Ορθοδοξία και Σκανδιναβία: Οι Ορθόδοξοι Βίκινγκς

Ορθοδοξία και Σκανδιναβία: Οι Ορθόδοξοι Βίκινγκς

Λίγοι γνωρίζουν ότι η Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν συνδεόταν μόνο με τα κοντινά της έθνη, αλλά έφτασε να επηρεάζει ακόμα και τη μακρινή Σκανδιναβία. Η σχέση αυτή δημιουργήθηκε κυρίως μέσα από τη Βαραγγική Φρουρά, την προσωπική φρουρά των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων, που αποτελούνταν στην αρχή από Σκανδιναβούς Βίκινγκς και αργότερα και από Αγγλοσάξονες εξορίστους.

Ανάμεσα σε όσους υπηρέτησαν εκεί βρίσκουμε σπουδαίους ηγεμόνες της Σκανδιναβίας:

Ο Χάραλδ Γ΄ Χάρντραντα (Harald Sigurdsson, 1015–1066), βασιλιάς της Νορβηγίας, υπηρέτησε σχεδόν μια δεκαετία στους Βαράγγους, συμμετέχοντας σε πολεμικές εκστρατείες από τη Σικελία μέχρι τη Μικρά Ασία. Κατά την παραμονή του βαπτίστηκε χριστιανός στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Άγιος Όλαφ Β΄ της Νορβηγίας (995–1030), γνωστός και ως Όλαφ ο Ιερός, καθιέρωσε τον Χριστιανισμό στη Νορβηγία και τιμάται ως «Απόστολος των Βορείων». Φέρεται να έχει υπηρετήσει στην Βαραγγική Φρουρά.

Ο Όλαφ Γ΄ Κύρρα (1050–1093) φέρεται να είχε υπηρετήσει ως νέος στη Βαραγγική Φρουρά πριν ανέβει στον θρόνο της Νορβηγίας.

Ο Ρογναβάλδος Ουλφσον του Λάντ, Σουηδικής καταγωγής άρχοντας ο οποίος διέμενε στις περιοχές των Ρως, συνδέθηκε με το Βυζάντιο και αναφέρεται σε σάγκες ότι είχε βαπτισθεί χριστιανός.

Πολλοί ανώνυμοι Νορβηγοί, Σουηδοί, Ισλανδοί και Δανοί που υπηρέτησαν στους Βαράγγους επέστρεψαν χριστιανοί στις πατρίδες τους, συμβάλλοντας στην εξάπλωση της πίστης.

Εκτός όμως από τους Βίκινγκς, Αγγλοσάξονες πολεμιστές κατέφυγαν στην Πόλη μετά το 1066 (Μάχη του Hastings), όταν οι Νορμανδοί κατέκτησαν την Αγγλία. Ανάμεσά τους ήταν ο Æthelred the Long-Hand και ο Æthelsige, μαζί με πολλούς άλλους που βρήκαν νέα πατρίδα στο Βυζάντιο και πολέμησαν πιστά στο πλευρό των αυτοκρατόρων.

Δεν υπήρχε μόνο στρατιωτικός δεσμός, αλλά και διπλωματική επαφή με τα Σκανδιναβικά βασίλεια:

Το Βυζάντιο διατηρούσε συμμαχίες και εμπορικές σχέσεις μέσω των Ρως του Κιέβου. Οι ποτάμιες οδοί (Δνείπερος) συνέδεαν τη Βαλτική με την Κωνσταντινούπολη.

Σκανδιναβοί πρεσβευτές εμφανίζονται σε βυζαντινές πηγές, ενώ ορισμένα δώρα και ιερά κειμήλια στάλθηκαν από το Βυζάντιο προς τα σκανδιναβικά βασίλεια για να ενισχυθεί η χριστιανική τους πορεία.

Ο γάμος του Χάραλδ Γ΄ Χάρντραντα με την κόρη του ηγεμόνα του Κιέβου, Ιαροσλάβου του Σοφού, δείχνει πώς το δίπολο «Βυζάντιο–Κίεβο» επηρέασε άμεσα και τις Σκανδιναβικές δυναστείες.

Παλαιότερη επαφή με «βαρβαρικούς» λαούς υπήρξε με τους Γότθους. Οι Γότθοι ήταν γερμανικό φύλο που μετακινήθηκε από τη Βαλτική και εγκαταστάθηκε γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα. Κατά την ύστερη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο διακρίθηκαν σε Βησιγότθους (στη Δύση) και Οστρογότθους (στην περιοχή του Δούναβη).

Την εποχή του Ιωάννη Χρυσοστόμου (4ος–αρχές 5ου αιώνα), πολλοί Γότθοι ζούσαν μέσα στα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, κυρίως στη Θράκη και στον κάτω Δούναβη (σημερινά βόρεια Βουλγαρία – Ρουμανία). Εκεί, ο Χρυσόστομος χειροτόνησε επίσκοπο για να καθοδηγήσει τους εκχριστιανισμένους Γότθους, δείχνοντας την πρόνοια της Εκκλησίας και για αυτούς τους νέους λαούς.

Χάρη επίσης στη δράση του Επισκόπου Ουλφίλα (Wulfila, 311–383), που δημιούργησε το γοτθικό αλφάβητο και μετέφρασε τη Γραφή στα γοτθικά, διαμορφώθηκαν οι πρώτες χριστιανικές Γοτθικές κοινότητες στα όρια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Όλα αυτά μας δείχνουν ότι η Κωνσταντινούπολη δεν ήταν απλώς πολιτική και στρατιωτική πρωτεύουσα. Ήταν το παγκόσμιο κέντρο Χριστιανισμού, που επηρέασε όχι μόνο τα κοντινά έθνη, αλλά έφτασε μέχρι τα βασίλεια της Σκανδιναβίας και τα φύλα του ευρωπαϊκού Βορρά.

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος