερινότητά μας, με την παροιμία "βρήκε ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ", όταν θέλουμε να προσδιορίσουμε ότι κάτι ταιριάζει με κάτι άλλο.

Ατυχώς, είναι το ελάχιστο ψήγμα που ξέρουμε και το μόνο που μας "έμεινε" από την εντυπωσιακή συνάντηση των αποστόλων αυτών με τον Χριστό. Τώρα που αρχίζει η Σαρακοστή, με το ευαγγέλιο της πρώτης Κυριακής να έχει θέμα του αυτή την συνάντηση, ας δούμε το περιστατικό.

Ο Φίλιππος έχει ακολουθήσει απευθείας την προτροπή του Χριστού "ἀκολούθει μοι",  και έχει εντυπωσιαστεί από την γνωριμία. Σε στιγμή ανύποπτη, συναντά έναν καρδιακό του φίλο, τον Ναθαναήλ, και ενθουσιασμένος τον διαβεβαιώνει ότι βρήκαν (δεν αυτονομεί τον εαυτό του από την κοινή τους αναζήτηση) τον αναζητούμενο Μεσσία. Στις αντιρρήσεις του Ναθαναήλ, ο Φίλιππος απαντά με την πρόταση... πραγματογνωμοσύνης: "Ἔρχου καὶ ἴδε",  Έλα και δες!

Η συνάντηση Ναθαναήλ-Χριστού γίνεται τραγικά μεγαλειώδης, όταν ο Χριστός του δίδει διαπιστευτήρια ποιότητας εσωτερικής: Να ένα πραγματικό παιδί του Θεού (Ισραηλίτης=παιδί του Θεού) στον όποιον δεν υπάρχει δολιότητα! Ο Ναθαναήλ απαντά ότι δεν φαίνονται απ’ έξω κάτι τέτοια, και άρα, πού με ξέρεις;

Ο Χριστός ανταπαντά  ότι τον είδε κάτω από το δέντρο, πριν τον φωνάξει ο Φίλιππος! Και τότε εκείνος αναγνωρίζει το μεγαλείο και την θεότητα του Χριστού, γιατί,  προφανώς,  το πού βρισκόταν το κάλυπτε μια ιδιωτικότητα, μόνο σ’ αυτόν (τον Ναθαναήλ) γνωστή!

Ο Χριστός του λέει ότι η πίστη είναι εμπιστοσύνη για πράγματα ουράνια και αγγελικά, τα οποία στο εξής θα βλέπει να συμβαίνουν στον Υιό του Ανθρώπου.

Τρία λοιπόν θέματα φέρνει στο προσκήνιο αυτό το γεγονός:

α. Πίστη είναι η παραδοχή ακατανόητων πραγμάτων ή η εμπιστοσύνη  της αποδοχής αγαπημένου προσώπου;

β. Πού συναντάει κάποιος τον Χριστό;

γ. Τι προϋποθέσεις απαιτεί η συνάντηση;

Α. Πίστη είναι μια ανθρώπινη εμπειρία, είναι η εμπιστοσύνη. Ζούμε απ’ την εμπιστοσύνη. Παίρνουμε και δίνουμε εμπιστοσύνη. Για όλους μας, η ζωή είναι χτισμένη πάνω σε κάποιες πράξεις εμπιστοσύνης: ένα "ναι" που δώσαμε σε φίλους, σε ένα σχέδιο, σε ένα αγαπημένο πρόσωπο (σύζυγο), στα παιδιά μας... τελικά στον Θεό!

Η λογική μας έχει ταξινομήσει την εξέλιξη και τον τρόπο πορείας της φυσικής πραγματικότητας κάτω από άτεγκτους και απαρασάλευτους νόμους,  που δημιουργούν σε πολλούς την αίσθηση ασφάλειας! Πλην της αυταπάτης, για το τελευταίο, πρέπει να αποσαφηνιστεί, ότι η πίστη δεν είναι αποδοχή του φυσικού, αλλά του υπερφυσικού. Πίστη δεν είναι να δεχτώ ότι γίνονται πράγματα χωρίς λογική νομοτέλεια, αλλά ότι υπάρχουν "εκφράσεις αγάπης" πέρα από την φυσική νομοτέλεια, που ονομάζονται θαύματα, δηλαδή εκπλήξεις. Εκπλήξεις, γιατί δεν είναι ούτε προβλεπόμενα ούτε απαιτούμενα. Το δώρο δεν απαιτείται! Δεν προκαλεί έκπληξη η προσφορά που έχει προαναγγελθεί, λ.χ. ενός τριαντάφυλλου, «…που θα φέρω το μεσημέρι επιστρέφοντας».

Θαύμα-έκπληξη μπορεί να γεννηθεί όταν η πίστη αποτελεί ήδη μια σχέση, μέσα στην οποία γεννιέται το θαύμα.

Μπορεί βεβαίως να γεννηθεί και ανεξάρτητα από την πίστη, αλλά αυτό είναι κίνηση εκ μέρους του Θεού, για την οποία μόνος Εκείνος έχει τους λόγους και την ερμηνεία της.

Πίστη λοιπόν δεν είναι παραδοχή ακατανόητων και εξωφυσικών γεγονότων. Είναι αποδοχή της αγάπης Αυτού που έφτιαξε την νομοτέλεια των φυσικών νομών και, από αγάπη και για λόγους αδιόρατους σ’ εμάς, κάποιες φορές την υπερβαίνει ή παραβαίνει την φυσική τάξη, κάνοντάς μας... έκπληξη.

Βέβαια και η φυσική τάξη είναι μια καίρια ένδειξη ομορφιάς, εκφραστική της διαθέσεως του Δημιουργού. Αποτελεί φανέρωση της "ντροπαλής" Του αγάπης να μην μας επιβληθεί, αλλά να μας πει με αιδημοσύνη ότι όλη αυτή την λογική και την ομορφιά την έφτιαξα για...σένα! Αυτή βεβαίως η ομορφιά φωνάζει, αλλά ατυχώς έχουμε πλέον καταντήσει κουφοί...!

Τελικώς,  και με την ομορφιά της φυσικής νομοτελειακά τάξεως και με την γοητεία του θαύματος-εκπλήξεως οδηγούμαστε στην παραδοχή και στην αποδοχή ενός αγαπημένου προσώπου Δημιουργού, στον οποίο και εμείς όπως ο Ναθαναήλ πρέπει να πούμε: Δάσκαλε, Εσύ είσαι ο Υιός του Θεού, Εσύ είσαι ο Βασιλιάς της ζωής μας.

 

Β. Πού βρίσκει λοιπόν κάποιος τον Χριστό, που κατά πρόθεση Τον πιστεύει, Τον αγαπά και θέλει να Τον συναντήσει;

Ο  Φίλιππος στην απορία του  Ναθαναήλ απαντά προτρέποντάς τον: Να έρθει και να δει!

Σήμερα μια τέτοια προτροπή, έχει άραγε κάποια βάση; Μπορεί να απαντήσει έτσι κάποιος σημερινός χριστιανός; Πού να πάει ο ερωτών και τί να δει;

Μπορεί βεβαίως να τον καλέσει εκεί που ο ίδιος ήδη είναι και έχει χορτάσει προσωπικά από την συνάντηση! Η Εκκλησία υπάρχει για να μεταδίδεται η πίστη και να βιώνεται από κοινού, δημιουργώντας μια πραγματική αδελφοσύνη. Για τους χριστιανούς, η Εκκλησία τους είναι η "γλώσσα" με την οποία η πίστη τους στον Θεό, τον Ιησού Χριστό,  μπορεί να μοιρασθεί και να βιωθεί από κοινού. Είναι η οικογένεια που μας ενώνει. Είναι ο "τόπος" όπου ο Θεός μάς δίνει ραντεβού, για να συνεχίσει να μας μιλάει. Η Εκκλησία είναι δώρο του Θεού.

Πολλές φορές ακούμε: "εντάξει ο Χριστός, αλλά δεν θέλω σχέσεις με την Εκκλησία". Αυτό είναι λάθος. Η Εκκλησία δεν είναι αυτοσκοπός, υπηρετεί την συνάντηση του ανθρώπου με τον Θεό. Δεν έχει άλλον ρόλο και λόγο ύπαρξης. Είναι το μυστήριο του Χριστού, μέσα στο οποίο Τον γνωρίζουμε και μας γνωρίζει στον Πατέρα.

Εκείνος (ο Χριστός) ξέρει ότι δεν θα είναι για πάντα παρών σωματικώς ούτε με τους αποστόλους  ούτε με το πλήθος των ανθρώπων που ψάχνουν να δώσουν νόημα στη ζωή τους!

Δεν θέλει όμως να τους εγκαταλείψει. Τους υπόσχεται ότι θα είναι για πάντα πλάι τους ( μια υπόσχεση που ισχύει και για μας), και  ότι θα φανερώνει την αγάπη Του μέσα από το Άγιο Πνεύμα και την Εκκλησία.

Το Άγιο Πνεύμα μπορεί να κατοικήσει μέσα μας, αν το ζητήσουμε! Η Εκκλησία είναι ο «μυστικός τόπος» που συγκεντρώνει όσους αφήνονται να δουλευτούν από το Άγιο Πνεύμα.

Όλοι αυτοί, χωρίς καμιά πλαστή "τελειότητα", αναγνωρίζουν Μεσσία της ζωής τους τον Χριστό, μεγαλώνουν (μέσα από σκαμπανεβάσματα που και οι Απόστολοι είχαν) χάρη στην κατοίκηση μέσα τους του Αγίου Πνεύματος και συναπαρτίζουν το δώρο του Χριστού στην ανθρωπότητα, την Εκκλησία.

Πολλοί άνθρωποι διακρίνουν τα πράγματα ανάμεσα στην εμπειρία των Αποστόλων και των αυτοπτών μαρτύρων, από το τώρα της Εκκλησίας! Εν τούτοις αυτή η άποψη, που θέλει να μειώνει την Εκκλησία, δεν είναι η άποψη των πρώτων μαρτύρων που γνώρισαν διαδοχικά και τον καιρό του Ιησού και τον καιρό της Εκκλησίας, αν δεχθούμε τέτοια διάκριση. Ο Ιησούς που μιλάει μέσα στην Εκκλησία είναι αυτός ο ίδιος που κήρυττε τους Μακαρισμούς στην Γαλιλαία. Η δυσκολία δεν έγκειται στο τότε ή στο τώρα, αλλά είναι θέμα στάσης ζωής. Έγκειται στο "άνοιγμα" των αυτιών μας... είτε στην Εκκλησία...είτε στην Γαλιλαία!

 

Γ. Ο Χριστός λέει αληθινό παιδί του Θεού τον Ναθαναήλ (Ισραηλίτης=παιδί του Θεού), γιατί δεν υπάρχει μέσα του δολιότητα. Ήδη στο παρελθόν,  ο Θεός έχει πει στον λαό του, ότι αν είστε ευθείς απέναντι μου θα είμαι και εγώ επίσης, ειδάλλως " ἑλεύσομαι κἀγὼ πρὸς ὑμᾶς θυμῷ πλαγίῳ". Ο Θεός είναι η αλήθεια. Η έλλειψη δολιότητας, όχι απλώς στα κίνητρα, αλλά  και στους λόγους των προσωπικών ενεργειών ενός ανθρώπου, είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να έχει κανείς ανοιχτά "μάτια και αυτιά" στην συνάντηση με την Εκκλησία και τον Χριστό. Μπορεί κανείς να εκπλαγεί διαπιστώνοντας ότι η Εκκλησία υπάρχει μετά τόσους αιώνες, παρόλο που πέρασε και από  στιγμές και φάσεις "όχι και τόσο ένδοξες".

Όμως χάρη σε όλα αυτά τα παιδιά της Εκκλησίας που, χωρίς δολιότητα, μίλησαν και πέθαναν για τον Χριστό, μεταφέρθηκε μέχρις εμάς η ελπίδα του Χριστού και της Ανάστασής Του! Η ελπίδα ότι η αγάπη είναι πιο κραταιά από τον θάνατο.

Αυτή η αρετή του Ναθαναήλ, η έλλειψη δολιότητας, και κατ´ επέκταση η αγάπη της αλήθειας,  είναι η προϋπόθεση που απαιτείται για την συνάντηση με τον Χριστό.

Τον Χριστό τον συναντάμε στην Εκκλησία.

Η Εκκλησία αποτελείται απ’ όλους εκείνους που θέλουν να ζουν με τον Χριστό και προσπαθούν να Του δώσουν την πρώτη θέση στην ζωή τους.

Αυτό δεν σημαίνει ότι το καταφέρνουν πάντα, όμως αυτό δεν αφαιρεί τίποτε απ’ τη βαθιά τους επιθυμία.

Υπάρχουν μέρες που αφήνουμε τον Θεό να εργάζεται, και άλλες φορές που θέλουμε εμείς να τα κατευθύνουμε όλα, που πιστεύουμε ότι τα ξέρουμε όλα, που αναδιπλωνόμαστε στον εαυτό μας!

Οι χριστιανοί δυστυχώς, το ξέρουμε καλά, δεν είναι πάντα καλύτεροι από τους άλλους. Καθένας όμως έχει την θέση του. Έχοντας την πρόθεση και καλύπτοντας τις προϋποθέσεις της συνάντησης με τον Χριστό μέσα στην Εκκλησία, της οποίας γινόμαστε τμήμα και μέλη, αποφασίζουμε να υπακούμε μαζί με όλους σε μια αγάπη που μας ξεπερνά και με την οποία καλούμαστε να ζήσουμε.

Με αγάπη και ευχές για καλή Σαρακοστή

Ο εφημέριος  σας

π. Θεοδόσιος.

 

Α' ΚΥΡΙΑΚΗ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Ὀρθοδοξίας
Ἐκ τοῦ κατά Ἰωάννην
Κεφ. α', 44-52

Tόν καιρό ἐκεῖνο, ὁ Ἰησοῦς πῆγε στήν Γαλιλαία. Βρίσκει λοιπόν ἐκεῖ τόν Φίλιππο καί τοῦ λέει:                                            

 - Ἀκολούθησέ με.

Ὁ Φίλιππος ἦταν ἀπό τήν Βηθσαϊδά, τήν πατρίδα τοῦ Ἀνδρέου καί τοῦ Πέτρου. Τρέχει ὁ Φίλιππος καί βρίσκει τόν Ναθαναήλ καί τοῦ λέει:

- Αὐτόν, γιά τόν οποῖο γράφει ὁ Μωυσῆς στόν Νόμο καί oἱ Προ-φῆ­τες, τόν βρήκαμε. Εἶναι ὁ Ἰησοῦς, ὁ Υἱός τοῦ Ἰωσήφ, ἀπό τήν Ναζαρέτ.

Τοῦ εἶπε τότε ὁ Ναθαναήλ:

- Εἶναι ποτέ δυνατό νά βγῆ κάτι καλό ἀπό τήν Ναζαρέτ;

Τοῦ λέει ὁ Φίλιππος:

            - Ἔλα νά δεῖς.

Εἶδε ὁ Ἰησοῦς τόν Ναθαναήλ νά πηγαίνει πρός τό μέρος του καί εἶπε γι' αὐτόν:

            - Νά, ἕνας πραγματικά Ἰσραηλίτης, στόν οποῖο δέν ὑπάρχει δόλος.

            Τοῦ λέει ὁ  Ναθαναήλ:

            - Ἀπό ποῦ μέ ξέρεις;

Τοῦ ἀποκρίθηκε ὁ Ἰησοῦς:

             - Σέ εἶδα, πού λίγο πρίν σέ φωνάξει ὀ Φίλιππος, καθόσουν κάτω ἀπό τήν συκιά.

Ἀπάντησε ὁ Ναθαναήλ καί εἶπε:

            - Ραββί, σύ εἶσαι ὁΥιός τοῦ Θεοῦ. Σύ εἶσαι ὁ βασιλιάς τοῦ  Ἰσ-ραήλ.

            Τοῦ ἀποκρίθηκε ὁ Ἰησοῦς:

          - Μόνο πού σοῦ εἶπα ὅτι σέ εἶδα κάτω ἀπό τήν συκιά, πιστεύεις σέ μένα; Θά δεῖς πολύ μεγαλύτερα ἀπό αὐτό. (Καί πρόσθεσε:) Σοῦ λέγω τήν ἀλήθεια, ἀπό τώρα καί στό ἑξῆς θά βλέπετε τόν οὐρανό νά ἀνοίγει· καί τοῦς ἀγγέλους τοῦ Θεού νά ἀνεβαίνουν καί νά κατεβαίνουν γύρω ἀπό τόν Υἱό τοῦ Ἀνθρώπου.-