Επιστημονικές έρευνες στο λείψανο του Αγίου Αμβροσίου Επισκόπου Μεδιολάνων - Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Επιστημονικές έρευνες στο λείψανο του Αγίου Αμβροσίου Επισκόπου Μεδιολάνων  

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Ο Άγιος Αμβρόσιος (†397 μ.Χ.), μία από τις σημαντικότερες μορφές της Εκκλησίας της Δύσης, αναπαύεται στη Βασιλική του στο Μιλάνο. Τα ιερά του λείψανα φυλάσσονται στην κρύπτη μαζί με εκείνα των Αγίων Γερβασίου και Προτασίου. Η τιμή προς τον Άγιο συνοδεύεται από ενδιαφέρον τόσο θεολογικό όσο και επιστημονικό, καθώς το σώμα του έχει αποτελέσει αντικείμενο τριών επιβεβαιωμένων εξετάσεων.

Η πρώτη καταγεγραμμένη εξέταση έλαβε χώρα το 1864, παρουσία εκκλησιαστικών λειτουργών και ιατρών της εποχής. Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι πρόκειται για τρεις διαφορετικές ανδρικές σορούς, γεγονός που συμβαδίζει με την αρχαία παράδοση πως μαζί με το λείψανο του Αγίου Αμβροσίου ετάφησαν και τα σώματα των Μαρτύρων Γερβασίου και Προτασίου. Το σώμα του Αγίου Αμβροσίου βρέθηκε σε αξιοσημείωτη κατάσταση διατήρησης· τα οστά του ήταν ακέραια, χωρίς σημάδια τεχνητής ταρίχευσης ή επεμβάσεων. Η κεφαλή του διέθετε σχεδόν πλήρη οδοντοφυΐα, ένδειξη καλής γενικής υγείας έως το τέλος της ζωής του.

Μια νέα ανθρωπολογική και ιατροδικαστική μελέτη το 1949, από το Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, επιβεβαίωσε τα προηγούμενα ευρήματα. Η ανθρωπολογική εξέταση περιέγραψε το κρανίο του Αγίου Αμβροσίου ως μεσοκρανικό, με ελαφρά επιμήκη μορφή και ευρύ, προεξέχον μέτωπο. Διατηρούσε σχεδόν πλήρη οδοντοφυΐα. Οι ζυγωματικές καμάρες ήταν μέτρια προεξέχουσες, ενώ η κάτω γνάθος στιβαρή αλλά αρμονική, χαρακτηριστικά ενός προσώπου με ισορροπημένες αναλογίες. Οι οφθαλμικές κόγχες ήταν σχετικά βαθιές, κάτι που δίνει την εντύπωση βαθιάς, σταθερής ματιάς, χαρακτηριστικής των αγιογραφικών απεικονίσεων του Αγίου. Συνολικά, τα μορφολογικά στοιχεία συνάδουν με άνδρα ευρωπαϊκού τύπου περίπου 55–60 ετών, με ύψος γύρω στα 1,75 μέτρα και ασκητικής ιδιοσυγκρασίας. Παρατηρήθηκαν ήπιες αλλοιώσεις στις αρθρώσεις, ενδεικτικές πολυετούς κόπωσης και πνευματικής δραστηριότητας. Το λείψανο βρέθηκε σε φυσική στάση αναπαύσεως, ντυμένο με ιερατικά άμφια ύστερης ρωμαϊκής περιόδου — λεπτομέρεια που υποστηρίζει την ιστορική ταύτιση με τον 4ο αιώνα.

Η εξέταση περιελάμβανε επίσης μακροσκοπική μελέτη των υφασμάτων. Διαπιστώθηκε ότι τα ενδύματα ήταν κατασκευασμένα από λινό και από μαλλί εξαιρετικής ποιότητας - ο χιτώνας από λινό λεπτής ύφανσης και το Ωμοφόριο ή Παλλίον από μαλλί βαμμένο με πορφυρή βαφή (purpura Tyrii).

Κατά τη συντήρηση του 2018, πραγματοποιήθηκε νέα μη επεμβατική επιστημονική εξέταση. Με χρήση μικροσκοπικών και φωτογραφικών μετρήσεων επιβεβαιώθηκε ότι το σκελετικό υλικό παραμένει σταθερό, χωρίς εμφάνιση αποσάθρωσης ή βακτηριακής αλλοίωσης. Οι ειδικοί επεσήμαναν ότι η εξαιρετική διατήρηση οφείλεται στις σταθερές συνθήκες της κρύπτης — χαμηλή θερμοκρασία, περιορισμένη υγρασία και έλλειψη φωτός — καθώς και στη συνεχόμενη φροντίδα της Βασιλικής. Στο συμπέρασμα των ειδικών επιστημόνων ας προσθέσουμε και την χάρη του Παναγίου Πνεύματος η οποία αναπαύεται στο λείψανο του Αγίου.

***

Scientific Research on the Relics of Saint Ambrose, Bishop of Milan (December 7)

Saint Ambrose (†397 AD), one of the most prominent figures of the Western Church, rests in his Basilica in Milan. His sacred relics are preserved in the crypt alongside those of Saints Gervasius and Protasius. The veneration of the Saint is accompanied by both theological and scientific interest, as his body has been the subject of three documented examinations.

The first recorded examination took place in 1864, in the presence of ecclesiastical authorities and physicians of the time. Experts confirmed that the remains belonged to three different male individuals, consistent with the ancient tradition that the bodies of the martyrs Gervasius and Protasius were buried together with that of Saint Ambrose. The body of Saint Ambrose was found in a remarkable state of preservation; his bones were intact, showing no signs of artificial embalming or postmortem intervention. The skull retained almost complete dentition, an indication of good general health until the end of his life.

A new anthropological and forensic study in 1949, conducted by the University of Milan, confirmed the earlier findings. The anthropological examination described the skull of Saint Ambrose as mesocranic, slightly elongated, with a broad and prominent forehead. It preserved nearly complete dentition. The zygomatic arches were moderately pronounced, and the mandible was firm yet proportionate — features of a face with balanced morphology. The orbital cavities were relatively deep, giving the impression of a steady, contemplative gaze, consistent with the Saint’s traditional iconography. Overall, the morphological data correspond to a man of European type, approximately 55–60 years old, about 1.75 meters tall, of ascetic disposition. Mild degenerative changes in the joints indicated years of intense mental and physical activity. The relics were found in a natural resting position, clothed in late Roman liturgical vestments, a detail that supports the historical dating to the fourth century.

The study also included a macroscopic examination of the textiles. It was determined that the garments were made of high-quality linen and wool — the tunic of fine linen, and the pallium or omophorion woven of wool dyed with Tyrian purple.

During the 2018 conservation work, a new non-invasive scientific investigation was conducted. Using microscopic and photographic analysis, it was confirmed that the skeletal material remains stable, with no signs of disintegration or bacterial alteration. Specialists emphasized that the exceptional preservation is due to the stable environmental conditions of the crypt — low temperature, limited humidity, and absence of light — as well as to the long-standing care of the Basilica.

To the experts’ conclusions, one may fittingly add the grace of the Holy Spirit, which rests upon the sacred relics of the Saint.