………………………………………
Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Κ Ο
Λεωφόροι και παράδρομοι
Ετούτο είναι το δεύτερο μέρος του αφιερώματός μας
στη σχέση της Εκκλησίας και εκκλησιαστικής συνείδησης με την Μεταπολίτευση –
την ιστορική φάση η οποία ακολούθησε την επταετή δικτατορία του 1967.
Τις συντεταγμένες του όλου εγχειρήματός μας τις καταγράψαμε στο Προλογικό του πρώτου μέρους (τεύχος 174, Ιουνίου 2025). Εκεί, ανάμεσα σε άλλα, σημειώναμε: Έχει καθιερωθεί Μεταπολίτευση να ονομάζεται όχι απλώς η αλλαγή από μια μέρα στην άλλη (από την 23η Ιουλίου στην 24η), αλλά και η περίοδος που ξεκίνησε τότε και περιλαμβάνει επιλογές, διαδικασίες, αποφάσεις και νοοτροπίες. Σε ποιο χρονικό διάστημα εκτείνεται η Μεταπολίτευση, είναι θέμα που στασιάζεται, αλλά συνομολογείται ότι σε κάθε περίπτωση αφορά ρεύματα ιδεών, στάσεις ζωής, θεσμικές ρυθμίσεις και πνευματικές αναζητήσεις που, άλλοτε με θετικό και άλλοτε με αρνητικό πρόσημο, αφορούν την ιστορική μας σάρκα και το αναβράζον παρόν μας.
Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος είχαμε επιχειρήσει
χαρτογράφηση του πεδίου, δηλαδή ψηλαφίσαμε βασικούς άξονες στους οποίους
κινήθηκαν η θεσμική εκκλησιαστική δόμηση, η θρησκευτικότητας και η θεολογία.
Τώρα, σε τούτο το τεύχος –το δεύτερο μέρος του αφιερώματος– εξετάζονται
παράμετροι της μεταπολιτευτικής ατμόσφαιρας, άλλες από τις οποίες μοιάζουν
κεντρικές (λεωφόροι) και άλλες περιφερειακές (παράδρομοι), αλλά που όλες
αποτελούν πολύ σημαντικές εκφάνσεις ζυμώσεων με ξεχωριστή –καθεμία τους–
σημασία. Η ανάγνωσή τους θα κινητοποιήσει, πιστεύουμε, ενθυμήσεις,
αναλογισμούς, διερωτήσεις για μπολιάσματα που πέτυχαν και για ανθίσματα που
χάθηκαν. Και, ναι, όλα αφορούν, με θεατούς και αθέατους, συχνά επώδυνους
τρόπους, το αναβράζον παρόν μας.
Το τεύχος ξεκινά με κείμενο του πρωτομάστορα της
Σύναξης Παναγιώτη Νέλλα (μια επιστολή του από το 1986, μέσα στο κλίμα
αναζητήσεων του μεταπολιτευτικού απόηχου) και προχωρά με μελετήματα για κάποια
βιβλία - προσωπικές μαρτυρίες περί την χριστιανική ταυτότητα στην εξεταζόμενη
συγκυρία (γράφει ο Παναγιώτης Υφαντής), - για τον κινηματογράφο στη συνέχεια
και στις ασυνέχειές του (Κωνσταντίνος Μπλάθρας), - για το κυπριακό τραύμα σε
σχέση με την ποίηση του Κυριάκου Χαραλαμπίδη (Δημήτρης Αγγελής), - για την ανάδυση
του γεροντισμού (Στρατής Ψάλτου), του οποίου ζούμε σήμερα την τρομακτική
διαβρωτικότητα, για τον χριστιανο-μαρξιστικό διάλογο (Παναγιώτης Μπούρδαλας)
και για την ιδιάζουσα περίπτωση του κόμματος «Χριστιανική Δημοκρατία» (Γιώργος
– Νεκτάριος Παναγιωτίδης)*.
Επιχειρώντας να ανοίξουμε ή να πλατύνουμε αυτές
τις συζητήσεις νιώθουμε (όπως κι άλλες, ομολογουμένως, φορές) να γίνονται
βήματα, μα και να υπολείπονται βήματα. Κάτι δηλαδή σαν... στάθμευσις αεικίνητος
– για να παραλλάξουμε την κουβέντα του αγίου Μάξιμου του Ομολογητή (ΡG 90, 608). Μακάρι...
Το αφιέρωμά μας στη Μεταπολίτευση πλαισιώνεται με
κάποια επιπλέον κείμενα για την διακονία του κηρύγματος και της μαρτυρίας
(Νίκος Τσιρέβελος), την δυναμική της σταυρικής θυσίας σήμερα (Μάνος Καβίδας),
τις ταλαιπωρίες και τις ανοιχτωσιές της ιεραποστολής (Θανάσης Παπαθανασίου) και
τον χριστιανισμό στην περσική αυτοκρατορία (Χριστίνα Κούνα).
Θανάσης Ν. Παπαθανασίου
* Είχαν προγραμματιστεί δύο ακόμη κείμενα, τα
οποία όμως δεν κατέστη δυνατό να παραδοθούν: Αφενός για την πορεία των σχέσεων
πολιτείας και θεσμικής Εκκλησίας, και αφετέρου για τα περιοδικά (πολιτικής
σκέψης, θεολογικής παρέμβασης, τέχνης κλπ). Μακάρι να μπορέσουμε να τα έχουμε
σε άλλη ευκαιρία.
.................................................
Περιεχόμενα
- ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ, «Ἐλευθερία καὶ ἀρχή».
- ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡ. ΥΦΑΝΤΗΣ, «Δύο μεταπολιτευτικὲς
θεωρήσεις τῶν χριστιανικῶν ἀδελφοτήτων: Γιῶργος Ἰωάννου καὶ Χρῆστος Γιανναρᾶς».
- ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΛΑΘΡΑΣ, «Ἑλληνικὸς κινηματογράφος
ἀπὸ τὴ Χούντα στὴ Μεταπολίτευση: Ἡ συνέχεια μιᾶς ἀσυνέχειας¨.
- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΓΓΕΛΗΣ, «Ὁ Κυριάκος Χαραλαμπίδης δὲν
χωράει στὴ Μεταπολίτευση».
- ΣΤΡΑΤΗΣ ΨΑΛΤΟΥ, «Φῶς καὶ σκιές: τὸ φαινόμενο τοῦ
Γεροντισμοῦ».
- ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΜΠΟΥΡΔΑΛΑΣ, «Στ’ ἁλώνια καὶ στὰ
σαλόνια: ὁ χριστιανο-μαρξιστικὸς διάλογος».
- ΓΙΩΡΓΟΣ-ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ, ««Χριστιανικὴ
Δημοκρατία» καὶ Μεταπολίτευση».
- ΣΥΝΑΞΗ, «π. Βασίλειος Γοντικάκης († 17-9-2025)».
- ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ, «Ἀποτύπωμα ἀποχαιρετισμοῦ
στὸν π. Βασίλειο Γοντικάκη».
- ΡΑΪΝΕΡ ΜΑΡΙΑ ΡΙΛΚΕ, «Τί νόημα θὰ εἴχαμε…;».
- ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΣΤΑΘΗΣ, «Διεθνές συνέδριο Ὀρθόδοξης
πνευματικότητας».
- ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΣΙΡΕΒΕΛΟΣ, «Κήρυγμα καὶ μαρτυρία. Karl Barth καὶ Ἀναστάσιος Γιαννουλάτος».
- ΜΑΝΟΣ ΚΑΒΙΔΑΣ, «Ἡ ἀπάθεια τοῦ κόσμου καὶ ἡ
θυσιαστικὴ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ».
- ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΚΙΤΣΗ, «Δὲ θὰ μαλώσει δὲ θὰ
κραυγάσει» (ποίημα).
- ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, «Στρίβειν διὰ τοῦ ἀρραβῶνος;
Ἡ ἱεραποστολή, τὰ Θρησκευτικὰ καὶ τὸ σύστημα».
- ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΟΥΝΑ, «Χριστιανικὲς κοινότητες στὴν
Σασσανιδικὴ αὐτοκρατορία».
- ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΪΝΑΣ, «Πρὶν ἔρθει ὁ Σαμαρείτης»
(ποίημα).
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ:
Ιωάννης Καμίνης (για το βιβλίο: Νικόλαος
Ασπρούλης, ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ: ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ),
Χαράλαμπος Λαζάνης (για το βιβλίο: Ἰωσὴφ Ροηλίδης, ΜΕΤΑΞΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ. ΠΥΡΟΒΑΤΩΝΤΑΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΙΑΚΕΚΑΥΜΕΝΕΣ ΖΩΝΕΣ), π. Πέτρος
Μαριάτος (για το βιβλίο: Δημήτρης Καραγιάννης, ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΨΥΧΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ), π.
Αθανάσιος Παραβάντσος (για το βιβλίο: π. Νικόλαος Λουδοβίκος, ΝΑ ΞΑΝΑΣΚΕΦΤΟΥΜΕ
ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟ), Διονύσης Γούτσος (για το βιβλίο: π. Σταμάτης Σταματόπουλος, ΤΟ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΩΣ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ ΚΑΙ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ), Γιώργος Κρανιδιώτης
(για το βιβλίο: Σέργιος Μπουλγκάκωφ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, μτφρ. Δημήτρη Μπαλτά),
Κίρκη Κεφαλέα (για το βιβλίο: Ἁναστασία Γκίτση, ὅ,τι ΛύΠει ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓεῖΤΑΙ:
τοπιο_ραφίες).
ΕΝΘΕΤΑ ΤΕΧΝΗΣ: Γκεβόρκ Καζαριάν Gevorg Kazaryan, «Ιερά Μονή αγίου Δαδίου (Θαδδαίου) – Δαδιβάνκ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου