Αρχιμ. Ηλία Μαστρογιαννόπουλου ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΚΕΝΤΡΑ ΜΟΝΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΤΙΔΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

Αρχιμ. Ηλία Μαστρογιαννόπουλου

ΕΠΙΣΚΕΨΗ  ΣΕ  ΚΕΝΤΡΑ  ΜΟΝΑΣΤΙΚΑ

ΚΑΙ  ΚΟΙΤΙΔΕΣ  ΤΗΣ  ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

       Πρόκειται για ένα φάκελο με μερικά γραπτά του, που ο π. Ηλίας παρέδωσε στο λίαν αγαπητό Στέλιο Λαγουρό-2008-και αυτός εξέδωσε σε βιβλίο με τον ανωτέρω τίτλο-2022-μαζί με πολλά άλλα καλά και αγαθά, ως «οφειλή ευγνωμοσύνης και μνήμης ισόβιας … για τη «γενναία συμπαράσταση του π. Η. στα πρώτα βήματα των εκδόσεων «Τήνος». Αλλά και που, από την πλευρά μου, δεν κατάλαβα πώς ή γιατί τόσο αργά βρέθηκε στα χέρια μου και τόσο αργά γράφω όσα ακολουθούν.

     Και πρώτα ότι, προσυπογράφω το γραφόμενο πως ο π. Ηλίας, «πολυτάλαντος θεολόγος και λόγιος, υπήρξε προσωπικότης πολύ ανωτέρα του μετρίου … Μορφή που διεζωγράφισε τη νεωτέρα εκκλησιαστική ιστορία, έθεσε την πνευματική σφραγίδα του και έταμε οδούς». Προσθέτω, με πηγαία πνευματική προσφορά, και εκ μέσης καρδίας, και προ πάντων αφανώς, εντελώς αφανώς ! Προσφερόμενη διακριτικά και σε πρόσωπα, και σε χώρους που κανείς δεν μπορούσε να υποψιαστεί, πως θα μπορούσε και να εισδύσει και να γίνει αποδεκτός αυτός ο  άνθρωπος του Θεού.

     Επίσης ότι : «Ήταν ένας από τους κατ’ εξοχήν ανιχνευτάς του πατερικού θησαυρού-ναι-ο πρωτοπόρος εις την ανακάλυψιν και σπουδήν των Πατέρων της Εκκλησίας»-Μητροπολίτης Μάνης Χρυσόστομος Γ΄-συν όλα τα παρακάτω, περιλαμβανομένων ιδιαίτερα των δημιουργικών του πρωτοβουλιών στο Ταχύρρυθμο Ιερατικό Φροντιστήριο της Τήνου, και στο νησί ευρύτερα, όπου υπηρέτησε ως καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού, στρατευμένος από το μεγάλο Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Α΄ Κοτσώνη, «αλλά σε αχάριστους καιρούς»-Φλωρίνης Αυγουστίνος, Κων/νος Τσάτσος.

    Και κλείνω-σφραγίζω αυτή τη μικρή εισαγωγή με το ακόλουθο σημαντικό γραφόμενο. «Αρκετές φορές άκουσα από τον τότε Μητροπολίτη Πατρών Νικόδημο να αναφέρει πως ο Τρεμπέλας έλεγε για τον π. Ηλία ότι : ΄Είναι ένα μεγάλο κεφάλαιον της Εκκλησίας, ατυχώς προώρως εκδαπανηθέν΄»-του Αρχιμ. Νικόδημου, Ηγούμενου Ι. Μονής Παναγίας Χρυσοποδαριτίσσης Πατρών. Ο οποίος και προσθέτει. «Όταν τον πρωτογνώρισα έμεινα άφωνος, διότι δεν φανταζόμουν ότι θα ήταν ένας άνθρωπος τόσο χαμηλών τόνων …  Και μεταξύ άλλων τέλος. «Κατά τις συναντήσεις μας … μου είχε κάνει εντύπωση ότι ο π. Η. είχε προσωπική γνωριμία με πολλές μοναχικές προσωπικότητες. Όχι μόνο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά και του ρωμαιοκαθολικού κόσμου, εν μέρει και του προτεσταντικού», και προσθέτει εδώ ο γράφων, επιλήψει με ο χώρος και ο χρόνος από όχι τυχαία θεολογικά και πνευματικά ονόματα, γραπτά των οποίων πέρασε και στο συλλογικό τόμο «Ο Μοναχισμός και ο σύγχρονος κόσμος»

******   ***   ******

     Πιο συγκεκριμένα. Πρόκειται για ένα μικρό βιβλίο που περιέχει τα ακόλουθα μικρά αλλά λίαν ουσιαστικά και ενδιαφέροντα γραπτά του. 1. «Ο Νεοελληνικός Μοναχισμός», η ακοίμητη παρουσία και συνακόλουθη πνευματική προσφορά του στα μαρτυρικά χρόνια της τουρκοκρατίας-Γράμματα και παιδεία, πνευματικαί ζυμώσεις, Αναγέννησις κηρύγματος- ως και τον 20^ο αιώνα. 2. «Μια επίσκεψη στη Θηβαϊδα και στη Νιτρία», στα δύο πανάρχαια Μοναστήρια Παύλου του Θηβαίου και Αντωνίου του Μεγάλου, το καθένα με αρκετούς μοναχούς … οι οποίοι μας εντυπωσίασαν με τους λευκούς χιτώνες τους και τη ζωντάνια τους. Πλήθη προσκυνητών κατέφθαναν κάθε στιγμή σ’ αυτούς τους ιερούς τόπους, και οι περισσότεροι θα έμεναν τη νύχτα στο ύπαιθρο κάτω από τα αστέρια και πάνω στη ζεστή άμμο». Και βέβαια σε άλλα πανάρχαια Μοναστήρια της περιοχής. 3. Εισαγωγή στο βιβλίο «Ιστορία των μοναχών της Αιγύπτου», που είναι ένα από τα αρχαιότερα και σπουδαιότερα κείμενα που περιλαμβάνουν βίους ασκητών … ανθρώπων του  Θεού που στολίζονται … με τη μεγάλη αρετή της πίστεως». 4. «Ο αββάς Πατερμούθιος … ο άλλοτε αρχιληστής και τυμβωρύχος ανάμεσα στους ειδωλολάτρες και διαβόητος για την κακία του … Και ο θαυμαστός τρόπος με τον οποίο κερδήθηκε από τον Κύριο …»  5. «Άγιον Όρος, Δέκα χρόνια μετά την χιλιετηρίδα», που γιορτάστηκε με πολλές τιμητικές εκδηλώσεις και ωραία γραπτά το 1973. «Εις τον τομέα ΄έμψυχον υλικόν΄, που είναι ο βασικός και ουσιώδης τομεύς, διαφαίνεται κάποια ακτίς φωτός. Μέσα εις την γενικήν κατάρρευσιν, γράφει, έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται μερικαί νέαι μοναστικαί κοινότητες με συναίσθησιν της αποστολής των, με γνησίαν αγωνιστικήν διάθεσιν και με πόθον εμβαθύνσεως εις τα πνευματικά πλούτη της μοναχικής ζωής … Και ως γράφει ο Καθηγητής Γ. Μαντζαρίδης εις διαφόρους τομείς, διοικητικόν, συγγραφικόν, χειρογράφων και εικόνων, συντηρήσις κτιρίων, Καλλιτεχνική παρουσίασις, Εθελοντική προσφορά, Τουρισμός, ξενάγησις επισκεπτών, Κατατοπιστική Βιβλιοθήκη. 6. «Τήνος : Το νησί του Ευαγγελισμού». Το 1973 γιορτάστηκαν τα 150 χρόνια από την εύρεση της θαυματουργού εικόνος της Ευαγγελιστρίας της Τήνου … όπου επ’ εσχάτων των ημερών έμελλε να αποστείλει κατά το πολύ αυτού έλεος την λύτρωσιν εις τον λαόν του … και από θεραπείας διαφόρων ασθενειών … και φιλανθρωπίας … και κηρύγματος … και παιδείας … και έτσι ακτινοβόλησε επί 150 χρόνια ο Φάρος της Ευαγγελιστρίας της Τήνου … το αντίθετο, από την αντίπερα όχθη της γειτονικής Μυκόνου.

******   ***   ******

      «Κάλλιο αργά, παρά ποτέ», λίαν αγαπητέ φίλε, συνάδελφε, και αδελφέ Στέλιο, όπως και όλη η τότε ενωμένη και μία αδελφική εν Χριστώ στρατεία, ζώσα και προαπελθούσα. Αλλά, ολοκληρώνω με το γραφόμενο Αρχιμ. Νικόδημου. «Αρκετές φορές άκουσα από τον τότε Μητροπολίτη Πατρών Νικόδημο να αναφέρει πως ο Τρεμπέλας έλεγε για τον π. Ηλία ότι : «Είναι ένα μεγάλο κεφάλαιον της Εκκλησίας, ατυχώς προώρως εκδαπανηθέν».  Θετικό ! Πλάι σ’ αυτό, βάζω από το δικό μου βιβλίο για τον π. Ηλία-εκδ. «Ταώς» σ. 68κε. «Ο Τρεμπέλας δεν είχε κάτι προσωπικό μαζί μου … Ενώ από τη μια με αγαπούσε, από την άλλη δεν με εμπιστευόταν-όχι εμένα προσωπικά, ίσως τη γενιά μου. Δεν μπορώ να ξέρω». Επίσης Θετικό ! Και τελευταίο το κρίσιμο παράπονό του. «Την ημέρα εκείνη του καλοκαιριού του 1959 … ο Τρεμπέλας αποχώρησε από την Αδελφότητα … και άρχισε να σκέπτεται άλλο σχήμα … Δεν έμεινε όπως τότε με Σεραφείμ και Ευσέβιο, και βέβαια δεν είπε όπως τότε. «Θα τον κρατήσουμε το Σεραφείμ, αφού το λέει ο γέροντας όλοι μαζί. Κι έτσι στερεώθηκε». Τρίτο και αρνητικό, δυστυχώς. Μα, και ειρηνικό παράπονο και δίκαιο !

     Αλλά ! Καθώς, «Έκαστον των πριν υπαρξάντων, προς το τελευταίον εκβάν κρίνεται», σήμερα πια όλοι βλέπουμε και λέμε. Έτσι έκρινε η Αγάπη του Θεού, ψάξτε και λίγο το ανθρώπινο γιατί, και αυτό έγινε ! Και είναι αυτό που ξέρει καλά μόνο ο Θεός πως όφειλε να γίνει αλλιώς, όπως ασφαλώς ήθελε ο : «Εις Άγιος, Εις Κύριος, Ιησούς Χριστός-πάντα-εις δόξαν Θεού Πατρός. Αμήν.

Αθανάσιος Κοτταδάκης