Τετάρτη 24 Ιανουαρίου 2024

Ο ΕΦΕΣΟΥ ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ ΑΛΛΙΩΣ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

Ο  ΕΦΕΣΟΥ  ΑΓΙΟΣ  ΜΑΡΚΟΣ  ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ  ΑΛΛΙΩΣ
 
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ
 
        Διαλεκτικός, διαλλακτικός, ειρηνικός, ως θέλει ο Χριστός ! Στη Σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας, 1438/39, δεκατέσσερα χρόνια πριν τελειώσουν όλα από τον Οθωμανό. Παρότι το θέμα που καίει αυτές τις μέρες. και θα συνεχίσει μετά το ομόφωνο όχι της Ιεραρχίας, είναι ως μη όφειλε το … «ομοφυλοφιλικό», ορισμένα από τα γραπτά του Αγίου που παραθέτει στην εξαίρετη ανάρτηση του ο Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς-Αυστρία-κ. Γρηγόριος Λαρεντζάκης  έχουν για την εποχή μας ενδιαφέρον όχι μικρό.
       Ως θα φανεί από την παράθεση αρκετών από αυτά που ακολουθεί σε νεοελληνική μεταγραφή για ευρύτερη κατανόηση.
 
******   ***   ******
 
1.              «Ήρθαμε εδώ να διαπραγματευτούμε το θείο έργο της ενώσεως, αν βέβαια ευδοκήσει ο Θεός, και είμαστε πρόθυμοι να εισφέρουμε όλη την επιμέλεια και σπουδή μας,  ώστε με τη χάρη του Κυρίου να επιτευχθεί αυτό».
2.             «Στις συζητήσεις μας τον πρώτο λόγο θα έχει η αγάπη, καθώς  σκοπός και  στόχος είναι η μεταξύ μας ειρήνη, πράγμα στο οποίο μας έχει κληρώσει-δεσμεύσει ο Κύριος …»
3.             «Θα χρειαστεί, λοιπόν, εσείς να δώσετε μεγάλη προσοχή σ’ αυτά που εμείς λέμε, κι εμείς να μάθουμε καλά τι ακριβώς λέτε και θέλετε εσείς … Κι αυτό γιατί, είναι αδύνατο να αποκατασταθεί η ειρήνη, αν η αιτία του σχίσματος δεν επιλυθεί. Αν μας χωρίζει διαφορά στην Αλήθεια-Πίστη, η ένωση είναι αδύνατο να επιτευχθεί !»
4.            «Με την προσθήκη, λοιπόν, από μέρους σας του “Filio que”, “Και εκ του Υιού”, η αγάπη διαλύθηκε, και η ειρήνη μαζί της, και το σχίσμα ακολούθησε. Τώρα όμως που με θεία ευδοκία η Ρωμαϊκή Εκκλησία θέλησε να επαναφέρει την ειρήνη, και άρχισε να κινείται με αγάπη γι αυτό, έσπευσε με αντίστοιχη αγάπη και η δική μας εκκλησία, και ήρθε στην αδελφή της Εκκλησία … ελπίζοντας πως με τη συνέργεια του Θεού, θα επανέλθει η ειρήνη, καθώς αυτό που προκάλεσε το σκάνδαλο θα φύγει από τη μέση, και όπως συμβαίνει με τις αρρώστιες η υγεία θα αποκατασταθεί».
5.             «Έκπτωση στην Αλήθεια - Πίστη δε χωρεί ! ‘Ο,τι αληθινό και σωστό λεχθεί από μέρους σας, θα το δεχτούμε με πολλή χαρά, και θα σας αγκαλιάσουμε αδελφικά. Ό,τι όμως θεωρήσουμε αντίθετο, θα το ελέγξουμε σημείο προς σημείο και θα το απορρίψουμε».
6.            «Εμείς αγαπητοί φίλοι και πατέρες, δε συνήλθαμε με διάθεση αντιλογίας, ούτε αμοιβαίας των λεγομένων ανατροπής. Αυτό θα ήταν πιο πολύ μια ατυχής φιλοδοξία, παρά μια οδός που στην αλήθεια οδηγεί. Ήρθαμε να συζητήσουμε κάθε τι που έχει ανακύψει με όλη μας την προσοχή, ειρηνικά, απλά, φιλικά, ώσπου να φτάσουμε από κοινού να βρούμε πού ακριβώς βρίσκεται η αλήθεια».
7.             «Σήμερα, λοιπόν, είναι τα προεόρτια παγκόσμιας χαράς ! Σήμερα οι νοητές ακτίνες του Ήλιου της ειρήνης ανατέλλουν σε όλη την οικουμένη ! Σήμερα τα μέλη του Σώματος του Κυρίου τα από πολύ χρόνο το ένα με το άλλο διασπασμένα και διαρρηγμένα, επείγονται να ενωθούν. Γιατί η Κεφαλή, Χριστός ο Θεός δεν ανέχεται να είναι το σώμα του χωρισμένο, και δε θέλει ο δεσμός της αγάπης να έχει από μας ολότελα αναιρεθεί. Γι αυτό ξεσήκωσε εσένα τον πρώτο στο ιερατικό σώμα του σ’ αυτήν ακριβώς την κλήση σε μας, και, παρακίνησε τον ευσεβέστατο βασιλιά μας-Ιωάννης Η’- σε υπακοή, και τον αγιότατο ποιμένα και πατριάρχη μας-Ιωσήφ-να ξεχάσει τα γηρατειά και την αδυναμία του προετοίμασε, και μας τους υπό την πνευματική εξουσία του ποιμένες από παντού συνάθροισε, κι έκανε τόσο μακρινό ταξίδι κι από στεριά κι από θάλασσα κι από άλλους κινδύνους να τολμήσουμε. Άρα, δεν είναι προφανές ότι αυτά έχουν κινηθεί από τη δύναμη και την κρίση του Θεού, και ότι το τέλος καλό κι αγαπητό ως ο Θεός θέλει, μέλλεται να αποβεί;»
8.              «Εμπρός, λοιπόν, αγιότατε πατέρα υποδέξου τα τέκνα σου που ήρθαν μακριά από την Ανατολή, αγκάλιασε τους χωρισμένους πια αρκετό χρόνο στην αγκαλιά σου καταφεύγοντες. Γιάτρεψε όσους σκανδαλίστηκαν, βγάλε από τη μέση κάθε πάσσαλο και πρόκομμα που εμποδίζει την ειρήνη να ’ρθει. Πες και συ ως μιμητής του Θεού στους αγγέλους σου. «Ανοίξτε οδό για το λαό μου, καθαρίστε τις πέτρες από το δρόμο του»-Μρκ.1,3. «Ως πότε οι του ίδιου Χριστού και της ίδιας πίστης ο ένας τον άλλο θα χτυπάμε και θα κατακομματιάζουμε; Ως πότε οι προσκυνητές και λάτρεις της ίδιας Αγίας Τριάδας θα δαγκώνουμε ο ένας τον άλλο και θα κατατρώγουμε, μέχρι που να καταναλωθούμε, και από τους έξω εχθρούς πια φτάσουμε στο να μην υπάρχουμε;»-Γαλ.5,15. Μακάρι Χριστέ Βασιλιά να μη γίνει αυτό, μήτε να νικήσει τη δική σου αγαθότητα το πλήθος των δικών μας αμαρτιών».
9.            Και κλείνω ως κλείνει ο σεβαστός Καθηγητής. «Τιμώμεν και σεβώμεθα την μνήμην του Αγίου Μάρκου Ευγενικού, του Μητροπολίτου Εφέσου, αυτήν την «δυνατή, αποφασιστική, ορθόδοξο και πατερική φυσιογνωμία, ομοίαν της οποίας δεν εγνώρισεν έκτοτε η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία», όπως την χαρακτηρίζει ένας επίσης σεβάσμιος Ιεράρχης, διάδοχός του και σεβαστός δάσκαλός μου, ο μακαριστός Εφέσου Χρυσόστομος Κωνσταντινίδης. Εύχομαι ο Άγιος Μάρκος Ευγενικός να εύρη και αντάξιους μιμητές».
10.        Ως όμως δυστυχώς έκτοτε είναι γνωστό ο Πάπας Ευγένιος Δ΄ ενώπιον του οποίου λέγονται αυτά, ως ρώτησε κι έμαθε το μόνο που τον ενδιέφερε, πως ο Εφέσου Μάρκος Ευγενικός δεν υπέγραψε το ενωτικό κείμενο συμπέρανε και είπε πικρά. «Το λοιπόν ουδέν εποιήσαμεν» !

     Αυτό εδώ κι εξήντα χρόνια ευτυχώς με πολλή προσευχή και πολλή προσοχή αμφοτέρωθεν καταβάλλεται ειλικρινής προσπάθεια, να ιδωθεί πάλι από την αρχή, και η ειρήνη στην οποία έχει κληρώσει-δεσμεύσει ο Κύριος τους πάντες να αποκατασταθεί. Αμήν .    
        Για τη νεοελληνική μεταγραφή και τις ενδεχόμενες αδυναμίες της.
Αθανάσιος Κοτταδάκης

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

«Κρείττων γὰρ ἐπαινετὸς πόλεμος εἰρήνης χωριζούσης Θεοῦ·
καὶ διὰ τοῦτο τὸν πραῢν μαχητὴν ὁπλίζει τὸ Πνεῦμα, ὡς καλῶς πολεμεῖν δυνάμενον.»
(Ἁγίου Γρηγορίου του Θεολόγου ΛΟΓΟΣ 3)

Τήν ἀνωτέρω φράση διατύπωσε ὁ ἑορταζόμενος καί τιμώμενος σήμερα 25/1 Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.
Αὐτό ἰσχυρίζεται ὁ κατεξοχήν ἐκθειάσας καί μετ’ἐγκωμίων πολλῶν τήν εἰρήνην καταστολίσας:
«Εἰρήνη φίλη, τὸ γλυκὺ καὶ πρᾶγμα καὶ ὄνομα,...»,
«Εἰρήνη φίλη, τὸ ἐμὸν μελέτημα καὶ καλλώπισμα,...»
«Εἰρήνη φίλη, τὸ παρὰ πάντων μὲν ἐπαινούμενον ἀγαθὸν, ὑπ' ὀλίγων δὲ φυλασσόμενον...»
«Ὡς λίαν σε ποθῶ καὶ ἀσπάζομαι διαφερόντως τῶν ἄλλων ἀνθρώπων· ...»
(ΛΟΓΟΣ ΚΒʹ. Εἰρηνικὸς βʹ)

«Διαλεκτικός, διαλλακτικός, ειρηνικός, ως θέλει ο Χριστός !» γράφει ἀνωτέρω γιά τόν Ἅγιο Μᾶρκο Ἐφέσου ὁ ἀξιότιμος κ. καθηγητής.
Πράγματι αὐτές οἱ ἀρετές πρέπει νά κοσμοῦν καί νά χαρακτηρίζουν κάθε πιστό χριστιανό.
Ἔτσι μᾶς θέλει ὁ Θεός,εἰρηνικούς καί εἰρηνοποιούς.
Καί ὁ ἅγιος Μᾶρκος καί εἰρηνικός ἦταν καί καλές προθέσεις γιά τήν ἕνωση εἴχε.
Ὅμως γιά τόν Ἅγιο οἱ ἀνωτέρω ἀρετές εἶναι ἡ μισή ἀλήθεια γιά τό πρόσωπό του.
Ἡ ἄλλη μισή εἶναι αὐτή πού τόν ἁγίασε, πού τόν χαρίτωσε, πού ὁ Θεός τόν κατέταξε στήν χορεία τῶν ἰδικῶν του ἀνθρώπων, τῶν ἁγίων.
Καί αὐτή εἶναι ἡ ἀκλόνητη καί σταθερή στάση του στά δόγματα τῆς Πίστεως.
Εἷναι ἡ πιστότητά του στή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας.
Εἶναι ὁ ἀγῶνας του γιά τήν ἐπικράτηση τῆς Ἀλήθειας.
Εἶναι τό ἀσυμβίβαστο πλάνης καί ἀληθείας, φωτός καί σκότους.
Εἶναι ὁ πραῢς μαχητὴς πού τόν ὁπλίζει τό Πνεῦμα καί τόν χαριτώνει.
Μέ λίγα λόγια εἶναι ἡ ὁμολογία του!
Μέ λίγα λόγια ἡ ἐφαρμογή τοῦ «Κρείττων γὰρ ἐπαινετὸς πόλεμος εἰρήνης χωριζούσης Θεοῦ».
Καί ἀναρωτιέμαι.
Ἄραγε πόσοι διαλεκτικοί, διαλλακτικοί καί εἰρηνικοί ἔλαβαν μέρος στή Σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας;
Φαντάζομαι πώς ὅλοι μέ τίς καλύτερες προθέσεις πῆγαν.
Καί πόσοι ἐξ’αὐτῶν πού συμμετείχαν κατετάγησαν στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας καί τιμῶνται σήμερα καί γεραίρονται ὡς ἅγιοι καί ὁμολογητές;
Μόνος ὁ Μᾶρκος Ἐφέσου ὁ Εὐγενικός.
Ταῖς αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός, ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
Θεόδωρος Σ.

Ανώνυμος είπε...

Όταν παίρνουμε τις ιστορικές πηγές τοις μετρητοίς, αυτό συμβαίνει!
Όταν νομίζουμε ότι η διπλωματική γλώσσα και μάλιστα της τότε εποχής καθρεφτίζει την πραγματικότητα...
Όταν αφαιρούμε το τραγικό πλαίσιο της εποχής, το ποιος προσέρχεται σε ποιον και γιατί και πότε, τότε κάνουμε απροκάλυπτα μια "ιδεολογική χρήση της ιστορίας"...και δεν το καταλαβαίνουμε κιόλας... Κάνουμε αναχρονισμό!
Μεταφέρουμε τις επιθυμίες του σήμερα στο τότε και ερμηνευουμε τα γεγονότα κατά το δοκούν...

Για περισσότερα επί του θέματος βλ. στο βιβλίο του καθηγητή του Παν. Θεσσαλίας Αντώνη Σμυρναίου, "Ιστορούμεν δι' εμπιστοσύνης: Η εμπιστοσύνη ως ιστοριογραφική μεταβλητή" (Αθήνα: Αρμός, 2023).

Αθανάσιος Κοταδάκης είπε...

Παρακαλω τον ανωνυμο 12.50 να διευρυνει με περισσοτερα. Αθαν. Κοτταδακης