«Σας γράφω με δεμένα χέρια...» - Υπ.

Ήταν 9 Αυγούστου 1943, όταν στις στρατιωτικές φυλακές του Βερολίνου εκτελέστηκε με «αποκεφαλισμό διά πελέκεως» ένα 36χρονο παλικάρι από ένα χωριό της Αυστρίας, το Σανκτ Ράντεγκουντ. Ήταν ο Φραντς Γέγκερστετερ, πιστός Χριστιανός, σύζυγος και πατέρας τριών ανήλικων κοριτσιών.

Έχουν περάσει μόλις πέντε χρόνια, από τότε που η 8^η στρατιά της Βέρμαχτ περνά τα αυστριακά σύνορα και γίνεται δεκτή με ναζιστικές σημαίες, χιτλερικούς χαιρετισμούς και λουλούδια. Μια μέρα μετά, στις 13 Μαρτίου 1938 ανακοινώνεται η εθελούσια προσάρτηση της χώρας και στις 15 Μαρτίου ο Χίτλερ απευθύνεται από το μπαλκόνι του αυτοκρατορικού παλατιού σε εκατοντάδες αυστριακούς που ζητωκραυγάζουν: «Ζιγκ Χάιλ!» Το όραμα του Φύρερ για αναβίωση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά.

Πολλοί Αυστριακοί πολιτικοί εκφράζουν δημόσια την ικανοποίησή τους που η προσάρτηση έγινε αναίμακτα και ακολουθούν αρκετοί καθολικοί επίσκοποι με επικεφαλής τον καρδινάλιο Ίννιτζερ, που δηλώνουν ικανοποιημένοι από τις εξελίξεις.

Ο εκπρόσωπος της Προτεσταντικής Εκκλησίας Ρόμπερτ Κάουερ βλέπει στο πρόσωπο του καγκελάριου της Γερμανίας τον «σωτήρα των 350.000 Προτεσταντών της Αυστρίας και ελευθερωτή από μια πενταετή καταπίεση.»

Ο 31χρονος τότε Φραντς ζει στο χωριό του και εργάζεται ως αγρότης, μακριά από τα κέντρα των πολιτικών εξελίξεων. Παράλληλα είναι νεωκόρος στην εκκλησία.

Στις 10 Απριλίου και με σκοπό να νομιμοποιηθεί η προσάρτηση, οργανώνεται δημοψήφισμα. Αυτό που εκπλήσσει τον νεαρό Φραντς δεν είναι ότι οι δάσκαλοι και οι επιχειρηματίες καλούν τον κόσμο να ψηφίσει υπέρ. Είναι που πάμπολλοι ιερείς, αλλά και επίσκοποι, προσπαθούν να επηρεάσουν τον λαό. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Η κάλπη έγειρε με ποσοστό 99,75% υπέρ της προσάρτησης.

Στο χωριό του Φραντς η κάλπη έβγαλε μόνο μία αρνητική ψήφο. Αυτό που παραξενεύει τους συγχωριανούς του και την τοπική εκκλησία είναι ότι ο Φραντς δεν ανήκει σε κανένα πολιτικό κόμμα ούτε σε κάποια οργάνωση. Ο Φραντς είναι πιστός Χριστιανός. Αυτό για κείνον είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για να ψηφίσει κάποιον που λατρεύουν οι άνθρωποι σαν θεό.

Το γεγονός ξεχνιέται για να επανέλθει με τραγικό τρόπο πέντε χρόνια αργότερα, όταν ο Φραντς καλείται να καταταγεί στον ναζιστικό στρατό, να πολεμήσει και να σκοτώσει αθώους σε έναν άδικο πόλεμο. Όλοι, μα όλοι, συγχωριανοί, φίλοι, ιερείς, επίσκοπος, προσπαθούν να τον μεταπείσουν.

«Δήλωσε, ότι είσαι με τον Χίτλερ, έστω και ψεύτικα. Δεν σου ζήτησε κανείς να αρνηθείς δημόσια τον Χριστό» του λένε. «Ένας άγιος είπε πως “ακόμα κι αν λέμε ψέματα από ανάγκη προσβάλλουμε τον Θεό”» απαντά.

«Μην κρατήσεις όπλο. Πήγαινε να υπηρετήσεις σε ένα νοσοκομείο» του προτείνουν, όχι γιατί νοιάζονται για τη ζωή του, αλλά επειδή το ηθικό του παράστημα είναι ο πιο σκληρός έλεγχος στη δική τους έκπτωση. «Δεν μπορώ να δώσω όρκο τυφλής πίστης στον Χίτλερ» δηλώνει. «Δεν μπορώ να βάλω κανέναν πάνω από τον Χριστό μου.»

«Είσαι ανεύθυνος» του λέει ο επίσκοπος. «Θα αφήσεις τρία μικρά κοριτσάκια ορφανά.» «Και για να μην αφήσω τα παιδιά μου ορφανά, πρέπει να πάω να σκοτώσω και να κάνω άλλα παιδάκια ορφανά;» τον αποστομώνει ο Φραντς.

Έξι μήνες καθυστερεί η δίκη με την ελπίδα να τον μεταπείσουν. Όταν δεν υποκύπτει στις υποσχέσεις, τις κολακείες και τις φοβέρες, το στρατοδικείο τον καταδικάζει σε θάνατο. Μέσα από τη φυλακή γράφει το αποχαιρετιστήριο γράμμα του: «Σας γράφω με δεμένα χέρια, αλλά το προτιμώ από το να έχω αλυσοδεμένη τη θέλησή μου ... Ο Θεός μας δίνει τη δύναμη να υπομένουμε τα δεινά, όποια κι αν είναι, κι αυτή η δύναμη είναι ανώτερη από όλες τις δυνάμεις του κόσμου... Ο Χριστός είπε “να μη φοβείσθε αυτούς που σκοτώνουν το σώμα, αλλά αδυνατούν να φονεύσουν την ψυχή”.»

«Εσύ θα αλλάξεις τον κόσμο;» του λέει ο ανακριτής. Η ερώτηση είναι ρητορική. Ο Φραντς το ξέρει και δεν απαντά.

Πίσω στο χωριό του, οι χωρικοί προπηλακίζουν τη γυναίκα του και δεν αφήνουν τα παιδιά του να πλησιάσουν τα δικά τους. Οι ενοχές τούς οδηγούν σε ακραίες συμπεριφορές.  

Ο Φραντς είναι επικίνδυνος ακόμα και μετά τον θάνατό του. Οι ναζί ζητούν από τη γυναίκα του να μην μιλάει πολύ για τον άντρα της. Και μόνο η μνήμη του είναι ικανή να ξεσηκώσει συνειδήσεις.

Κάποτε ο πόλεμος τελειώνει κι αφήνει έναν κόσμο γεμάτο πληγές και συντρίμμια. Τα εγκλήματα πολέμου διώκονται. Οι πρωταγωνιστές όχι πάντα. Εξήντα τέσσερα χρόνια μετά ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τον ανακηρύσσει άγιο. Η απόφαση δεν βρίσκει σύμφωνους όλους τους κληρικούς. Ο στρατιωτικός ιερέας π. Ζήγκφριντ Λόχνερ κάνει λόγο για «ένα αξιολύπητο θύμα της πλανεμένης του συνείδησης.»

Το 2018 βγαίνει στους κινηματογράφους η ταινία «Μια κρυφή ζωή» σε σενάριο και σκηνοθεσία Τέρενς Μάλικ, που βασίζεται στην ιστορία του Φραντς. Η σκηνοθεσία είναι εξαιρετική, η φωτογραφία εκπληκτική και η μουσική υπέροχη. Ωστόσο, δεν έχει εισπρακτική επιτυχία. Η επιλογή ενός ήρωα και μάλιστα ενός πιστού Χριστιανού στον ρόλο του πρωταγωνιστή δεν αποτελεί συνταγή επιτυχίας στην εποχή της μετανεωτερικότητας.

Υπ.