ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ - Πέτρος Περσεφόνης

 

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ

Πέτρος Περσεφόνης

Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος φυσικής 

Πανεπιστημίου Πατρών

     Μεγάλη έκπληξη αποτελεί το γεγονός ότι η σειρά << Άγιος Παΐσιος από τα Φάρασα στον ουρανό>>, που παρουσίασε  το MEGA, είχε τη μεγαλύτερη τηλεθέαση και μάλιστα με μεγάλη διαφορά συγκριτικά με τις άλλες σειρές  που παίζονταν αυτές τις μέρες στα άλλα κανάλια. Οφείλουμε να δώσουμε συγχαρητήρια στο MEGA για το ρίσκο που πήρε να παρουσιάσει ένα καθαρώς θρησκευτικό θέμα, αλλά και στους υπεύθυνους της σειράς για την πιστότητα των γεγονότων που παρουσιάζονται. Ιδιαιτέρως δε για την ακεραιότητα της πνευματικής ακτινοβολίας του Γέροντα που οφείλεται στην άριστη ηθοποιία του Προκόπη Αγαθοκλέους. Ο κόσμος αηδιασμένος από τα ξυλοκέρατα  που τον ταΐζουν τα Μ.Μ.Ε  και τα διάφορα sites, άνοιξε τις τηλεοράσεις του και είδε μία καθαρότητα που δεν την περίμενε.   Είδε με έκπληξη ένα άλλο μοντέλο ζωής που το είχε ξεχασμένο, όπου κυριαρχεί η έμπρακτη αγάπη και η ταπείνωση στον απόλυτο βαθμό χωρίς εκπτώσεις.

Με μια λέξη η Αγιότητα. Το μοντέλο αυτό το υπηρετούν  άνθρωποι που ευδοκιμούν κυρίως στο Άγιον όρος, στο περιβόλι της Παναγίας,  όπου  με τους πνευματικούς κόπους των έχουν υποστεί  την πνευματική αλλοίωση. Το MEGA μας έδειξε έναν τέτοιον άνθρωπο με τη γνωστή σειρά που παρουσίασε και μας εξέπληξε. H αναζήτηση αυτών των ανθρώπων ισοδυναμεί με την αναζήτηση της Αγιότητας που ο κόσμος αποζητά με λαχτάρα όπως έδειξε η υψηλή τηλεθέαση αυτής της σειράς.

     Μια τέτοια αναζήτηση ξεκίνησα και εγώ όταν στις αρχές του 1965 φοιτητής όντας στο Πανεπιστήμιο της  Θεσσαλονίκης πληροφορήθηκα από φίλο μου ότι ένας Γέροντας από το Άγιο όρος φιλοξενείται σε ένα σπίτι κοντά στη γειτονιά  μου όπου έμενα. Είχα ακούσει για κάποιους  Γέροντες που ζούσαν στο Όρος αλλά δεν είχα ιδέα τι ήταν αυτοί. Έτσι λοιπόν από καθαρή περιέργεια πήγα να τον επισκεφθώ για να δω επί τέλους τι άνθρωπος είναι. Η έκπληξή μου ήταν μεγάλη όταν αντίκρισα ένα ανθρωπάκι που καθόταν κουλουριασμένο σε ένα κρεβάτι που με τη γλυκιά φωνούλα του με υποδέχτηκε. Ήταν ακριβώς αντίθετο από ότι περίμενα να δω.  Άρχισε να μου μιλάει με απλότητα και από την πρώτη στιγμή με μαγνήτισε. Τα λόγια του δεν είχαν σχέση με τα λόγια των Ιερέων των πόλεων. Είχαν ένα βάθος που άγγιζε την ψυχή μου. Μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση ζωής. Μιλούσε για μια θρησκεία δυναμική σε αντίθεση με την στατική θρησκεία των Πόλεων. Τον επισκέφθηκα άλλες δύο φορές και αποκτήσαμε μία οικειότητα και μία ψυχική επαφή ώστε με φώναζε με το μικρό μου όνομα. Στο τέλος βγήκαμε και πατριώτες, ήμασταν  και οι δύο από τον Βόλο. Και το όνομα αυτού Εφραίμ. Μας κάλεσε  εμένα και δύο άλλους φίλους μου να επισκεφθούμε, το καλοκαίρι του ίδιου έτους, το ασκηταριό  του στο Όρος.

Πράγματι, το καλοκαίρι του 1965 επισκεφθήκαμε για πρώτη φορά το Άγιο Όρος. Το ταξίδι ξεκίνησε από την Ουρανούπολη,  που τότε ήταν ένα φτωχικό χωριό, ενώ τώρα είναι ένα παραθεριστικό κέντρο με έντονη κοσμοπολιτική ζωή. Το  ακτοπλοϊκό ταξίδι προς το λιμανάκι της Δάφνης γινόταν με καΐκια και οι επιβάτες ήταν στοιβαγμένοι. Μάλιστα αν η θάλασσα είχε φουρτούνα, οι επιβάτες έμπαιναν στα αμπάρια του καϊκιού. Τώρα το ταξίδι γίνεται με σύγχρονα ferry boats.  Φτάνοντας στη Δάφνη  καταλάβαμε ότι πατήσαμε σε βυζαντινό έδαφος και μπήκαμε στο παρελθόν. Επιβιβαστήκαμε σε ένα σαράβαλο λεωφορείο που  μας μετέφερε στην πρωτεύουσα στις Καρυές. Από εκεί  βλέπαμε την κορυφή του Άθω να πετιέται προς τον ουρανό και να τρυπά τα σύννεφα. Το Άγιον Ορός τότε είχε μόνο έναν κακοτράχαλο δρόμο, από το λιμανάκι της Δάφνης μέχρι τις Καρυές. Όλο το υπόλοιπο Ορός μπορούσες να το περιηγηθείς μόνο με τα πόδια. Επίσης δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα (Εκτός από τη Μονή Βατοπεδίου. Μια νεωτεριστική ανορθογραφία για την εποχή εκείνη) και όλο το Ορός ζούσε με καντήλια και κεριά. Στο Άγιο Όρος η Εύα εξορίστηκε. Υπήρχαν  μόνο κοτέτσια με πετεινούς, βουστάσια με ταύρους, κοπάδια γιδιών μόνο με τράγους και κοινωνία μόνο με γενειάδες. Εκείνη την εποχή το Όρος βρισκόταν σε πληθυσμιακή παρακμή. Μόνο 600 μοναχοί είχαν απομείνει από  15.000 που ήταν το 1905, τα δε κτήρια ήταν σχεδόν ερειπωμένα. Η αγιότητα όμως υπήρχε αρκεί να την αναζητούσες. Αφού βγάλαμε τα διαμονητήρια στις Καρυές η επίσκεψή μας ξεκίνησε από την Νέα Σκήτη. Οι σκήτες είναι μοναστηράκια με μορφή αγροτικών σπιτιών με ολιγάριθμους καλόγερους.

Ο Γέροντας  Εφραίμ έμεινε εκεί και είχε μία ακολουθία από καμιά δεκαριά νέα καλογέρια. Η ζωή τους ήταν αυστηρά  ασκητική και όταν εκτελούσαν  κάποιες δουλειές (διακόνημα) φώναζαν δυνατά την ευχή <<Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με>>. Είχαν αντιστρέψει τη μέρα -νύχτα, έτσι προσεύχονταν και έκαναν τις ακολουθίες τους  τη νύχτα και κοιμόντουσαν πολύ λίγο τη μέρα κάνοντας και τα διακονήματά τους. Ζήσαμε πνευματικές μέρες μαζί του αξέχαστες. Ο Γέροντας Εφραίμ αργότερα έγινε ηγούμενος στη μονή Φιλοθέου και στη συνέχεια μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου ίδρυσε 20 μοναστήρια.   Είναι ο γνωστός   σε όλους  Εφραίμ  της  Αριζόνας.

     Θέλαμε όμως να γνωρίσουμε το Άγιον  όρος όσο γίνεται περισσότερο γιατί είμασταν νέοι με περιέργεια και ήταν η πρώτη μας φορά στο Όρος. Επισκεφθήκαμε μια άλλη σκήτη με Γέροντα τον π Χαραλάμπη, πνευματικό αδελφό του Γέροντα Εφραίμ.  Είχε και αυτός  καμιά δεκαριά καλογέρια που ζούσαν με την ίδια αυστηρότητα όπως τα καλογέρια του Γέροντα Εφραίμ.  Άλλος ένας δυνατός σεισμός έγινε μέσα μας από τη πνευματικότητα του Γέροντα Χαραλάμπη, ο οποίος αργότερα έγινε Ηγούμενος της Μονής Διονυσίου . Στη σκήτη αυτή ένα καλογέρι ηλικίας 20-25 χρονών περίπου μου έφτιαξε ένα σκίτσο μέσα σε ένα λεπτό της ώρας που απεικονίζει έναν ασκητή να βαδίζει προσευχόμενος. Και η λεζάντα γράφει <<Εμάκρυνα  φυγαδεύων>>. Το σκίτσο αυτό το έχω σαν φυλακτό και   εκφράζει στην ολότητά του ότι μπορεί να εκφράσει η λέξη ορθόδοξος ασκητής που φεύγει μακράν του κόσμου.

Εκτός από Σκήτες θέλαμε να επισκεφθούμε και Μοναστήρια για να γνωρίσουμε και τη ζωή στα κοινόβια. Έτσι επισκεφθήκαμε τις πιο σημαντικές Μονές της Αθωνικής Πολιτείας όπου γνωρίσαμε σημαντικούς Γέροντες. Στη Μονή Ιβήρων  συναντήσαμε το Γέροντα Αθανάσιο, ένα  φιλοσοφημένο άτομο με τριμμένα  ράσα χωρίς εξωτερικό λούστρο.

Στη μονή Διονυσίου συναντήσαμε τον Ηγούμενο Γαβριήλ και τον λόγιο Μοναχό Θεόκλητο. Και οι δύο ήταν εξέχουσες προσωπικότητες, γνωστοί για το πνευματικό τους απόθεμα. Θυμάμαι οι συζητήσεις μαζί τους να γίνονται σε ένα από τα ξύλινα μπαλκόνια της Μονής αγναντεύοντας τη θάλασσα. Αυτό που δεν θα ξεχάσω επίσης είναι οι αγρυπνίες που παρακολούθησα στα μεγάλα μοναστήρια και που κρατούν 12 ώρες. Οι καλόγεροι με τους μαύρους ίσκιους τους, κρυμμένοι στα στασίδια, εντοιχισμένοι  θα έλεγε κανείς.  Οι ψαλμωδίες από τoν  χορό  των μοναχών με το αγιορείτικο βυζαντινό στυλ, Ο φωτισμός από κεριά και η ευωδία από το θυμίαμα. Ο κανονάρχης που κανοναρχούσε και πηγαινοερχόταν από το δεξιό αναλόγιο  στο αριστερό με την αυλακωτή μπέρτα του να ανεμίζει. Το κούνημα των πολυελαίων για να δείξουν ότι και τα άψυχα συμμετέχουν στην ακολουθία. Είναι τόσο ζωντανά, ώστε νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε πάρτυ. Δεν σε πιάνει η νύστα γιατί όλα είναι πολύ ζωντανά. Και αν ακόμη περάσεις μια κρίση νύστας, είναι και αυτό μέσα στο πρόγραμμα της ασκητικής αγρυπνίας. Στο τέλος ακολουθεί γεύμα, συνήθως σούπα ψάρι (γιατί κρέας δεν επιτρέπεται) στην αγιογραφημένη μεγάλη Τράπεζα με τα πέτρινα τραπέζια.

Κάτι τέτοιο έζησε και ο Γιάννης Τσαρούχης (ο ζωγράφος) όταν επισκέφτηκε το Όρος. Βγαίνοντας έξω, μετά από μία παρόμοια αγρυπνία είπε «Αυτό είναι το αληθινό μαστούρωμα. Εδώ να έλθουν οι νέοι που το ζητούν ματαίως με χίλιους άλλους τρόπους». Εκείνο που τελικά κατάλαβα είναι ότι στο Όρος τηρείται στο ακέραιο το προαιώνιο τυπικό. Εκεί ζουν οι άνθρωποι που μέσα από την τυπολατρία, σε όλα τα πράγματα της ζωής τους, δίνουν μια τελετουργική μεγαλοπρέπεια. Βάζουν  τη θέλησή τους, τη στέρησή τους, τη ζωή τους για να κάνουν τους προαιώνιους τύπους να ζήσουν γιατί πιστεύουν ότι πίσω από τους τύπους κρύβεται η ουσία. Όλα εκεί είναι αιώνιο παρελθόν. Και τα ρολόγια τους ακόμη σημαίνουν βυζαντινή ώρα. Συναντήσαμε βέβαια και τους ζηλωτές που πιστεύουν ακράδαντα ότι εμείς με το νέο ημερολόγιο δεν πρόκειται να σωθούμε αφού χάσαμε το παν. Ο Θεός θα κρίνει πρώτα τους ημεροδείκτες μας και μετά τις πράξεις μας. Η τάση αυτή φθίνει αφού νέοι καλόγεροι έρχονται στο όρος που ως επί το πλείστον  είναι μορφωμένοι.

   Στο ρωσικό μοναστήρι λόγω του αθεϊστικού καθεστώτος στη Ρωσία είχαν απομείνει μόνο 4 καλόγεροι. Όμως η παλαιά αίγλη ήταν φανερή. Η τσαρική Ρωσία κατέβαζε τόνους χρυσάφι στο ρωσικό μοναστήρι, όχι μόνο για θρησκευτικούς λόγους  αλλά και γιατί ήθελε πρόσβαση στη Μεσόγειο. Αυτό ήταν το όνειρο της Ρωσίας από τότε μέχρι και τώρα. Επισκεφθήκαμε το καθολικό της Μονής που ήταν ντυμένο ολόκληρο εσωτερικά με χρυσάφι. Ήμασταν τυχεροί που το είδαμε  γιατί την επόμενη χρονιά 1966 κάηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς. Ήταν πραγματικά ένα έργο τέχνης ανεπανάληπτο που δυστυχώς δεν υπάρχει. Σήμερα το ρωσικό μοναστήρι έχει αρκετούς καλόγερους γιατί η θρησκευτική ζωή στη Ρωσία επανήλθε και αυτό είχε αντίκτυπο και στο Άγιο Όρος.

Θέλαμε να κλείσουμε την περιήγησή μας στο Όρος με το να επισκεφθούμε το άκρο της χερσονήσου που ασκητεύουν οι ερημίτες. Εξ αιτίας αυτών το μέρος ονομάζεται έρημος. Εκεί ζουν οι άνθρωποι που μέσα στην ψυχή τους έχουν εκείνο το στοιχείο που τους πηγαίνει στο παράδοξο στο τραγικό και στο απόλυτο για τη σωτηρία τους.  Επιτρέπει στο σώμα να μην διαλυθεί και στο πνεύμα να αναπτύξει την έκσταση. Αλώστε, οι μεγαλύτεροι διδάσκαλοι της Εκκλησίας μορφώθηκαν στο Πανεπιστήμιο της ερήμου από το ασκητικό ιδεώδες. Ξεκινήσαμε από τη Μονή της Μεγίστης Λαύρας στις 8 το πρωί  και φτάσαμε στη Σκήτη των Δανιηλέων  στις 4 το απόγευμα. Η διαδρομή  ήταν φανταστική μέσα από παρθένα δάση και αριστερά μας βλέπαμε τη θάλασσα. Μας ακολούθησε σε όλη τη διαδρομή ένας Καθηγητής Φυσικής από το Πανεπιστήμιο του Harvard ο οποίος έδειχνε θαυμασμό για όσα ζούσε. Συναντήσαμε κατά τη διαδρομή δύο τρεις ερημίτες, τους χαιρετούσαμε με την ευχή ευλογείτε και μας απαντούσαν  Του Κυρίου. Στους Δανιηλέους πέσαμε στο πανηγύρι τους  και αφού παρακολουθήσαμε την Ακολουθία πήγαμε για φαγητό που ήταν ψάρι με φασολάκια. Νοστιμότατο!! Εκεί γνωρίσαμε τον Γέροντα Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη  υμνογράφο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας ο οποίος, μετά τον θάνατό του, το Πατριαρχείο τον ανακήρυξε Άγιο.

    Την άλλη μέρα το πρωί, μας μπήκε η ιδέα να κατέβουμε κάτω στα ξακουστά Καρούλια. Ένας απότομος  γκρεμός και κάτω η θάλασσα. Εκεί εγκαταβιούν οι πιο ασκητικοί ερημίτες μέσα σε σπηλιές που είναι απλώς κτισμένες μπροστά και είναι σαν αετοφωλιές που δημιουργούν φρίκη όταν βλέπονται από τη θάλασσα. Εκεί μέσα σαλεύουν άνθρωποι που δεν έφαγαν τίποτε άλλο παρά μονάχα χόρτα και σε όλη τους τη ζωή  κινήθηκαν σε ένα στενό μονοπάτι πελεκημένο στους βράχους  που  κρέμονται επάνω από την άβυσσο. Για να κατέβει κάποιος  εκεί πρέπει να κρατιέται από κάτι αλυσίδες που τις έχουν βάλει για τον σκοπό αυτόν επειδή τα μονοπάτια είναι μόνο μερικά εκατοστά του μέτρου και κάτω χάσκει ο γκρεμός και η θάλασσα. Αψηφώντας τον κίνδυνο αρχίσαμε να κατεβαίνουμε και φτάσαμε  σε μία  καλύβα μέσα σε μια σπηλιά. Κοιτάξαμε από το παραθυράκι και είδαμε έναν γέρο ερημίτη να διαβάζει  με τη βοήθεια ενός κεριού. Στο βάθος του μικρού δωματίου διακρίναμε ένα ράφι με νεκροκεφαλές. Χτυπήσαμε ελαφρά το τζάμι και αυτός τρόμαξε που μας είδε απορώντας πως βρεθήκαμε εκεί. Μας άνοιξε την πόρτα και άρχισε να μας ψελλίζει κάτι ρωσικά. Δεν καταλαβαίναμε τι μας έλεγε και διακριτικά φύγαμε αφού πήραμε την ευχή του. Κατεβαίνοντας συναντήσαμε μια  άλλη καλύβα όπου ο ερημίτης ήταν Έλληνας. Τον ρωτήσαμε για τον Ρώσο που συναντήσαμε προηγουμένως και μας είπε ότι ήταν Ρώσος πρίγκηπας ο οποίος, μετά την επανάσταση των μπολσεβίκων ήλθε στο Άγιο Όρος. Φύγαμε από τα καρούλια και την άλλη μέρα αποχαιρετίσαμε το Όρος εκστασιασμένοι, πλούσιοι από εμπειρίες πνευματικές.  Εκείνο που μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι παρόλο που ζουν μακράν του κόσμου δεν είναι απόκοσμοι αλλά γνωρίζουν πολύ καλά τα προβλήματα μας και μας δίνουν λύσεις, μερικές φορές, καλύτερες  από αυτές που μας δίνουν οι κληρικοί του κόσμου. Γιαυτό άλλωστε πολλοί πηγαίνουν στο Όρος για να αναπαυτούν  πνευματικά από αυτούς τους φαινομενικά απόκοσμους. Ένα άλλο εντυπωσιακό στοιχείο είναι και η αντιμετώπιση του θανάτου. Το Άγιο Όρος είναι η εν ζωή απόδειξη ότι το τρομερό αίσθημα για τη μετά θάνατον ανωνυμία, αντί να πανικοβάλλει, μπορεί να βιώνεται γαλήνια μεταβάλλοντας  το αναπόφευκτο σε ελεύθερη επιλογή. Άλλωστε, Η ζωή είναι τόσο Θαυμαστό πράγμα, ώστε η τιμή της είναι το μυστήριο του θανάτου.  

Επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη έριξα το βάρος στις σπουδές μου χωρίς όμως να ξεχάσω το Άγιο Όρος που εξάσκησε τόση έλξη επάνω μου που δεν μπόρεσα να την ξεπεράσω μέχρι τώρα. Έτσι περίμενα την ευκαιρία για μια νέα επίσκεψη στο Όρος. Η ευκαιρία δόθηκε μετά από 4 χρόνια το 1969 όταν μάθαμε ότι στη Μονή Σταυρονικήτα  εγκατασταθήκαν νέοι μοναχοί μορφωμένοι και μαζί με αυτούς ήλθε και ο Πνευματικός τους που ασκήτευε στο Όρος Σινά. Και το όνομα αυτού Παΐσιος.  Με δύο άλλους φίλους μου αποφασίσαμε να επισκεφθούμε τη Μονή Σταυρονικήτα και μόνο αυτή για να γνωρίσουμε τους νέους μοναχούς και ιδιαίτερα τον πνευματικό τους Παΐσιο. Φτάσαμε στη Μονή στις 20 Μαρτίου του 1969 και εκεί γνωρίσαμε  τους νεόφερτους  μοναχούς, τον Βασίλειο (Γοντικάκη), τον Γρηγόριο, τον Αθανάσιο και άλλον έναν που δεν θυμάμαι το όνομά του. Ήταν φρέσκοι στο Μοναστήρι είχαν έλθει πριν από ένα μήνα.  Ο Βασίλειος ήταν ο Ηγούμενος του Μοναστηριού ένας επικοινωνιακός άνθρωπος με διακεκριμένες σπουδές και γλωσσομαθής. Τους ξένους τους υποδεχόταν τον καθένα με τη γλώσσα του.  Αυτός προσφώνησε εκ μέρους της Ιεράς Επιστασίας τον Πούτιν όταν επισκέφτηκε το Ορός. Ο Γρηγόριος ήταν και αυτός πολύ μορφωμένος, λίγο κλειστός και έρεπε στον ασκητισμό. Ο Αθανάσιος ήταν ήρεμος άνθρωπος και τότε μόλις είχε αρχίσει να έχει πρόβλημα με το μάτι του που τελικά εξελίχτηκε σε καρκίνο.  Το πρώτο βράδυ της επίσκεψής μας είχαμε μια συζήτηση με τον Βασίλειο στο δωμάτιο που μας παραχώρησαν στον πύργο της Μονής. Ήταν χειμώνας, το τζάκι έκαιγε, κάτω τα κύματα χτυπούσαν στα βράχια και ακουγόταν ο γδούπος ρυθμικά. Το δωμάτιο φωτιζόταν από το τζάκι και εμείς ρουφούσαμε κυριολεκτικά τα λόγια του  με το χαρακτηριστικό του καυστικό και αντιφατικό ύφος που είναι εμφανές στα βιβλία του που συνέγραψε αργότερα.

Τον ρωτήσαμε πως θα δούμε τον Γέροντα Παΐσιο  και μας είπε ότι ο Γέροντας ζει μόνος του σε μια καλύβα στον Τίμιο Σταυρό περίπου 20 λεπτά με τα πόδια από το Μοναστήρι αλλά έρχεται τις Κυριακές για να εκκλησιαστεί. Περιμέναμε λοιπόν με ανυπομονησία να έλθει η Κυριακή για να συναντήσουμε τον Γέροντα. Η Κυριακή ήλθε η Λειτουργία τελείωσε μα εμείς δεν μπορέσαμε να τον διακρίνουμε ανάμεσα στους άλλους καλογέρους. Ρωτήσαμε κάποιον να μας τον δείξει και αυτός μας υπέδειξε σε ένα στασίδι σε μια γωνιά του Ναού έναν αδύνατον κουλουριασμένο καλόγερο που έδειχνε καθαρά ότι δεν ήθελε να φανερωθεί. Τον πλησιάσαμε και του ζητήσαμε να μας μιλήσει και να συζητήσουμε. Αυτός μας είπε να πάμε αύριο στο καλύβι του   στον Τίμιο Σταυρό για αυτά που ζητάμε. Την επομένη ο καιρός ήταν συννεφιασμένος έτοιμος για βροχή με αρκετή ομίχλη που δεν έβλεπες στα 5 μέτρα. Ρωτήσαμε τον γέροντα Βασίλειο να μας πει πως θα πάμε και εκείνος μας είπε πως θα μας δώσει ένα άλογο που ξέρει το δρόμο και εμείς θα το ακολουθήσουμε. Έτσι και έγινε. Περάσαμε από ένα δύσβατο μονοπάτι που μόνοι μας δεν θα το βρίσκαμε με τίποτα και ξαφνικά προβάλει μπροστά μας  η καλύβα του Γέροντα Παΐσιου.

Μας περίμενε στην πόρτα και μας έβαλε μέσα αφού πρώτα μας  έδειξε τον τάφο του Γέροντά του Τύχωνα που πέθανε στην εορτή της Παναγίας όπως το είχε ζητήσει από Αυτήν. Το εσωτερικό του ήταν λιτό και απέριττο με ένα μικρό παρεκκλήσι στο βάθος. Μας έβαλε να καθίσουμε σε κάτι μικρά και κοντά σκαμνάκια και άρχισε να μας μιλάει με την απλοϊκή γλώσσα του.  Στην αρχή χαλαρά  και όσο περνούσε η ώρα εμβάθυνε στις σκέψεις του μέχρι που στο τέλος μας μιλούσε για τα βιώματά του και ιδίως κατά την ώρα που  προσεύχεται όπου κάποια στιγμή σταματάει η προσευχή και βιώνει πράγματα ανείπωτα σε κατάσταση έκστασης  με την παρουσία φωτός που λούζει  όλο το δωμάτιο. Μας έλεγε και άλλα πολλά που δεν είναι δυνατόν κάποιος να τα εκφράσει. Χωρίς να το καταλάβουμε πέρασαν 3 ώρες μαζί του και αυτό γιατί δεν ήταν ακόμη γνωστός. Άρχισε να βραδιάζει  και φύγαμε για το μοναστήρι φυσικά με το άλογο. Την επόμενη μέρα επιστρέψαμε στη Θεσσαλονίκη αφού περάσαμε από τις Καρυές  που ήταν χιονισμένες.

Πήρα το πτυχίο μου και υπηρέτησα τη στρατιωτική μου θητεία στον Έβρο. Με το απολυτήριο, κατεβαίνοντας για την ιδιαίτερη πατρίδα μου σκέφτηκα να περάσω από το Άγιο Όρος να συναντήσω τον Γέροντα Παΐσιο  για να έχω την ευχή του τώρα που ξεκινάω τη ζωή μου. Έφτασα στη Μονή Σταυρονικήτα που ήταν  το κέντρο διαμονής μου και εκεί έμαθα για την κοίμηση του Αθανασίου που είχε καρκίνο στο μάτι. Προσκύνησα τον τάφο του. Την άλλη μέρα το πρωί πήγα μόνος μου στον Τίμιο Σταυρό, γιατί έμαθα τον δρόμο και συνάντησα τον Παΐσιο. Έμεινα μαζί  του μία ολόκληρη μέρα με συζητήσεις, πνευματικές συμβουλές και οδηγίες για τη ζωή μου. Εκεί είδα μια συκιά που της είχε αφαιρέσει τη φλούδα. Τον ρώτησα γιατί το έκανε αυτό αφού η συκιά θα ξεραθεί και μου είπε πως έτσι θα είναι οι Ιερείς αν βγάλουν τα ράσα. Έφτασε το μεσημέρι  και έπρεπε να φάμε. Μου έδωσε ένα τσίγκινο πιάτο πήρε και αυτός ένα. Πήγαμε σε μια ντοματιά και κόψαμε από μία ντομάτα. Την πλύναμε και τη φάγαμε. Αυτό ήταν όλο το γεύμα. Μετά πήγαμε στη βρυσούλα και ξεπλύναμε τα πιάτα μας. Είδες, μου λέει, αν είχαμε τώρα λάδια η βούτυρο θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε απορρυπαντικά ή οτιδήποτε άλλο για να τα καθαρίσουμε. Πόσο απλή είναι η ζωή έτσι. Άρχισε να νυχτώνει και γύρισα στο Μοναστήρι. Ήμουν πανευτυχής που έμεινα μια ολόκληρη μέρα με  τον Γέροντα Παΐσιο.  Άσχετα από όσα μου είπε, αρκεί μόνο που τον είχα κοντά μου και τον έβλεπα.  Την επόμενη  χαιρέτησα τον Βασίλειο και τον Γρηγόριο και έφυγα. Ο Βασίλειος έγινε αργότερα Ηγούμενος της Μονής Ιβήρων και συνέχισε και συνεχίζει ακόμα την  πνευματική παρουσία του με τα περισπούδαστα βιβλία του  στον κόσμο από το Άγιο Όρος. Ο Γρηγόριος διάλεξε  τον αντίθετο δρόμο.  Με μια ακολουθία μερικών μοναχών ασκητεύει στην έρημο του Όρους προτιμώντας την αφάνεια. Ο Γέροντας Παΐσιος μετακόμισε στην Παναγούδα κοντά στη Μονή Κουτλουμουσίου όπου πλέον έγινε γνωστός και τον επισκεπτόταν πολύς κόσμος.

  Επισκέφθηκα άλλες δύο φορές το Όρος χωρίς να συναντήσω ξανά τον Γέροντα Παΐσιο. Συνάντησα όμως τον Γέροντα Εφραίμ σαν ηγούμενο της μονής Φιλοθέου  προτού φύγει για την Αμερική. Εκεί κάναμε την τελευταία συζήτηση μεταξύ μας και μετά δεν τον ξαναείδα. Απήλαυσα όμως μία αγρυπνά σαν αυτές που περιέγραψα προηγουμένως και καλύτερη. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ.

Τελειώνοντας την αφήγησή μου αξίζει να αναφέρω κάτι που μου συνέβη σε μια από αυτές τις  επισκέψεις. Κατά τη μετάβαση από την Ουρανούπολη στο λιμανάκι της Δάφνης στο Ferry Boat έπιασα συζήτηση με έναν Αθηναίο περίπου 35-40 ετών τραπεζιτικό υπάλληλο. Μου άρχισε τα αθεϊστικά του με πολύ φανατισμό. Τον ρώτησα τότε γιατί πάει στο Όρος; και μου είπε από περιέργεια. Στο καράβι επίσης ήταν και δύο επιχειρηματίες περίπου 60-65 ετών οι οποίοι είχαν αφήσει τις γυναίκες τους στην Ουρανούπολη και έμπαιναν στο όρος και αυτοί από περιέργεια. Η Άποψή τους ήταν ότι οι μοναχοί πρέπει να βρίσκονται στην πόλη να βοηθούν του ανθρώπους στα Νοσοκομεία όπως κάνουν στη δυτική εκκλησία και όχι να βρίσκονται απομονωμένοι στα μοναστήρια. Πρέπει να προσφέρουν κοινωνικό έργο. Μετά από μία εβδομάδα στο Όρος, συναντηθήκαμε ξανά στο καράβι της επιστροφής. Οι δύο επιχειρηματίες είχαν αλλάξει εντελώς άποψη. Έλεγαν ότι έμειναν εκστασιασμένοι από το Όρος και ότι οι μοναχοί σώζουν τους ανθρώπους  από τα μοναστήρια και όχι από τον κόσμο κάνοντας κοινωνικό έργο. Ο τραπεζιτικός υπάλληλος μου διηγήθηκε τα εξής. Όταν έφτασε λέει στις Καρυές και έβγαλε το διαμονητήριο πήγε στο πλησιέστερο μοναστήρι που είναι το Κουτλουμούσι. Εκεί είδε ένα καλογεράκι, στην αυλή του μοναστηριού, να γυαλίζει τα μανουάλια με μπράσο. Χωρίς να χάνει χρόνο του άρχισε τα αθεϊστικά του και του έλεγε τι κάθεσαι εδώ  για να καθαρίζεις μόνο τα μανουάλια; Πιο είναι το νόημα της ζωής σου εδώ;  Και άλλα πολλά.  Το καλογεράκι τα έχασε και ταράχτηκε. Δεν ήξερε τι να του πει. Του λέει, εγώ δεν ξέρω να σε απαντήσω όμως εδώ πιο κάτω στη Παναγούδα μένει ένας Γέροντας που τον λένε Παΐσιο, πήγαινε να μιλήσεις μαζί του. Πήγα, μου λέει, μιλήσαμε και επί μια εβδομάδα  εκεί πήγαινα συνέχεια.  Και πού κατέληξες;  τον ρωτάω.  Και μου απαντάει  κοφτά και αποφασιστικά. Θα κατέβω στη Αθήνα, Θα παραιτηθώ από την Τράπεζα, θα πουλήσω το σπίτι μου και θα έλθω να γίνω καλόγερος. Τα έχω τακτοποιήσει όλα με το γέροντα. Έμεινα εμβρόντητος, δεν ήξερα τι να πω.  Δεν ξέρω αν πραγματοποίησε όσα μου είπε όμως σίγουρα έφαγε ένα γερό κλονισμό από τον Γέροντα.

Όλα αυτά τα θυμήθηκα με συγκίνηση εξ αιτίας της σειράς στο MEGA του Άγιου  Παΐσιου γιατί μερικά από τα περιστατικά τα έζησα και μπορώ να βεβαιώσω την ακρίβεια τους. Δεν γνωρίζω πόσα θαύματα έκανε ο Άγιος Παΐσιος, το μεγαλύτερο όμως νομίζω,  είναι αυτό που αφορά πολύ κόσμο, ότι μπήκε στην Τηλεόραση και στα σπίτια μας να μας διδάξει αγάπη και ταπείνωση, δηλαδή Αγιότητα. Γιατί η αγάπη σε ανεβάζει η δε ταπείνωση σε κρατάει να μην πέσεις (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος). Η αναζήτηση της αγιότητας ίσως είναι η μόνη λύση στα προβλήματά μας. Τιμή Αγίου μίμησης Αγίου. Υστέρα από όλα αυτά το να μην μπορείς να πιστέψεις είναι ένα είδος αναπηρίας. Γιαυτούς δε που  πιστεύουν, η πίστη τους είναι μια μουτζούρα που δεν βγαίνει με κανένα απορρυπαντικό.  Παρόλα αυτά αν κάποιοι αδυνατούν να πιστέψουν τουλάχιστον αξίζει να σεβαστούν την απόφαση αυτών των ανθρώπων  να  ζήσουν μακράν του κόσμου αναζητώντας την απολυτότητα και τελειότητα  του  Θείου, μέσα από  σκληρούς  ασκητικούς αγώνες. Αυτή τη στάση ζωής δεν μπορεί κανείς να   την περιφρονήσει. 

Πέτρος Περσεφόνης

Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος φυσικής Πανεπιστημίου Πατρών